Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Fies. 27
Silloge di scritti di Gerolamo (tra cui le vite di Malco e Paolo Eremita e la pseudepigrafa epistola sull'Assunzione) e di testi agiografici a lui relativi
ca. 1463-1464; orig. Firenze; prov. Badia Fiesolana (Fiesole, Firenze), San Bartolomeo, abbazia (postea OSB, deinde CRLat)
; Cosimo de' Medici (1389-1464); Hubertus W. Il codice appartiene al gruppo di duecento commissionati da Cosimo il Vecchio a Vespasiano da Bisticci per dotare la Badia di Fiesole, e realizzati nei ventidue mesi tra il marzo 1463 e il 1464. La memoria di tale dono è vergata al f. IVv (di mano di Ormanno di Erford) insieme alla nota di possesso dell'abbazia e all'indice: Quanta sit observantia divini cultus et in hos religiosos viros canonicos regulares beneficentia clarissimi viri Cosme de Medicis tum he sacre edes ab eo magnificentissime condite tum hoc Ieronimi volumen et alia permulta que ad vitam necessariam pertinent suis sumptibus comparata documento esse possint (...) .
I. ff. 1-173v - Hieronymus Stridonius , Epistolae , sermoni e scritti variinote Presenti anche lettere o opuscoli scambiati con Gerolamo da Damaso, Rufino, Agostino (tra i quali l'apologia Contra Rufinum : ai ff. 23-32 il libro III, ai ff. 42v-47v i libri I-II).
II. ff. 174-180v - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851 , Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
Sermo beati Ieronimi ad paulam et Eustochium de assumptione beate Marie virginisinc. Cogitis me, o Paula et Eustochium, immo caritas Christi me compellit - expl. cum ipso et vos appareatis in gloriam Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio) : Epistola
III. ff. 180v-181v Rimprovero ai monaci attribuito a Gerolamonote Lo stesso testo pseudoepigrafo si trova nel ms. San Marco 502.
IV. ff. 181v-183 - Hieronymus Stridonius , Vita Malchi (= BHL 5190)
De monacho captivo Ieronimi prol.prol. inc. Qui navali prelio dimicaturi sunt ante in portu in tranquillo mari flectunt gubernacula - expl. nunc quod imminet explicemus inc. Maronias triginta ferme milibus ab Antiochia urbe Sirie - expl. et hominem Christo deditum posse mori non posse superari Malchus captivus mon. : Vitanote Prologo e testo sono indistinti.
V. ff. 183-187 Opuscoli diversi attribuiti a Gerolamo e elenco delle sue opere
VI. ff. 187-211v - Hieronymus Stridonius , Dialogus adversus Pelagianos sub persona Attici catholici et Critobuli haeretici
VII. ff. 212-214 - Hieronymus Stridonius , Vita sancti Pauli (= BHL 6596)
Vita Pauli primi Heremite prol.prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli hominum compertum habetur inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum regnis suis tit. finale Explicit vita beati Pauli primi heremite scripta a beato HieronymoPaulus Thebaeus primus erem. : Vita
VIII. ff. 214-216 - Vita sancti Hieronymi Stridonii [perperam Eusebio Cremonensi adscripta] (= BHL 3875)
Vita et obitus beati Hieronymi - Sequitur quomodo translatum fuit Romam corpus eius - Epytaphium beati Hieronymiadditamentum , epitafio
inc. Hieronymus Eusebii viri nobilis filius ab oppido Stridonis quod Dalmatie et Pannonie confinia tenet exstitit oriundus - expl. que divinam laudem imitatur Hieronyme vacans nomine vero. Gloria Patrem genitumque Flamen tres coequales veneremur eque unus et verus Deus atque trinus omnes per evum translatio inc. Post mortem gloriosi Hieronymi multo post tempore Hierusalem occupatur - expl. magnis preconiis extulit et devotissime laudavit epit. inc. Hic dux doctorum iacet et flos presbiterorum - expl. hic tu discrete catholice sive facete dic veniens ave desuper ire cave Hieronymus Stridonius : Vitanote Versione interpolata con materiale aggiuntivo; la chiusa differisce da quella della voce BHL. Il testo è seguito da una breve sintesi della traslazione e da un epitafio metrico non registrati in BHL, dotati entrambi di una propria titolatura. Il ciclo agiografico su Gerolamo prosegue con altri testi che, come evidenzia la titolatura finale dell'ultimo, sono concepiti come un unico dossier .
IX. ff. 216-230v - Iohannes Noviforensis n. ante 1320, m. 24-12-1380 , Epistola pseudo-Eusebii de morte Hieronymi (= BHL 3866)
Epistola beati Eusebii discipuli Hieronymi quam scripsit Damaso episcopo et Theodosio senatori Romanorum de morte eiusdem beati Hieronymiinc. Patri reverendissimo Damaso episcopo et probissimo Theodonio Romanorum senatori - expl. et in futuro gaudia que iam tu possides adipisci Hieronymus Stridonius : Epistolanote Il cap. 55 e parte del 56 sono abbreviati (in corrispondenza di PL 22,277) con una frase di cerniera; il testo riprende da Adsint hodie sancte matri ecclesie pro tanti filii recessu pie lacrime , con la titolatura Planctus Eusebii discipuli beati Hieronymi .
X. ff. 230v-233 - Iohannes Noviforensis n. ante 1320, m. 24-12-1380 , Epistola pseudo-Augustini ad Cyrillum Hierosolymitanum ep. de magnificentiis beati Hieronymi (= BHL 3867)
Epistola beati Augustini ad beatum Cyrillum Ierosolimitanum episcopum de beato Hieronymoinc. Gloriosissimi Christiane fidei athlete sancte matris ecclesie lapidis angularis - expl. Non enim suo aliqualiter defraudatur desiderio Hieronymus Stridonius : Epistola
XI. ff. 233-238v - Iohannes Noviforensis n. ante 1320, m. 24-12-1380 , Epistola pseudo-Cyrilli ad Augustinum de miraculis Hieronymi (= BHL 3868)
Prologus episcopi Cyrilli ad beatum Augustinum de miraculis beati Hieronymiinc. Venerabili viro episcoporum eximio Augustino Hipponensi presuli Cyrillus Ierosolimitanus pontifex - expl. quatenus a populo reliquie sanctissime viderentur tit. finale Explicit vita et obitus gloriosi Hieronymi cum multis eiusdem miraculisHieronymus Stridonius : Epistolanote Il testo si interrompe in corrispondenza di PL 22,325 nel cap. 26 (penultimo).
XII. ff. 238v-249v - Hieronymus Stridonius , Liber ad Pammachium contra Iohannem Hierosolymitanum et Rufinum
XIII. ff. 249v-256 - Hieronymus Stridonius , Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
Vita sancti Hylarionis prol.prol. inc. Scripturus vitam beati Hilarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et scylleos canes obturata aure transibo inc. Hilarion ortus est vico Thabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat tit. finale Explicit vita sancti HylarionisHilarion in Palaestina abb. : Vita
XIV. ff. 256-268 Didimo Alessandrino, Liber de Spiritu Sancto nella traduzione di Gerolamo
bibliografia
Firenze. BML - Umanisti e Agostino , 188-91; Firenze. Miniatura del Rinascimento , I 556; Hieronyumus, Contra Rufinum , 14*; Bandini, Leopoldina , II , 669-680; D'Ancona, La miniatura fiorentina , I p. 294