In der Einleitung skizzieren die Bearb. die Bestandsgeschichte und -entwicklung sowie die Provenienzen der Leipziger Sammlung von insgesamt 3747 Wiegendrucken und Blockbüchern, die in der Universitätsbibliothek Leipzig (auch als Deposita) lagern. Die Forschungs- bzw. Erschließungslage der Leipziger Bestände wird hierbei nicht außer Acht gelassen, wobei die vorliegenden Bände UBL-Ink A-1 (
De iudiciis astrorum des Abenragel [Venezia, 1485]) bis Z-16 (
Capitulum «Omnis utriusque sexus» de poenitentia et remissionibus disputatum et repetitum des Iacobus de Zocchis [Padova, 1472]) umfassen. Einige Bemerkungen zum Aufbau der Katalogs (mit der Formal-, Sach-, Exemplar- und Provenienzerschließung) sowie eine Liste der Abkürzungen (inkl. der Literatur) runden die Einführung ab. Die tatsächlichen Bibliothekssignaturen, die der im Katalog gewählten Nummerierung korrespondieren, können der Signaturenkonkordanz auf den S. 1533-92 (im vierten Teilband) entnommen werden. Besonders hervorzuheben sind folgende Autoren und Werke: Siegmund Albich (
De regimine hominis sive Vetularius: A-126 [Leipzig, 1484]); Ambrosius de Cori (
Commentarii super regula divi Augustini,
Vita divi Augustini und
Orationes de laudibus s. Augustini: A-177 [Straßburg, 1490];
Oratio de Iohannis apostoli et evangelistae laudibus et de vitae contemplativae celsitudine: A-178 [Roma, um 1475-1476];
Oratio de Virginis conceptione anno 1472 habita: A-179 [Roma, um 1474]); Andreas de Escobar (
Canones poenitentiales: A-187 [Roma, um 1481-1487] und A-188 [Roma, um 1490];
Modus confitendi: A-189 [Deventer, 1497]); Giovanni Arcolani (
Expositio in primam fen quarti Canonis Avicennae cum textu: A-257 [Ferrara, 1489];
Expositio noni libri ad Almansorem Rhazis: A-258 [Venezia, 1493]); Arnoldus de Monnikendam (
Tractatus de consequentialibus habitudinibus: A-349 [Leipzig, um 1492-1496]); Arnoldus de Tongern (
Epitomata sive reparationes logicae veteris et novae Aristotelis iuxta viam et expositionem Alberti Magni: A-351 [Köln, 1500], A-352 [Leipzig 1507]); Augustinus Olomucensis (
Dialogus in defensionem poetices: A-388 [Venezia, 1493]); Quiricius de Augustis (
Lumen apothecariorum: A-436 [Venezia, 1495]); Hieronymus Balbus (
Epigrammata: B-4 [Leipzig, um 1490-1495]); Franz Balthasar (
Conclusiones contra quorundam Bohemorum errores: B-11 und B-12 [Leipzig, nicht vor 1494];
Expositio canonis missae cum textu: B-13, B-14, B-15 und B-16 [Leipzig, um 1495], B-17 [Leipzig, um 1497], B-18 und B-19 [Leipzig, 1497], B-20 [Leipzig, 1498];
Expositio mysteriorum missae: B-21, B-22 und B-23 [Leipzig, 1494], B-24 [Leipzig, 1495], B-25 [Leipzig, 1499]); Iacobus Barinus (
Ars scribendi: B-66 und B-67 [Leipzig, 1494];
Recognitio in genera vatum et carmina eorundem [Leipzig, 1494]); Pius Antonius Bartolinus (
Correctiones septuaginta locorum in iure civili: B-82 [Bologna, 1495]); Bartholomaeus Bellencinus (
De caritativo subsidio et decima beneficiorum: B-119 [Modena, 1489]); Alessandro Benedetti (
Collectiones medicinae: B-120 [Venezia, um 1493];
De observatione in pestilentia: B-121 [Venezia, 1493];
Diaria de bello Carolino: B-122 [Venezia, 1496]); Iohannes Beusselius (
Carmen sapphicum in laudem deiferae Mariae: B-172 [Leipzig, 1499]); Iohannes Biffus (
Miracula beatae Mariae virginis: B-235 [Roma, 1484]); Ludovico Bolognino (
Collectio florum Decretorum: B-291 [Bologna, 1486];
Interpretationes novae: B-292 [Bologna, 1497];
Repertorium aureum in consilia Alexandri Tartagni: B-293 [Venezia, um 1488];
Tractatus de indulgentiis: B-294 [Bologna, nicht vor 1489]); Theophilus Bona (
Carmina: B-295 [Brescia, 1496]); Matteo Bosso (
Epistolae familiares et secundae: B-331 [Mantova, 1498];
Recuperationes Faesulanae: B-332, B-333 und B-334 [Bologna, 1493];
Sermo in Iesu Christi passionem: B-335 [Bologna, 1495]); Johann von Breitenbach (
Clypeus contra iacula in immaculatam virginis Mariae conceptionem volitantia und
Disputatio de immaculata conceptione virginis Mariae: B-368, B-369, B-370, B-371 und B-372 [Leipzig, 1489];
Consilium ad concessionem lacticiniorum pertinens: B-373 [Leipzig, 1491-1492];
Corroboratio determinationis de immaculata conceptione virginis Mariae factae: B-374, B-375, B-376, B-377 und B-378 [Leipzig, 1490];
Disputatio de immaculata conceptione virginis Mariae: B-379 und B-380 [Leipzig, 1489];
Repetitio capituli «A nobis de decimis» [X 3, 30, 24]: B-381 und B-382 [Leipzig, 1500];
Repetitio capituli «Lator de homicidio» [X 5, 12, 9]: B-383, B-384, B-385, B-386 und B-387 [Leipzig, 1498];
Repetitio capituli «Omnis utriusque sexus de poenitentiis et remissionibus» [X 5, 38, 12]: B-388, B-389, B-390, B-391 und B-392 [Leipzig, 1493];
Repetitio de statu monachorum et canonicorum regularium: B-394 [Leipzig, 1496];
Tractatus de successionibus ab intestato: B-395, B-396 und B-397 [Leipzig, 1494];
Triplicatio contra quandam Georgii de Frickenhausen: B-398, B-399 und B-400 [Leipzig, nicht vor 1490]); Iohannes Kirschmann (
Repetitio capituli «Sententiam sanguinis» sub titulo «Ne clerici vel monachi» [X 3, 50, 9]: B-393 [Leipzig, 1499]); Andreas Brentius (
Caesaris oratio Vesontione Belgicae ad milites habita: B-401 [Rom, um 1481];
In Pentecosten oratio: B-402 [Roma, 1483]); Iacobus Brutus (
Corona aurea: B-432 [Venezia, 1496-1497]); Hermann von dem Busche (
Carmina tumuluaria: B-446 [Deventer, um 1496-1497];
De virginis Mariae psalterio triplex hecatostichon: B-447 [Leipzig, 1499];
Epigrammata: B-448 [Köln, 1498]); Iohannes Canalis (
De caelesti vita: C-35 [Venezia, 1494]); Matthias Canalis (
De passione Domini oratio: C-36 [Roma, 1489]); Gian Iacopo Cani (
De modo in iure studendi: C-37 [Brünn, 1488];
De tabellionibus: C-38 [Bologna, 1482]); Priamus Capotius (
Fridericeis: C-43 [Leipzig, 1488];
Oratio metrica in Lipsiensi universitate habita: C-44 [Leipzig, 1487-1488]); Blancus Cerutus (
Declamationes: C-102 [Padova, 1482]); Pandolfo Collenuccio (
Alithia: C-252 [Leipzig, um 1511];
Oratio ad Maximilianum Caesarem Romanorum regem: C-253 [Roma, 1494];
Pliniana defensio adversus Nicolai Leoniceni accusationem: C-254 [Ferrara, 1493]); Antonio Corsetti (
Repertorium in opera Nicolai de Tudeschis: C-314 [Venezia, 1499];
Singularia et notabilia: C-315 [Venezia, 1490]); Laurentius Corvinus (
Cosmographia: C-317 und C-318 [Basel, nicht vor 1496];
Latinum idioma: C-319 [Leipzig, um 1498-1500];
Structura carminum: C-320 [Leipzig, 1496]); Alfonso Díaz de Montalvo (
Repertorium Panormitani: D-36 [Nürnberg, um 1495]); Iacobus van den Driesche (
De indulgentiis et miraculis psalterium gloriosissimae virginis Mariae concernentibus: D-98 [Köln, 1478]); Iohannes Fabri de Werdea (
Carmen de litteratura nominis Vergilii: F-9 [Leipzig, um 1498-1500];
Carmen de novem musis: F-10 [Leipzig, um 1497-1498];
Carmen de quarundam dictionum recta pronunciatione: F-11 [Leipzig, um 1497-1498];
Carmen de tribus deabus fatalibus: F-12 [Leipzig, um 1497-1498];
Proverbia metrica: F-13 [Leipzig, um 1492-1495];
Tractatulus de eo an licitum sit diebus festivis intendere bonarum artium disciplinis: F-14 [Leipzig, um 1497-1500];
Tractatus de modo docendi alios: F-15 [Leipzig, um 1498-1500];
Tractatus de privilegiis pauperum: F-16 [Leipzig, um 1498-1500]); Albertus de Ferrariis (
De horis canonicis: F-27 und F-28 [Roma, um 1475], F-29 [Lyon, vor 1480]); Heinrich Fischer (
Dimetromachia: F-66 [Leipzig, vor 1494]); Antonius Fornerius (
Dialogus de peccato originali: F-89 [Paris, um 1498-1499]); Michael Francisci (
Quodlibetica decisio de septem doloribus virginis Mariae ac confraternitate desuper instituta: F-92 [Antwerpen, um 1496-1497];
Quodlibetum de veritate fraternitatis rosarii seu psalterii beatae Mariae virginis: F-93 [Köln, 1400]); Stephan Gerhard (
Panegyricae laudationes de illustri domo Saxoniae: G-60 und G-61 [Leipzig, 1501];
Carmen in libidinis insolentes: G-83 [Leipzig, 1497]); Conradinus Gilinus (
De morbo Gallico: G-99 [Ferrara, nicht vor 1497]); Dietrich Gresemund (
Lucubratiunculae bonarum septem artium liberalium: G-146 [Mainz, 1494]); Iohannes Greusser (
Passio cum expositionibus: G-147 [Nürnberg, 1495]); Matthaeus Herben (
Diasynthetica: H-34 [Köln, um 1491]); Magnus Hund (
Codicillus proprietates logicas terminorum et sophismata continens: H-177 [Leipzig, 1499];
Compendium totius logicae sive Parvulus antiquorum: H-178 [Leipzig, 1493] und H 179 [Leipzig, 1497];
De definitione: H-180 [Leipzig, um 1486-1489];
Expositio Donati secundum viam doctoris sancti: H-181 [Köln, um 1487], H-182 [Leipzig, 1489], H-183 [Leipzig, 1492], H-184 [Leipzig, 1496] und H-185 [Leipzig, 1498];
Introductorium in Aristotelis Physica: H-186, H-187 und H-188 [Leipzig, 1500]); Iacobus Lenda (
Sermones de adventu: I-23 [Paris, um 1499];
Sermones quadragesimales: I-24 [Paris, 1499-1500]); Tommaso Inghirami (
Panegyricus in memoriam divi Thomae Aquinatis: I-105 [Roma, 1500]); Iohannes de Anania (
Consilia: I-171 [Venezia, 1496]); Iohannes de Lambsheim (
Speculum conscientiae et novissimorum: I-206 [Speyer, 1496];
Speculum officii missae expositorium: I-207 [Heidelberg, 1495]); Iohannes de Schoenhoven (
Tractatus monitorius ad Simonem nepotem: I-253, I-254 und I-255 [Leipzig, um 1495]); Iohannes de Turnhout (
Casus breves super totum corpus legum: I-258 [Basel, um 1480]); Iohannes Iohannis (
Sermones «Vademecum de tempore et de sanctis»: I-287 [Straßburg, nicht nach 1491]); Iohannes Kannemann (
Passio Christi secundum quattuor evangelistas: K-1 [Nürnberg, 1491]); Petrus Kess (
De quaestione utrum appositio in grammatica sit negatio in logica: K-5 [Leipzig, nicht vor 1494]); Petrus Kirchschlag (
Passio Christi ex quattuor evangelistis: K-10 [Köln, 1479], K-11 und K-12 [Köln, um 1495-1497?]); Balthasar Kittel (
In osculum Cynthiae panegyris: K-13 [Leipzig, um 1500]); Iohannes Landsberger (
Dialogus recommendationis exprobationisque poetices: L-33 [Leipzig, 1494] und L-34 [Speyer, 1494]); Laurentius Laurentianus (
In librum Aristotelis De elocutione: L-37, L-38, L-39 und L-40 [Venezia, 1500-1501]); Zacharias Lilius (
Orbis breviarium: L-77 [Napoli, 1496]); Peter Luder (
De arte oratoria: L-125 [Leipzig, 1498]); Ludovicus de Ferraria (
Sermones quinque coram pontifice maximo habiti: L-130 [Roma, um 1494-1495]); Ludovicus Imolensis (
Oratio ad populum Bononiensem [1494]: L-132 und L-133 [Bologna, 1494];
Oratio de nomine Iesu: L-134 [Roma s.d.];
Oratio in die sancti Stephani habita: L-135 [Roma, um 1477] und L-137 und L-138 [Roma, um 1483];
Oratio in funere cardinalis Petri Ferrici: L-139 [Roma, nach 1478]); Matthaeus Lupinus (
Carmina de quolibet Lipsiensi anno 1497 disputato et quaestio de poetis a republica minime pellendis: L-142 und L-143 [Leipzig, 1500]); Iohannes Lupus (
De libertate ecclesiastica: L-146 [Siena, um 1491];
De republica gubernanda per regem: L-147 [Paris, um 1498];
Tractatus de matrimonio et legitimatione: L-148 [Pavia, 1488]); Laurentius Maiolus (
De gradibus medicinarum: M-24 [Venezia, 1497];
Epiphyllides in dialecticis: M-25 [Venezia, 1497]); Iohannes Maius (
De componendis versibus hexametro et pentametro: M-27 [Leipzig, 1500]); Iohannes Iacobus de Manliis (
Luminare maius: M-49 [Venezia, 1496] und M-50 [Venezia, nicht vor 1501]); Marcus Maroldus (
Oratio de Epiphania: M-58 [Roma, um 1485];
Sententia veritatis humanae redemptionis in die annuntiationis Mariae virginis edita [1481]: M-59 und M-60 [Roma, 1481]); Matthaeus de Lucca (
De diebus criticis: M-106 [Roma, 1493]); Friedrich Meckenlocher (
Casus in terminis libri sexti Decretalium: M-111 [Straßburg, 1490]); Iohannes Meinardus (
Opus ad Martinum Mellerstadt de erroribus Simonis Pistoris circa morbum Gallicum: M-113 [Nürnberg, um 1500]); Michael de Dalen (
Casus summarii Decretalium, Sexti et Clementinarum: M-131 [Basel, 1479], M-133 [Köln, 1485], M-134 [Straßburg, 1485] und M-135 [Straßburg, 1493]); Iohannes Moesch (
De horis canonicis dicendis: M-174 [Basel, 1483]); Stephanus de Monte (
Campus sophistarum: M-191 [Leipzig, 1496]); Natalis Montesaurus (
De epidemia, quam vulgares «mal Franzoso» appellant: M-193 [Bologna, 1498]); Thomas Murner (
Invectiva contra astrologos: M-198 [Straßburg, 1499]); Iohannes Nauclerus (
De simonia: N-2 [Tübingen, 1500]); Nicolaus de Orbellis (
Cursus librorum philosophiae naturalis secundum viam Scoti: N-58 [Basel, 1494];
De terminorum divinorum divisione: N-59 [Erfurt, um 1506];
Expositio logicae secundum doctrinam Scoti cum textu Petri Hispani: N-60 [Venezia, 1489]); Hermann Nitzschewitz (
Novum b. Mariae virginis psalterium: N-96 [Leipzig, um 1493]); Thomas Ochsenbrunner (
Priscorum heroum stemmata: O-1 [Roma, 1494]); Paulus von Middelburg (
Invectiva in superstitiosum quendam astrologum Iohannem Lichtenberger [1492]: P-22 [Antwerpen, 1492];
Prognostica ad viginti annos duratura: P-23 [Köln, 1484]); Iohannes Peyligk (
Compendium philosophiae naturalis: P-178 [Leipzig, 1499]); Iacobus Philippi (
Praecordiale sacerdotum: P-207 [Basel, 1489]); Simon Pistoris (
Declaratio defensiva cuiusdam positionis de malo Franco: P-216 [Leipzig, 1500]); Martin Polich (
Castigationes in alabandicas declarationes domini Simonis Pistoris: P-288 [Leipzig, 1500];
Compendium quindecim propositionum introductoriarum in astrologiam: P-289 [Magdeburg, 1482];
De complexione quid est et quot sunt: P-290 [Leipzig, um 1498];
Defensio Leoniceniana: P-291 [Magdeburg, 1499];
Laconismos tumultuarius in defensionem poetices contra quendam theologum: P-292 [Leipzig, 1502];
Practica Lipsiensis: P-293 [Leipzig, um 1487]); Sigismundus de Porcastris (
Quaestio de restauratione humidi: P-317 [Venezia, 1490]); Iacopo di Porcia (
De liberorum educatione: P-318 [Treviso, 1492];
Epistolae familiares: P-319 [Venezia, 1507 ?]); Iacobus Riccius (
Obiectiones et annotata super Logica Pauli Veneti: R-62 [Venezia, 1488]); Cornelius Roelans de Mechlinia (
Libellus aegritudinum infantium: R-75 [Leuven, 1486]); Antonius Scanarolus (
Libellus de morbo Gallico: S-48 [Bologna, 1498]); Paulus Scriptoris (
Lectura declarando Duns Scoti sententias circa Petrum Lombardum in primo libro: S-71 [Tübingen, 1498]); Johann Seitz (
Apologia secunda pro defensione sacrae theologiae et theologicae veritatis: S-77 [1502]); Iohannes Sermoneta (
Quaestiones super Aphorismos Hippocratis,
Quaestiones super libros Tegni Galeni: S-126 [Venezia, 1498]); Silvester de Prierio (
Apologia in dialecticam suam: S-144 [Bologna, 1499];
Compendium in Iohannem Capreolum,
Additiones in Iohannem Capreolum: S-145 [Cremona, 1497];
Dialecticae compendium: S-146 und S-147 [Venezia, 1496]); Sifridus Sinnama (
Expositiones sive declarationes titulorum utriusque iuris: S-157 [Köln, 1491]); Stephanus de Flandria (
Logica: S-214 [Bologna, 1495]); Stephanus Thegliatius (
Oratio pro die Pentecostes [1487]: T-52 [Roma, 1487];
Sermo contra Turcorum persecutionem [1480]: T-53, T-54 und T-55 [Roma, 1480]); Tuscus Vivianus (
Casus longi super Codice: V-108 und V-109 [Straßburg, nicht nach 1484], V-110 [Lyon, um 1490-1493], V-111 und V-112 [Freiburg, um 1493-1494];
Casus longi super Digesto vetere: V-113 [Lyon, um 1490-1493], V-114 und V-115 [Freiburg, um 1493-1494];
Casus longi super Infortiato: V-116 [Lyon, um 1490-1493], V-117 und V-118 [Freiburg, um 1493-1494]); Wernerus de Küssaberg (
Deflorationes patrum super evangelia de tempore per anni circulum: W-9 und W-10 [Basel, 1494]); Werner Wick (
De tribus quaestionibus extremi iudicis: W-11 [Tübingen, nicht vor 1500]); Iohannes Widmann de Maichingen (
De pustulis et morbo qui vulgato nomine «mal de Franzos» appellatur: W-12 [Roma, nach 1497]); Iohannes Widmann Egranus (
Regula falsi apud philozophantes augmenti et decrementi appellata: W-14 [Leipzig, um 1495];
Tractatus proportionum plusquam aureus: W-15 [Leipzig, um 1495]); Abraham Zacutus (
Ephemerides sive Almanach perpetuum: Z-9 [Venezia, 1498]). Neben einem Anhang mit Abbildungen von Einbandabreibungen sind dem vierten Band Register der Druckorte, Verleger, Drucker, Provenienzen, Orte, Personen und Sachen sowie Einbandverzeichnisse, Signaturenkonkordanzen (auch zu Inkunabelverzeichnissen) und schließlich eine Übersicht der nachgewiesenen Drucke des 16. Jahrhunderts beigegeben. Rez. von Jürgen Geiß in «Informationsmittel für Bibliotheken» 23 (2015) und von Nikolaus Henkel in «Das Mittelalter. Perspektiven mediävistischer Forschung» 21, 1 (2016) 193-5. (Michael Bachmann)
Riduci