Si informano i lettori che dal 19 settembre 2018 Mirabile funziona su un motore di ricerca più avanzato e open source, che consente una maggiore efficienza delle funzionalità offerte e l'implementazione di nuove in un prossimo futuro.
La fase di testaggio della nuova infrastruttura è stata condotta dalla redazione dell'Archivio Integrato per il Medioevo (AIM).
A fronte di malfunzionamenti inattesi, che potrebbero verificarsi a proposito di domande complesse, il lettore è pregato di segnalarlo alla redazione, utilizzando il seguente indirizzo redazione@mirabileweb.it. E noi lo ringraziamo di questa collaborazione.

MIRABILE

Archivio digitale della cultura medievale
Digital Archives for Medieval Culture

Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 in MAGI
Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298
Trovati 19 records. Pagina 1 di 212


Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ashburnham 1270

Iacopo da Varazze, Legenda aurea, cui è aggregato un frammento di leggendario

Sul contropiatto è incollato uno stemma a stampa con il motto dell'Ordine della Giarrettiera retto da un leone e un unicorno. Il codice proviene dalla collezione Libri.

U.C. I, ff. 1-217; sec. XIV
I. ff. 1-217 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea (= BHL S 9035)
segni d'uso Una diversa mano appone qualche annotazione marginale.
prol., tabula
prol. inc. Universum tempus presentis in quatuor distinguitur - expl. ab octava Pentecostes usque ad Adventum
inc. Adventus Domini per quatuor septimanas agitur - expl. dignus plane in quo Christus habitat per gratiam ut tandem in eo habitare dignetur per gloriam, qui ipse nobis prestare dignetur qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
struttura Assente, come sempre, la vita di Siro (87).

II. f. 217r-v
Lettera di papa Urbano sulle indulgenze per la festa del Corpus Domini
note Il testo è vergato da una diversa mano nello spazio rimasto vuoto al termine del codice originario.

U.C. II, ff. 218-222; sec. X
III. ff. 218-222v
Frammento di leggendario


1. ff. 218-220 - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906, Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco, acefala (= BHL 6107-6161-6163-6164-6165-6108)
item IV inc. -dorum sordorum atque mutorum et qui vexantur ab inmundis spiritibus - expl. reffero itaque caritati vestre quod veridica relatione comperi
miracula, item I pars 2 inc. Quodam itaque tempore episcopus Miree civitatis cum exilium a prefecto destinatus fuisset - expl. semper accipiat incrementum
item II, prol. inc. Restat autem adhuc quod de eo iucundare et scribere miracula dignum iudicamus
inc. Cum de Affrice partibus Uuandalorum exercitus applicuisset - expl. glorificantes Deum et sanctum eius Nicolaum
epil. inc. Hec fuit prima occasio quam apud Affricanas regiones beatus agnitus est Nycolaus - expl. ut et hic eum patronum et advocatum et in futuro apud ipsum mundi conditorem intercessorem habeant
item V inc. Letemur ergo karissimi, letemur in Domino - expl. quatenus fideliter Iesu Christo Domino servire mereamur, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Nicolaus Myrensis episcopus: Vita + miracula
data liturgica 6 dicembre (non indicata)
note Il frammento inframmezza sezioni della vita con miracoli post mortem. Dopo un breve tratto superstite della vita si inserisce la narrazione dei miracoli (con passaggi rispettivamente ai ff. 218, 218v, ibid., 219v, ibid.); al f. 220 ritorna quindi un tratto della vita.


2. ff. 220-222v - Paulinus Mediolanensis, Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi, mutila (= BHL 377)
prol.
tit. Vita sancti Ambrosii episcopi
prol. inc. Hortaris venerabilis pater Augustine - expl. ut gratia viri a cunabulis que fuerit agnoscatur
inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. ut verba angeli populo episcopus renuntiare videretur. Quo
Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397: Vita
data liturgica 7 dicembre
note Il testo resta mutilo in corrispondenza del par. 17 (p. 74 ll. 6-7) nell'edizione Bastiaensen (cfr. anche Mombritius I, p. 56 l. 14); l'ultima pagina è inoltre molto deteriorata.

bibliografia Catalogue of the manuscripts at Ashburnham Place, s. p.



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Calci 33

Iacopo da Varazze, Legenda aurea, seguita dalla vita e traslazione di S. Ugo di Lincoln
sec. XIV in.; prov. Calci (Pisa), Calci, monastero OCart
Vi è un'unica numerazione, romana, precedente l'asportazione del f. III (si ipotizza al fine di rubare la miniatura che doveva esservi contenuta).

I. ff. I-CCCLXXXII - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea (= BHL S 9035)
Prologus super legendas sanctorum
segni d'uso Nel margine inferiore del f. CCCXXXVII, tra Brizio ed Elisabetta, una nota in rosso con manicula avverte della presenza in sede finale di Ugo di Lincoln (de sancto Ugone ordinis cartusiensis est in fine libri in folio CCCLXXXVII); nell'ordine liturgico infatti il santo, venerato il 16 dicembre, si sarebbe trovato in quella posizione.
prol., tabula
prol. inc. Universum tempus presentis vite in quatuor distinguitur - expl. ab octava Pentecostes usque ad Adventum
inc. ideo ab ipso doceri indigebamus - expl. dignus plane in quo Christus habitet per gratiam ut tandem in eo habitare dignetur per gloriam, quod nobis prestare dignetur qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
struttura Assente la vita di Siro (87). Nell'indice sono riportati, dopo Lorenzo (113), Tiburzio e Chiara con l'indicazione in rosso vacat in luogo delle pagine (mancano in effetti nel testo); lo stesso avviene dopo Remigio (143) con Reparata. Sono invece aggiunti al corpus autentico, dopo Giacomo Interciso (170), Barbara e Severo, qui registrati a parte.
note A causa della scomparsa del f. III, sono perduti parte dell'indice che segue il prologo (dopo Taide [148]) e l'inizio del primo testo dell'opera; l'attuale incipit cade a p. 13 periodo 25 dell'edizione Maggioni.


1. ff. CCCLVII-CCCLIX - Passio sanctae Barbarae Nicomediae v. mart. (cfr. BHL S 917 n)
tit. De sancta Barbara virgine et martyre
inc. Temporibus illis regnante impiissimo et diro tyranno Maximiano principabat autem Martianus - expl. ubi et sanitatem percipiunt omnes male habentes ad laudem et gloriam sancte Trinitatis cui est honor, virtus et imperium qui coronat sanctos suos in saecula saeculorum
Barbara virgo Nicomediae martyr: Passio


2. ff. CCCLIX-CCCLXI - Ludolphus Moguntinus presbyter fl. 856-863, Vita sancti Severi (= BHL 7681)
tit. De sancto Severo episcopo et confessore
inc. Quodam tempore in secretiori loco positus - expl. cum his qui a dextris statuendi sunt remunerari mereamur
Severus Ravennas ep.: Vita

II. ff. CCCLXXXIIv-CCCLXXXVIv
Sermone sulla Concezione di Maria, attribuito ad Anselmo di Canterbury

III. ff. CCCLXXXVII-CCCLXXXIX - Legenda sancti Hugonis Lincolniensis ep. (= BHL 4022)
Vita beati Ugonis episcopi Lincolniensis ordinis Cartusiensis
inc. Sancte recordationis Ugo quondam Lincolniensis episcopus - expl. celestium ei plenitudinem contulit gaudiorum Yhesus Christus Dominus noster cui cum Patre et Spiritu Sancto sit honor et gloria in saecula saeculorum
Hugo Lincolniensis episcopus m. 1200

IV. ff. CCCLXXXIX-CCCXCI - Translatio sancti Hugonis Lincolniensis ep. (= BHL S 4024)
De translatione corporis ipsius - Hymnus ad laudem sancti Hugonis
inno , oratio
inc. Congruum est et decens ut sanctos suos et electos - expl. et concedat qui est indeficiens lux vera
inno inc. Ugo beate pontifexque sacer - expl. unus hii tres Deus cuncta potens / omne per evum
tit. finale Explicit vita beati Hugonis Lincolniensis episcopi
Hugo Lincolniensis episcopus m. 1200: Translatio
note Il testo è seguito, dopo la titolatura finale complessiva valida anche per il precedente, da un inno in diciotto strofe saffiche (f. CCCXCIr-v), quindi da una breve preghiera.

bibliografia Firenze. BML - Certosa di Calci, 82



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Calci 34

Iacopo da Varazze, Legenda aurea
sec. XIV seconda metà; prov. Calci (Pisa), Calci, monastero OCart
Il codice ha subito l'asportazione dei primi 16 fogli; una nuova numerazione a matita è sporadicamente assegnata, ma si segue qui quella originaria in numeri romani.

I. ff. XVII-CCLXXVv - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, acefala e mutila (= BHL S 9035)
inc. testatur Innocentius papa III fons aque in liquorem olei versus est - expl. quia ut in legenda dicitur numquam ulla hora
struttura Assente, come sempre, la vita di Siro (87).
note La doppia mutilazione fa sì che il testo abbia inizio nel capitolo della Natività (6), in corrispondenza di p. 68 periodo 83 dell'edizione Maggioni, e si interrompa nel capitolo su Martino (162), a p. 1144 periodo 112.

bibliografia Firenze. BML - Certosa di Calci, 82



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Calci 35

Iacopo da Varazze, Legenda aurea
sec. XIV; prov. Calci (Pisa), Calci, monastero OCart
Sul f. 1 era vergato un ex libris ora eraso.

I. ff. I-CCXXVIIv - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, mutila (= BHL S 9035)
Legende sanctorum abreviate
prol., tabula
prol. inc. Universum tempus presentis vite in quatuor distinguitur - expl. ab octava Pentecostes usque Adventum
inc. Adventus Domini per quatuor septimanas agitur - expl. alius quoque senex cum di[[xisset]]
struttura Assente, come sempre, la vita di Siro (87). Nella tabula, vergata da una diversa mano sul II foglio di guardia, sono omesse le voci su Basilio (26), Gordiano e Epimaco (69) che realmente manca nel codice, Nereo e Achilleo (70) recuperati però nel margine inferiore, Remigio (143), Crisanto e Daria (153), Elisabetta (164) che realmente manca, Crisogono (167) e Giovanni abate (172). Come nel Pl. 31 sin. 2 sono invertiti, anche nella copia, Caterina e Saturnino (168 e 169).
note A cusa della perdita degli ultimi fogli, il testo si interrompe all'inizio dell'ultimo capitolo, in corrispondenza di p. 1230 periodo 14 dell'edizione Maggioni.

bibliografia Firenze. BML - Certosa di Calci, 83



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 267

Lezionario per l'intero anno di S. Maria degli Angeli in Firenze, con un breve complemento
prov. Firenze, S. Maria degli Angeli, monastero OSBCam
Il manoscritto si compone di un'unità principale, copiata sul posto, e di un quinione più piccolo forse della medesima origine, poiché l'impostazione grafica e il trattamento dei testi (suddivisi in otto lectiones come nel lezionario precedente) appaiono uguali. La prima unità è datata al f. 198, al termine della raccolta base poi integrata con altri testi: Completus est liber iste anno Domini MCCCLXXVI kal. februarii in loco sancte Marie de Angelis de Florentia cuius liber est iste (dunque la trascrizione si colloca tra la fine del 1376 e il gennaio 1377, se lo scriba adotta lo stile dell'incarnazione fiorentino).

U.C. I, ff. 1-228; a. 1376-1377; orig. Firenze, S. Maria degli Angeli, monastero OSBCam
I. ff. 1-228v, mutilo
Lezionario (30 novembre - 25 novembre)
ordinamento Per circulum anni . Dopo la serie dei testi nell'ordine cronologico, sono aggiunti complementi per festività e santi non compresi nella raccolta di base.
suddivisione lectiones Ogni testo è predisposto dall'origine in otto lectiones, numerate da rubriche. In aggiunta una scansione in otto lectiones, per lo più sfasate, è apposta a margine da un'altra mano.
note Per buona parte i testi, tratti salvo poche eccezioni dalle vitae e passiones tradizionali, si interrompono prima della normale conclusione, per non eccedere la misura delle lectiones cui devono adattarsi.


1. ff. 1-4 - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.
tit. Passio sancti Andree apostoli
prol. inc. Passionem beati Andree quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus
inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. nichil esse dignum passioni ad remunerationis compensationem eternam
Andreas apostolus: Passio
data liturgica 30 novembre (non indicata)
note Prologo e testo non sono distinti. Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 107 ll. 7-8.


2. ff. 4-7v - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906, Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6105)
tit. Vita sancti Nicholai confessoris
inc. Nicolaus itaque ex illustris prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. commictebat se Deo assidue qui dispensat et ordinat omnia quando et quomodo vult
Nicolaus Myrensis episcopus: Vita
data liturgica 6 dicembre (non indicata)
note Il testo si arresta in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 299 ll. 25-26.


3. ff. 7v-11v - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart. (= BHL 7452)
tit. Passio sancti Savini episcopi et martyris
inc. Maximiano augusto quintodecimo kalendas maias in circo Maximo - expl. ceci illuminantur, infirmi sanantur, demones effugantur ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi, qui semper fidelibus suis dat palmam victorie cui est imperium honor et regnum in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Savini episcopi
Sabinus episcopus et soc. Spoleti martyres: Passio
data liturgica 7 dicembre (non indicata)


4. ff. 11v-13v - Coronatus notarius saec. VIII, Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (cfr. BHL 9002)
prol.
tit. Vita sancti Zenonis episcopi
prol. inc. In provincia Ytalie in civitate Verona acta beati Zenonis claruerunt - expl. audiant ergo omnes mirabilia eius
inc. Erat enim sedens in monasterio in secretiori parte oppidi Veronensis - expl. quod tamen fulgit in urbe agnoscitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas per omnia saecula saeculorum
Zeno Veronensis ep.: Vita
data liturgica 8 dicembre (non indicata)
note Il prologo non è distinto dalla narrazione. Nel margine inferiore del primo foglio si rimanda alla fine del codice per le letture per la Concezione di Maria (che fanno parte dei testi aggiunti alla serie principale del lezionario).


5. ff. 13v-16v - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginis
inc. Cum per universam Sicilie provinciam beatissime virginis Agathe fama crebresceret - expl. Passa est autem sancta Lucia in civitate Siracusana sub die ydus decembris prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancte Lucie virginis
Lucia virgo Syracusis mart.: Passio
data liturgica 13 dicembre (non indicata)


6. ff. 16v-19v - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8136)
tit. Passio sancti Thome apostoli
inc. Cum apostolus Thomas, qui et Dydimus dicitur, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. quousque de isto corpore exeam
Thomas apostolus: Passio
data liturgica 21 dicembre (non indicata)
note Il testo chiude il fascicolo, ma l'interruzione non pare dovuta alla perdita del seguente: la frase (che corrisponde dell'edizione Mombritius II, p. 608 ll. 52-53) è completa e il testo successivo ha inizio regolarmente al f. 20, oltre a seguire perfettamente nella cronologia.


7. ff. 20-22
tit. Otto lectiones per S. Stefano (da un sermone attribuito ad Agostino)


8. ff. 22-24 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.
tit. Sermo de transitu sancti Iohannis apostoli et evangeliste
prol. inc. Melitus servus Christi episcopus Laudacie episcopi catholicorum in Deo salutem - expl. et ad Dominum qualiter de hac luce migraverit explicemus
inc. Secundam post Neronem persecutionem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et cepit infinita turba credentium adherere apostolo
Iohannes apostolus sec. I: Vita
data liturgica 27 dicembre (non indicata)
note Il testo si chiude in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 56 l. 44 ed è preceduto, ai ff. 22-23, da un estratto dall'Apocalisse, che occupa le prime quattro lectiones.


9. ff. 24-26v
tit. Otto lectiones per la festa degli Innocenti (dall'Apocalisse e da un sermone attribuito ad Agostino)


10. ff. 26v-29v - Iohannes Sarisberiensis n. 1110/1120, m. 1182 ca., Vita sancti Thomae Becket (= BHL 8180)
tit. Vita et passio sancti Thome archiepiscopi et martyris
inc. Igitur sanctissimus Thomas Londoniensis urbis indigena - expl. ab Alexandro Romano pontifice meruit relaxari
Thomas Becket, Cantuariensis archiepiscopus: Passio
data liturgica 29 dicembre (non indicata)
note Il testo si conclude con la fine del par. 15 (cfr. l'edizione di Robertson, vol. II p. 312).


11. ff. 29v-33 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL 7726)
tit. Vita sancti Silvestri pape et confessoris
inc. Silvester itaque cum esset infantulus - expl. et simul cum eo alacres se prepararent
Silvester I papa: Vita + miracula
data liturgica 31 dicembre (non indicata)
note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 511 l. 56.


12. ff. 33-34v
tit. Otto lectiones per l'ottava di S. Stefano (da un sermone attribuito ad Agostino)


13. ff. 35-36v - Epitome vitae sancti Iohannis ap. (cfr. BHL S 4323 d)
inc. Isdem vero Iohannes apostolus et evangelista a Domino Christo electus atque dilectus - expl. quasi flatu quiescente deorsum ad superiora pulvis ebulliat
Iohannes apostolus sec. I
note Le prime sette lezioni sono tratte da un sermone attribuito a Grolamo, mentre il testo (con qualche variante rispetto alla voce indicata) costituisce l'ultima.


14. ff. 36v-39
tit. Otto lectiones per la festa degli Innocenti (da due sermoni anonimi e uno attribuito ad Agostino)


15. ff. 39v-42 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli (= BHL 6596)
tit. Vita sancti Pauli primi heremite
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli hominum compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. et immolantes Deo sacramentum laudis noctem transegere vigiliis
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
data liturgica 15 gennaio (non indicata)
note Il prologo non è distinto dalla narrazione, che si interrompe con le prime frasi del par. 11 (= PL 23,25C).


16. ff. 42-45 - Odo Glannafoliensis abbas fl. 862-869, Vita sancti Mauri Adelmodo Cenomanensi dicata (= BHL 5773)
tit. Vita sancti Mauri abbatis
inc. Beatissimus igitur Maurus clarissimo senatorum genere patre Equitio - expl. quem Deo ita proximum iam videbat effectum
Maurus sancti Benedicti discipulus (Glannafoliensis abbas) fl. saec. VI: Vita
data liturgica 15 gennaio (non indicata)
note Sono trascritti i primi due capitoli dell'opera (fino ad AASS Ian. XV, p. 1042).


17. ff. 45-47v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL 609)
tit. Vita sancti Antonii abbatis
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Egipto oriundus fuit - expl. preterita obliviscens et in futuro convalescens
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
data liturgica 17 gennaio (non indicata)
note Il testo si interrompe poco prima della fine del cap. VI (= PL 73,131B).


18. ff. 47v-50v - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani martyris
inc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium civis - expl. qui ad laudem regis ab angelis et archangelis decantantur
Sebastianus Romae mart.: Passio
data liturgica 20 gennaio (non indicata)
note Il testo si arresta entro il par. 13 del cap. IV (= PL 17,1027B).


19. ff. 50v-54 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis (= BHL 156)
tit. Passio sancte Agnetis virginis
inc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. aliquanti tamen lapidum ictibus lesi evaserunt
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)
note La copia si interrompe in corrispondenza dell'edizione del Mombritius I, p. 43 l. 35. Al termine si rimanda alla parte finale del manoscritto per Vincenzo, per il cui giorno sono adottate qui lezioni non agiografiche; la passio del santo si trova in effetti ai ff. 198v-204, prima tra i complementi al lezionario.


20. ff. 54-56v
tit. Otto lectiones per la festività di S. Vincenzo (da due sermoni attribuiti ad Agostino e Leone)


21. ff. 56v-59
tit. Otto lectiones per la conversione di S. Paolo (da Atti e da un sermone attribuito ad Agostino)
note Al termine si rimanda anche a un estratto da Gregorio Magno nella parte finale del codice, in effetti presente ai ff. 204-206.


22. ff. 59-62
tit. Otto lectiones per la Purificazione di Maria (da due sermoni attribuiti ad Ambrogio e Agostino)


23. ff. 62-65 - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL 1379)
tit. Passio sancti Blasii episcopi et martyris
inc. Igitur cum preses Agricolaus metropoli Sebastie presideret - expl. secundum religionis institutionem perdocti sunt
Blasius Sebastenus ep. mart.: Passio
data liturgica 3 febbraio (non indicata)
note Sezione che comprende i parr. 6-15 dell'edizione negli AASS Feb. I, coll. 349E-351E.


24. ff. 65-67v - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 b)
tit. Passio sancte Agathe virginis et martyris
inc. Sancta Agatha passa est in civitate Catanensium Sicilie sub Decio imperatore - expl. ab hoc terre motu exagitata est
Agatha Catanae virgo mart.: Passio
data liturgica 5 febbraio (non indicata)
note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 39 l. 46.


25. f. 68r-v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, II 33-34 (vita di Scolastica) (= BHL 7515)
tit. Vita sancte Scolastice virginis sororis sanctissimi Benedicti abbatis
inc. Eodem tempore quo Benedictus Cassinum venerabiliter regebat cenobium - expl. et ipse cum honore et laudibus celestibus ad syderea regna feliciter pervenit, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Scholastica in Monte Casino virgo
data liturgica 10 febbraio (non indicata)


26. ff. 68v-70v - Homilia de sancta Scholastica virgine [Bedae adscripta] (= BHL 7517)
tit. . Sermo beati Bertarii abbatis in natale sancte Scolastice virginis
inc. Soror namque eius Scolastica omnipotenti Domino ab ipso infantie tempore dicata - expl. fieret etiam inter tenebras doctor herilis
Scholastica in Monte Casino virgo: Sermo
data liturgica 10 febbraio (non indicata)
note Il testo si interrrompe in corrispondenza di PL 94,485A.


27. ff. 70v-72v
tit. Otto lectiones per la Cattedra di S. Pietro (da sue sermoni attribuiti ad Ambrogio)


28. ff. 72v-74v - Bertarius Casinensis abbas sedit 856-883, m. 22-10-883, Sermo de sancto Mathia (= BHL 5696)
tit. In natale sancti Mathie apostoli
inc. Salvator etenim noster Dominus Iesus Christus humani generis adiutor - expl. et confirmatus sicut et gratia omnium linguarum
Mathias apostolus: Sermo
data liturgica 24 febbraio (non indicata)
note Il testo si arresta circa alla metà, all'interno del par. 8 (= PL 129,1028D).


29. ff. 74v-76v - Iohannes Hymmonides n. 825 ca., m. 30-6-876/16-12-882, Vita sancti Gregorii Magni (= BHL 3641)
tit. Vita sancti Gregorii pape
inc. Gregorius genere Romanus arte philosophus - expl. quatenus eis singulis nulla habere propria liceret
Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604: Vita
data liturgica 12 marzo (non indicata)
note Il testo si arresta all'interno del par. 15 del libro I (= PL 75,68C)


30. ff. 77-80 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, lib. II capp. 1-4 (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. Vita sanctissimi Benedicti abbatis conditoris sancte regule
inc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. ac si percussus fuisset ex verbere
Benedictus Casinensis abbas m. 543: Vita
data liturgica 21 marzo (non indicata)
note L'explicit dell'estratto corrisponde all'edizione Moricca, p. 88 ll. 1-2.


31. ff. 80-83v
tit. Otto lectiones per l'Annunciazione (da due sermoni attribuiti a Giovanni Crisostomo e Leone)


32. ff. 83v-85v - Passio sancti Georgii Cappadocis mart. [auctore pseudo Passecrate] (= BHL S 3394 f)
tit. Passio sancti Georgii martyris
inc. Anno ab incarnatione Domini fere ducentesimo nonagesimo residente in urbe Roma Marcellino summo pontifice - expl. ac per varias culturas demonum claudicando incederes
Georgius Cappadox martyr saec. III: Passio
data liturgica 23 aprile (non indicata)


33. ff. 85v-87v - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci evangeliste
inc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli in toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem vicesimo primo, imperante Gaio et Iulio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Marci evangeliste
Marcus evangelista: Passio
data liturgica 25 aprile (non indicata)


34. ff. 87v-88v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4093)
tit. Prologus sancti Iacobi apostoli fratris Domini
inc. Iacobo apostolo presidente cathedram ecclesie Ierosolimorum orta est perturbatio - expl. in quo loco colitur sancta eius passio usque in hodiernum diem
tit. finale Explicit passio sancti Iacobi apostoli
Iacobus Minor apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio (non indicata)
note Il testo costituisce le prime quattro lectiones del giorno, completate dalla quattro del successivo numerate dalla quinta all'ottava.


35. ff. 88v-89 - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6815)
tit. Passio sancti Philippi apostoli
inc. Philippus apostolus Domini nostri Iesu Christi post ascensum salvatoris - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante apostolo Philippo omnibus qui credunt in regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti regnantis in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Philippi apostoli
Philippus apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio (non indicata)


36. ff. 89v-91 - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (= BHL 266)
tit. Passio sanctorum martyrum Allexandri pape et Eventii et Theodoli presbiterorum
inc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane ecclesie urbis cathedram Allexander sedit - expl. effugaret demones, mortuos suscitaret
Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres: Passio
data liturgica 3 maggio (non indicata)
note Anche se non letteralmente, l'explicit corrisponde all'edizione Mombritius I, p. 47 ll. 10-11.


37. ff. 91-92 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4321)
tit. In sancto Iohanne ante Portam Latinam
inc. Secundam post Neronem cesarem persecutionem Domitianus in Christianos exercuit - expl. ad predictam civitatem cum multo honore translatum est
Iohannes apostolus sec. I
data liturgica 6 maggio (non indicata)


38. ff. 92-93v
tit. Otto lectiones per la festività dell'arcangelo Michele (da un sermone de angelis attribuito a Gregorio)


39. ff. 93v-95v - Laurentius Casinensis monachus OSB m. 1048/1049, Vita sancti Zenobii episcopi (= BHL 9014)
tit. Vita sancti Zenobi episcopi
inc. Zenobius Florentine civitatis indigena non solum carnis origine nobilis - expl. refloret magno felix Florentia sancto
Zenobius Florentinus ep.: Vita
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note Sono trascritti i primi sei paragrafi dell'opera (fino ad AASS Maii VI, col. 59D).


40. ff. 95v-97 - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4608)
tit. Vita sanctorum Iusti et Clementis
inc. Igitur beatissimus vir Iustus atque Clemens viri germani fratres - expl. eorum vestigia unanimes imitarentur
Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V: Vita
data liturgica 5 giugno (non indicata)


41. ff. 97-98v - Vita sancti Barnabae ap. (= BHL 983)
tit. Passio sancti Barnabe apostoli
inc. Iohannes igitur ego qui et Marcus - expl. et a Domino corroboratus est ut continuo nos cum gaudio sequeretur
Barnabas apostolus: Vita
data liturgica 11 giugno (non indicata)
note La copia comprende il testo fino a p. 134 ll. 39-40 nell'edizione del Mombritius, vol. I.


42. ff. 99-100v - Petrus Damiani n. 1007, m. 22/23-2-1072, Vita beati Romualdi (= BHL 7324)
tit. Vita sancti Romualdi abbatis
inc. Romualdus igitur Ravenne civitatis oriundus - expl. ne in animarum morte corruerent baratrum clausit iniquitatis
Romualdus abb., Ord. Camaldulensis fundator: Vita
data liturgica 19 giugno (non indicata)
note Sono riportati i primi tre capitoli dell'opera (fino a PL 144,958C, o a p. 20 dell'edizione Tabacco).


43. ff. 100v-102 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
tit. Passio sanctorum martyrum Gervasii et Prothasii
inc. Ambrosius servus Iesu Christi fratribus per omnem Ytaliam in Domino eternam salutem - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum Gervasii et Prothasii
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio
data liturgica 19 giugno (non indicata)


44. ff. 102-103v
tit. Otto lectiones per la natività del Battista (da un sermone attribuito ad Agostino)


45. ff. 103v-105v
tit. Otto lectiones per la festività dei SS. Pietro e Paolo (da un sermone attribuito a Leone)


46. ff. 105v-107
tit. Otto lectiones per la festività di S. Paolo (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo)


47. ff. 107-108v
tit. Otto lectiones per l'ottava del Battista (da un sermone attribuito ad Agostino)


48. ff. 108v-110
tit. Otto lectiones per l'ottava dei SS. Pietro e Paolo (da un sermone attribuito ad Ambrogio)


49. ff. 110-112 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL 5305)
tit. Passio sancte Margarithe virginis et martyris
inc. Post passionem et resurrectionem Domini nostri Iesu Christi et gloriose ascensionis eius in celum - expl. et delere de terra memoriam tuam sed crede ei et vives
Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr: Passio
data liturgica 20 luglio (non indicata)
note Il testo si interrompe in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 191 ll. 44-45.


50. ff. 112-113v
tit. Otto lectiones per la festività di Maria Maddalena (da un sermone attribuito a Gregorio Magno)


51. ff. 113v-115 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Appolenaris episcopi et martyris
inc. In diebus Claudii cesaris venit beatus Petrus apostolus Iesu Christi ab Antiochia - expl. absconderunt in domum cuiusdam mulieris vidue Christiane adhibentes ei curam
Apollinaris Ravennas episcopus: Passio
data liturgica 23 luglio (non indicata)
note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 118 l. 55.


52. ff. 115v-117 - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoli fratris beati Iohannis evangeliste
inc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi, frater beati Iohannis apostoli et evangeliste - expl. constat nimirum inimicum Dei fieri qui non credit in Deum
Iacobus Maior: Passio
data liturgica 25 luglio (non indicata)
note Il testo si arresta in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 38 l. 49.


53. ff. 117-118v
tit. Otto lectiones per la festività di S. Pietro in Vincoli (da Atti e un sermone anonimo)


54. ff. 119-120v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 109 (Domenico) (= BHL 2227)
tit. Vita sancti Dominici confessoris
inc. Dominicus ordinis predicatorum dux et pater inclitus - expl. regressus igitur verbum summi pontificis fratribus patefecit
Dominicus Ordinis Praedicatorum fundator n. 1170, m. 6-8-1221: Vita
data liturgica 4 agosto (non indicata)
note Estratto che si conclude con il periodo 60, p. 723 dell'edizione Maggioni.


55. ff. 120v-122v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Passio sanctorum martyrum Sixti pape, Felicissimi et Agapiti diaconorum
inc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis adtenuat potius quam explicat sermo - expl. at ubi lavit pedes omnium commendavit se beato Iustino
Sixtus II papa mart.: Passio
data liturgica 6 agosto (non indicata)
note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 650 l. 42.


56. ff. 122v-124v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sanctorum martyrum Donati et Ylariani
inc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. cepit omnis clerus et populus diligere Donatum presbyterum
Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres: Passio
data liturgica 7 agosto (non indicata)
note L'estratto termina in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 417 l. 57.


57. ff. 124v-126 - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL 4753)
tit. Passio sancti Laurentii levite et martyris
inc. In illo tempore postquam beatus Sixtus episcopus perrexit ad Christum venerunt milites - expl. interrogatus te, Domine Iesu Christe, confessus sum
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
data liturgica 10 agosto (non indicata)
note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 94 l. 33.


58. ff. 126-127 - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3961)
tit. Passio sancti Ypoliti martyris
inc. Regressus itaque Ypolitus post tertiam diem venit in domum suam - expl. in eodem loco ubi prestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Ypoliti martyris
Hippolytus Romanus presb.: Passio
data liturgica 13 agosto (non indicata)


59. ff. 127-128 - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Passio sancti Cassiani martyris
inc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosa dogmata preamans - expl. Passus est autem beatissimus Christi martyr Cassianus sub die yduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Cassiani martyris
Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr: Passio
data liturgica 13 agosto (non indicata)


60. ff. 128v-130 - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851, Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
tit. Sermo sancti Ieronimi presbyteri de assumptione gloriosissime virginis Marie genitricis Dei
inc. Cogitis me, o Paula et Eustochium - expl. atque deserviret officiosissime cura adoptionis
Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio): Epistola
data liturgica 15 agosto (non indicata)
note Il testo si interrompe all'interno del cap. III, in corrispondenza di PL 30,129A.


61. ff. 130v-132v
tit. Otto lectiones per la domenica infra octavam (da un sermone attribuito a Gerolamo)


62. ff. 132v-135
tit. Otto lectiones per l'ottava (da un sermone attribuito a Gerolamo)


63. ff. 135v-137 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 116 (Bernardo) (= BHL 1236)
tit. Vita sancti Bernardi abbatis Clarevallis
inc. Bernardus in Burgundia castro Fontanis oppido ex nobilibus - expl. unam tantum putabat esse fenestram
Bernardus Claraevallensis abbas n. 1090 ca., m. 20-8-1153: Vita
data liturgica 20 agosto (non indicata)
note Estratto che si conclude con il periodo 57 a p. 815 dell'edizione Maggioni.


64. ff. 137-139 - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1002)
tit. Passio sancti Bartholomei apostoli
inc. Indie tres esse ab ystoriographis referuntur - expl. ut artem diaboli ad se venire permicteret
Bartholomaeus apostolus: Passio
data liturgica 25 agosto (non indicata)
note Il testo si interrompe nella prima parte del par. 11 (= AASS Aug. V, col. 35D).


65. ff. 139-141 - Possidius Calamensis, Vita Augustini (= BHL S 785 a)
tit. Vita sancti Augustini episcopi et doctoris
inc. Beatissimus Augustinus ex provincia Africa civitate Thacastensi parentibus honestis et Christianis progenitus - expl. ille ablatus est et catholica est intimata sincera religio
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Vita
data liturgica 28 agosto (non indicata)
note Sono trascritti i primi sei capitoli, fino a p. 146 ll. 38-39 dell'edizione Bastiaensen.


66. ff. 141-143
tit. Otto lectiones per la decollazione del Battista (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo)


67. ff. 143-145
tit. Otto lectiones per la natività della Vergine (da un sermone attribuito a Bernardo)


68. ff. 145-147v
carmen
tit. Otto lectiones per l'ottava (da un sermone attribuito a Bernardo)
note Una mano più recente segnala a margine: dicitur in presentatione beate Marie virginis in secundo nocturno.


69. ff. 147v-148v - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii pape et martyris
inc. Temporibus Decii Cesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. ubi hodie orationes eorum florent ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Cornelii pape
Cornelius papa mart.: Passio
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime quattro lectiones del giorno, completate dalle quattro di Cipriano numerate consecutivamente.


70. ff. 149-150 - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (cfr. BHL S 2037)
tit. Passio sancti Cypriani episcopi et martyris
inc. Tusco et Basso consulibus imperantibus Valeriano quater et Galieno ter consulibus - expl. passus est autem beatus Cyprianus martyr die octavodecimo kal. octobris sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258: Passio
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note L'incipit presenta una forma mista tra questa voce e le varie registrate nella classe 2038.


71. ff. 150-152v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.
tit. Passio sancti Mathei apostoli et evangeliste
prol. inc. Quoniam Deo ita cura est de hominibus - expl. maiori morbo maiora genere medicine procuret
inc. Erant itaque duo magi Zaroen et Arphaxat apud Ethiopes - expl. obtemperant cum reverentia iussionibus suis
Matthaeus apostolus: Passio
data liturgica 21 settembre (non indicata)
note Il testo si arresta in corrispondenza dell'edizione del Mombritius II, p. 259 l. 30.


72. ff. 152v-155
tit. Otto lectiones per la festività dell'arcangelo Michele (estratto da Isidoro sugli angeli)


73. ff. 155-157v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL 3870)
tit. Vita sancti Ieronimi presbyteri et doctoris
inc. Plerosque nimirum illustrium viros - expl. ipsam vero integritatem adipisci nequaquam valet
Hieronymus Stridonius: Vita
data liturgica 30 settembre (non indicata)
note È trascritta la prima metà della vita, con explicit corrispondente a PL 22,208.


74. ff. 157v-160 - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274, Legenda sancti Francisci maior (= BHL 3107)
tit. Vita sancti Francisci confessoris
inc. Vir erat in civitate Assisii Franciscus nomine - expl. sicut eum Spiritus Sanctus edocuit et ipse postmodum fratribus revelavit
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Vita
data liturgica 4 ottobre (non indicata)
note La copia si arresta con la fine del cap. II par. 1 (periodo 5, a p. 787 dell'edizione nei Fontes Franciscani).


75. ff. 160-162v - Petrus Diaconus, Casinensis monachus n. 1107/1110, m. 1159/1164, Vita et passio sancti Placidi pseudo-Gordianus (= BHL 6859)
tit. Passio sancti Placidi martyris discipuli sanctissimi Benedicti et sotiorum eius
inc. Tempore quo Theodoricus augustus in seniori Roma - expl. de hiis qui Dei sunt sollicite ac diligenter instruxit
Placidus sancti Benedicti discipulus cum soc. Messanae mart.: Passio
data liturgica 5 ottobre (non indicata)
note La copia si limita al primo capitolo (cfr. per l'explicit AASS Oct. III, col. 119B).


76. ff. 162v-165 - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7188)
tit. Passio sancte Reparate virginis
inc. Palestine igitur provincie Decio presidente convenerunt templorum pontifices - expl. suam Domino passionem commendaverunt et valedicentes discesserunt
Reparata mart.: Passio
data liturgica 8 ottobre (non indicata)


77. ff. 165-167v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Homiliae in Hiezechihelem, estratto per la festività di S. Luca

78. ff. 167v-170 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
tit. Vita sancti Ylarionis monaci
inc. Hilarion ortus vico Thabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. benedicentes Deo sancti deobsculati sunt manus
Hilarion in Palaestina abb.: Vita
data liturgica 21 ottobre (non indicata)
note La copia termina con il par. 9.8 (p. 90 l. 32 dell'edizione Bastiaensen).


79. ff. 170v-173 - Drugo Sancti Miniatis abbas v. 1008-1024, Passio sancti Miniatis martyris (= BHL 5967)
tit. Passio sancti Miniatis martyris
inc. Seviente per universum pene orbem rabie Deciana - expl. cum eo contendere qui condidit mundum
Minias Florentiae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre (non indicata)


80. ff. 173-175v - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7749)
tit. Passio sanctorum apostolorum Symonis et Iude
inc. Symon Chananeus et Iudas zelothes appostoli Domini nostri Iusu Christi - expl. hoc ipsum conflictus vester inveniat an possint adorare deos nostros
Simon et Iudas (Thaddaeus) ap.: Passio
data liturgica 28 ottobre (non indicata)
note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 536 ll. 10-11.


81. ff. 176-180v
tit. Otto lectiones per Ognissanti (dal sermone Legimus)


82. ff. 180v-184 - Passio sancti Theodori tironis Amaseae mart. (= BHL 8077)
tit. Passio sancti Theodori martyris
inc. Temporibus suis Maximianus et Maximus imperatores miserunt per omnem terram regni sui edictum - expl. a spiritibus immundis et variis infirmitatibus liberantur usque in presentem diem, ad laudem et gloriam Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti qui vivit et regnat nunc et semper in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Theodori martyris
Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart.: Passio
data liturgica 9 novembre (non indicata)


83. ff. 184-187v - Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
tit. Vita sancti Martini episcopi et confessoris
inc. Igitur Martinus Sabaria Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. ut qui sanctis iam ab omnibus habebatur potens etiam et vere apostolus haberetur
Martinus Turonensis episcopus: Vita
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note La copia si arresta alla fine del par. 7.7 (p. 268 dell'edizione Fontaine, p. 24 ll. 35-7 dell'edizione Smit).


84. ff. 187v-189v - Augustinus de Novis m. 1520, Elucidarium christianarum religionum, vita di Frediano (= BHL S 3177 j)
tit. Vita sancti Fridiani episcopi
inc. Beatus igitur Fridianus filius regis Ultolie sive Ybernie primogenitus - expl. et ut competebat eam gubernanti necessariis honorifice providerunt
Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588: Vita
data liturgica 18 novembre (non indicata)


85. ff. 189v-192v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (= BHL 1495)
prol.
tit. Passio sancte Cecilie virginis et martyris
prol. inc. Dominus dicit in evangelio: Venite ad me - expl. et ego vos requiescere faciam
inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. aut eternis gaudiis iustis afferetur
Caecilia Romae virgo martyr: Passio
data liturgica 22 novembre (non indicata)
note Del prologo è riportata solo la citazione evangelica finale con una breve didascalia fittizia, accorpata alla narrazione (cfr. Mombritius I, p. 332 ll. 49-50).


86. ff. 192v-195v - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
tit. Passio sancti Clementis pape et martyris
inc. Tertius Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. religiosi etiam multi secuti sunt eum
Clemens I papa saec. I: Passio
data liturgica 23 novembre (non indicata)
note Il testo si chiude in corrispondenza dellla fine del par. XIX nell'edizione dei Patres Apostolici (p. 7 ll. 14-15); cfr. anche Mombritius I, p. 343 l. 54.


87. ff. 195v-198 - Passio sanctae Catharinae Alexandriae v. mart. [auctore pseudo Athanasio] (= BHL 1659)
tit. Passio sancte Katherine virginis et martyris
inc. Regnante igitur Maxentio cesare Maximiani augusti filio - expl. confusus iratu[[...]] precepitque illos ig[[...]]mari
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 25 novembre (non indicata)
note Il foglio ha subito l'asportazione di quasi tutta la metà esterna, con la perdita pressoché totale della colonna che concludeva il testo. Sotto è rimasto integro il colophon (riportato nella descrizione iniziale del manoscritto) che data la copia.


88. ff. 198v-204 - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8631)
tit. [[...]]entii
inc. [[...]] nostris - expl. consecrati sunt unde sit nomen Domini benedictus in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Vincentii levite et martyris
Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr: Passio
data liturgica 22 gennaio (non indicata)
note La parte iniziale del testo è mutilata dallo strappo sopra descritto: restano visibili soltanto le ultime lettere della titolatura e frammenti dell'incipit.


89. ff. 204-206 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Moralia in Iob, estratto per la festività della Conversione di S. Paolo

90. ff. 206-208
tit. Otto lectiones per la festività di S. Bernardo (da un'omelia attribuita a Giovanni Crisostomo)


91. ff. 208-210v - Dedicatio ecclesiae sanctae Mariae ad Nives (= BHL 5403)
tit. Miraculum qualiter inventum fuerit sertum sancte Marie ad Nives
inc. Tempore quo Liberius papa beati Petri sedem provida gubernatione regebat - expl. cuius quidem beneficia plenis effectibus in ipsa ecclesia exuberant cotidie, ad laudem et gloriam omnipotentis Dei eiusque genetricis semperque virginis Marie et omnium sanctorum qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Maria virgo et mater Iesu (miracula in variis locis facta, fundationes ecclesiarum, translationes, etc.): Dedicatio
data liturgica 5 agosto (non indicata)


92. ff. 210v-211v
tit. Otto lectiones per la natività di Maria (da un'omelia anonima)
note Il foglio finale resta per buona parte vuoto.


93. ff. 212-215
tit. Otto lectiones per l'ottava (da due sermoni attribuiti ad Agostino)


94. ff. 215-218v - Miraculum beatae virginis Mariae
tit. In conceptione beatissime virginis Marie miraculum qualiter quidam abbas a periculo maris liberatus de celebrando festo conceptus ipsius per celestem nuntium fuerit edoctus
inc. Tempore illo quo divine pietati placuit Anglicorum gentem de malis suis corrigere - expl. statuitque in Remensi cenobio idem festum solemniter celebrari et ipse quo advixit solemniter celebravit
Maria virgo et mater Iesu (miracula in variis locis facta, fundationes ecclesiarum, translationes, etc.): Miracula
data liturgica 8 settembre (non indicata)
note Il testo, non identificato, occupa le prime tre lectiones (f. 215r-v) di un ciclo di dodici; segue un sermone attribuito ad Agostino, suddiviso dalla quarta all'ottava (ff. 215v-217), quindi un'omelia attribuita ad Ambrogio per le ultime quattro (ff. 217v-218v).


95. ff. 219-221v
tit. Dodici lectiones per la Visitazione (da un sermone attribuito ad Ambrogio e un'omelia attribuita a Beda)


96. ff. 221v-223 - Passio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi Romae mart.
tit. Passio sanctorum martyrum Proti et Hyacinthi
inc. Igitur Philippo Alexandrine ecclesie presule martyrio gloriosissime coronato cum filia eius Eugenia - expl. passi sunt autem III idus septembris sub Valeriano et Gallieno principibus
tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Proti et Hyacinthi
Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III: Passio
data liturgica 11 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime quattro lectiones del giorno, completate dalle quattro del successivo numerate dalla quinta all'ottava. Si tratta di una versione non attestata in BHL. La data, come sempre non espressa, è ricavabile dal confronto con le altre occorrenze del testo nelle raccolte qui censite.


97. f. 223r-v - Passio sancti Nemesii Romae mart.
tit. Passio sancti Nemesii martyris
inc. Cum a sancto Stephano Romane urbis episcopo signa ac prodigia fierent - expl. iuxta locum ubi decollatus est digno cum honore sepelivit, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Nemesii martyris
Nemesius et Lucilla Romae mart.: Passio
data liturgica 31 ottobre (non indicata)
note La narrazione non coincide per dettato con il testo edito della passione di papa Stefano, cui appartiene l'episodio. Si indica la data del martirologio di Adone (mentre il Romano ricorda il santo anche al 25 agosto e all'8 dicembre).


98. ff. 224-225v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3236)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauli
inc. Sub Constantino Augusto ac Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens que Syriam invaserat victa est - expl. et cetera exibentem sancte karitatis officia
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.: Passio
data liturgica 26 giugno (non indicata)
note L'explicit corrisponde, con una banale variante, all'edizione Mombritius I, p. 571 l. 20.


99. ff. 225v-228 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 154 (Orsola) (= BHL 8437)
tit. Passio sanctarum undecim milium virginum
inc. Undecim milium virginum passio hoc ordine celebrata fuit - expl. recedentibus cunctis et paulo redeuntibus ipsum migrasse ad Dominum invenerunt
tit. finale Explicit passio sanctarum undecim milium virginum
Ursula et soc. virgines et mart. Coloniae cultae: Passio
data liturgica 21 ottobre (non indicata)


100. f. 228r-v - Vita et miracula sancti Leonardi Nobiliacensis, mutila (= BHL 4862)
tit. Vita sancti Leonardi confessoris
inc. Beatus igitur Leonardus temporibus Anastasii imperatoris in provincia Galliarum - expl. servire Deo meo quam in sublimitate positus
Leonardus Nobiliacensis, in dioecesi Lemovicensi confessor VI saec.: Vita
data liturgica 6 novembre (non indicata)
note Il testo rimane mutilo a causa della perdita di tre fogli: nella cartulazione risultano infatti mancanti i ff. 229-231, che dovevano concludere quest'unità. Il dettato non coincide pienamente con quello originale, ma sembra piuttosto una parafrasi: per senso l'explicit corrisponde alla fine del par. 3 (p. 397 ll. 15-6 dell'edizione nei MGH Scriptores rerum Merovingicarum III).

U.C. II, ff. 232-241; sec. XIV; orig. Firenze, S. Maria degli Angeli, monastero OSBCam
II. ff. 232-241v, mutilo
Segmento di lezionario
struttura I testi sono suddivisi dall'origine in otto lectiones.
note In principio (ff. 232-233) il copista distribuisce il testo su una sola colonna, passando invece a due dal f. 233v. Sopravvive un quinione di quella che doveva essere una raccolta più ampia, forse realizzata ad hoc come complemento della precedente, poiché non ripete ricorrenze già presenti in essa.


1. ff. 232-234v - Petrus de Natalibus n. 1330 ca., m. 1406, Catalogus sanctorum et gestorum eorum, III 64 (Ignazio)
tit. Passio sancti Ignatii episcopi et martyris
inc. Ignatius episcopus Antiochenus et martyr discipulus Iohannis evangeliste fuit qui tertius post beatum Petrum apostolum - expl. ubi de resurrectione Domini elegans perhibet testimonium
Ignatius Antiochenus ep. mart.
data liturgica 1 febbraio (non indicata)
note Il testo è seguito (ff. 233v-234v) da un'omelia attribuita a Beda che completa il ciclo di lectiones con altre quattro, numerate dalla nona alla dodicesima.


2. ff. 234v-236v - Venantius Fortunatus n. 530, m. 601, Vita et virtutes sancti Hilarii (= BHL 3885)
tit. Vita sancti Hilarii episcopi
inc. Beatus Hilarius Pictavorum urbis episcopus regione Aquitanie oriundus fuit - expl. ubi Hilarius vim orationis ingessit: Tu autem
Hilarius Pictavensis episcopus: Vita
data liturgica 13 gennaio (non indicata)
note Il testo si interrompe quasi al termine del lib. I cap. 12 (= PL 9,192B o 88,446B). Vi è aggiunto solo l'inizio dell'invocazione a Dio che spesso chiudeva le letture dell'ufficio.


3. ff. 236v-238v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 132 (Giovanni Crisostomo) (= BHL 4379)
tit. Vita sancti Ioannis Chrysostomi
inc. Iohannes cognominatus Chrysostomus Antiochenus filius Secundi - expl. maxima tibi premia contulerunt circa honorantem te ne sis ingratus
Iohannes Chrysostomus: Vita
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note L'estratto si conclude con il periodo 40, p. 941 dell'edizione Maggioni.


4. ff. 238v-240 - Bernardus Guidonis n. 1261/1262, m. 31-12-1331, Legenda sancti Thomae de Aquino ca. 1325; 2 recensiones, prima prolixior cum prooemio praemisso, secunda brevior sine prooemio, recensio brevior (= BHL 8155)
tit. Vita sancti Thome de Aquino
inc. Thomas sanctus Aquinas ordinisque predicatorum ac doctor egregius - expl. adulescentis opus doctissimo sene dignum
Thomas Aquinas OP 1225-1274: Vita
data liturgica 7 marzo (non indicata)


5. ff. 240-241v - Petrus de Natalibus n. 1330 ca., m. 1406, Catalogus sanctorum et gestorum eorum, III 209 (Giuseppe)
tit. Vita sancti Iosephi sponso Matris Domini
inc. Ioseph sanctissime domine nostre sponsus de civitate Bethleem oriundus - expl. antequam modo humanitatis debitum solverit expressum non habemus
Ioseph sponsus B.V. Mariae
data liturgica 19 marzo (non indicata)
note Estratto che esclude poche frasi finali. Nelle ultime righe del f. 241v sopravvive la sola rubrica del testo che seguiva: Passio sancti Petri martyris Ordinis Predicatorum.

bibliografia Santa Maria degli Angeli. Corali, 92



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 302

Leggendario (seconda parte, complementare al ms. Conv. Soppr. 303), con diversi aggregati per lo più agiografici
prov. Firenze, S. Salvi, abbazia CVUOSB; Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB
Il codice è composto da un leggendario principale, cui si aggiunge a breve distanza di tempo la seconda unità e si assemblano in seguito frammenti varii; l'indice che occupa il f. 320, comprensivo dell'intero contenuto e di epoca vicina, dimostra che l'operazione avvenne precocemente. Come dichiara la doppia nota di possesso nel margine superiore del f. 1 (Monasterii sancti Salvii prope Florentiam - Nunc autem est monasterii Vallis Umbrose), il codice appartenne dapprima a S. Salvi, per cui forse fu prodotto: il patrono è infatti uno dei pochi santi ritratti nella relativa iniziale. In ogni caso, l'origine è fiorentina e probabilmente da collegarsi al ms. 303 dello stesso fondo, il cui programma agiografico è complementare.

U.C. I; sec. XII terzo quarto; orig. Firenze, S. Salvi, abbazia CVUOSB; prov. Firenze, S. Salvi, abbazia CVUOSB
I. ff. 1-267v
Leggendario (29 giugno - 27 novembre)
ordinamento Per circulum anni
suddivisione lectiones Molti dei testi ricevono una successiva scansione marginale in lectiones, in numero variabile fra tre e dodici.


1. ff. 1-6v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6657)
tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauli
inc. Cum venisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. in via Hostiensi miliario secundo, ubi prestantur beneficia eorum assidue fideliter poscentibus, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Petrus et Paulus: Passio
data liturgica 29 giugno
note Suddivisa in sei lezioni.


2. ff. 6v-8 - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6654-6649 [epil.])
epilogo , additamentum
tit. Item epistola Marcelli discipuli Petri
addit. inc. Ego Marcellus discipulus domini mei apostoli Petri que vidi scripsi
inc. Erat tunc temporis Rome Petrus et Paulus doctores Christianorum - expl. alter cruce alter gladio necati sunt
epil. inc. Desertus igitur Nero non post multos tunc dies - expl. passi sunt sub die tertio kalendarum iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Petrus et Paulus: Passio
data liturgica 29 giugno
note Il testo è contato come settima lezione.


3. ff. 3-13 - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6572 [prol.] - 6570)
prol.
tit. Passio sancti Pauli
prol. inc. Paulus hebraice ammirabilis vel mitis apud latinos interpretatur - expl. bonum est illis si sic permaneant sicut et ego
inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperum percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre et in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria, virtus, imperium per omnia saecula saeculorum
Paulus apostolus: Passio
data liturgica 30 giugno
note Il testo è suddiviso in lezioni: conclude la settima e arriva a cominciare l'undicesima.


4. ff. 13-14v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Passio sanctorum Processi et Martiniani
inc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi praestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque Salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum
Processus et Martinianus Romae mart.: Passio
data liturgica 2 luglio
note Il testo completa l'undicesima lezione e contiene la dodicesima.


5. ff. 14v-19 - Passio sancti Romuli Faesulani ep. (= BHL 7332)
tit. Passio sancti Romuli episcopi et martyris
inc. Cum beatus Petrus apostolorum princeps ecclesiam sibi a Christo commissam cupiens augere - expl. quorum corpora Christiani colligentes cum aromatibus condientes simul ad radices montis sepelierunt miliario minus ab urbe uno in pace
Romulus Faesulanus ep.: Passio
data liturgica 6 luglio
note Suddivisa in otto lectiones.


6. ff. 19-21 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, I 10 (vita di Fortunato) (= BHL 3088)
tit. Vita sancti Fortunati episcopi
inc. Fuit vir vite venerabilis Fortunatus nomine Tudertine ecclesie antistes - expl. et apud mortua sua ossa perseverat
Fortunatus Tudertinus episcopus: Vita
note Non è indicata una data, e non vi sono riscontri negli altri codici laurenziani per una collocazione nei primi giorni di luglio. Suddivisione in dodici lectiones.


7. ff. 21-22 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sancte Felicitatis martyris
inc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regna caelorum
Felicitas cum septem filiis Romae mart.: Passio
data liturgica 10 luglio
note Divisa in tre lezioni.


8. ff. 22-24 - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum Naboris et Felicis
inc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt sancti martyres Nabor et Felix quinto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Nabor et Felix Mediolani mart.: Passio
data liturgica 13 luglio
note La data è posticipata di un giorno. Divisione in tre lectiones.


9. ff. 24-26v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (cfr. BHL S 290 d [inc.])
tit. Vita sancti Alexii confessoris urbis Rome
inc. Fuit vir nomine Euphemianus bene confidens et timens Deum in civitate Roma - expl. dabit ei Dominus retributionem in omni opere bono super omnes qui sperant in eo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V: Vita
data liturgica 17 luglio
note Il testo è diviso in tre lezioni.


10. ff. 26v-27v - Vita sanctae Praxedis v. Romanae (= BHL 6920)
tit. Passio sancte Praxedis
inc. Virgo venerabilis Praxedis habitavit in titulo supradicto - expl. sepelivi iuxta patrem suum in cimiterio Priscille via Salaria, ubi usque hodie florent orationes eius in saecula saeculorum
Praxedis Romana virgo: Passio
data liturgica 21 luglio


11. ff. 27v-28v - Vita beatae Mariae Magdalenae paenitentis (= BHL 5456)
tit. Vita sancte Marie Madgalene
inc. Narrat Iosephus de Maria Magdalena quod post ascensionem Domini virum amplius videre noluit - expl. et repleantur virtutum unguentis, ipso adiuvante qui cum eterno Patre et Sancto Spiritu idest eternus vivit et gloriatur et regnat Deus per infinita saecula saeculorum
Maria Magdalena paenitens: Vita
data liturgica 22 luglio (non indicata)
note Suddivisa in otto lezioni.


12. ff. 28v-33 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apolenaris martyris
inc. In diebus Claudii cesaris veniens Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano cesare die decima kalendarum augustarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Apollinaris Ravennas episcopus: Passio
data liturgica 23 luglio
note Suddivisa in dodici lezioni.


13. ff. 33-35v - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoli fratris Iohannis evangeliste
inc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. cum apostolo una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Iacobus Maior: Passio
data liturgica 25 luglio
note Suddivisa in lezioni: resta visibile a margine la numerazione delle prime sette.


14. ff. 35v-38 - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (cfr. BHL 1773 [inc.])
tit. Passio sancti Christofori martyris
inc. Passio sancti Christophori martyris sub die octavo kalendas augustas qui fuit passus sub Dagno imperatore - expl. in eadem hora misit litteras in universas provincias regni sui ut paverent et timerent Christum filium Dei, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Christophorus in Lycia martyr m. 250: Passio
data liturgica 25 luglio


15. ff. 38v-40v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sanctorum Nazarii et Celsi
inc. Nazarius genitus a patre nomine Affricano et genere et patria Affer - expl. mundati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cui sit honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum
Nazarius et Celsus Mediolani mart.: Passio
data liturgica 28 luglio
note Il testo è diviso in tre lezioni.


16. ff. 39v e 40 - Liber pontificalis, estratti dai capp. 42 (Innocenzo) e 15 (Vittore)
Innocentius I papa
Victor I papa m. 199: Vita
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Nel margine dei due fogli affrontati un'altra mano copia estratti sui due papi venerati nella stessa data liturgica dei protagonisti della passione: in particolare per Innocenzo il testo corrispondente alle pp. 220 ll. 1-4 e 222 ll. 5-10, per Vittore alla p. 137 ll. 1-6 e 9-10 dell'edizione Duchesne.


17. ff. 40v-41 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis
expl. pax dabitur ecclesiis Christi, quod factum est Domino Iesu Christo auxiliante cui est honor et gloria et potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum - inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Christianorum necati sunt
Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart.: Passio
data liturgica 29 luglio
note Suddivisa in nove lectiones.


18. ff. 41-42 - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis episcopi
inc. Fuit autem temporibus Constantini filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natalis celebratur IIII kal. augusti ad laudem et gloriam nominis Dei usque in presentem diem
Felix II papa m. 22-11-365: Passio
data liturgica 29 luglio


19. ff. 42-43 - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum Abdon et Sennen
inc. Horta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam decimo kalendas martias
Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart.: Passio
data liturgica 30 luglio
note Come sempre, la prima parte della passione riguardante Policronio è trascritta senza soluzione di continuità con il testo seguente, che concerne propriamente i due santi della titolatura.


20. ff. 43-44v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. iusserunt sibi Xixtum episcopum cum clero suo presentari noctu intra civitatem in tellure
Abdon et Sennen Romae mart.: Passio
data liturgica 30 luglio
note Copiata di seguito al testo precedente, senza titolatura propria; si interrompe una frase dopo rispetto all'explicit riportato in BHL.


21. ff. 44v-45v - Passio sanctorum Machabaeorum mart. (= BHL 5106)
tit. Passio sanctorum Machabeorum
inc. Contigit autem septem fratres cum matre sua apprehensos compelli - expl. novissime autem et post filios mater consumpta est
Machabaei (septem fratres) mart.: Passio
data liturgica 1 agosto
note Divisa in quattro lezioni.


22. ff. 45v-47v
tit. Sermone sui Maccabei attribuito ad Agostino
note Comprende le lezioni dalla quinta all'ottava in continuità con il testo precedente.


23. ff. 47v-52 - Passio sancti Stephani I papae mart. (cfr. BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani pape et martyris
inc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Sixtum episcopum VIIII kalendarum septembris Valeriano tertio et Gallieno secundo consulibus, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Stephanus I papa mart.: Passio
data liturgica 2 agosto
note Suddivisa in dodici lectiones.


24. ff. 52-54 - Lucianus Hierosolymitanus, Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio corporis sancti Stephani protomartyris
inc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus - expl. quem periclitanti mundo aperire dignatus est in Domino Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Stephanus diac. protomart.: Inventio
data liturgica 3 agosto
note Suddivisa in tre lezioni.


25. ff. 54-56 - Translatio sancti Stephani diac. protomart. Costantinopolim [interprete Anastasio Bibliothecario] (= BHL 7858)
tit. Miraculum de translatione sancti Stephani protomartyris
inc. Factum est autem cum esset reconditum corpus sancti Stephani - expl. septuaginta namque et tres tunc a variis languoribus curati sunt homines, ad gloriam Dei Patris omnipotentis et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria et imperium in saecula saeculorum
Stephanus diac. protomart.: Translatio
data liturgica 3 agosto (non indicata)


26. ff. 56-58 - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Passio sanctorum martyrum Xisti, Felicissimi et Agapiti
inc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis attenuat potius quam explicat sermo - expl. sanctos vero Felicissimum et Agapitum martyres et diacones sepelierunt in cimeterio Pretextati sub die iduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sixtus II papa mart.: Passio
data liturgica 6 agosto
note Suddivisa in sette lezioni.


27. ff. 58-60 - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sancti Donati episcopi et martyris
inc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. quorum corpora collecta sunt a Christianis et sepulta sunt sunt iuxta civitatem Aritium in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres: Passio
data liturgica 7 agosto
note Suddivisa in otto lezioni.


28. ff. 60-61v - Passio sancti Donati Euroeae in Epiro ep. (= BHL 2304)
tit. Item alii sancti Donati episcopi
inc. Temporibus Theodosii principis in provincia Ophyrum et a veteris civitatem - expl. ubi draconem occiderat et designavit oratorii domum sibi ad sepulturam
Donatus Euroeae in Epiro ep.: Vita
data liturgica 7 agosto
note Omessa l'ultima frase del testo. Si rimanda in calce all'ultimo foglio ad un altro passionale non meglio precisato per Ciriaco, Largo e Smaragdo.


29. ff. 61v-64v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.] - 4758 p [expl.])
tit. Passio sancti Laurentii archidiaconi
inc. Postquam beatus Sixtus urbis Rome episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. sepelierunt eum in cripta via Tyburtina in predio Cyriace vidue in agro Verano quarto iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
data liturgica 10 agosto
note Suddivisa in sette lectiones.


30. ff. 64v-66v - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3962)
tit. Passio sancti Ypoliti martyris
inc. Sanctus Ypolitus et Iustinus presbyter cum sepelissent corpus beati Laurentii ieiunaverunt - expl. sicque coronam martyrii percipere meruerunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Hippolytus Romanus presb.: Passio
data liturgica 13 agosto
note Divisione in undici lezioni.


31. ff. 66v-67 - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Passio sancti Cassiani martyris
inc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosa dogmata proncumatis etiam iocunditatem commendans - expl. Passus est autem beatissimus Cassianus sub die iduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr: Passio
data liturgica 13 agosto
note Il testo è contato come dodicesima lezione in continuità con il precedente.


32. f. 67r-v - Passio sancti Eusebii Romani presb. (= BHL 2740)
tit. Passio sancti Eusebii presbyteri
inc. Eodem tempore quo Liberius de exilio revocatus fuerat a Constantio augusto - expl. cessavit persecutio non tamen multum tempus, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Eusebius Romanus presbyter saec. IV: Passio
data liturgica 14 agosto
note Divisa in tre lectiones.


33. ff. 67v-69v - Passio sancti Agapiti Praeneste mart. (= BHL 125)
tit. Passio sancti Agapiti martyris
inc. Sub rege Antiocho pagano erat quidam puer nomine Agapitus - expl. multi paganorum crediderunt Christum Deum per famulum Dei Agapitum per eundem Christum Dominum nostrum qui vivit et regnat cum Deo Patre et cum Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Agapetus seu Agapitus Praeneste mart.: Passio
data liturgica 18 agosto
note Suddivisa in tre lezioni.


34. ff. 69v-72 - Passio sancti Magni Tranensis ep. mart. (= BHL S 5171 b)
prol.
tit. Passio sancti Magni episcopi et martyris
prol. inc. Omnia que a sanctis facta leguntur si quis voluerit studiose requirere - expl. quoniam ipsi Deum videbunt
inc. Beatissimus autem athleta Christi Magnus huius vocem audiens meditabatur - expl. celebratur autem natalis eius die XIIII kalendarum septembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Magnus Tranensis ep. mart.: Passio
data liturgica 19 agosto
note Divisa in tre lezioni. La premessa non è distinta dalla narrazione.


35. ff. 72-75v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1002)
tit. Passio sancti sancti Bartholomei apostoli
inc. Indiae tres esse ab hystoriographis asseruntur - expl. et perfectis plurimis bonis operibus atque bene constabilitis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Bartholomaeus apostolus: Passio
data liturgica 25 agosto
note Suddivisa in almeno dieci lezioni visibili.


36. ff. 75v-76v - Passio sancti Genesii mimi mart. (= BHL 3321)
tit. Passio sancti Genesii martyris
inc. Imperante Dioclitiano erat per annos quattuor insecutio ecclesiarum et maxime omnes episcopi et sacerdotes persecutionem patiebantur - expl. quam sententiam cum omni gaudio suscepit sanctus Genesius octavo kal. septembris eodem Dioclitiano quater consule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Genesius mimus Romae martyr saec. III: Passio
data liturgica 25 agosto


37. ff. 76v-83 - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] (= BHL 792)
tit. Vita sancti Augustini episcopi et confessoris
inc. Beatissimus Augustinus ex provincia Africe civitate Thacastensi parentibus honestis et Christianis progenitus - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit, adiuvante Iesu Christo fidei nostre auctore qui cum Patre et Spiritu Sancto vivens et regnat per cuncta saecula saeculorum
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Vita
data liturgica 28 agosto
note Suddivisa in dodici lectiones.


38. f. 83r-v - Passio sanctorum Felicis et Adaucti Romae mart. (= BHL 2878)
tit. Passio sanctorum Felicis et Audacti
inc. Rome via Ostiensi miliario secundo ab urbe beatissimorum Felicis et Adaucti - expl. compleverunt autem martyrium suum III kalendas septembris
Felix et Adauctus Romae martyres saec. III: Passio
data liturgica 30 agosto
note Suddivisa in tre lezioni. A margine la stessa mano che aveva copiato gli estratti dal Liber pontificalis ai ff. 39v-40 rimanda per Giuliano alla fine del manoscritto: segno che il suo intervento fu successivo all'assemblamento delle unità che compongono il codice.


39. ff. 83v-86 - Passio sancti Terentiani Tudertini ep. mart. (= BHL 8003)
prol.
tit. Passio sancti Terentiani episcopi et martyris
prol. inc. Anno Cesaris Augusti quadragesimo secundo - expl. qui ad palmam martyrii taliter pervenit
inc. Regnante Adriano imperatore in urbe Roma - expl. et multa ibidem miracula operantur usque in presentem diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat Deus in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum
Terentianus Tudertinus ep. mart.: Passio
data liturgica 1 settembre
note Divisa in due lezioni. Il prologo non è distinto dalla narrazione.


40. ff. 86-87 - Passio sancti Reguli Afri ep. (cfr. BHL S 7102 a)
tit. Passio sancti Reguli archiepiscopi et martyris
inc. Beatissimus ergo Regulus sicut viri eruditissimi tradiderunt - expl. multa invalidi expectant eius beneficia ut valentes fiant, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Regulus Afer ep., Lucae cultus: Passio
data liturgica 1 settembre
note Il testo è contato come terza lectio in continuità con il precedente.


41. ff. 87-94 - Passio sancti Hadriani et soc. Nicomediae mart. (= BHL 3744)
tit. Passio sancti Adriani martyris
inc. Factum est in secunda interrogatione Maximiani tyranni ut egrederentur persecutores Nicomediorum - expl. multitudo autem virorum abrenuntiantes omnibus que sunt seculi et serviebant Domino, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Hadrianus et soc. Nicomediae mart.: Passio
data liturgica 8 settembre


42. ff. 94-97 - Hieronymus Stridonius pseudo, De nativitate sanctae Mariae (= BHL 5345 [prol. I] - 5344 [prol. II] - 5343)
prol.
tit. Hieronimi Cromati et Heliodoro episcopis de nativitate sancte Marie
prol. I inc. Petitis a me petitiunculam - expl. quantum ad sensum pertinet huius prephationem habuisse
prol. II inc. Petitis a me ut vobis rescribam quid mihi de quodam libello videatur - expl. aut consequenter scribi potuerunt
inc. Igitur beata et gloriosa semper virgo Maria ex regia stirpe - expl. et peperit filium suum primogenitum sicut sancti evangeliste docuerunt Dominum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in Trinitate perfecta unus Deus in saecula saeculorum
Maria virgo et mater Iesu (ortus et vita): Vita + miracula
data liturgica 8 settembre
note Il testo è suddiviso in otto lectiones.


43. ff. 97v-98v
tit. Sermone per la festa di S. Salvio attribuito ad Ambrogio


44. ff. 98v-100v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, VII 1 (vita di Salvio) (= BHL 7469)
tit. Vita beati Salvii episcopi
inc. Licet sit studium historiarum seriem prosequi - expl. nam post dies viginti duo filii regis superius nominati obierunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Salvius ep. Albigensis: Vita
data liturgica 10 settembre (non indicata)
note Tra i ff. 99 e 100 è allegata una cartula a integrazione del testo. Suddivisione in dodici lezioni.


45. ff. 100v-108v - Passio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi Romae mart. (= BHL 2666)
tit. Passio sanctorum martyrum Proti et Iacincti et sancte Eugenie
inc. Septimo consulatu suo Commodus imperator direxit Philippum illustrissimum virum ad Egyptum - expl. quod nomen Domini nostri Iesu Christi et Spiritus Sancti in ipsis laudibus resonabant. Gloriam Patri et Filio et Spiritui Sancto et nunc et semper et in saecula saeculorum
Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III: Passio
data liturgica 11 settembre


46. ff. 108v-109v - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii pape
inc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta iuxta cimiterium Calixti ubi hodieque orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Cornelius papa mart.: Passio
data liturgica 14 settembre
note Suddivisa in quattro lectiones.


47. ff. 109v-110v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2037)
tit. Passio sancti Cipriani episcopi
inc. Imperantibus Valeriano quater et Gallieno ter consulibus tertio kalendas septembris Cartagine - expl. passus est autem beatissimus Cyprianus martyr die octavodecimo kalendarum octobrium sub Valeriano et Galieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258: Passio
data liturgica 14 settembre
note Il testo comprende le lezioni dalla quinta all'ottava in continuità con il precedente.


48. ff. 110v-112 - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucis
inc. Tempore illo quo Constantinus Augustus contra Maxentium tyrannum properavit ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo suscepit miraculorum plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto omnipotenti Deo per omnia saecula saeculorum
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
data liturgica 14 settembre
note Suddivisa in nove lectiones.


49. ff. 112-116v - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4988)
tit. Passio sanctorum martyrum Lucie et Geminiani
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani anno tertiodecimo imperii eorum in urbe Roma seva persecutio advenit - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani sub die sextadecima kal. octobris, in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Lucia et Geminianus Romae mart.: Passio
data liturgica 16 settembre


50. ff. 116v-122v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL S 5691 [prol. I] - BHL 5690)
prol., epilogo
tit. Passio sancti Mathei apostoli
prol. I inc. Mattheus apostolus et evangelista qui interpretatur donatus - expl. requiescit in montibus Parthorum
prol. II inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera succurrant medicine
inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arfaxar apud Ethyopiam - expl. ad confessionem beati apostoli Matthei qui primus hebreo sermone scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
epil. inc. Zaroes autem et Arfaxar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit
Matthaeus apostolus: Passio
data liturgica 21 settembre
note È aggiunto in principio un prologo supplementare, mentre il prologo abituale, così come l'epilogo, è copiato indistintamente dal testo. Suddivisione in nove lectiones.


51. ff. 122v-126 - Eucherius Lugdunensis episcopus, Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5744)
carmen
tit. Passio sanctorum Mauritii et sociorum eius
inc. Dioclitianus Augustus Romane reipublice princeps cum ad imperium fuisset electus - expl. illic degentes mente et ore Deo debitas incessanter laudes reboant, cui est honor et gloria, imperium et potestas et nunc et per infinita saecula saeculorum
Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres: Passio
data liturgica 22 settembre
note Divisa in otto lectiones.


52. ff. 126-129v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1970)
prol.
tit. Passio sanctorum Cosme et Damiani
prol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabiles palmas festinare contendat
inc. Denique temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. que enarrare longum est que per eos Dominus ad laudem nominis sui prestat fieri usque in hodiernum diem, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres: Passio
data liturgica 27 settembre
note Suddivisa in otto lezioni.


53. ff. 129v-134v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL S 3871 b)
tit. Vita beati Hieronimi presbyteri et confessoris
inc. Plerosque nimirum illustrium virorum non ambigo nosse quo natus - expl. et tanto dehinc studio divina legissem quanto mortalia ante non legeram. Redemptori etenim nostro gloria qui vult omnes salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Hieronymus Stridonius: Vita
data liturgica 30 settembre
note La prima parte fino a compendiosa brevitate poterunt scire, come spesso avviene nei manoscritti qui censiti, è isolata come prologo. Il testo è diviso in dodici lezioni.


54. ff. 134v-142 - Hincmarus Remensis archiepiscopus n. 806 ca., m. 21-12-882, Vita sancti Remigii episcopi Remensis (= BHL 7155-7156-7157-7158)
tit. Vita sancti Remigii episcopi
vita inc. Post vindictam scelerum que facta est a Domino caede Galliarum prosequente Uuandalorum crudelitate - expl. et post obitum preclara ostensio
translatio inc. Cum beati Remigii corpus sanctissimum defereretur ad sepulturam - expl. et universa sancta civitate Ierusalem
cap. 29 inc. Anno incarnationis dominice DCCCLII - expl. obmisimus ponere
cap. 30 inc. Quia ex digestis virtutibus abundantissime claret - expl. cum omni gaudio celebremus diei solemnitatem, auxiliante Domino qui vivit et regnat in Trinitate per inmortalia eterne vite perpetua claritate
Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532: Vita + translatio
data liturgica 1 ottobre
note Tra ciascuna delle parti si va a capo (rispettivamente ai ff. 139v, 140v, 141), ma lo stesso avviene anche in altri punti del testo. Suddivisione in otto lectiones.


55. ff. 142-147v - Vita sancti Marci papae (cfr. BHL 5293)
prol., epilogo
tit. Vita sancti Marci pape
prol. inc. Crebris me, Iohannes sancte Romane ecclesie cardinalis - expl. atque non macriloga, sed brachiloga narratione describam
inc. Marcus igitur stegmate Romanus cuius pater Priscus nuncupabatur - expl. idem quoque cilicium in altare prefati Marci pontificis actenus cernitur, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Marcus papa: Vita
data liturgica 7 ottobre
note Divisa in tre lezioni.


56. ff. 147v-148v - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7184)
tit. Passio sancte Reparate virginis
inc. Sub Decio preside qui fuit persecutor Christianorum quedam virgo erat nomine Reparata - expl. et conditum aromatibus sepelierunt. Requievit in Domino octavo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Reparata mart.: Passio
data liturgica 8 ottobre
note Suddivisa in otto lezioni.


57. ff. 148v-151v - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2178)
tit. Passio sancti Dionisii martyris
inc. Post beatam et gloriosam resurrectionem Domini nostri Iesu Christi - expl. VII idus octobris sub Domitiano imperatore apud Gallias Parisius civitate, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum
Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III: Passio
data liturgica 9 ottobre
note Sono numerate quattro lectiones dalla quinta alla dodicesima: incoerenza che si spiega forse con l'inversione tra questo testo e il successivo (che solitamente lo precede nei passionali, e qui comprende proprio quattro lezioni) e l'adesione a un modello per la suddivisione ove l'ordine era invece rispettato.


58. ff. 151v-153 - Passio sancti Domnini in ducatu Parmensi mart. (= BHL 2265)
tit. Passio sancti Domnini martyris
inc. Tempore Maximiani imperatoris facta est persecutio magna super Christianorum genus - expl. sanctus vero Domninus depositus est septimo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Domninus in ducatu Parmensi martyr saec. III: Passio
data liturgica 9 ottobre
note Suddivisione in quattro lectiones.


59. ff. 153-156v - Vita sancti Cerbonii Populonii ep. (= BHL 1728)
prol.
tit. Vita sancti Cerbonii episcopi Populonie civitatis
prol. inc. In divinis hystoriis sanctorum sacra digesta excolitur - expl. et soli Deo mente et spiritu adheserunt
inc. Beatus namque Cerbonius, sicut prisci catholici viri tradiderunt - expl. conversi sunt ad viam rectam quae est Christus, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Cerbonius Populonii ep.: Vita
data liturgica 10 ottobre
note Prologo indistinto dal testo.


60. ff. 156v-159 - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Calixti pape et martyris
inc. Temporibus Macrini et Alexandri incendio divino concremata est pars Capitolii - expl. sepultum eum [corr. est] in eadem civitate sub die XIIII kal. novembris in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222: Passio
data liturgica 14 ottobre
note Suddivisa in otto lectiones.


61. ff. 159-163 - Walahfridus Strabo n. 808/809, m. 18-8-849, Vita et miracula sancti Galli (= BHL 3247)
tit. Vita sancti Galli abatis
inc. Cumque perclara sanctissimi viri Columbani qui et Columba conversatio per omnem Hyberniam celebris haberetur - expl. cave ne omnino alicui dixeris donec videas gloriam Dei
Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca.: Vita
data liturgica 16 ottobre
note Testo incompleto: l'explicit corrisponde al cap. XI (= PL 114,988A), come nel ms. Edili 132 e in altre copie qui censite. Suddivisione in dodici lectiones.


62. ff. 163-166 - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.
tit. In natale sancti Luce evangeliste
prol. inc. Cum in divinis atque sacris voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat
inc. Igitur gloriosissimus apostolus et evangelista Iesu Christi Lucas natione videlicet Syrus Antiocensis extitit - expl. ad fidem ac dilectionem Iesu Christi Domini nostri quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivens et regnat per inmensa saecula saeculorum
Lucas evangelista: Laudatio
data liturgica 18 ottobre
note Suddivisa in otto lezioni.


63. ff. 166-175v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
prol.
tit. Prologus beati Hieronimi in vita sancti Hylarionis
prol. inc. Scripturus vitam beati Hilarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scylleos canes obturata aure transibo
inc. Hilarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerit
Hilarion in Palaestina abb.: Vita
data liturgica 21 ottobre (non indicata)
note Suddivisa in dodici lectiones.


64. ff. 175v-180v - Passio sanctarum Ursulae et sociarum Coloniae v. mart. (= BHL 8428-8429-8430)
tit. Natale sanctarum XI milia virginum
item I inc. Regnante Domino nostro Iesu Christo cum post passionem suam - expl. factum est tripudium devote congratulationis patriarcharum et confessorum
item II inc. Ut etiam Colonia illa beata et incomparabili hoc thesauro beatior - expl. benedixit filiis tuis in te
item III inc. Erat autem de eodem sanctarum virginum contubernio quedam nomine Cordula - expl. vel novissime sortis municipatum capiamus, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et gloriatur Deus per immortalia saecula saeculorum
Ursula et soc. virgines et mart. Coloniae cultae: Passio
data liturgica 21 ottobre (non indicata)
note Le tre parti si susseguono indistintamente.


65. ff. 180v-186v - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
prol.
tit. Passio sanctorum Crisanti et Darie
prol. inc. Historiam priorum sanctorum ad edificationem nostram Deus voluit pervenire - expl. omnibus qui in Christo credituri sunt profuturam
inc. Polemius vir illustrissimus Alexandrie urbis honoratus et primus - expl. cum multis filiis in triumpho martyrii et gloria perpetue corone suscepit
Chrysanthus et Daria Romae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre
note Suddivisa in otto lezioni.


66. ff. 186v-188 - Passio et translatio sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. (= BHL S 2164 a)
prol.
tit. De miraculis sanctorum
prol. inc. Gloriosissimorum martyrum triumphos venerari pie devotionis est - expl. ad laudem ipsius preconari laudabile est
inc. Eo itaque tempore quo beatus Stephanus Romane preerat ecclesie - expl. ut celica demum gaudia eorum suffragiis cum supernis civibus percipere mereantur, per Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Diodorus, Marianus (Marinianus) et soc. Romae mart.: Passio + translatio
data liturgica 25 ottobre
note La data propria di questi santi è il 1° dicembre, ma come spesso accade essi formano un'unica sequenza con Crisanto e Daria.


67. ff. 188-189 - Miracula sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. (= BHL 2165)
tit. De triumphis sanctorum
inc. Sanctorum Diodori et Mariniani sociorumque revelationis tempore sue Deus dignatus est miracula ostendere - expl. et post paucos dies pristine est sanitati redditus
Diodorus, Marianus (Marinianus) et soc. Romae mart.: Miracula
data liturgica 25 ottobre
note Come in altre manoscritti laurenziani, il testo si arresta prima dell'explicit indicato in BHL.


68. ff. 189-192 - Drugo Sancti Miniatis abbas v. 1008-1024, Passio sancti Miniatis martyris (= BHL 5967)
tit. Passio sancti Miniatis martyris
inc. Seviente per universum pene orbem rabie Deciana - expl. cuncta ergo que postulant ab ipso impetrabunt pro quo strenue certando gloriosum sanguine fuderunt, cui est honot et gloria in saecula saeculorum
Minias Florentiae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre
note Nella rubrica è eraso il numero che precedeva kal. nov. e che doveva collocare il testo nella data abituale, comprovata anche dalla posizione interna alla raccolta.


69. ff. 192-197v - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7752-7750-7751)
prol., additamentum
tit. Passio sanctorum apostolorum Simonis et Iude
prol. inc. Symon zelotes qui interpretatur zelus - expl. eius natalitium celebratur V kalendas novembris
inc. Symon Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi cum per revelationem Spiritus Sancti Persidis fuissent regionem ingressi - expl. credentes in Dominum Iesum Christum illuc meruerunt pervenire
app. inc. Scripsit autem gesta apostolorum Abdias episcopus Babylonis - expl. ista descripsimus, initia de primo et ultima de decimo, agentes Deo gratias qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Simon et Iudas (Thaddaeus) ap.: Passio
data liturgica 28 ottobre (non indicata)
note L'appendice non è distinta dal testo. Suddivisione in otto lectiones. A margine viene indicato il punto nel quale si tratta di Eufrosino.


70. ff. 197v-200 - Vita sancti Germani Capuani ep. (= BHL 3465)
prol.
tit. Vita sancti Germani episcopi et confessoris
prol. inc. Campanie tellus sicut ad proferendas multimodi generis fructus opima est - expl. ut ab ipso fuerant digesta interserens
inc. Beatus igitur Germanus patre Amantio, matre Iuliana Capuanis civibus editus - expl. post abstinentiam et lamenta numquam finienda gaudia susceperunt regnaturum cum Deo, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Germanus Capuanus episcopus m. 30-10-541 ca.: Vita
data liturgica 30 ottobre
note Il prologo è indistinto dal testo. Divisa in tre lezioni.


71. ff. 200-202v - Passio sancti Caesarii diac. et Iuliani presb. Terracinae mart. (= BHL 1511)
tit. Passio sancti Cesarii martyris
inc. Tempore quo Claudius matrem suam necavit furore arreptus - expl. ubi orationes eorum florent usque in hodiernum diem, regnante Iesu Christo Domino nostro in saecula saeculorum
Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II: Passio
data liturgica 1 novembre
note A margine la stessa mano che aveva segnalato Eufrosino entro la precedente passione di Simone e Giuda rimanda appunto ad essa.


72. ff. 202v-203v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. Passio sanctorum martyrum Vitalis et Agricole
inc. Ambrosius servus Christi vocatus episcopus dilectissimis fratribus et universis plebibus suis - expl. in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vitalis et Agricola Bononiae mart.: Passio
data liturgica 4 novembre
note Divisa in otto lezioni.


73. ff. 203v-208 - Passio sanctorum quattuor coronatorum (= BHL 1837)
tit. Passio sanctorum IIII cononatorum
inc. Tempore illo Dioclitianus Augustus perrexit Pannonias ad metalla diversa sua - expl. sub nomine sanctorum Claudii, Nicostrati, Simphoriani, Castorii et Simplicii anniversaria recolatur dies eorum, regnante Domino et Salvatore nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart.: Passio
data liturgica 8 novembre
note Suddivisione in lectiones (apparentemente tre).


74. ff. 208-210 - Passio sancti Theodori tironis Amaseae mart. (= BHL 8077)
tit. Passio sancti Theodori martyris
inc. Temporibus suis Maximianus et Maximus imperatores miserunt per omnem terram regni sui edictum - expl. et variis infirmitatibus liberantur usque in presentem diem, ad laudem et gloriam Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti qui vivit et regnat nunc et in saecula saeculorum
Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart.: Passio
data liturgica 9 novembre
note Suddivisa in otto lectiones.


75. ff. 210-214 - Athanasius Alexandrinus episcopus pseudo, Sermo in imagine Berytensi Christi crucifixi (cfr. BHL 4228)
prol.
tit. Sermo de ycona Domini [marg. a. m. sancti Athanasii]
praeamb. inc. Apud Caesaream Cappadocie urbem maximam convenientes de plurimis Asie urbibus - expl. temporibus Constantini iunioris et Hyrene uxoris eius
prol. inc. Dilectissimi cuncti ecclesie filii mentis vestre oculos simul et aures erigite - expl. est autem huiusmodi series narrationis illius
inc. Quedam civitas est in Syrie partibus infra terminos Sydonis et Tyri posita Berittus vocata - expl. et qui aliter crediderit vel senserit a liminibus ipsius sancte procul pellatur ecclesie. Christo itaque Domino Salvatori cum Patre Sanctoque Spiritu (...) absque fine et initio optinet imperium
Iesus Christus (miracula in imaginibus Christi): Miracula
data liturgica 9 novembre
note Il preambolo e il prologo, a differenza che in altri codici qui descritti, sono tra loro distinti, ma la cesura cade in anticipo, accorpando l'ultimo periodo del preambolo al prologo; questo, inoltre, si lega senza interruzione alla narrazione. Come sempre nei laurenziani, invece, la parte finale si presenta differente rispetto agli estremi della BHL (cfr. il ms. Edili 132).


76. ff. 214-223v - Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
prol., ep.ded.
tit. Epistola Severi ad Desiderium de vita sancti Martini - Vita sancti Martini episcopi et confessoris
ep. ded. inc. Severus Desiderio fratri karissimo salutem - expl. loquatur materiam, non loquatur auctorem
prol. inc. Plerique mortalium studio et glorie seculari inaniter dediti - expl. alioquin tacere quam falsa dicere maluissem
inc. Igitur Martinus Sabarie Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. non quicumque legerit sed quicumque crediderit
Martinus Turonensis episcopus: Vita
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Suddivisa in undici lectiones. Al f. 217v la stessa mano già intervenuta ai ff. 39v-40 aggiunge a margine qualche riga su un miracolo compiuto da Martino, cui è premessa la rubrica Resuscitatio tertii mortui.


77. ff. 223v-224v - Sulpicius Severus, Epistola III ad Bassulam (= BHL 5613)
tit. Epistola Severi de transitu beati Martini episcopi
inc. Martinus gloriosum obitum suum longe ante prescivit - expl. me hec scribentem respicit, te legentem
Martinus Turonensis episcopus: Epistola
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo è numerato come dodicesima lectio in continuità con il precedente.


78. ff. 224v-225 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, I 48 (miracoli di Martino) (= BHL S 5619 b - BHL 5620)
tit. Epistola Severi de transitu sancti Martini
pars I inc. Archadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonorum episcopus - expl. et cives Turonici tripudiantes cum sanctissimi viri corpus ad urbem Turonis sunt regressi
pars II inc. Quod si quis requirit cur post transitum Gratiani episcopi - expl. anni quadringenti duodecim computantur
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Le due parti sono copiate di seguito.


79. ff. 225-226v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum, De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622-5623)
tit. Item transitus sancti Severini episcopi - Epistola sancti Ambrosii - Miraculum de translatione sancti Martini
item II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. cum libro vite sue fuisse revelatum
item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. utinam vel simplicem possimus hystoriam explicare
item IV inc. Opere pretium est etiam illud inserere lectioni - expl. aut factum certe cognovimus silere nequivimus, adiuvante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre (non indicata)


80. ff. 226v-227v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
tit. Vita sancti Britii episcopi et confessoris
inc. Igitur post excessum beati Martini Turonicae civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria, honor, laus, imperium una cum eterno Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Briccius Turonensis ep.: Vita
data liturgica 13 novembre (non indicata)
note Suddivisa in otto lezioni.


81. ff. 227v-231v - Vita sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3175 b)
prol.
tit. Vita sancti Frigdiani episcopi
prol. inc. Summe Trinitati, Patri Filioque Spiritui Sancto omnis creatura laudes debitas reddat - expl. sine dubio fore censemus arbitrandum
inc. Beatus vero Frigdianus, sicut prisci catholici tradiderunt, ex Hibernia Scotie insula oriundus extitit - expl. procul dubio eius petitioni annuitur, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588: Vita
data liturgica 18 novembre
note Il testo e la narrazione sui miracoli che segue, distinta solo andando a capo, sono suddivisi in dodici lectiones.


82. ff. 231v-234 - Miracula sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3177 d)
inc. Sed ne tanti patris digna preconia silentio tegere videamur - expl. qui talia per famulum suum beatum Frigdianum episcopum operari dignatus est et operatur et usquequo hic mundus steterit operabitur
Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588: Miracula
data liturgica 18 novembre


83. ff. 234-242 - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (= BHL 1495)
prol.
tit. Passio sancte Cecilie virginis et martyris
prol. inc. Humanas laudes et mortalium infulas videmus - expl. et ego vos requiescere faciam
inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. in qua beneficia Domini exuberant ad memoriam beate Caecilie usque in hodiernum diem
Caecilia Romae virgo martyr: Passio
data liturgica 22 novembre
note Il testo è suddiviso in dodici lezioni; al suo interno è inoltre segnalata la parte riguardante Tiburzio e Valeriano, a sua volta divisa in tre lezioni.


84. ff. 242-248v - Ionas Bobiensis fl. 618-659, m. post 659, Vita sancti Columbani (= BHL 1898)
tit. Vita sancti Columbani abbatis
inc. Columbanus etenim qui Columba est hortus Hybernia insula extremo oceano sita; hanc Scottorum gens incolit - expl. nequaquam enim claves a me nocte hac discesserunt
Columbanus (al. Columba) Luxoviensis et Bobiensis abbas n. 543 ca., m. 23-11-615: Vita
data liturgica 23 novembre
note La copia si interrompe con la fine del fascicolo, all'interno del cap. 28 (= PL 87,1027D). Non pare che la circostanza sia da attribuirsi alla perdita di un fascicolo successivo, poiché la numerazione prosegue regolarmente (dal XXXI al XXXII) e la passione di Clemente ha inizio con il nuovo foglio senza alcuna mutilazione. Sono indicate otto lectiones.


85. ff. 249-251v - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
tit. Passio sancti Clementis pape et martyris
inc. Tertius Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. et benedicitur Christus filius Dei vivi, qui cum Patre regnat in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum
Clemens I papa saec. I: Passio
data liturgica 23 novembre


86. ff. 251v-252v - Miracula sancti Clementis I papae (= BHL 1855)
tit. Miraculum sancti Clementis de puero reservatum in mare
prol. inc. In divinis voluminibus refertur quod secretum regis abscondere bonum est - expl. nunc incipiam de mirabilibus beati Clementis enarrare
inc. Credo enim vos non latere Deo fratres quod Clemens martyr - expl. per beatum Clementem martyrem atque pontificem huius alme Rome, cui est honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum
Clemens I papa saec. I: Miracula
data liturgica 23 novembre


87. ff. 252v-254v - Passio sancti Chrysogoni Aquileiae mart. (= BHL S 1795-1795 a)
epilogo
tit. Passio sancti Grisogoni martyris
inc. Pretextati illustris viri filiam Anastasiam legimus a Grisogono viro Christianissimo eruditam - expl. a sancto Zoilo presbytero V kal. easdem
epil. inc. Ceteras sanctorum actiones prolixitatis nimietate pretereo et carptim per amicas ad ipsius Anastasie finem attingo
Chrysogonus Aquileiae mart.: Passio
data liturgica 24 novembre
note Al normale explicit si aggiunge la frase di collegamento alla parte seguente della passione ciclica (come registrato anche al n° 401 b), che comprende il gruppo di santi legati ad Anastasia.


88. ff. 254v-256v - Passio sanctarum Agapes, Chioniae et Irenes Thessalonicae v. mart. (= BHL 118)
inc. Sanctarum itaque Cyonie, Yrene et Agapes Dioclitianus rumore comperto - expl. passe sunt autem Agape et Cyonia quarto nonarum aprilis et in ipsis nonis Yrene apud Saloniam Maximiano ter consule
Agape, Chionia et Irene virgines Thessalonicae martyres m. 304: Passio
data liturgica 24 novembre
note Questa sezione della passione segue la precedente senza titolatura propria, solo andando a capo; le due successive sono invece copiate di seguito a questa senza distinzione.


89. ff. 256v-259 - Passio sanctae Theodotae cum tribus filiis mart. Niceae (= BHL 8093)
inc. Revertente autem imperatore Dioclitiano apud Syrmium a Macedonia - expl. passa est autem in provincia Bythinie apud urbem Nicenam cum tribus filiis suis sancta Theodote sub die IIII nonarum augustarum
Theodota cum tribus filiis Niceae mart.: Passio
data liturgica 24 novembre


90. ff. 259-260v - Epistolae et acta sanctae Anastasiae in insula Palmaria mart. (= BHL 401)
inc. Igitur ut supra dictum est tradita sancta Anastasia prefecto Ylirici - expl. in domo Apollonie septimo idus septembris in eadem basilica in qua operatur beneficia sua Dominus ad laudem nominis sui usque in finem saeculi
Anastasia in insula Palmaria martyr: Acta
data liturgica 24 novembre


91. ff. 260v-264 - Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia (= BHL 6962)
prol.
tit. Vita sancti Prosperi episcopi
prol. inc. Cunctis liquet fidelibus, dilectissimi fratres, quod divina munera - expl. nostri cordis precordia irradiare dignetur
inc. Licet autem, karissimi fratres, omnium sanctorum solemniter ac miro opere celebranda sit festivitas - expl. quam ipse olim in honore sancti Apolenaris Christi confessoris et martyris Deo sacraverat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus: Sermo
data liturgica 25 novembre
note Il prologo non è distinto dal testo.


92. ff. 264-267v - Passio sancti Iacobi Intercisi mart. in Perside (= BHL 4100)
tit. Passio sancti Iacobi Intercisi
inc. Temporibus Hisdegerni principis Persarum erat in regione Eluzza in civitate Bilape vir quidam Iacobus nomine - expl. cantantes et psallentes Domino qui coronam victorie suis tribuit martyribus, cui est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum
Iacobus Intercisus in Perside mart.: Passio
data liturgica 27 novembre
note Suddivisa in otto lezioni.

U.C. II; sec. XII terzo o ultimo quarto
II. ff. 267v-272v - Vita et miracula sancti Leonardi Nobiliacensis (= BHL 4862-4863-4864-4865-4866-4867-4868-4869-4870-4871)
Vita sancti Leonardi confessoris
inc. Beatus igitur Leonardus temporibus Anastasii imperatoris in provincia Galliarum - expl. variique hominum langores per intercessionem eius ibidem curantur, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum
miracula I inc. Preterea post transitum sancti Leonardi
II inc. Quidam autem vicecomes Lemovicensium
III inc. Alterum quoque miraculum
IV inc. Rursus quidam peregrinus ex longinqua satis regione
V inc. Aliud quoque quod fecit prodigium
VI inc. Factum est autem quodam tempore
VII inc. Preterea super fluvium Rodanum
VIII inc. Quin etiam cuidam servo suo
IX inc. Preterea in Pictaviensi diocesi - expl. et nos de tantis miraculis referamus gratias et laudes Deo et sancto Leonardo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Leonardus Nobiliacensis, in dioecesi Lemovicensi confessor VI saec.: Vita + miracula
note La sezione sui miracoli è distinta andando a capo (f. 270v), e così sono separati i singoli miracoli (ad eccezione del n° 4870 che segue senza interruzione il precedente). Dall'explicit viene eraso et sancto Leonardo, che resta tuttavia visibile. Suddivisione in dodici lezioni.

III. ff. 272v-277 - Vita sancti Gaudentii Novariensis ep. (= BHL 3278)
In sancti Gaudentii confessoris
inc. Beatus Gadentius Yporediensis urbis regionis Hisperie - expl. postulemur ut suis meritis adiuvemur cuius natalitia celebramus eo opitulante qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Gaudentius Novariensis episcopus n. 337, m. 22-1-418: Vita
note I ff. 273-280 costituiscono un fascicolo di minore altezza (circa 2 cm meno degli altri, con riduzione del margine inferiore), ma vi è continuità di copista con il foglio precedente dove ha inizio il testo su Gaudenzio, di mano differente da quella all'opera per Leonardo.

IV. ff. 277-280v
Scambio epistolare attribuito a Damaso e Gerolamo sulla Genesi (de septem vindictis Cain)
note Al termine dell'unità, pressoché coeva rispetto alla precedente, una nota corsiva osserva che le sezioni assemblate in seguito sono databili al XIV/XV secolo, mentre il manoscritto principale sarebbe del X o XI.

U.C. III; sec. XIII/XIV
V. ff. 281-300v - Atto Pistoriensis episcopus n. 1070/1080, m. 21-6-1153, Vita sancti Iohannis Gualberti abbatis Vallisumbrosae (= BHL 4398)
Vita sancti Iohannis Gualberti
suddivisione lectiones Sono segnati più cicli di lectiones da due diverse mani, di numero variabile fra tre, quattro, undici e dodici.
inc. Tempore quo simoniaca et Nicolaitarum hereses - expl. sunt preterea nunnulla alia de venerabili patre
Iohannes Gualberti, congr. Vallisumbrosae fundator n. ca. 995, m. 12-7-1073: Vita
note Il testo rimane mutilo in corrispondenza della prima frase dell'ultimo capitolo (LXXXVII: cfr. PL 146,704D).

U.C. IV; sec. XIII/XIV
VI. ff. 301-302v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 101 (Marta) (= BHL 5548)
In natale sancte Marthe hospite Domini nostri Iesu Christi
inc. Martha hospita Christi Syro patre Eucharia matre regali ex progenie descendit - expl. ibi evangelium Christi predicans post decimum annum a dormitione Marthe in pace quievit
Martha hospita Christi virgo: Vita
data liturgica 29 luglio
note La formulazione del titolo, con l'indicazione della data di destinazione del testo, suggerisce che l'origine di questo frammento fosse un leggendario.

U.C. V; sec. XIV
VII. ff. 303-310v
Frammento di lezionario
ordinamento I testi non seguono un ordine per annum. L'interesse per questo fascicolo, estrapolato dal codice di origine, fu con ogni probabilità dovuto alla presenza del primo di essi, relativo a Salvio ossia al patrono della sede di conservazione del leggendario cui questi frammenti sono accorpati.


1. ff. 303-304v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, VII 1 (vita di Salvio) (= BHL 7468/9)
tit. Vita sancti Salvii episcopi et confessoris
inc. Licet sit studium hystoriarum seriem prosequi - expl. neque Deum neque sanctos eius habere offensos et reliqua
Salvius ep. Albigensis: Vita
data liturgica 10 settembre (non indicata)
note Versione interpolata: la copia procede fino quasi al termine del cap. VII 1 (sed in requiem introire possitis = MGH Scriptores rerum Merovingicarum I 1, p. 326 l. 21), aggiunge la narrazione di un miracolo (con estremi Quodam itaque tempore dum quidam demonio plenus... et sic liberatus est homo), quindi si completa con la parte rimanente del capitolo, cui si saldano le prime frasi del par. 44 del V libro (l'explicit cade in corripondenza di ibid., p. 253 l. 10). Il testo è suddiviso in dodici lezioni.


2. ff. 305-306 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 116 (Bernardo) (= BHL 1236)
tit. In sancti Bernardi doctoris atque abbatis Ordinis Cisterciensis
inc. Bernardus in Burgundia Castro Fontanis ex nobilibus valde ac religiosis parentibus - expl. anno Domini MCLIII inter filiorum manus obdormivit in Domino
Bernardus Claraevallensis abbas n. 1090 ca., m. 20-8-1153: Vita
data liturgica 20 agosto (non indicata)
note Il testo si conclude a breve distanza dalla fine, omettendo l'apparizione post mortem, ovvero con il periodo 261 a p. 826 dell'edizione Maggioni.


3. ff. 306-307 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 30 (Giuliano)
tit. In sancti Iuliani confessoris II pontificis
inc. Fuit quidam Iulianus nomine qui utrumque parentem nescius occidit - expl. plenus bonis operibus et helemosinis in Domino requievit
Iulianus hospitator seu paenitens
data liturgica 29 gennaio (non indicata)
note Sono estratti i periodi relativi a Giuliano penitente, ossia 52-78 (pp. 212-4 dell'edizione Maggioni).


4. ff. 307-308
tit. Sermone attribuito a Gregorio e omelia attribuita ad Agostino
note Il primo testo è definito dalla rubrica lectio V; il secondo accompagna una lectio dal Vangelo di Giovanni.


5. ff. 308-309v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, 168 (Caterina) (= BHL 1667)
tit. In sancte Katherine virginis et martyris
inc. Catharina Costi regis filia omnibus liberalibus studiis erudita fuit - expl. et cum ducentis militibus fidem percepit et cetera
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III: Vita
data liturgica 25 novembre (non indicata)
note Il testo, interrotto con il periodo 85 (p. 1209 dell'edizione Maggioni), è suddiviso in dodici lectiones.


6. ff. 309v-310v - Homilia de sancta Scholastica virgine [Bedae adscripta] (= BHL 7517)
tit. Sermo sancti Gregorii pape
inc. Soror namque eius Scholastica nomine - expl. quare germane denegas quid etiam extraneis
Scholastica in Monte Casino virgo: Sermo
data liturgica 10 febbraio (non indicata)
note Sezione sulla festività di Scolastica, aperta da un rimando alla leggenda di Benedetto per le prime lectiones; la rubrica presenta questa come quinta. Il testo rimane mutilo di circa la metà, in corrispondenza di PL 94,485B.

U.C. VI; sec. XIV
VIII. ff. 311-314v
Frammento di lezionario
note Sono compresi sette sermoni già divisi in cicli di otto lectiones (quattro attribuiti ad Ambrogio, uno a Fulgenzio, due ad Agostino) legati a festività dalla domenica infra octavam del Battista alla domenica dopo Natale. Rimane la sola titolatura di un successivo.

U.C. VII; sec. XIV
IX. ff. 315-316v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 145 (Francesco) (= BHL 3130)
Vita santi Francisci confessoris
inc. Franciscus servus et amicus Altissimi - expl. que protinus canens non nisi licentiata recessit
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Vita
note Il testo comprende i periodi 14-162, pp. 1017-25 dell'edizione Maggioni.

U.C. VIII; sec. XIV
X. ff. 317-319v - Dedicatio ecclesiae sanctae Mariae ad Nives (= BHL 5403)
In festo sancte Marie de nive
suddivisione lectiones Il testo è suddiviso in dodici lectiones.
inc. Tempore quo Liberius papa beati Petri sedem provida gubernatione regebat - expl. cuius quidem beneficia plenis effectibus in ipsa ecclesia exuberant cotidie, ad laudem et gloriam omnipotentis Dei eiusque genitricis semper virginis Marie et omnium sanctorum qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Maria virgo et mater Iesu (miracula in variis locis facta, fundationes ecclesiarum, translationes, etc.): Dedicatio
note Il codice si conclude con un f. 320 sul cui recto è stilato l'indice dell'intero contenuto, aggiunto dunque a composizione già avvenuta; i rimandi sono a numeri di pagina segnati consecutivamente sui fogli di tutte le unità, nel margine del verso. L'asportazione di un tassello nell'angolo inferiore ha eliminato le voci successive a Scolastica.

bibliografia Bibbie atlantiche, 294; Diventare Santo, 212; Baroffio, Codici liturgici vallombrosani, 575; Berg, Studies, 253-4; Del Furia, Supplementum BML, III, 555-66



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 624

Iacopo da Varazze, Legenda aurea
sec. XII-XIII; prov. Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB
Sul margine superiore del f. IIIv si legge: monasterii Vallisumbrose.

I. ff. IIIv-470v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, mutila (= BHL S 9035)
Liber legendarum sanctorum
prol., tabula
prol. inc. Universum tempus presentis vite in quatuor dividitur - expl. a Pentecoste usque ad Adventum
inc. Adventus Domini per quatuor septimanas agitur - expl. altaria erigi, ministri adservi[[endus]]
struttura Assente, come sempre, la vita di Siro (77), e inoltre quella di Elisabetta (144); nella tabula ma non nel testo è omesso Leonardo (151). Tra Lorenzo e Ippolito (113 e 114) è aggiunta Chiara, di cui si danno gli estremi a parte (lo stesso accade nel Pl. 33 sin. 2, dove si introduce una diversa vita della santa). Come nelle copie conservate tra i Plutei, la vita di Egidio (123) è posposta a quella di Mamertino (132).
note I primi tre fogli sopravvissuti - solo parzialmente il primo -, occupati dalla tabula capitulorum, sono contati nella foliazione più recente come guardie, benché sul verso dell'ultimo già abbia inizio il testo; perduto è l'inizio della tabula fino alla metà del mese di maggio. Caduti anche, tra gli attuali ff. 5v e 6, i ff. VI-IX della precedente numerazione, con lacuna dalla fine dell'Avvento (periodo 155 a p. 21 nell'ed. Maggioni, conscientia bo-) alla prima parte di Andrea (periodo 95 a p. 29, predices settam). L'ultimo capitolo rimane mutilo, in corrispondenza del periodo 223 a p. 1295.


1. ff. 297-302v - Thomas de Celano n. 1190 ca., m. 1260 ca., Legenda sanctae Clarae virginis (cfr. BHL 1815)
tit. De sancta Clara
inc. Admirabilis femina Clara de civitate Assisii nobilis genere - expl. et quasi latro deprehensus festine discessit
Clara Assisiensis virgo et abbatissa OFM n. 1193/1194, m. 11-8-1253: Vita
data liturgica 12 agosto (non indicata)
note Il testo si interrompe poco prima della fine, al termine del par. 61 (il penultimo): cfr. l'edizione nei Fontes Franciscani, p. 2449.

bibliografia Baroffio, Codici liturgici vallombrosani, 575; Del Furia, Supplementum BML, III, 296r-v; Fleith, Überlieferungsgeschichte, 112



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ed. 146

Lezionario per la Cattedrale di Firenze (III parte)
Battista di Niccolò da Padova; Giovanni di Antonio Varnucci; Giovanni di Francesco di Ripoli monaco OSBCVU; Vespasiano da Bisticci cartolaio; Zanobi di Benedetto di Caroccio degli Strozzi
Terzo volume dell'impresa descritta nelle note introduttive del ms. 144. La lavorazione fu in questo caso più travagliata: il proprium sanctorum si presenta spezzato (ff. 88-150v e 169-206v) e ricavato per la seconda parte da un diverso codice, opera dello stesso copista, e da fascicoli aggiuntivi con le feste di introduzione più recente. In ogni caso il codice aveva già raggiunto l'attuale consistenza quando, il 23 dicembre 1450, viene descritto in un documento dei committenti. Sappiamo inoltre che la legatura avvenne nel 1453, nella bottega di Vespasiano da Bisticci. L'anomalia, come le ricorrenti duplicazioni tra un volume e l'altro, si deve con ogni probabilità alle incertezze di decisione sulla distribuzione del materiale nei diversi volumi.

I. ff. 1-192v
Lezionario dalla Pasqua all'ottava del Corpus Domini (de tempore, proprium e commune sanctorum)
ordinamento Per circulum anni
suddivisione lectiones L'intero contenuto è predisposto per una lettura liturgica, in cicli di nove lectiones. Quando dunque non si specifichi diversamente, si intenda che i testi sono suddivisi in nove.
segni d'uso Evidente usura degli angoli.
struttura Come si anticipava, la struttura del lezionario vede succedersi il proprium de tempore ai ff. 1-87v, una prima parte del proprium sanctorum ai ff. 88-150v, il commune ai ff. 150v-168v, quindi la seconda parte del proprium sanctorum ai ff. 169-192v, ricavati da una diversa unità codicologica. Per le prime festività (dall'Annunciazione ai santi del 22 aprile) il contenuto si sovrappone a quello del ms. 145.


U.C. I, ff. 1-168
1. ff. 1-87v
tit. Proprium de tempore


2. ff. 88-90
tit. Nove lectiones per l'Annunciazione (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


3. ff. 90-93v
tit. Nove lectiones per la festa della dedicazione (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


4. ff. 93v-95v - Vita sancti Crescentii Florentiae subdiac. (= BHL 1984)
tit. In sancti Crescentii confessoris subdiaconi ecclesie Florentine
inc. Crescentius Florentinus civis ex honestis et catholicis viris - expl. Ambrosio suis litteris eius transitus nuntiavit
Crescentius Florentiae subdiac.: Vita
data liturgica 19 aprile (non indicata)


5. f. 95v - Liber pontificalis, cap. 12 (Aniceto)
tit. In sancti Aniceti pape et martyris
inc. Anicetus natione Syrus ex patre Iohanne de vico Amissa - expl. et cessavit episcopatus dies septem
Anicetus papa
data liturgica 17 aprile (non indicata)
note Una singola lectio.


6. f. 95v - Liber pontificalis, cap. 13 (Soter)
tit. In sanctorum martyrum Sotheris pape et martyris et Gaii pape et martyris
inc. Sother natione Campanus ex patre Concordio de civitate Fundis - expl. et cessavit episcopatus dies XXI
Soter papa
data liturgica 22 aprile (non indicata)
note Il testo occupa la prima delle due lezioni dedicate ai due papi.


7. ff. 95v-96 - Liber pontificalis, cap. 29 (Gaio)
tit. De sancto Gaio
inc. Gaius natione Dalmatinus ex genere Dioclitiani imperatoris - expl. et cessavit episcopatus dies XI
Gaius seu Caius papa
data liturgica 22 aprile (non indicata)


U.C. I, ff. 1-168
8. f. 96 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 23 aprile (Giorgio)
tit. In sancti Georgii martyris
inc. In Perside civitate Diospoli passio sancti Georgii martyris - expl. ecclesia Dei venerabiliter honorat
Georgius Cappadox martyr saec. III: Passio
data liturgica 23 aprile (non indicata)
note Una singola lectio.


9. f. 96r-v - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 8 (Marco) (= BHL 5274)
tit. In sancti Marci evangeliste
inc. Marcus discipulus et interpres Petri - expl. et a viris religiosis placita quiete sepultus septimo kalendas maias
Marcus evangelista: Passio
data liturgica 25 aprile (non indicata)
note Estratto rielaborato dal capitolo di Gerolamo, che si spinge fino a PL 23,187C.


10. ff. 96v-97 - Liber pontificalis, cap. 3 (Cleto)
tit. In sanctorum Cleti pape et martyris et Marcelli pape et martyris
inc. Cletus natione Romanus de regione vico Patricii - expl. et cessavit episcopatus dies XX
Cletus papa
data liturgica 26 aprile (non indicata)
note Il testo occupa la prima delle tre lezioni dedicate ai due papi.


11. f. 97 - Liber pontificalis, cap. 30 (Marcellino)
tit. Pro sancto Marcellino
inc. Marcellinus natione Romanus ex patre Proiecto - expl. cessavit episcopatus annos septem menses sex dies XXV persequente Dioclitiano Christianos
Marcellinus papa mart.
data liturgica 26 aprile (non indicata)


12. f. 97r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 28 aprile (Vitale e Valeria)
tit. In sancti Vitalis martyris
inc. Apud Ravennam natale sancti Vitalis martyris patris sanctorum martyrum Gervasii et Prothasii - expl. infra biduum migravit ad Dominum
Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart.
data liturgica 28 aprile (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


13. ff. 97v-99 - Legenda sancti Petri Martyris
tit. In sancti Petri martyris ordinis fratrum predicatorum
inc. Beatus Petrus Lombardus origine de ordine fratrum predicatorum in ipso ordine triginta fere annorum spatio fultus caterva virtutum - expl. magnificavit Dominus sanctum suum et colendum exhibuit universis
Petrus Martyr OP m. 1252: Vita
data liturgica 29 aprile (non indicata)
note Il testo, non identificato, occupa sei lectiones.


14. f. 99r-v - Passio sancti Philippi ap. (cfr. BHL 6816)
tit. In sanctorum appostolorum Phylippi et Iacobi
inc. Cum sancti apostoli Domini et salvatoris nostri Iesu Christi - expl. orante apostolo Phylippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti
Philippus apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio (non indicata)
note Il testo, che corrisponde con alcune varianti alla voce indicata, occupa le prime tre lectiones della serie di nove dedicate ai due santi.


15. ff. 99v-101v - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 2 (Giacomo) (= BHL 4087)
tit. De sancto Iacobo apostolo
inc. Iacobus qui appellatur frater Domini - expl. sed falsa eorum opinio est
Iacobus Minor apostolus
data liturgica 1 maggio (non indicata)
note L'estratto occupa tre lezioni, cui ne seguono dal f. 100v altre tre tratte da un'omelia attribuita ad Agostino.


16. ff. 101v-103v
tit. Nove lectiones per la festa dell'invenzione della Croce (dal de obitu Theodosii di Ambrogio e da un'omelia attribuita ad Agostino)


17. ff. 103v-104v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 3 maggio (Alessandro papa)
tit. Eodem die sanctorum martyrum Alexandri, Eventii, Theodoli atque Iuvenalis
inc. Rome via Numentana miliario octavo passio sancti Alexandri pape, Eventii et Theodoli presbiterorum - expl. in predio suo V nonas madii
Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres
data liturgica 3 maggio (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


18. ff. 104v-106 - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 9 (Giovanni evangelista) (= BHL S 4323 n)
tit. In festo sancti Iohannis ante portam Latinam. Ieronimus in libro illustrium virorum
inc. Iohannes apostolus et evangelista quem Iesus amavit plurimum - expl. iuxta eandem urbem sepultus
Iohannes apostolus sec. I
data liturgica 6 maggio (non indicata)
note Il testo, che riproduce integralmente il capitolo, occupa le prime sei lectiones; le altre tre, dal f. 105, sono ricavate da un'omelia attribuita a Gerolamo.


19. ff. 106v-110 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 settembre (Michele)
tit. In inventione sancti Michaelis archangeli
inc. In monte Gargano venerabilis memoria beati archangeli Michaelis ubi ipsius consecrata nomine habetur ecclesia - expl. inter nubes situs vocatur
Michael archangelus
data liturgica 8 maggio (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones, seguite dal f. 107v da altre sei rispettivamente dai Moralia di Gregorio e da un'omelia attribuita a Gerolamo.


20. f. 110r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 10 maggio (Gordiano ed Epimaco)
tit. In sanctorum martyrum Gordiani et Epimachi
inc. Rome via Latina in cimiterio eiusdem natale sanctorum Gordiani et Epimachi quos Iulianus imperator et apostata - expl. corpus beati martyris Epimachi sepultum fuerat
Gordianus et Epimachus mart.
data liturgica 10 maggio (non indicata)
note Suddivisione in tre lezioni.


21. f. 110v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 12 maggio (Nereo, Achilleo e Pancrazio)
tit. In sanctorum martyrum Nerei et Achilei atque Pancratii - Pro sancto Pancratio
parte I inc. Rome in cimiterio Pretextati natale sanctorum martyrum Nerei et Archilei fratrum - expl. miliario uno et semis
parte II inc. Via Aurelia miliario secundo natale sancti Pancratii martyris - expl. sepelivit III° ydus madii
Nereus, Achilleus et soc. mart.
Pancratius Romae mart.
data liturgica 12 maggio (non indicata)
note La voce del martirologio del giorno è copiata interamente in tre lectiones, divisa dalla titolatura intermedia per la terza lectio su Pancrazio.


22. ff. 110v-112 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 5 giugno (Bonifacio)
tit. In festo sancti Bonifatii martyris
inc. Passio sancti Bonifatii martyris sub Dyoclitiano et Maximiano apud Tharsum civitatem - expl. sepulta apud prefatum martyrem operibus piis consumata
Bonifatius Tarsi martyr saec. III/IV
data liturgica 14 maggio (non indicata)
note Il testo occupa sei lezioni.


23. ff. 112-113v - Vita et miracula sancti Petri de Murrone (Caelestini V papae) (= BHL 6750)
tit. In festo sancti Petri de Morrona
inc. Beatus igitur Petrus de provincia Terre Laboris traxisse fertur originem - expl. carnis evasit ergastulum celos petens sanctissimam vitam duxit
Petrus de Murrone, dein Caelestinus V papa de Murrone dein Caelestinus V papa 1296: Vita + miracula
data liturgica 19 maggio (non indicata)
note Estratto in sei lectiones dalla vita, priva di prologo.


24. f. 113v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 19 maggio (Potenziana)
tit. In sancte Potentiane virginis
inc. Rome sancte Pudentiane vel Potentiane virginis - expl. iuxta patrem sanctum Pudentem posita
Pudentiana Romana virgo
data liturgica 19 maggio (non indicata)
note Il testo (nella recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois) costituisce una singola lectio.


25. ff. 114-119 - Vita sancti Zenobii Florentini ep. (= BHL 9016)
tit. In festo sancti Zenobii
inc. Zenobius civitatis Florentie nobili prosapia ortus patre videlicet Luciano - expl. et solempni familia utriusque sexus eorum sancta unio iocundatur
Zenobius Florentinus ep.: Vita
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note Il testo è preceduto dal quadro di Zanobi Strozzi che rappresenta il miracolo del bambino liberato dal demonio.


U.C. I, ff. 1-168
26. ff. 119-126 - Passio sancti Urbani I papae (= BHL 8376)
tit. In sancti Urbani pape et martyris
inc. Urbanus episcopus natione Romanus ex nobilissima progenie ortus - expl. et quod per multas tribulationes oportet nos introire in regna Dei, ad quod rex ipse nos perducat qui pro nobis sanguinem suum fudit
Urbanus I papa
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note Il testo occupa nove lectiones, l'ultima delle quali si prolunga per intere pagine.


27. f. 126 - Liber pontificalis, cap. 14 (Eleuterio)
tit. In sancti Eleutherii pape et martyris
inc. Eleutherius natione Grecus ex patre Habundio - expl. et cessavit episcopatus dies quinque
Eleutherius papa
data liturgica 26 maggio (non indicata)
note Una singola lectio.


28. ff. 126-127 - Liber pontificalis, cap. 55 (Giovanni I)
tit. In sancti Iohannis pape et martyris
inc. Iohannes natione Tuscus ex patre Constantino - expl. et cessavit episcopatus dies quinquaginta octo
Iohannes I papa
data liturgica 27 maggio (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones. A margine una diversa mano rimanda per Felice papa alla fine del volume (ovvero alla fine di questa unità codicologica, dove un copista differente, sfruttando spazio vuoto residuo, trascrive il suo profilo dal Liber pontificalis: cfr. infra).


29. f. 127r-v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 73 (Petronilla)
tit. In sancta Petronilla
inc. Petronilla cuius vitam sanctus Marcellus scripsit fuit filia sancti Petri apostoli - expl. a iusto eius clerico levatur et honorifice sepelitur
Petronilla Romana virgo: Passio
data liturgica 31 maggio (non indicata)
note Una singola lectio. A margine una diversa mano rileva la presenza nella narrazione di Nicomede.


30. ff. 127v-131v - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (= BHL 1620 o 6955)
tit. Passio sancti Proculi episcopi et martyris
inc. Passio atque conversio sancti Anastasii et undecim fratrum - expl. non longe ab urbe decapitati sunt pro Christi nomine in pace
Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart.
Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis): Passio
data liturgica 1 giugno (non indicata)
note Si susseguono a partire da questo testo alcune passiones o vitae tradizionali copiate integralmente; in tutti questi casi è la nona lectio ad estendersi oltre misura, come già era accaduto per Urbano. A margine la stessa mano attiva sul testo precedente rileva la presenza nella narrazione di Anastasio.


31. ff. 131v-134v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum Marcellini et Petri
inc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nonarum iuniarum in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et potestas, virtus et imperium per inmortalia saecula saeculorum
Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 2 giugno (non indicata)


32. ff. 134v-137v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, I 10 (vita di Fortunato) (= BHL 3088)
tit. Vita sancti Fortunati episcopi et confessoris
inc. Fuit vir vite venerabilis Fortunatus nomine Tudertine ecclesie antistes - expl. in regione que appellatur Appentinu intro ecclesia beati Cassiani martyris
Fortunatus Tudertinus episcopus: Vita
data liturgica 1 giugno (non indicata)
note La parte finale del testo è interpolata.


33. ff. 137v-141v - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum Primi et Feliciani
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est quinto iduum iuniarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Primus et Felicianus Romae mart.: Passio
data liturgica 9 giugno (non indicata)


U.C. I, ff. 1-168
34. ff. 141v-142v - Vita sancti Barnabae ap. (cfr. BHL 983)
tit. In sancti Barnabe apostoli
inc. Iohannes igitur qui et Marcus - expl. cum hymnis et laudibus mirifice collocatum est
Barnabas apostolus: Vita
data liturgica 11 giugno (non indicata)


U.C. I, ff. 1-168
35. ff. 142v-143 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 12 giugno (Nazario e Celso) (= BHL 6046)
tit. In sanctorum martyrum Basilidis, Cyrini, Naboris et Nazarii
inc. Mediolani natale sanctorum martyrum Nazarii et Celsi pueri - expl. apud Ebreduensem urbem antiquitas memorando celebravit
Nazarius et Celsus Mediolani mart.
data liturgica 12 giugno (non indicata)
note La voce del martirologio, che occupa tre lectiones, è trascritta nella recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois.


36. ff. 143v-144v - Vita sancti Antonii de Padua (= BHL 593)
tit. In sancti Antonii confessoris ordinis fratrum minorum
inc. In Hyspania civitate Ulixbona que ad occidentalem regni Portugalie plagam - expl. et sic penitus a proposito se fraudatum conspiceret
Antonius de Padua OFM n. 1195 ca., m. 13-6-1231: Vita
data liturgica 13 giugno (non indicata)
note Il testo, suddiviso in sei lectiones, si arresta in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 101 l. 25.


37. ff. 144v-145v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 15 giugno (Vito, Modesto e Crescenzia)
tit. In sanctorum martyrum Viti et Modesti atque Crescentie
inc. Apud Siciliam beatus Vitus in puerili etate virtutibus maturus - expl. et in loco qui dicitur Marianus condita aromatibus sepelivit
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.
data liturgica 15 giugno (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


38. ff. 145v-146 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 119 (Bartolomeo)
tit. In translatione sancti Bartholomei apostoli
inc. Anno autem Domini trecentesimo trigesimo primo Saraceni Siciliam invadentes Lipparitanam insulam - expl. Beneventum que est metropolis Apulie ea transtulit
Bartholomaeus apostolus: Passio
data liturgica 18 giugno (non indicata)
note Una singola lectio, tratta dai periodi 89-98 del capitolo (cfr. edizione Maggioni, p. 835).


39. f. 146 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 18 giugno (Marco e Marcelliano)
tit. In sanctorum martyrum Marci et Marcelliani
inc. Rome via Ardeatina natale sanctorum martyrum Marci et Marcelliani preclarissimi generis - expl. cum gloria martirii ad syderea regna migraverunt
Marcus et Marcellianus Romae mart.
data liturgica 18 giugno (non indicata)
note Il testo, in una singola lectio, corrisponde alla recensio I del martirologio, secondo la classificazione dell'editore Dubois.


40. ff. 146-148 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol., additamentum
tit. In sanctorum martyrum Gervasii et Prothasii
prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Ytaliam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus
inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
addit. inc. Martirizati sunt autem beatissimi martyres Gervasius et Protasius in Mediolanensium civitate sub die kalendarum iuniarum
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio
data liturgica 19 giugno (non indicata)


41. f. 148r-v - Liber pontificalis, cap. 60 (Silverio)
tit. In sancti Silverii pape et martyris
inc. Silverius natione Campanus ex patre Orsmida episcopo Romano - expl. et cessavit episcopatus dies septem
Silverius papa
data liturgica 20 giugno (non indicata)
note All'interno del capitolo è omesso il tratto da p. 290 l. 4 a p. 292 l. 1 dell'edizione Duchesne; il testo occupa sei lectiones.


42. ff. 148v-149 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 giugno (Paolino)
tit. In sancti Paulini episcopi et confessoris
inc. De civitate Nola Campanie natale sancti Paulini episcopi et confessoris - expl. claruit autem non solum eruditione et copiosa vite sanctitate, sed etiam potentia adversus demones
Paulinus Nolanus ep.
data liturgica 22 giugno (non indicata)
note Una singola lectio.


43. f. 149 - Liber pontificalis, cap. 18 (Urbano)
tit. In sancti Urbani pape et martyris
inc. Urbanus natione Romanus ex patre Pontiano - expl. et cessavit episcopatus dies triginta
Urbanus I papa
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note Una singola lectio. Questo e i due testi che seguono costituiscono una ripetizione di festività già presenti nella regolare successione cronologica, in questo caso rappresentando il santo con un testo diverso da quello già trascritto, negli altri due replicando esattamente quanto già copiato.


44. f. 149r-v - Liber pontificalis, cap. 14 (Eleuterio)
tit. In sancti Eleutherii pape et martyris
inc. Eleutherius natione Grecus ex patre Habundio - expl. et cessavit episcopatus dies quinque
Eleutherius papa
data liturgica 26 maggio (non indicata)
note Una singola lectio.


45. ff. 149v-150v - Liber pontificalis, cap. 55 (Giovanni I)
tit. In sancti Iohannis pape et martyris
inc. Iohannes natione Tuscus ex patre Constantino - expl. et cessavit episcopatus dies quinquaginta octo
Iohannes I papa
data liturgica 27 maggio (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


U.C. I, ff. 1-168
46. ff. 150v-168v
tit. Commune sanctorum


U.C. II, ff. 169-192
47. f. 169 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 giugno (Paolino), acefalo
inc. episcopi et confessoris; qui se temporibus Vandalorum - expl. claruit autem non solum eruditione et copiosa vite sanctitate, sed etiam potentia adversus demones
Paulinus Nolanus ep.
data liturgica 22 giugno (non indicata)
note La lectio per Paolino, quasi completa (ne mancano solo la titolatura e le primissime parole), apre la seconda unità codicologica del lezionario: il copista ne determina l'espunzione barrandola e annotando a margine vacat, poiché ciò che interessa del fascicolo è il testo che ha inizio subito sotto, la vita di Giovanni Gualberto. Questa unità doveva infatti rispondere a un iniziale progetto di scansione tra volumi poi superato, per cui ora la presenza di Paolino risultava una duplicazione.


U.C. II, ff. 169-192
48. ff. 169-189v - Atto Pistoriensis episcopus n. 1070/1080, m. 21-6-1153, Vita sancti Iohannis Gualberti abbatis Vallisumbrosae (= BHL 4398)
tit. Vita sancti Iohannis Gualberti abbatis Vallisumbrose
inc. Tempore quo Symoniaca et Nicholaitarum heresis per Tusciam - expl. obiit autem feliciter anno MLXXIII dominice incarnationis in ferventissimo estatis ardore quarto yduum iuliarum, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Iohannes Gualberti, congr. Vallisumbrosae fundator n. ca. 995, m. 12-7-1073: Vita
data liturgica 12 luglio
note Come nota lo stesso copista (con la precisazione finale: Hic deficiunt nonnulla devotissima miracula post depositionem eiusdem sanctissimi patris patrata) la copia si interrompe prima della sezione sui miracoli, con il cap. LXXIII (= PL 146,701D). Il testo è eccezionalmente lungo (come in precedenza, con l'estensione dell'ultima lectio) e dotato di datazione liturgica esplicita, come anche il seguente a sua volta relativo a un santo vallombrosano. Questa circostanza ha indotto a formulare l'ipotesi che l'aggiunta della sezione si debba agli interessi devozionali propri del copista, appartenente allo stesso ordine.


U.C. II, ff. 169-192
49. ff. 189v-191v - Atto Pistoriensis episcopus n. 1070/1080, m. 21-6-1153, Vita et miracula Bernardi Parmensis (= BHL 1249)
tit. Natale sancti Bernardi episcopi et confessoris
inc. Igitur Bernardus reverendus episcopus Florentina civitate clarissimis natalibus - expl. tituli sancti Grisogoni institutus est presbiter cardinalis
Bernardus Parmensis cardinalis episcopus n. 1060 ca., m. 4-12-1133: Vita
data liturgica 4 dicembre
note Anche in questo caso la narrazione è copiata solo in parte. Evidentemente la presenza del santo (che è ricordato nel mese di dicembre, compreso nel primo volume del lezionario) è determinata da un criterio non più cronologico, ma di ordine religioso d'appartenenza.


U.C. II, ff. 169-192
50. f. 192r-v - Laudatio sancti Podii Florentini ep. (= BHL 6868)
tit. In sancti Podii episcopi Florentini [add. a. m.]
inc. Cum in aliorum sanctorum festis - expl. cum de hac vita migrandum erit perducamur
Podius Florentinus ep.: Laudatio
data liturgica 28 dicembre (non indicata)
note Il testo è copiato da un'altra mano (responsabile anche del seguente) nell'ultimo foglio del fascicolo rimasto vuoto. La titolatura è sovrascritta da una diversa mano corsiva, mentre lo spazio per la numerazione delle lectiones resta bianco.


U.C. II, ff. 169-192
51. f. 192v - Liber pontificalis, cap. 27 (Felice I)
tit. In sancti Felicis pape et martyris
inc. Felix natione Romanus ex patre Constantino - expl. et cessavit episcopatus dies V
Felix I papa
data liturgica 30 maggio (non indicata)
note Il testo, questa volta dotato di titolatura originaria, costituisce un singola lectio.

II. ff. 193-206v
Complemento al lezionario
suddivisione lectiones I testi sono divisi dall'origine in cicli di nove lectiones.
struttura Due fascicoli aggiuntivi, contenenti festività entrate nell'uso del Duomo nel Quattrocento.


1. ff. 193-195v
tit. Nove lectiones per la festa di S. Giuseppe (da un sermone attribuito ad Agostino, uno a Bernardo e un'omelia attribuita a Origene)


2. ff. 195v-197 - Passio Acacii primicerii et sociorum 10000 crucifixorum in monte Ararath
tit. In sanctorum martyrum decem milium crucifixorum
lemma inc. Decem milia martyres apud Alexandriam sub Hadriano et Antonino passi sunt
inc. Cum enim Agareni - expl. in ipso monte sepulta sunt; qui passi sunt X kalendas iulii
Acacius primicerius et soc. 10000 crucifixi in monte Ararath
data liturgica 22 giugno (non indicata)
note Il testo non pare identificabile con alcuna voce BHL.


3. ff. 197v-198 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (cfr. BHL S 5310 b)
tit. In sancte Margharite virginis et martyris
inc. Margharita Antiocena ex gentilibus nobilibus orta tradita est nutrici - expl. et hoc dicto genuflexerit cervicem erexit et litor uno caput amputavit ictu
Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr: Passio
data liturgica 20 luglio (non indicata)
note Versione simile a quella della voce indicata, suddivisa in tre lectiones.


4. ff. 198-200v - Liber de ortu beatae Mariae et infantia Salvatoris (= BHL 5335)
tit. In sancte Anne matris virginis Marie
inc. In diebus illis erat vir in Israel nomine Ioachim ex tribu Iuda - expl. et vocavit nomen eius Mariam
Anna mater B.V. Mariae
Maria virgo et mater Iesu (ortus et vita)
data liturgica 26 luglio (non indicata)
note Il testo comprende la narrazione apocrifa fino alla prima frase del cap. IV 1 (p. 323 l. 2 dell'edizione nel Corpus Christianorum) e occupa le prime tre lectiones, cui ne seguono dal f. 199v altre tre ricavate da un sermone attribuito a Gerolamo.


5. ff. 200v-202 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 101 (Marta) (= BHL 5548)
tit. In sancte Marthe virginis
inc. Martha hospita Christi Syro patre Eucharia matre regali ex progenie descendit - expl. et sacrum baptisma suscepit
Martha hospita Christi virgo
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Estratto che si conclude con il periodo 22, p. 685 dell'edizione Maggioni.


6. ff. 202-204 - Legenda sanctae Clarae virginis (= BHL 1817)
tit. In sancte Clare virginis
inc. Venerabilis Christi sponse Deoque dicate virginis Clare - expl. a sororibus recipi nihil in posterum reservari
Clara Assisiensis virgo et abbatissa OFM n. 1193/1194, m. 11-8-1253: Vita
data liturgica 12 agosto (non indicata)
note Estratto che si spinge fino a quello che nella versione n° 1815 è il par. 13 (cfr. AASS Aug. II, col. 757F).


7. ff. 204-206v
tit. Nove lectiones per la Presentazione delle Vergine (da un sermone anepigrafo)
note I fogli vuoti finali vengono sfruttati per l'indice e per probationes calami; compare anche la nota: Questo libro è di Santa Maria.

bibliografia Firenze. I libri del Duomo, 72, 79-80, 89-91, 211-2; I santi patroni, 174-7; Santa Maria degli Angeli. Corali, 172; Bandini, Leopoldina, I, 443-4; D'Ancona, La miniatura fiorentina, I pp. 193-4



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ed. 147

Lezionario per la Cattedrale di Firenze (IV e ultima parte)
orig. Firenze, S. Maria del Fiore, Opera
Ultimo volume del progetto descritto nelle note introduttive del ms. 144, molto più esteso degli altri tre. Anche in questo caso viene operata, a breve distanza di tempo, l'aggiunta finale di festività rimaste escluse.

U.C. I, ff. 1-324; a. 1447-1453; Bartolomeo di Antonio Varnucci; Giovanni di Antonio Varnucci; Giovanni di S. Giorgio di Terranova priore OSBCVU
I. ff. 1-324v
Lezionario dalla prima domenica dopo Pentecoste alla quarta di novembre (de tempore, proprium e commune sanctorum)
ordinamento Per circulum anni
suddivisione lectiones L'intero contenuto è predisposto per una lettura liturgica, in cicli di nove lectiones. Quando dunque non si specifichi diversamente, si intenda che i testi sono suddivisi in nove.
segni d'uso Di nuovo, il volume presenta un'evidente usura.
struttura Secondo la struttura già descritta per il primo volume, si susseguono le tre sezioni liturgiche relative al periodo che conclude l'anno, rispettivamente ai ff. 1-105, 105v-284v e 285-317, con una parziale sovrapposizione iniziale: si ripetono infatti festività già presenti nel ms. 146 (da Zenobio a Paolino). In chiusura inoltre sono aggiunte due ricorrenze prima trascurate: Eugenio, dopo il quale si trova la sottoscrizione, e la Trasfigurazione, da parte dello stesso copista ma a distanza di qualche anno (poiché l'istituzione della festività avvenne nel 1457).


1. ff. 1-105
tit. Proprium de tempore


2. ff. 105v-111 - Vita sancti Zenobii Florentini ep. (= BHL 9016)
tit. Vita sancti Zenobii episcopi et confessoris
inc. Zenobius civitatis Florentie nobili prosapia ortus patre videlicet Luciano - expl. et solempni familia utriusque sexus eorum sancta unio iocundatur
Zenobius Florentinus ep.: Vita
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note I primi testi della sezione, fino a Primo e Feliciano compresi, non presentano suddivisione in lectiones: si tratta delle stesse lunghe vitae e passiones del ms. 146, anomale rispetto alla normale estensione dei testi del lezionario.


3. ff. 111-118v - Passio sancti Urbani I papae (= BHL 8376)
tit. In sancti Urbani pape et martyris
inc. Urbanus episcopus natione Romanus ex nobilissima progenie ortus - expl. et quod per multas tribulationes oportet nos introire in regna Dei, ad quod rex ipse nos perducat qui pro nobis sanguinem suum fudit
Urbanus I papa: Passio
data liturgica 25 maggio (non indicata)


4. ff. 118v-122 - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (= BHL 1620 o 6955)
tit. Passio sancti Proculi episcopi et martyris
inc. Passio atque conversio sancti Anastasii et undecim fratrum - expl. non longe ab urbe decapitati sunt pro Christi nomine in pace
Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart.
Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis): Passio
data liturgica 1 giugno (non indicata)


5. ff. 122-125v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum Marcellini et Petri
inc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nonarum iuniarum in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et potestas, virtus et imperium per inmortalia saecula saeculorum
Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 2 giugno (non indicata)


6. ff. 125v-129v - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum Primi et Feliciani
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est quinto iduum iuniarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Primus et Felicianus Romae mart.: Passio
data liturgica 9 giugno (non indicata)


7. f. 129v - Vita sancti Barnabae ap. (cfr. BHL 984-985)
tit. In sancti Barnabe apostoli
inc. Barnabas hebraice latine interpretatur filius prophete vel filius consolationis - expl. cuius festivitas celebratur tertio idus iunii
Barnabas apostolus: Passio
data liturgica 11 giugno (non indicata)
note Il testo, che costituisce una singola lectio, appare un'epitome della passione più diffusa e del prologo che talora l'accompagna.


8. ff. 129v-130 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 12 giugno (Nazario e Celso) (= BHL 6046)
tit. In sanctorum martyrum Basilidis, Cyrini, Naboris et Nazarii
inc. Mediolani natale sanctorum martyrum Nazarii et Celsi pueri - expl. apud Ebreduensem urbem antiquitas memorando celebrat
Nazarius et Celsus Mediolani mart.
data liturgica 12 giugno (non indicata)
note La voce del martirologio, che occupa tre lectiones, è trascritta integralmente nella forma della recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois.


9. ff. 130-131v - Vita sancti Antonii de Padua (= BHL 593)
tit. In sancti Antonii confessoris ordinis fratrum minorum
inc. In Hyspania civitate Ulixbona que ad occidentalem regni Portugallie plagam - expl. et sic penitus a proposito se fraudatum conspiceret
Antonius de Padua OFM n. 1195 ca., m. 13-6-1231: Vita
data liturgica 13 giugno (non indicata)
note Il testo, suddiviso in sei lectiones, si arresta in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 101 l. 25.


10. ff. 131v-132v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 15 giugno (Vito, Modesto e Crescenzia)
tit. In sanctorum martyrum Viti et Modesti atque Crescentie
inc. Apud Siciliam beatus Vitus in puerili etate virtutibus maturus - expl. et in loco qui dicitur Marianus condita aromatibus sepelivit
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.
data liturgica 15 giugno (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


11. ff. 132v-133 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 119 (Bartolomeo)
tit. In translatione sancti Bartholomei apostoli
inc. Anno autem Domini trecentesimo trigesimo primo Saraceni Siciliam invadentes Lipparitanam insulam - expl. Beneventum que est metropolis Apulie ea transtulit
Bartholomaeus apostolus
data liturgica 18 giugno (non indicata)
note Una singola lectio, tratta dai periodi 89-98 del capitolo (cfr. edizione Maggioni, p. 835).


12. f. 133 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 18 giugno (Marco e Marcelliano)
tit. In sanctorum martyrum Marci et Marcelliani
inc. Rome via Ardeatina natale sanctorum martyrum Marci et Marcelliani preclarissimi generis - expl. cum gloria martirii ad syderea regna migraverunt
Marcus et Marcellianus Romae mart.
data liturgica 18 giugno (non indicata)
note Il testo, in una singola lectio, corrisponde alla recensio I del martirologio, secondo la classificazione dell'editore Dubois.


13. ff. 133-135 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol., additamentum
tit. In sanctorum martyrum Gervasii et Prothasii
prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Ytaliam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus
inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
addit. inc. Martyrizati sunt autem beatissimi martyres Gervasius et Protasius in Mediolanensium civitate sub die kalendarum iuniarum
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio
data liturgica 19 giugno (non indicata)


14. ff. 135-136 - Liber pontificalis, cap. 60 (Silverio)
tit. In sancti Silverii pape et martyris
inc. Silverius natione Campanus ex patre Orsmida episcopo Romano - expl. et cessavit episcopatus dies septem
Silverius papa
data liturgica 20 giugno (non indicata)
note All'interno del capitolo è omesso il tratto da p. 290 l. 4 a p. 292 l. 1 dell'edizione Duchesne; il testo occupa sei lectiones.


15. f. 136 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 giugno (Paolino)
tit. In sancti Paulini episcopi et confessoris
inc. De civitate Nola Campanie natale sancti Paulini episcopi et confessoris - expl. claruit autem non solum eruditione et copiosa vite sanctitate, sed etiam potentia adversus demones
Paulinus Nolanus ep.
data liturgica 22 giugno (non indicata)
note Una singola lectio.


16. ff. 136-138v
tit. Nove lectiones per la Natività del Battista (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


17. ff. 138v-140
tit. Nove lectiones infra octavam (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia anonima)


18. ff. 140-141 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 26 giugno (Giovanni e Paolo)
tit. In sanctorum martyrum Iohannis et Pauli
inc. Rome Iohannis et Pauli fratrum quorum prior prepositus - expl. ab ipso Terentiano descripta est passio horum martyrum. Passi sunt autem VI kalendas iulii
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.
data liturgica 26 giugno (non indicata)
note Il testo comprende sei lectiones.


19. ff. 141-142 - Liber pontificalis, cap. 82 (Leone II)
tit. In sancti Leonis pape et confessoris
inc. Leo iunior natione Siculus ex patre Paulo - expl. pro eo quod ecclesia Albanensis episcopum minime habuit. Tu autem Domine miserere nobis
Leo II papa
data liturgica 28 giugno (non indicata)
note Suddivisione in sei lectiones.


20. ff. 142v-146v
tit. Nove lectiones per Pietro e Paolo (da Atti, un sermone attribuito a Leone e un'omelia attribuita a Gerolamo)


21. ff. 146v-149
tit. Nove lectiones per Paolo apostolo (da Atti, dal De gratia et libero arbitrio di Agostino e da un'omelia attribuita a Gerolamo)


22. ff. 149-151 - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. In sanctorum martyrum Processi et Martiniani
inc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi prestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Processus et Martinianus Romae mart.: Passio
data liturgica 2 luglio (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


23. ff. 151v-154
tit. Tre gruppi di sei lectiones infra octavam apostolorum (da un sermone attribuito a Massimo)


24. ff. 154-156v
tit. Nove lectiones in octava apostolorum (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo)


25. ff. 156v-158 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 10 luglio (Felicita e i sette figli)
tit. In festo sanctorum septem fratrum
inc. Rome septem fratrum filiorum sancte Felicitatis - expl. et martialis capitali sententia puniti sunt
Felicitas cum septem filiis Romae mart.
data liturgica 10 luglio (non indicata)
note La voce del martirologio occupa solo la prima lectio, mentre altre cinque sono ricavate da un sermone attribuito ad Agostino.


26. f. 158 - Liber pontificalis, cap. 11 (Pio I)
tit. In sancti Pii pape et martyris
inc. Pius natione Ytalus ex patre Ruphino - expl. et cessavit episcopatus dies quattuordecim
Pius I papa
data liturgica 11 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


27. f. 158r-v - Liber pontificalis, cap. 5 (Anacleto)
tit. In sancti Anacleti pape et martyris
inc. Anacletus natione Grecus de Athenis - expl. et cessavit episcopatus dies XIII
Anacletus papa
data liturgica 13 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


28. ff. 158v-160v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 90 (Alessio) (= BHL 291)
tit. In sancti Alexi confessoris
inc. Alexius fuit filius Eufemiani viri nobilissimi Romani - expl. obiit sextodecimo kalendas augusti circa annum Domini trecentesimum octuagesimum octavum
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V
data liturgica 17 luglio (non indicata)


29. f. 161 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 27 giugno (Sinforosa)
tit. In sancte Symphorose cum septem filiis suis
inc. Apud Tiburtina civitate Ytalie natale beate Symphorose uxoris beati Getulii martiris - expl. via Tyburtina miliario nono
Symphorosa et septem filii Tibure mart.
data liturgica 18 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


30. f. 161r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 21 luglio (Prassede)
tit. In sancte Praxedis virginis
inc. Rome sancte Praxedis virginis. Hec cum sorore sua beata Potentiana - expl. iuxta sororem suam atque patrem Pudentem posita
Praxedis Romana virgo
data liturgica 21 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


31. ff. 161v-164
tit. Nove lectiones per la festa di Maria Maddalena (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia di Gregorio Magno)


32. f. 164r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 24 luglio (Cristina)
tit. In sancte Christine virginis et martyris
inc. Apud Ytaliam in Tyro que est circa lacum Vulsinum natale sancte Christine virginis - expl. cursum gloriosi martyrii consummavit
Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III
data liturgica 24 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


33. ff. 164v-166v
tit. Otto lectiones per la festa di Giacomo Maggiore (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo)


34. f. 166v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 25 luglio (Cristoforo)
tit. Pro sancto Christoforo
inc. In Licia civitate Samon natale sancti Christofori martyris - expl. capitis obtruncatione complevit
Christophorus in Lycia martyr m. 250
data liturgica 25 luglio (non indicata)
note Il testo costituisce la nona lezione del ciclo.


35. f. 166v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 28 luglio (Pantaleone)
tit. In sancti Panthaleonis martyris
inc. Nichomedie passio sancti Panthaleonis qui cum iubente Maximiano - expl. ictu gladii martyrium consummavit
Pantaleon Nicomediae mart.
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


36. ff. 166v-168v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. In sanctorum martyrum Nazarii, Celsi, Victoris et Innocentii
inc. Nazarius genitus a patre nomine Affricano matre vero eius nomine Perpetua - expl. mundati sunt confestim in virtute et gratia Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Nazarius et Celsus Mediolani mart.: Passio
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei lectiones del gruppo di nove cui si riferisce la titolatura.


37. f. 168v - Liber pontificalis, cap. 15 (Vittore)
tit. Decretum Victoris
inc. Victor natione Affer ex patre Felice - expl. et cessavit episcopatus dies duodecim
Victor I papa m. 199
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo costituisce la settima lectio.


38. ff. 168v-169 - Liber pontificalis, cap. 42 (Innocenzo)
tit. Decretum Innocentii
inc. Innocentius natione Albanensis ex patre Innocentio - expl. et cessavit episcopatus dies viginti duo
Innocentius I papa
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo costituisce le ultime due lezioni.


39. f. 169 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 luglio (Felice II)
tit. In sanctorum martyrum Felicis, Simplicii, Faustini et Beatricis
inc. Rome via Aurelia beati Felicis pontificis sub Constantino filio Constantini - expl. cuius natale celebratur IIII kalendas augusti
Felix II papa m. 22-11-365
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo occupa la prima delle sei lectiones del gruppo di santi della titolatura.


40. f. 169 - Liber pontificalis, cap. 50 (Felice III)
inc. Felix natione Romanus ex patre Felice presbitero de titulo Fasciole - expl. cui concilium concessit tempus penitentie
Felix III papa
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo, non titolato perché apparentemente relativo allo stesso santo del precedente, occupa le lezioni seconda e terza; si interrompe in corrispondenza di p. 252 l. 13 dell'edizione di Duchesne.


41. ff. 169-170 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 luglio (Simplicio, Faustino e Beatrice)
tit. Pro sanctis Faustino, Simplicio et Beatrice
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani natale sanctorum martyrum Simplicii, Faustini et Beatricis - expl. vexatus emisit spiritum
Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart.
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo occupa le lezioni dalla quarta alla sesta.


42. f. 170r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 luglio (Abdon e Sennen)
tit. In sanctorum martyrum Abdon et Senen
inc. Rome Abdon et Senen subregulorum sub Decio imperatore - expl. et translati in cimiterio Pontiani
Abdon et Sennen Romae mart.
data liturgica 30 luglio (non indicata)
note Suddivisione in tre lectiones.


43. ff. 171-174
tit. Nove lectiones per la festa di S. Pietro in Vincoli (da Atti, un sermone attribuito ad Ambrogio e un'omelia attribuita a Gerolamo)


44. ff. 174-175 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 2 agosto (Stefano I)
tit. In sancti Stephani pape et martyris
inc. Rome in cimiterio Calixti natale sancti Stephani pape et martyris - expl. appellatur hodie cymiterium Calixti
Stephanus I papa mart.
data liturgica 2 agosto (non indicata)
note Il testo comprende le prime cinque lectiones delle sei dedicate al santo, mentre l'ultima è tratta dal Liber pontificalis (vd. item seguente).


45. f. 175 - Liber pontificalis, cap. 24 (Stefano I)
inc. Stephanus natione Romanus ex patre Iulio - expl. et cessavit episcopatus dies XXII
Stephanus I papa mart.
data liturgica 2 agosto (non indicata)


46. ff. 175-177 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 3 agosto (invenzione di Stefano)
tit. In inventione corporis sancti Stephani prothomartyris
inc. Ierosolimis inventio corporis beatissimi Stephani protomartyris et sanctorum Gamalielis Nichodemi et Abibon - expl. pausavit in pace cum quibus ego iaceo
Stephanus diac. protomart.
data liturgica 3 agosto (non indicata)
note La voce del martitologio, che occupa le prime sei lectiones, è riportata per circa metà (fino a p. 246 l. 27 dell'edizione Dubois); seguono altre tre lectiones tratte da un'omelia attribuita a Gerolamo.


47. ff. 177-181 - Dedicatio ecclesiae sanctae Mariae ad Nives (= BHL 5403)
prol.
tit. In festo sancte Marie virginis ad Nives
prol. inc. Cum ad omnium sanctorum reverentiam Christianorum cunctorum debeat devotio excitari - expl. quod divinis revelationibus gestum est replicemus
inc. Tempore quo prefatus papa Liberius beati Petri sedem provida gubernatione regebat - expl. oculate visionis revelatione nosceretur
Maria virgo et mater Iesu (miracula in variis locis facta, fundationes ecclesiarum, translationes, etc.): Dedicatio
data liturgica 5 agosto (non indicata)
note L'estratto, che comprende il prologo e (dall'interno della quarta lectio) l'inizio della narrazione, occupa le prime sei lezioni, cui ne seguono dal f. 180v tre tratte da un'omelia attribuita a Beda.


48. ff. 181-183 - Humbertus de Romanis n. 1194/1200, m. 14-7-1277, Legenda sancti Dominici (= BHL 2219)
tit. In sancti Dominici confessoris
inc. Beatus Dominicus predicatorum dux et pater inclitus - expl. sepultus est autem Bononie in ecclesia sancti Nicholai fratrum predicatorum quorum ordinis ipse primus extitit institutor
Dominicus Ordinis Praedicatorum fundator n. 1170, m. 6-8-1221: Vita
data liturgica 4 agosto (non indicata)
note Il testo, che occupa sei lectiones, si interrompe prima del termine riportato in BHL.


49. f. 183r-v - Liber pontificalis, cap. 25 (Sisto II)
tit. In sanctorum martyrum Sixti, Felicissimi et Agapiti
inc. Sixtus natione Grecus ex phylosopho sedit - expl. cessavit episcopatus dies XXV
Sixtus II papa mart.
data liturgica 6 agosto (non indicata)
note Il testo occupa le prime due delle nove lectiones complessive; lo segue senza distinzione la passio registrata all'item seguente.


50. ff. 183v-185 - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7801)
inc. Sixtus urbis Rome episcopus Athenis natus et doctus - expl. martyrizatus est autem beatus Sixtus episcopus VIII° ydus augusti, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sixtus II papa mart.: Passio
data liturgica 6 agosto (non indicata)


51. ff. 185-186 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 7 agosto (Donato)
tit. In sancti Donati episcopi et martyris
inc. Apud Tusciam civitate Aritii natale sancti Donati episcopi et martyris - expl. in Hostia civitate tumulata servantur
Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres
data liturgica 7 agosto (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


52. f. 186r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 marzo e 8 agosto (Ciriaco, Largo e Smaragdo)
tit. In sanctorum martyrum Ciriaci, Largi et Smaragdi
inc. Rome natale sancti Cyriaci martyris qui post longam carceris macerationem - expl. subito ceciderunt et mortui sunt
Cyriacus, Largus et Smaragdus Romae martyres
data liturgica 8 agosto (non indicata)
note Sono accorpate, per un totale di tre lectiones, le due voci del martirologio relative ai tre santi, con omissione dell'ultima frase della seconda.


53. ff. 186v-187 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 agosto e 10 agosto (Romano)
tit. In sancti Romani martyris
inc. Rome sancti Romani martyris qui confessione sancti Laurentii conpunctus - expl. qui adductus foras muros porte Salarie decapitatus est quinto ydus augusti
Romanus miles Romae martyr m. 258
data liturgica 9 agosto (non indicata)
note Una singola lectio, che comprende la voce propria di Romano e, dopo una breve interpolazione di collegamento, parte di quella di Lorenzo, corrispondente a p. 262 ll. 6-35 dell'edizione Dubois.


54. ff. 187-188v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.])
tit. In sancti Laurentii martyris
inc. Postquam beatus Sixtus urbis Rome episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. nunc illic plurimi Christum exultant in populis
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
data liturgica 10 agosto (non indicata)
note L'estratto dalla passione è unito a materiale omiletico e occupa le prime sei delle nove lectiones complessive, completate dal f. 188 con un estratto da un'omelia attribuita ad Agostino.


55. ff. 188v-193v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL 4753 e 4758 p [expl.])
tit. Infra octavam sancti Laurentii
I inc. Post hec mandavit Valerianus ad Ypolitum - expl. tu miser torqueris insania et furore tuo
II inc. Detius dixit: Levate eum et date - expl. tu consolaris servos tuos
III inc. Eadem hora unus de militibus nomine Romanus - expl. in predio Ciriace vidue in agro Verano quarto iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
note Si susseguono tre cicli di nove lectiones così ripartite: le prime tre di ogni gruppo sono tratte dalla passione di Lorenzo (rispettivamente ai ff. 188v-189v, 190v-191 e 192-193v - le due riprese introdotte dal titolo item de legenda); le tre mediane derivano da un sermone anonimo e le ultime da un'omelia anonima (nel terzo ciclo per queste sei si prescrive di ricominciare da capo). I tre estratti dalla passione, tra loro consecutivi, corrispondono nell'edizione di Mombritius I rispettivamente alle pp. 93 ll. 22-50, 93 l. 50 - 94 ll. 29-30 e di qui alla fine.


56. ff. 193v-195v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 agosto (Tiburzio)
tit. In sanctorum martyrum Tyburtii et Susanne
inc. Rome inter duas lauros natale sancti Tiburtii martyris filii Cromatii urbis prefecti - expl. in eodem quoque loco a quodam apparente Christiano sepultus est tertio idus augusti
Tiburtius Romae mart.
data liturgica 11 agosto (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


57. ff. 195v-196 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 13 agosto (Ippolito)
tit. In sancti Ypoliti martyris
inc. Rome sancti Ypoliti martyris sub Decio imperatore et Valeriano prefecto - expl. ad latus agri Verani ydus augusti
Hippolytus Romanus presb.
data liturgica 13 agosto (non indicata)
note La voce è suddivisa in tre lectiones.


58. f. 196r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 13 agosto (Concordia)
tit. Eadem die pro sancta Concordia
inc. Rome sancte Concordie nutricis eiusdem sancti Ypoliti - expl. sepelivit VIII° kal. septembris
Concordia Romae mart.
data liturgica 13 agosto (non indicata)
note Il testo comprende le lezioni dalla quarta alla sesta.


59. f. 196v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 agosto (Eusebio)
tit. In sancti Eusebii presbyteri
inc. Beatus Eusebius presbiter cum presente Constantino fidem catholicam - expl. factaque est gravissima persecutio in ecclesia catholica ab arrianis sedem apostolicam tenente Liberio
Eusebius Romanus presbyter saec. IV
data liturgica 14 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


60. ff. 196v-199 - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851, Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
tit. In assumptione beate Marie virginis
inc. Cogitis me, o Paula et Eustochium, immo caritas Christi me compellit - expl. omnia cognoverint et in omnem edocti pervenerunt veritatem
Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio): Epistola
data liturgica 15 agosto (non indicata)
note L'estratto dall'opera (che si arresta all'interno del par. III: cfr. PL 30,124D) occupa le prime sei lectiones, cui ne seguono tre dal f. 198v tratte da un'omelia attribuita ad Agostino.


61. ff. 199-208
tit. Cicli di nove lectiones per i sei giorni infra octavam
note Sono dapprima copiati i sei gruppi di sei lectiones tratte da un sermone attribuito a Gerolamo, quindi i sei gruppi di tre (dalla settima alla nona, a completamento delle precedenti), tratte invece da un'omelia attribuita ad Agostino.


62. f. 208r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 18 agosto (Agapito)
tit. In sancti Agapiti martyris
inc. Apud Penestinam civitatem miliario ab urbe XXXIII° natale sancti Agapiti martyris - expl. nutu divino ibi invento
Agapetus seu Agapitus Praeneste mart.
data liturgica 18 agosto (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


63. ff. 208v-210 - Legenda sancti Bernardi Claraevallensis abb.
tit. In sancti Bernardi abbatis
inc. Bernardus Fontanis oppido Burgundie patre Tecilino milite - expl. completis annis vite eius sexaginta tribus migravit ad Dominum
Bernardus Claraevallensis abbas n. 1090 ca., m. 20-8-1153: Vita
data liturgica 20 agosto (non indicata)
note Testo non identificabile con alcuna voce BHL.


64. f. 210r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 agosto (Timoteo)
tit. In sanctorum martyrum Tymothei, Ypoliti et Symphoriani
inc. Rome via Hostiensi in cymiterio eiusdem natale sancti Timothei - expl. scriptum in ystoria sancti Silvestri
Timotheus Romae mart.
data liturgica 22 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


65. f. 210v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
tit. In sancti Bartholomei apostoli
inc. Bartholomeus apostolus nomen ex Syra lingua suscipiens - expl. octavo kalendas semptembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Bartholomaeus apostolus: Passio
data liturgica 24 agosto (non indicata)
note Una singola lectio, tratta dalla passione tradizionale (con il prologo che spesso l'accompagna) drasticamente abbreviata.


66. ff. 210v-211 - Liber pontificalis, cap. 19 (Zefirino)
tit. In sancti Zepherini pape et martyris
inc. Zepherinus natione Romanus ex patre Habundio - expl. cessavit episcopatus dies VI
Zephyrinus papa
data liturgica 26 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


67. ff. 211-212 - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato], adbreviatio (cfr. BHL 792)
tit. In sancti Augustini episcopi et confessoris
inc. In Affrica depositio sancti Augustini episcopi. Ex provincia ergo hic Affricana - expl. Ticini relatum et honorifice conditum est
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Vita
data liturgica 28 agosto (non indicata)
note Epitome distribuita in tre lectiones.


68. f. 212 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 28 agosto (Ermes)
tit. Pro sancto Hermete martyre
inc. Natalis sancti Hermetis martyris hunc illustrissimum beatus Alexander pontifex et martyr cum esset prefectus - expl. via Salaria vetere non longe ab urbe Roma sub die quarto kalendarum septembris sepultus est
Hermes Romae mart.
data liturgica 28 agosto (non indicata)
note Il testo costituisce una singola lectio, che la rubrica definisce nona, malgrado il testo precedente ne occupasse tre. Riproduce la voce del martirologio dedicata al santo nella recensio I, secondo la classificazione dell'editore Dubois.


69. ff. 212-214v
tit. Otto lectiones per la decollazione del Battista (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo e un'omelia attribuita ad Agostino)


70. ff. 214v-215 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 agosto (Sabina)
tit. Pro sancta Sabina
inc. Rome in Adventino in oppido Vindinensi in Arcum Faustini - expl. ubi ipsa venerabiliter reposuerat magistram fidei sue Seraphyam ad Arcum Faustini iuxta aream Vindiciani in oppido Vindinensi
Sabina Romae mart.
data liturgica 29 agosto (non indicata)
note Il testo, che costituisce la nona lectio del giorno, riproduce la voce del martirologio come sempre nella recensio I dell'edizione Dubois.


71. ff. 215-216 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 agosto (Felice e Adaucto) (= BHL 2878)
tit. In sanctorum martyrum Felicis et Audacti
inc. Rome via Hostiensi miliario secundo ab urbe beatorum martyrum Felicis et Audacti sub Maximiano et Dioclitiano imperatoribus - expl. compleverunt autem martyrium suum pridie kalendas septembris
Felix et Adauctus Romae martyres saec. III
data liturgica 30 agosto (non indicata)
note Il testo occupa tre lezioni.


72. ff. 216-217v
tit. Nove lectiones per la natività di Maria (dal Cantico dei Cantici, un sermone attribuito a Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo)


73. ff. 217v-218 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 8 settembre (Adriano)
tit. Pro sancto Hadriano
inc. Apud Nichomediam natale sancti Adriani martyris cum aliis viginti tribus. Maximianus cum gravissime persequeretur - expl. non longo post tempore beati Adriani corpus Romam etiam translatum honorabili in templo exornatum est
Hadrianus et soc. Nicomediae mart.: Passio
data liturgica 8 settembre (non indicata)
note Il testo, intitolato come lectio IX, comprende quasi integralmente la voce nella recensio I, con esclusione delle ultime frasi su Natalia (l'explicit corrisponde all'ed. Dubois, p. 306 l. 6).


74. ff. 218-222
tit. Tre cicli di nove lectiones per i giorni infra octavam
note Ogni ciclo comprende tre lezioni dal Cantico dei Cantici, tre da un sermone attribuito ad Agostino e tre da un'omelia attribuita a Gerolamo; sono trascritti quelli per i primi tre giorni, con la prescrizione di ricominciare dall'inizio per i tre giorni seguenti.


75. f. 222 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 settembre (Gorgonio e Doroteo) (= BHL 3615)
tit. In sancti Gorgoni martyris
inc. Passio beatorum martyrum Dorothei et Gorgonii apud Nichomediam sub Dioclitiano imperatore - expl. compleverunt autem martyrium suum V idus septembris
Gorgonius et Dorotheus Nicomediae mart.
data liturgica 9 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


76. f. 222v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 settembre (Proto e Giacinto)
tit. In sanctorum Prothi et Iacincti
inc. Rome via Salaria vetere in cimiterio Basille natale sanctorum Prothi et Iacincti qui erant eunuchi - expl. breviter supra notatum est octavo kalendas ianuarii
Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III
data liturgica 11 settembre (non indicata)
note Una singola lectio, nella recensio I del martirologio secondo l'edizione Dubois.


77. ff. 222v-223 - Liber pontificalis, cap. 22 (Cornelio)
tit. In festo exaltationis sancte Crucis. Sex prime lectiones leguntur de sanctis Cornelio et Cypriano
inc. Cornelius natione Romanus ex patre Castino - expl. et cessavit episcopatus dies triginta quinque
Cornelius papa mart.
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime due lectiones del gruppo raccolto sotto la titolatura.


78. ff. 223-224v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 settembre (Cipriano)
inc. Apud Affricam beati Cypriani episcopi Valeriano et Galieno imperatoribus - expl. referuntur autem cum beato Cypriano passi Crescentianus, Victor, Rosula et Generalis
Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258: Passio
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le lectiones dalla terza alla sesta.


79. ff. 224v-226 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 settembre (esaltazione della Croce)
tit. De Cruce
inc. Cum igitur venerabile lignum sancte Crucis ab Helena Constantini matre inventum fuisset ita per medium est sectum - expl. regno tradito in prophano huiuscemodi residebat
Iesus Christus (ss. crucis)
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo, che occupa la settima e l'ottava lectio, corrisponde alla prima metà circa della voce del martirologio, fino a p. 314 l. 13 dell'edizione Dubois. La nona lectio, dal f. 225v, è tratta da un'omelia attribuita ad Agostino.


80. f. 226 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 15 settembre (Nicomede)
tit. In sancti Nichomedis martyris
inc. Natale sancti Nichomedis quem Flaccus comes cum rocum perlatum fuisset - expl. sepultum est iuxta muros via Numentana
Nicomedes presb. Romae mart.
data liturgica 15 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


81. ff. 226-227 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 settembre (Lucia e Gimignano) (= BHL 4989)
tit. In sanctorum martyrum Lucie et Geminiani
inc. Imperantibus Dyoclitiano et Maximiano iudicibus ab Offrasio et Megasio manserat autem beata Lucia in viduitate - expl. mulier Christiana nomine Maxima et ut decuit martyres sepelivit
Lucia et Geminianus Romae mart.
data liturgica 16 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime quattro delle sei lectiones del giorno, completate dalle due di Eufemia.


82. f. 227r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 settembre (Eufemia)
tit. Eodem die sancte Eufemie virginis
inc. Natale sancte Eufemie virginis que martyrizata est sub Dyoclitiano imperatore - expl. completum est autem martyrium eius XVI° die mensis septembris
Euphemia Chalcedone virgo martyr m. 16-9-303
data liturgica 16 settembre (non indicata)


83. ff. 227v-229 - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5691)
tit. In sancti Mathei apostoli et evangeliste
inc. Beatus Mattheus apostolus et evangelista qui latine interpretatur Donatus etiam ex tribu sua Levi sumpsit cognomen - expl. et requiescit in montibus Pardorum XI kalendas octobris
Matthaeus apostolus: Passio
data liturgica 21 settembre (non indicata)
note È estratto il solo prologo della passio, che occupa la prima lezione del ciclo (f. 227v); altre tre, numerate dalla settima alla nona, sono tratte da un'omelia attribuita ad Ambrogio (quelle centrali dovevano essere ricavabili dal commune).


84. ff. 229-231 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 settembre (Acaunensi) (= BHL 5748)
tit. In sanctorum martyrum Mauritii et sociorum eius
inc. In Galliis civitate Seduno loco Agauno natale sanctorum martyrum Thebeorum - expl. sed ut ceteris martyribus sepultura venerabiliter sotiaretur
Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres
data liturgica 22 settembre (non indicata)


85. f. 231 - Liber pontificalis, cap. 2 (Lino)
tit. In sancti Lini pape et martyris
inc. Linus natione Ytalus de regione Tuscie patre Herculiano - expl. in Vaticano sub die nono kalendarum octobris
Linus papa mart.
data liturgica 23 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


86. ff. 231-232 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 26 settembre (Cipriano e Giustina)
tit. In sanctorum martyrum Cypriani et Iustine
inc. Sanctorum martyrum Cypriani episcopi et Iustine virginis qui passi sunt sub Dioclitiano imperatore - expl. excipiens illa sepelivit in predio suo. Passi sunt autem VI° kalendas octubris
Cyprianus, Iustina et Theoctistus prope Nicomediam martyres
data liturgica 26 settembre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


87. ff. 232-233 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 27 settembre (Cosma e Damiano)
tit. In sanctorum martyrum Cosme et Damiani
inc. Apud Egeam civitatem natale sanctorum martyrum Cosme et Damiani qui passi sunt persecutionem Dioclitiani - expl. nomini eorum edificato solemniter agit
Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres
data liturgica 27 settembre (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


88. ff. 233-236v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 settembre (Michele)
tit. In festo sancti Michaelis archangeli
inc. In monte Gargano venerabilis memoria beati archangeli Michaelis ubi ipsius consecrata nomine habetur ecclesia - expl. unde et isdem locus in sumitate sui continens ecclesiam inter nubes situs vocatur
Michael archangelus
data liturgica 8 maggio (non indicata)
note Il testo, che riproduce la voce del martirologio secondo la recensio I dell'edizione Dubois, occupa tre lectiones, seguite dal f. 234 da altre sei rispettivamente dai Moralia di Gregorio e da un'omelia attribuita a Gerolamo.


89. ff. 236v-239 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 settembre (Gerolamo)
tit. In sancti Ieronimi presbyteri et confessoris
inc. Apud Bethleem Iude depositio sancti Ieronimi presbyteri - expl. libros suos per quinquaginta et sex annos confecit
Hieronymus Stridonius
data liturgica 30 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime tre lectiones del giorno; ne seguono dal f. 238 altre tre tratte da un'epistola a Eustochio di Gerolamo stesso.


90. f. 239v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 1 ottobre (Remigio)
tit. In sancti Remigii episcopi et confessoris
inc. Remis sancti Remigii episcopi et confessoris viri preclarissimi virtutis et sanctitatis - expl. puellam a morte corporis suscitavit
Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532
data liturgica 1 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio, dalla voce del martirologio nella recensio I.


91. ff. 239v-241v - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274, Legenda sancti Francisci minor (= BHL 3110)
tit. In sancti Francisci confessoris
inc. Apparuit gratia Dei salvatoris nostri diebus istis novissimis in servo suo Francisco - expl. in tribus ab eo institutis ordinibus cernimus esse completum
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Vita
data liturgica 4 ottobre (non indicata)
note Estratto che si spinge fino al termine del cap. I (p. 972 dell'edizione Fontes Franciscani di Menestò - Brufani).


92. ff. 241v-242 - Liber pontificalis, cap. 35 (Marco)
tit. In sanctorum martyrum Sergi, Bachi, Marcelli et Apulei fit officium plurimum martyrum sed nona lectio legitur de sancto Marco
inc. Marcus natione Romanus ex patre Prisco - expl. et cessavit episcopatus dies XX
Marcus papa
data liturgica 7 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio, che come spiega la rubrica costituisce l'ultima del giorno (mentre le altre sono da leggersi dal commune).


93. ff. 242-246 - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7188-7189)
tit. Passio sancte Reparate virginis et martyris
inc. Palestine igitur provincie Decio presidente pervenerunt templorum pontifices - expl. passa est autem virgo beatissima VIII ydus octobris
translatio inc. Post vero multa annorum curricula - expl. puellarum monasterium facere studuerunt collaudantes et benedicentes salvatorem mundi Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat Deus cum Patre et Sancti Spiritus unitate per infinita saecula saeculorum
Reparata mart.: Passio + translatio
data liturgica 8 ottobre (non indicata)
note Le due parti del testo sono distinte andando a capo (f. 245); non è operata la suddivisione in lectiones, così come era stata evitata nei primi testi del volume altrettanto estesi.


94. f. 246 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 ottobre (Dionigi, Rustico ed Eleuterio)
epilogo
tit. In sanctorum martyrum Dyonisii, Rustici et Eleuterii
inc. Apud Parisius natale sanctorum martyrum Dionisii episcopi et Eleuterii presbyteri et Rustici diaconi - expl. gladio animadversi martyrium impleverunt
Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III
data liturgica 9 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio.


95. f. 246 e 247 - Liber pontificalis, cap. 17 (Callisto)
tit. In sancti Calixti pape et martyris
pars I inc. Calixtus natione Romanus ex patre Demetrio - expl. per diversa loca decem novem
pars II inc. Post dies vero decem et septem - expl. et cessavit episcopatus dies sex
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222
data liturgica 14 ottobre (non indicata)
note Il testo segue il Liber pontificalis per il primo tratto della prima lectio, fino a p. 141 l. 5 dell'edizione Duchesne, per poi proseguire fino a tre lezioni con la voce che segue; in chiusura viene ripreso il tratto finale del Liber, con una minima rielaborazione per collegarlo al testo interposto.


96. ff. 246v-247 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 ottobre (Callisto)
inc. Qui sub persecutione Alexandri imperatoris martyrii gloriam adeptus est - expl. ad puteum demergi et eum per rudera cumulari
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222
data liturgica 14 ottobre (non indicata)


97. f. 247r-v - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 7 (Luca) (= BHL 4971)
tit. In sancti Luce evangeliste Ieronimus in libro illustrium virorum
inc. Lucas medicus Antiochensis ut eius scripta indicant Greci sermonis non ignarus - expl. ossa eius cum reliquiis Andree apostoli translata sunt
Lucas evangelista
data liturgica 18 ottobre (non indicata)
note Le prime due lectiones delle tre riservate a Luca coincidono con il capitolo di Gerolamo; l'ultima è invece tratta dal testo che segue.


98. f. 247v - Laudatio Lucae [interdum in mss. Bedae adscripta] (= BHL S 4973 b)
inc. Lucas hebraice latine ipse consurgens sive elevans - expl. cuius natalitium celebratur XV° kalendas novembris
Lucas evangelista: Laudatio
data liturgica 18 ottobre (non indicata)


99. ff. 247v-249v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 154 (Orsola) (= BHL 8437)
tit. In festo XI milium virginum
inc. Undecim milium virginum passio hoc ordine celebrata fuit - expl. in quadam cronica legitur quia regnavit anno Domini trecentesimo tertio
Ursula et soc. virgines et mart. Coloniae cultae: Passio
data liturgica 21 ottobre (non indicata)
note Estratto che ha termine con il periodo 46 a p. 1077 dell'edizione Maggioni.


100. ff. 249v-251 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 21 ottobre (Ilarione)
tit. In sancti Ylarionis abbatis
inc. Hylarion ortus vico Tabatha qui circiter V milia a Gaza urbe Palestine - expl. ut delibutum unguento putaretur
Hilarion in Palaestina abb.: Vita
data liturgica 21 ottobre (non indicata)
note Il testo è suddiviso in sei lectiones.


101. ff. 251-254 - Passio sancti Miniatis Florentiae mart. (= BHL S 5965 b)
additamentum
tit. In sancti Miniatis martyris
inc. In illo tempore imperante impiissimo Decio imperatore qui imperavit Romane reipublice anno uno - expl. et reconditum corpus eius VIII kalendas novembris
addit. inc. Postmodum vero ecclesie Dei pace reddita - expl. residente impiissimo Decio in civitate Florentina que ex tunc usque in presentem diem ipsius meritis et precibus incrementum suscipit et honorem ad laudem et gloriam omnipotentis Dei qui est benedictus in saecula saeculorum
Minias Florentiae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre (non indicata)
note Al termine consueto si aggiunge un breve complemento.


102. ff. 254-255v - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
tit. In sanctorum martyrum Crisanti et Darie
inc. Polemius inlustrissimus vir Alexandrie urbis honoratus - expl. in una fovea atque in una voluntate perdurantes simul pertingerent ad coronam
Chrysanthus et Daria Romae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre (non indicata)
note Il testo, suddiviso in sei lectiones, si interrompe in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 278 l. 10, ossia quasi al termine della passio (il cui dettato appare parzialmente rielaborato).


103. f. 255v - Liber pontificalis, cap. 6 (Evaristo)
tit. In sancti Evaristi pape et martyris
inc. Evaristus natione Grecus ex patre Iudeo nomine Iuda - expl. et cessavit episcopatus dies decem et novem
Evaristus papa
data liturgica 25 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio.


104. ff. 255v-258 - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (cfr. BHL 7750)
tit. In sanctorum appostolorum Symonis et Iude
inc. Simon Chananeus et Iudas zelotes Domini nostri Iesu Christi apostoli Spiritu Sancto revelante - expl. ubi apostolorum corpora requiescunt quo beneficia multa prestantur, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Simon et Iudas (Thaddaeus) ap.: Passio
data liturgica 28 ottobre (non indicata)
note Il testo appare una rielaborazione della versione più nota.


105. ff. 258v-262
tit. Nove lectiones per Ognissanti (dal sermone Legimus e da un'omelia attribuita ad Agostino)


106. ff. 262-263v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. In sanctorum martyrum Vitalis et Agricole
inc. Ambrosius servus Christi Iesu vocatus episcopus - expl. passi sunt autem sancti martyres Vitalis et Agricola in provincia Ytalie in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vitalis et Agricola Bononiae mart.: Passio
data liturgica 4 novembre (non indicata)


107. ff. 263v-264v - Passio sanctorum quattuor coronatorum (cfr. BHL 1837)
tit. In sanctorum martyrum quattuor coronatorum
inc. Cum perrexisset Dioclitianus augustus Pannoniam ad metalla diversa sua - expl. passi sunt pro nomine Domini nostri Iesu Christi sub die sexto ydus novembris
Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart.: Passio
data liturgica 8 novembre (non indicata)
note Il testo, in sei lectiones, appare una versione abbreviata della passione indicata.


108. ff. 264v-265 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 novembre (Teodoro)
tit. In sancti Theodori martyris
inc. Natale sancti Theodori martyris temporibus Maximiani et Maximi imperatorum - expl. in loco qui appellatur Euchaita
Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart.
data liturgica 9 novembre (non indicata)
note Una singola lectio.


109. ff. 265-267v - Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
tit. In sancti Martini episcopi et confessoris
inc. Igitur Martinus Sabarie Pannoniarum oppido oriundus fuit - expl. inhermis obiceretur barbaris
Martinus Turonensis episcopus: Vita
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo, che costituisce le prime quattro lectiones del ciclo dedicato a Martino, si arresta con il cap. IV par. 6 (p. 260 nell'edizione Fontaine, p. 16 ll. 19-20 nell'edizione Smit).


110. ff. 267v-268 - Sulpicius Severus, Epistola III ad Bassulam, adbreviatio (= BHL S 5616 e)
inc. Beatus igitur Martinus obitum suum longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingreditur
Martinus Turonensis episcopus: Epistola
note Il testo occupa la quinta e sesta lectio e parte della settima, nella quale è seguito indistintamente dal successivo.


111. f. 268r-v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum, De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622)
item II inc. Beatus autem Severinus Colonie civitatis episcopus - expl. fuisse revelatum
item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. utinam vel simplicem historiam explicare possimus
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo completa la settima lectio e costituisce parte dell'ottava, a sua volta completata dall'estratto che segue.


112. ff. 268v-269v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619-5620)
pars I inc. Arcadio vero et Honorio imperantibus sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi
pars II inc. Deductoque ad ecclesiam Turonum beati viri corpore - expl. a passione Domini nostri usque ad transitum sancti Martini anni quadringenti et duo computantur
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note La seconda parte (come nel ms. Mugellano 15) si apre con una versione rielaborata del testo consueto.


113. ff. 269v-270 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 novembre (Menna)
tit. Eodem die sancti Menne martyris
inc. In Scithia metropoli Frigie salutarie passio sancti Menne martyris - expl. cuius deinde sacrum corpus Constantinopolim translatum civitate regia digno honore veneratur
Mennas Aegyptius in Phrygia martyr
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo costituisce la nona lectio del ciclo aperto da Martino.


114. ff. 170-271v - Liber pontificalis, cap. 76 (Martino) (= BHL 5595)
tit. In sancti Martini pape et martyris
inc. Martinus de civitate Tudertia provincia Tuscie - expl. depositus die septima decima mensis septembris
Martinus I papa m. 655
data liturgica 12 novembre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


115. ff. 271v-274 - Vita sanctae Elisabeth Thuringiae landgraviae (cfr. BHL S 2510 a)
tit. In festo sancte Elysabeth
inc. Beata Elisabeth filia regis Ungarorum in palatio et in purpura nobiliter educata - expl. sicque nobilis ille compos sui desiderii cum gaudio ad propria remeavit
Elisabeth Thuringiae landgravia m. 1231: Vita
data liturgica 19 novembre (non indicata)
note La stessa versione della leggenda, non pienamente identificabile con la voce indicata, si trova nei mss. Mugellano 15 e Pl. 20. 5, dove però il testo si arresta in punti differenti.


116. f. 274r-v - Liber pontificalis, cap. 19 (Ponziano)
tit. In sancti Pontiani pape et martyris
inc. Pontianus natione Romanus ex patre Calfurnio - expl. cessavit episcopatus dies XI
Pontianus papa mart.
data liturgica 19 novembre (non indicata)
note Una singola lectio.


117. ff. 274v-276v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (cfr. BHL 1496)
tit. In sancte Cecilie virginis et martyris
inc. Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore suo - expl. Martyrizata est autem beatissima Cecilia sub die decimo kalendarum decembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Caecilia Romae virgo martyr: Passio
data liturgica 22 novembre (non indicata)


118. f. 277 - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 5 (Clemente)
tit. In sancti Clementis pape et martyris
inc. Clemens de quo apostolus Paulus ad Phylippenses scribens - expl. extructa ecclesia custodit
Clemens I papa saec. I
data liturgica 23 novembre (non indicata)
note Il capitolo di Gerolamo, riportato integralmente, costituisce la prima delle tre lectiones riservate al santo; le due restanti sono tratte dal Liber pontificalis (vd. item seguente).


119. f. 277r-v - Liber pontificalis, cap. 4 (Clemente)
inc. Clemens natione Romanus de regione Celio monte - expl. cessavit episcopatus dies XXXIII
Clemens I papa saec. I
data liturgica 23 novembre (non indicata)


120. ff. 277v-279 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 24 novembre (Crisogono)
tit. In festo sancti Grisogoni martyris
inc. Rome natalis sancti Grisogoni martyris qui per biennium - expl. apparente sibi beato Grisogono perrexit ad Dominum
Chrysogonus Aquileiae mart.
data liturgica 24 novembre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


121. ff. 279-283 - Passio sanctae Catharinae Alexandriae v. mart. (= BHL S 1661 m)
tit. In sancte Katherine virginis et martyris
inc. Maxentius imperator anno regni sui XXXV residens in civitate Alexandrinorum - expl. corpora debilium celeri medicina sanantur, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 25 novembre (non indicata)


122. ff. 283-284v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 170 (Giacomo Interciso) (= BHL 4101)
tit. In sancti Iacobi Intercisi
inc. Iacobus martyr cognomine Intercisus nobilis genere - expl. passus est autem quinto kalendas decembris
Iacobus Intercisus in Perside mart.
data liturgica 27 novembre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


123. ff. 285-321
tit. Commune sanctorum


124. ff. 321-322v - Vita sancti Eugenii Florentini diac. (= BHL S 2682 b)
tit. Vita sancti Eugenii confessoris archidyaconi ecclesie Florentine
inc. Provincia Tuscie civitate Florentie fuit vir quidam nobilis - expl. astante populi multitudine copiosam ecclesiam consecrarunt
Eugenius Florentinus diaconus saec. V: Vita
data liturgica 17 novembre (non indicata)
note Il testo (tratto dal leggendario abbreviato anonimo del Pl. 20. 6, così come la vita di Zenobio presente nei diversi volumi di questo lezionario) è seguito dal colophon trascritto sotto.


125. ff. 322v-324v
tit. Ufficio della Trasfigurazione

U.C. II, ff. 325-327; paulo post 1450
II. ff. 325-327v - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL S 4178 b)
In festo exaltationis sancte Crucis
inc. Cum venerabile lignum sancte Crucis ab Helena Constantini matre inventum fuisset - expl. percipiens miraculorum eius plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note La seconda unità del codice è costituita da tre fogli aggregati al lezionario, con le nove lectiones per questa festività: le prime sei tratte dalla narrazione, le ultime da un sermone attribuito ad Agostino (ff. 326v-327v), come nel complemento cinquecentesco al ms. 145.

U.C. III, ff. 328-345; paulo post 1450
III. ff. 328-342
Lectiones per i giorni dell'ottava di Ognissanti
note La terza sezione è composta da due quinioni (il secondo mutilo dei due fogli finali); restano vuoti i fogli da 342v. Ai ff. 344v-345v una mano del XVI secolo stila l'indice dell'intero codice, come già aveva fatto per i tre precedenti volumi del lezionario.

bibliografia Biblioteca Medicea Laurenziana, 162; Firenze. I libri del Duomo, 72, 79-80, 89-91; I santi patroni, 177-9; Bandini, Leopoldina, I, 444; D'Ancona, La miniatura fiorentina, I pp. 194-5



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 12.12

Agostino, De civitate Dei, seguito dalla sua biografia tratta dalla Legenda aurea
a. 1465 aprile 9; orig. Emilia; Gandolfo degli Abati di Modena notaio
Lo stile della decorazione conferma l'origine emiliana del manoscritto, sottoscritto dal copista modenese al f. 218.

I. ff. 1-218 - Augustinus Aurelius, De civitate Dei

II. ff. 219-223 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 120 (Agostino) (= BHL 796)
Incipiunt opera et virtutes beati Augustini
prol.
prol. inc. Augustinus hoc nomen sortitus est vel propter excellentiam dignitatis vel propter etymologiam nominis - expl. eius vitam compilavit Possidius Calamensis episcopus, ut dicit Cassiodorus in libro de viris illustribus
inc. Augustinus doctor egregius in provincia Africana civitate Carthaginensi - expl. tantum peto ab eo quantum in valetudinis spem conferri potest
tit. finale Explicit historia beatissimi Augustini Hyponensis episcopi ac sacrarum litterarum doctoris egregii ( Metafrasi )
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Vita
note L'estratto (di mano dello stesso copista) termina prima della conclusione della vita nella Legenda aurea (precisamente, con il periodo 419, p. 867 nell'edizione Maggioni) e presenta variazioni testuali che sembrano andare oltre la pura corruzione meccanica. Rimangono vuoti il verso e i successivi ff. 224-225.

bibliografia Ambrogio e Agostino, 482-3; Firenze. BML - Umanisti e Agostino, 235-6; Bandini, Catalogus, I, 16-17

Trovati 19 records. Pagina 1 di 212

MIRABILE



Impostazioni Privacy



Questo sito Web utilizza i cookie per consentirci di offrire la migliore esperienza utente possibile. Le informazioni sui cookie sono memorizzate nel tuo browser ed eseguono funzioni di riconoscimento quando ritorni sul nostro sito web e aiuta il nostro team a capire quali sezioni del sito web trovi più interessanti e utili. E' possibile regolare tutte le impostazioni dei cookie navigando le schede sul lato sinistro. Per maggiori informazioni consulta la nostra Pagina Privacy visualizzare i nuovi termini.

Cookie strettamente necessari



I Cookie strettamente necessari devono essere abilitati in ogni momento in modo che possiamo salvare le tue preferenze per le impostazioni dei cookie.

Disabilitato

I cookie tecnici devono essere sempre abilitati per poter usufruire dei servizi di base sel sito web.

Cookie policy



Maggiori informazioni sulla nostra Cookie Policy