Descrizione diretta
Pisa, Biblioteca Cathariniana 136
Composito
cart. ff. IV, 107, IV'; cartulazione recente a matita; guardie di restauro dimensioni: 293 x 215Legatura recenteEnte possessore Pisa, S. Caterina, convento OP Bibliografia CSEL (fonte); Vitelli Index codicum latinorum (1900) p. 381-391; Mazzatinti Inventari (1916) vol. xxIV pp. 83-84 nr. 114 (G. Tamburini, Pisa. Biblioteca Cateriniana del Seminario, pp. 69-92); Baron Hum.-Philos. Schriften (1928) (fonte); Fubini Bracciolini Opera omnia (1963) vol. III (fonte); Sturlese-Pagnoni Sturlese Pisa (1980) pp. 50-60; Enenkel Vita solitaria (1990); IHL Prosa (1990) vol. II/1 (repertorio); Kaeppeli (1993) vol. IV p. 463; Kristeller Iter Italicum (1997) vol. VI p. 142
U.C. I (ff. 1-27) sec. XIV. 2 data stimata cart. ff. 27; fascicoli 1(27) dimensioni: 293 x 215; specchio di scrittura: 30 [210] 53 x 23 [70 (18) 79] 25; rr. 2 /ll. 34: l'impaginazione non prevede l'intecolumnio, osservato invece in modo scrupoloso dal copista decorato Iniziali semplici rubricatoEnte possessore Pisa, S. Caterina, convento OP (s.d.)Historia Alexandri Magni , Quilichinus de Spoleto v. 1236 , ff. 1ra-27va
U.C. II (ff. 28-53) sec. XV. 1 data stimata cart. ff. 26; fascicoli 1 (2), 2 (24) dimensioni: 293 x 218; specchio di scrittura: 28 [234] 31 x 28 [141] 49;; rr. 2 /ll. 46 spazi riservatiStoria del manoscritto La sezione si configura come una raccolta di testi condotta da più copisti in successione discontinua. I ff. 28-29, bianchi se si eccettua la nota a f. 28r, possono essere in realtà stati inseriti come intermezzo al momento della rilegatura del codice: la loro filigrana differisce sia da quella della prima sezione,che da quella della seconda. I ff. 44, 50v-53v sono bianchi. L'impaginazione presenta la sola squadratura. La mano di tutta la sez. III verga a f. 30r un excerptum agostiniano e annota in alcuni punti (per esempio a f. 34r); inserisce anche i testi ai ff. 49r-50r.De vita solitaria , Franciscus Petrarcha n. 20-7-1304, m. 19-7-1374 , f. 31-r-vSermones (Pisa, BCath. 136) , ff. 32r-43vDe tempore Antichristi et fine mundi, ad Benedictum XIII [Alcanicii 27.VII.1412], Vincentius Ferrarii n. 23-1-1350, m. 5-4-1419 , ff. 45r-48rSermones (Pisa, BCath. 136) , ff. 48r-49rEpistolae quaedam , f. 49r-vSermones (Pisa, BCath. 136) , f. 50r
U.C. III (ff. 54-107) sec. XV. 1 data stimata cart. fascicoli 1(16), 2-3(14), 4(10): il fascicolo 4 era in origine costituito da 14 ff. dimensioni: 293 x 215; specchio di scrittura: 20 [214] 55 x 50 [112] 55; rr. 0/ ll. 34 (f. 56r) decorato Iniziali sempliciEnte possessore Pisa, S. Caterina, convento OP (s.d.)Storia del manoscritto La sezione, come la precedente, è un silloge di testi di più mani in successione discontinua.Carmen de litteris , f. 57vDe sacerdotio Christi [excerptum ex lexico Suida ], ff. 89v-90vDicta Democriti et Hyppocratis , f. 62vEpistolae ad exercitationem accomodatae , Gasparinus Barzizza n. 1360 ca., m. 1431 , ff. 91r-102vEpistolae quaedam , f. 61r-vEpistolae quaedam , f. 83r-vEpistolae quaedam , ff. 55v-56vEpitaphium Helpis , f. 78rEpitaphium Nerii comitis Donoratici pisani , f. 60vEpithaphium , f. 68rEpithaphium Sardanapalis regis Siriae , f. 68rFormularium epistolarum , 54r-55rMoretum , ff. 63v-65rSermones quidam , ff. 61v-62vVersus Versus , f. 83vConstitutio «Ad evitanda» (Costanza, 1418) , Martinus V papa n. 1369/1370, m. 20-2-1431 , f. 54rEpistola ad Demoteles [opus Phalaridis ps.; translatio ex graeco], Iohannes Aurispa n. 1376, m. 1459 , f. 61vAd Leonellum Estensem de insignis militaribus assumptis congratulatio , Guarinus Veronensis n. 1374, m. 4-12-1460 , f. 63r-vOeconomica , Aristoteles pseudo Oeconomica [opus Aristotelis pseudo; translatio ex graeco], Leonardus Brunus n. 1370 ca., m. 9-3-1444 , ff. 65r-67vEpitaphium Euripidis , Iohannes Aurispa n. 1376, m. 1459 , f. 67vEpitaphium Tibulli [Te quoque Vergilio comitem], Domitius Marsus , f. 67vEpistolae ad Lucilium , Seneca philosophus , f. 68r epistola I, 3Dialogi mortuorum , Lucianus Dialogus mortuorum [opus Luciani Samosatensis; translatio ex graeco; una cum epistola dedicatoria ad Baptistam Capodeferro seu Leonellum Estensem], Iohannes Aurispa n. 1376, m. 1459 , ff. 68v-69vEpistolae , Poggius Bracciolinus n. 11-2-1380, m. 30-10-1459 , f. 69v libro II, ep. 40De ingenuis moribus et liberalibus artibus adulescentulorum , Petrus Paulus Vergerius senior n. 23-7-1370, m. 8-7-1444 , ff. 70r-78rEpistolae , Hieronymus Stridonius , ff. 78v-79r epistula LOratiuncula ad Martinum V , Leonardus Brunus n. 1370 ca., m. 9-3-1444 , f. 79vHistoria Romana , Cassius Dio saec. II-III Historiae Romanae excerptum ex libro XXXVIII [opus Cassii Dionis; translatio ex graeco], Iohannes Aurispa n. 1376, m. 1459 , ff. 80r-81vCommentarium in Ciceronis «De officiis» (?), Franciscus Philelphus n. 25-7-1398, m. 31-7-1481 , ff. 84r-85rVita Marci Tulli Ciceronis , Gasparinus Barzizza n. 1360 ca., m. 1431 , ff. 85r-88vEpistolae , Antonius Beccadellus n. 1394, m. 19-1-1471 , f. 88vEpistolae , Poggius Bracciolinus n. 11-2-1380, m. 30-10-1459 , f. 88v libro III, ep. 7Institutio oratoria , Quintilianus , f. 57r-v excerptum ex libro XEpistolae ad Iohannem evangelistam, ad beatam Mariam virginem, Responsio Mariae , Ignatius Antiochenus pseudo , f. 89r-vEpistolae , Poggius Bracciolinus n. 11-2-1380, m. 30-10-1459 , ff. 103r-105r libro VII, ep. 1Saturnalia , Macrobius , ff. 58r-60v excerptum ex libro IIEpistolae , Phalaris pseudo epistola ad DemotelesAristoteles pseudo Cassius Dio saec. II-III Lucianus Phalaris pseudo
Regesto
Il manoscritto consta di tre sezioni, delle quali solo la prima è sicuramente in composizione (ff. 1-27); i ff. 30-107 sono invece una raccolta di testi, dove è seguibile l'intervento di una stessa mano (cfr. ff. 49-50). Tra le sezioni I e II il bifolio 28-29 è probabilmente un inserimento divisorio antico.
Risorse esterne collegate
Pisa, BCath. 136 sez. I, f. 1r
Pisa, BCath. 136 sez. II, f. 31r
Pisa, BCath. 136 sez. III, f. 54r
Pisa, BCath. 136 sez. III, f. 103r
Responsabile scheda: CODEXScheda derivata da: MEL
Altri progetti collegati:
CODEX MEL Permalink: http://www.mirabileweb.it/manuscript/pisa-biblioteca-cathariniana-136-manoscript/204158