Descrizione diretta
Pistoia, Archivio Capitolare C.91
sec. XII.1 data stimataLuogo di copia Pistoia membr. ff. I, 156; funge da foglio di guardia anteriore il frammento di un messale del sec. XIII. 2 dimensioni: 218 x 142; specchio di scrittura: 13 [165] 40 x 11 [110] 21; rr. 32/ll. 32note generali sulla scrittura: più mani (vd. Storia del ms.) decorato Iniziali semplici rubricatoLegatura antica; il ms. è stato rilegato nel 1475 da Francesco di Amedeo (cfr. in bibl. Zamponi, Legature )Stato di conservazione Parzialmente staccati i nerviEnte possessore Pistoia, Biblioteca capitolare (Sacrestia di S. Zeno) (?) (post XIII)Nomi Sozomeno da Pistoia (n. 1387, m. 1458), bibliotecario (sec. XV.1); Francesco di Amedeo (fl. XV), legatore (a. 1475)Storia del manoscritto Il codice è probabilmente attestato nel più antico inventario della biblioteca (strato del XIII sec.) all'item nr. 45 Ambrosius de paradiso (cfr. in bibl. Zamponi, Scriptorium ); è attestato presso la Sacrestia di San Zeno nell'inventario di Sozomeno del 1432 (item nr. 94: Librum Ambrosii de paradiso Dei. Incipit: Interim nihil habemus. Et finit: prave intentionis ). A f. 156v nota di prestito non datata (sec. XIV-XV). Segnature precedenti: 41 (desunta) e H.89 . Il ms. presenta una successione di più mani, con una disposizione della pagina leggermente variabile intorno alle misure di riferimento prese a f. 22r. Anche se la successione delle mani talora si verifica in concomitanza con un nuovo fascicolo, non è accertabile con sicurezza l'esatta natura del manoscritto, che comunque sembra più un manoscritto unitario, eseguito da diversi copisti in sincronia, secondo un generico modello comune, che un manoscritto composito ab antiquo . De paradiso , Ambrosius Mediolanensis episcopus , ff. 1r-7vexcerptum Epistolae , Ambrosius Mediolanensis episcopus , ff. 21v-40vexcerpta De officiis ministrorum , Ambrosius Mediolanensis episcopus , ff. 41r-46rexcerptum De trinitate , Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , f. 47rexcerptum De virginitate , Ambrosius Mediolanensis episcopus , f. 47rexcerptum Hexameron , Ambrosius Mediolanensis episcopus , ff. 47v-54vexcerptum Expositio Evangelii secundum Lucam , Ambrosius Mediolanensis episcopus , f. 55r Lc 18, 4, excerptum In Leviticum homiliae XVI , Origenes Alexandrinus trad. latinaIn Leviticum homiliae XVI [opus Origenis; translatio ex graeco], Rufinus Aquileiensis , ff. 55r-57r hom. 2, excerptum In Matthaeum homiliae 1-90 , Iohannes Chrysostomus , ff. 59r-84vexcerptum Commentarium in Matthaeum (?), Anselmus Laudunensis scholasticus n. 1050 ca., m. 15-7-1117 , ff. 85r-100r acefalo e mutiloDe habitu virginum , Cyprianus Carthaginiensis , ff. 9r-10rexcerptum Excerpta quaedam , ff. 101r-121vexcerpta ex Origene , Hieronymo , Severiano , Ambrosio , Augustino , Iohanne Chrysostomo De quantitate animae , Augustinus Aurelius , ff. 122r-123rexcerptum De fide ad Petrum , Augustinus Aurelius pseudo , f. 123r-vexcerptum In epistolam ad Hebraeos argumentum et homiliae 1-34 , Iohannes Chrysostomus , ff. 125r-134rMonologion , Anselmus Cantuariensis archiepiscopus n. 1033/1034, m. 21-4-1109 , ff. 135r-139rExcerpta quaedam , ff. 139v-153rexcerptum de expositione De lapsis , Cyprianus Carthaginiensis , ff. 10r-11rexcerptum De catholicae ecclesiae unitate , Cyprianus Carthaginiensis , ff. 11r-12vexcerptum De opere et eleemosynis , Cyprianus Carthaginiensis , ff. 13r-14rexcerptum De bono patientiae , Cyprianus Carthaginiensis , f. 14r-vexcerptum De Dominica oratione , Cyprianus Carthaginiensis , ff. 14v-15rexcerptum Epistolae , Cyprianus Carthaginiensis , f. 15r-vepistula de exhortatione martyrii ; excerptum Epistolae , Cyprianus Carthaginiensis , ff. 15v-21repistulae authenticae et dubiae ; excerpta Bibliografia Chiti Pistoia (1900) p. 65; Zdekauer, Inventario (1902) p. 140 nr. 69 o 72; Oberleitner Augustinus Italien (1969) p. 201; CPL (1995) (fonte); Savino, Libreria della cattedrale (1998) p. 434 nr. 94; Mss. med. PT (1998) pp. 37-38 nr. 33, tav. XLI; Zamponi Legature (2006) (passim ); Zamponi Scriptorium (2015) pp. 12, 14, 19 n. 54, 20, 27; Zamponi Testimonianze (2021) pp. 203, 205, pp. 238-41 (tavv. XXXI-XXXIV)
Note il manoscritto costituisce una miscellanea di estratti o brevi testi patristici; scheda originaria a c. di Giovanna Murano; revisione 2019
Risorse esterne collegate
Pistoia, AC C.91, f. 9r
Archivio Capitolare di Pistoia
Responsabile scheda: CODEXScheda derivata da: MEL
Altri progetti collegati:
CODEX Permalink: http://www.mirabileweb.it/manuscript/pistoia-archivio-capitolare-c-91-manoscript/225071