Descrizione diretta
Pistoia, Archivio Capitolare C.157
sec. XII primo quarto data stimata membr. ff. I, 308, I' dimensioni: 507 x 370; specchio di scrittura: 35 [395] 77 x 38 [106 (30) 104] 92; rr. 50/ll. 50, rigatura a seccoscritture e mani littera antiqua; decorato Iniziali semplici; Iniziali decorate rubricatoLegatura antica, attribuibile al sec. XII primo quartoStato di conservazione Il ms. è stato restaurato nel 1997Ente possessore Pistoia, Biblioteca capitolare (Sacrestia di S. Zeno) Nomi Sozomeno da Pistoia (n. 1387, m. 1458), bibliotecario (sec. XV.1); Hieronymus Zenonius canonicus (ca. XV primo quarto - 1501), bibliotecario (sec. XV.2)Storia del manoscritto Il ms. è attestato presso la Sacrestia di San Zeno a partire dal più antico inventario (strato del sec. XII primo quarto: Liber psalmorum in duobus voluminibus , il titolo Expositio Augustini super psalmos si trova iscritto all'interno del piatto anteriore del manoscritto, probabilmente dalla stessa mano dell'inventario). Il testo di Agostino è censito in due volumi nell'inventario del 1372 (item nr. 15); nell'inventario di Sozomeno del 1432 sembra ridursi a un solo volume, perfettamente identificabile nel ms. C.157 (item nr. 102: Expositionem sancti Augustini super primam partem psalterii. Incipit: Omnem prophetiam ad Christum referendam esse. Et finit: cogitet dies antiquos et dicat ). Nell'inventario di Girolamo Zenoni sono presenti due distinti item (nr. 45: Prima pars beati Augustini super Psalterium ; nr. 46: Secunda pars beati Augustini super Psalterium ). La seconda parte oggi non ha la consistenza di un volume autonomo; ampi frammenti del codice mancante si possono identificare nel ms. ora segnato C.160, sez. III. Segnature precedenti:158 e 155 (entrambe desunte) e B.V.19. Prologus Psalmorum , ff. 1ra-2raEpistola ad Paulam et Eustochium de virtute (sive utilitate) psalmorum , ff. 6va-7rbEpistolae VI ad Hieronymum , Damasus I papa pseudo , f. 8vaEpistolae , Hieronymus Stridonius pseudo , f. 8vbEpistula ad Damasum Enarrationes in Psalmos , Augustinus Aurelius , ff. 9ra-308vbPs 1-75; mutiloEpistolae , Hieronymus Stridonius , f. 2ra-vb ep. 30 ad Paulam Prologus in Psalmos , f. 3ra-vaTractatus LIX in Psalmos , Hieronymus Stridonius , f. 3va-bprologus Epistola ad Paulam et Eustochium de utilitate psalmorum , Augustinus Aurelius pseudo , ff. 3vb-4raOrigo prophetiae David regis psalmorum numero 150 , f. 4rb-vaInterrogatio de psalmis , ff. 4va-5rbEpistola propter instructionem lectorum , ff. 5rb-6vaDe psalmorum usu liber , Alcuinus n. 730/735, m. 19-5-804 , ff. 6va-7rbBibliografia Zaccaria, Bibliotheca (1752) pp. 10-11; Chiti Pistoia (1901) p. 69; Zdekauer, Inventario (1902) p. 140 nr. 45; Garrison Studies III (1957) pp. 37, 146, 168; Berg Studies (1968) pp. 190, 299 nr. 126, figg. 383-384; Oberleitner Augustinus Italien (1970) p. 203; Savino, Libreria (1987) p. 35; Zamponi Scrittura del libro (1989) p. 324 n. 22; Savino, Libreria della cattedrale (1998) p. 435 nr. 102; Mss. med. PT (1998) p. 57 scheda 83, tav. XCVI; Labriola San Zeno (2011) p. 62 e passim; Pistoia officina di libri (2011) p. 244 e passim, tavv. XVI-XVIII (scheda a c. di Francesca Rafanelli); Zamponi Scriptorium (2015) pp. 11, 26, tav. VI
Note scheda originaria a c. di Giovanna Murano; revisione 2019
Risorse esterne collegate
Pistoia, AC C.157, f. 1r
Pistoia, AC C.157, f. 9v
Pistoia, AC C.157, f. 10v
Pistoia, AC C.157, f. 188v
Archivio Capitolare di Pistoia
Responsabile scheda: CODEXScheda derivata da: MEL
Altri progetti collegati:
CODEX Permalink: http://www.mirabileweb.it/manuscript/pistoia-archivio-capitolare-c-157-manoscript/225097