Si informano i lettori che dal 19 settembre 2018 Mirabile funziona su un motore di ricerca pi� avanzato e open source, che consente una maggiore efficienza delle funzionalit� offerte e l'implementazione di nuove in un prossimo futuro.
La fase di testaggio della nuova infrastruttura � stata condotta dalla redazione dell'Archivio Integrato per il Medioevo (AIM).
A fronte di malfunzionamenti inattesi, che potrebbero verificarsi a proposito di domande complesse, il lettore � pregato di segnalarlo alla redazione, utilizzando il seguente indirizzo redazione@mirabileweb.it. E noi lo ringraziamo di questa collaborazione.

MIRABILE

Archivio digitale della cultura medievale
Digital Archives for Medieval Culture

Bibiana seu Viviana virgo, Dafrosa, Flavianus, Faustus, Pigmenius et soc. Romae martyres in MAGI
Bibiana seu Viviana virgo, Dafrosa, Flavianus, Faustus, Pigmenius et soc. Romae martyres
Trovati 3 records. Pagina 1 di 11


Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 300

Leggendario per l'intero anno, originario dell'Emilia-Romagna
orig. Firenze; prov. Sant' Ellero (Firenze), S. Ellero, abbazia CVUOSB; Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB
Il leggendario, di origine emiliano-romagnola come evidenziano progetto agiografico e decorazione, era in area fiorentina fin dal Duecento. Una nota nel margine superiore del f. 1 ricorda infatti una transazione economica che lo ha per oggetto da parte di persone di tale area: Domnus Vanni monachus et [[presbyter]] sancti Iohannis evangeliste mutuavit super hoc libro solidos LX florenos X quem accepit a ser Manecto notario Florentino Martini de Conio et hoc fuit in presentia fratris Iacobi et fratris Iohannis. S. Martino di Quona - se questo è il luogo menzionato - era una parrocchia soggetta dal 1220 al giurispatronato del monastero di S. Ellero in Alfiano, a sua volta legato a Vallombrosa dal 1268; confermerebbe tale ricostruzione il fatto che proprio a Vallombrosa si trovava il manoscritto.

I. ff. 370
Leggendario (11 novembre - 8 novembre)
ordinamento Per circulum anni
note All'interno del leggendario è inserita una più recente unità codicologica, contenente la passione di Margherita. Caratteristica della raccolta è l'aggiunta in chiusura di molti dei testi della formula sul martirio Martyrizatus/a/i est/sunt..., anche laddove non abitualmente presente nella tradizione manoscritta.


U.C. I, ff. 1-273 e 278-370
1. ff. 1-11 - Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
prol.
tit. Vita sancti Martini episcopi et confessoris
prol. inc. Igitur sancti Martini vitam scribere exordiar - expl. alioquin tacere quam falsa dicere maluissem
inc. Igitur Martinus Sabaria civitate Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. non quicumque legerit sed quicumque crediderit
Martinus Turonensis episcopus: Vita
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il prologo ha inizio dal par. 7 (= ed. Fontaine, p. 252; ed. Smit, p. 8 l. 32).


2. ff. 11-12 - Sulpicius Severus, Epistola III ad Bassulam (= BHL S 5616 e)
tit. De obitu sancti Martini
inc. Martinus obitum suum igitur longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingreditur
Martinus Turonensis episcopus: Epistola
data liturgica 11 novembre (non indicata)


3. ff. 12-13 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619-5620)
pars I inc. Archadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi
pars II inc. Deductoque ad ecclesiam Turonicam - expl. anni CCCCXII computantur
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Le due parti non sono distinte; la seconda presenta un dettato abbreviato, comune ai lezionari Aed. 147 e Mugellano 15.


4. f. 13r-v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum, De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622)
tit. Item miraculum de transitu eiusdem - Item aliud miraculum Ambrosii de eodem
item II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. cum libro vite sue fuisse revelatum
item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. utinam vel simplicem possimus hystoriam explicare
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Le due parti sono dotate di rispettive titolature.


5. ff. 13v-15 - Sulpicius Severus, Epistola I ad Eusebium (= BHL 5611)
tit. Epistola Supplicii Severi ad Eusebium presbyterum
inc. Hesterna die cum ad me plerique monachi venissent - expl. temptatum quidem illo Martinum periculo sed probatum
Martinus Turonensis episcopus: Epistola
data liturgica 11 novembre (non indicata)


6. ff. 15-16 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
tit. Vita sancti Britii episcopi
inc. Igitur post excessum beati Martini Turonice civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit magnifice sinceritatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et imperium una cum eterno Patre et Sancto Spiritu in saecula saeculorum
Briccius Turonensis ep.: Vita
data liturgica 13 novembre (non indicata)


7. ff. 16-21 - Acta sancti Antonini Apamiis in Gallia mart. (= BHL 572-573 - BHL S 576 d)
prol., additamentum
tit. Passio sancti Antonini martyris
passio, prol. inc. Quecumque de sanctorum ac beatissimorum martyrum mirabilibus recitanda sunt - expl. cum amminiculatione Domini despectivum flectimus articulum
inc. Igitur reverentissimus puer Antoninus Appamie oppido extitit oriundus - expl. qui talem ac tantum martyribus suis prestat triumphum
miracula inc. Denique cum ibidem beatissimus martyr Antoninus suum, ut supra taxatum est, pretiosum complevisset martyrium - expl. innumera prebet miracula devote presentibus et anima in celo suscepta cum Christo letatur in gloria, cuius regnum et potestas permanet in saecula saeculorum
addit., prol. inc. Quoniam quidem vestre karitati miraculorum gesta gloriosissimi martyris Antonini - expl. magnificemus ergo Dominum nostrum Iesum Christum salvatorem ac recuperatorem omnium, qui cum Patre et Spiritu Sancto unus Deus in Trinitate vivit et regnat per cuncta saecula
Antoninus Apamiis in Gallia martyr: Acta
data liturgica 13 novembre (non indicata)
note La sezione sui miracoli è distinta andando a capo, al f. 18v; dal f. 20 la segue senza alcuna interruzione l'aggiunta in forma omiletica. La data cui il testo doveva essere destinato è intuibile dall'accostamento con la seguente inventio dell'omonimo santo piacentino (ricordata appunto il 13 novembre, data perfettamente coerente con la successione liturgica della raccolta): la formulazione delle rispettive titolature lascia pensare che i due testi si considerassero riferiti alla stessa persona.


8. ff. 21-22 - Inventio corporis sancti Antonini Placentiae mart. (= BHL 580)
tit. Miraculum sancti Antonini martyris
inc. Igitur cum beatissimus urbis Placentine Savinus episcopus - expl. gesta sunt autem hec die idus novembris, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Antoninus Placentiae martyr: Inventio
data liturgica 13 novembre (non indicata)


9. ff. 22-29 - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (= BHL 1495)
prol.
tit. Passio sancte Cecilie virginis
prol. inc. Humanas laudes et mortalium infulas videmus - expl. et ego vos requiescere faciam
inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. in qua beneficia Domini exuberant ad memoriam beate Cecilie usque in hodiernum diem
claus. inc. Martyrizata est autem beatissima Cecilia sub die X kal. decembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Caecilia Romae virgo martyr: Passio
data liturgica 22 novembre (non indicata)
note Prologo indistinto dalla narrazione. Il testo è suddiviso in nove lectiones.


10. ff. 29-32v - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
tit. Passio sancti Clementis episcopi et martyris
inc. Tertius Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. martyrizatus est autem venerabilis Dei Clemens episcopus Rome in civitate Cersone provincia Litie die nono kal. decembris, regnante vero Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Clemens I papa saec. I: Passio
data liturgica 23 novembre (non indicata)


11. ff. 33-34 - Miracula sancti Clementis I papae (= BHL 1855)
tit. Miraculum sancti Clementis
prol. inc. In divinis voluminibus refertur quod secretum regis abscondere bonum est - expl. tum incipiam de mirabilibus beati Clementis enarrare
inc. Credo enim vos non latere Deo dilecti fratres quod Clemens martyr - expl. per beatum Clementem martyrem atque pontificem huius alme Rome, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Clemens I papa saec. I: Miracula
data liturgica 23 novembre (non indicata)


12. ff. 34-37 - Passio sanctorum septem dormientium Ephesi mart. (= BHL S 2316 b)
tit. Vita de septem dormientium
inc. In tempore illo regnabat Decius imperator et descendit in civitatem Constantineam - expl. glorificans Deum propter miraculum quod viderat. Gratia enim et misericordia Patris et Filii et Spiritus Sancti cum omnibus fidelibus suis confitentibus Trinitatem et credentibus resurrectionem mortuorum per cuncta saecula saeculorum
Dormientes (Septem) Ephesi mart.: Passio
note Non essendovi un riscontro per una data compatibile con questa posizione nella raccolta tra le molte varianti riscontrate nei codici, si rinuncia a proporne una.


13. f. 37r-v - Passio sancti Chrysogoni Aquileiae mart.
epilogo
tit. Passio sancti Grisogoni martyris
inc. In illis diebus cum Dioclitianus in Aquilensi civitate esset positus - expl. sanctus Zoilus perrexit ad Dominum. Decollatus est sanctus Grisogonus die octavo kalendarum decembrium sub Dioclitiano imperatore, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Chrysogonus Aquileiae mart.: Passio
data liturgica 24 novembre
note Versione non registrata in BHL.


14. ff. 37v-42 - Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia (= BHL 6962)
prol.
tit. Vita vel acta beati Prosperi
prol. inc. Cunctis liquet fidelibus, dilectissimi fratres, quod divina munera - expl. nostri cordis precordia irradiare dignetur
inc. Licet autem, karissimi fratres, sanctorum omnium solemniter ac miro opere celebranda sit festivitas - expl. ipse olim in honorem sancti Apolenaris Christi confessoris et martyris Deo sacraverat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus: Sermo
data liturgica 25 novembre (non indicata)


15. ff. 42-46v - Passio sancti Iacobi Intercisi mart. in Perside (= BHL 4100)
tit. Passio sancti Iacobi Intercisi
inc. Temporibus Hisdegerni principis Persarum erat in regione Eluzza in civitate Aulape vir quidam Iacobus nomine - expl. cantantes et psallentes Domino qui coronam victorie suis tribuit martyribus, cui est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Iacobi Intercisi
Iacobus Intercisus in Perside mart.: Passio
data liturgica 27 novembre


16. ff. 46v-51 - Passio sancti Andreae ap. (= BHL S 427 t [laudatio] - BHL 428)
prol.
tit. Passio Andree apostoli
laudatio inc. Andreas qui interpretatur virilis - expl. occubuit pridie kalendarum decembrium
prol. inc. Passionem sancti Andree apostoli quam nostris oculis vidimus - expl. prout possumus explicamus
inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. Martyrizatus est venerabilis Dei Andreas apostolus apud Achaiam in civitate Patras pridie kalendarum decembrium sub Egea proconsule, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Andreas apostolus: Passio
data liturgica 30 novembre (non indicata)
note Prologo e testo non sono distinti, mentre viene definito prologo l'estratto iniziale dal Breviarium apostolorum.


17. ff. 51-54v - Agnellus qui et Andreas Ravennas presbyter n. 800/805, m. post 846, Liber pontificalis ecclesiae Ravennatis, vita di Pietro Crisologo (= BHL 6770)
tit. Vita sancti Petri Ravennatis archipresulis
inc. Petrus XXV pulcher adspectu delectabilis forma - expl. ibidem sanctum corpus receptum est et permanet usque in hunc diem
Petrus II Ravennas epicopus, Chrysologus dictus m. ca. 450: Vita
data liturgica 4 dicembre (non indicata)


18. ff. 54v-57 - Passio sanctae Barbarae Nicomediae v. mart. (cfr. BHL S 917 g)
tit. Passio sancte Barbare virginis et martyris
inc. In diebus illis sub imperatore Maximiano preside autem Martiano erat quidem vir magnus nomine Dioscuro - expl. martyrizata est autem beatissima Christi Barbara sub imperatore Maximiano agente Martiano preside in civitate Nicomedia die IIII mensis decembris, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Barbara virgo Nicomediae martyr: Passio
data liturgica 4 dicembre (non indicata)


19. ff. 57-68v - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906, Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6104-6105-6106-6107-6108)
prol.
tit. Acta sancti Nicholai episcopi
prol. inc. Sicut omnis materies si ab imperito artifice constructa fuerit - expl. et ab inimicis tutos fore letemur
item II inc. Nicolaus itaque ex illustris prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. letantur illos homines Iesu Christi Domini nostri famulos remisit ad propria
item III inc. Preterea in Frigie partibus quedam gens cognomine Artacifala - expl. remearunt ad propria magnificantes Dominum Iesum Christum
item IV inc. Hucusque de Argolicorum doctorum editione trahentes - expl. diademate redimitos eterno
item V inc. Letemur ergo karissimi, letemur in Domino - expl. quatenus fideliter Iesu Christo Domino servire mereamur, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Nicolaus Myrensis episcopus: Vita
data liturgica 6 dicembre (non indicata)
note La copia segna andando a capo il passaggio fra le prime tre parti (rispettivamente ai ff. 63v e 68), mentre non distingue l'ultima (f. 68v).


20. ff. 68v-70v - Narrationes de miraculis in vita et de morte sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6150-6151-6152-6153-6154-6155-6156)
item XXI inc. Quodam itaque tempore advenit quedam mulier de vico qui dicitur Ciparsus
item XXII inc. Rursum alio tempore alia mulier de vico Necapoleos
item XXIII inc. Venit quidam homo ad sanctam Sion
item XXIV inc. Nec multo post quidam
item XXV inc. Cum igitur his miraculis ac multis virtutibus beatissimus floreret Nicolaus - expl. qui in sanctis suis semper est mirabilis
item XXVI, pars I inc. Cernens itaque servus Domini Nicolaus mortem inexcusabilem adesse presentem - expl. sanctissimo et beatissimo patre nostro patriarcha nostro Macario
pars II inc. Positum est sacratissimum corpus eius - expl. usque ad tempora Iustiniani imperatoris
Nicolaus Myrensis episcopus: Miracula
data liturgica 6 dicembre (non indicata)
note Rimane vuota la riga destinata alla titolatura; sono distinte andando a capo le prime tre sezioni, mentre si susseguono ininterrottamente le altre.


21. ff. 70v-72 - Narrationes de miraculis post mortem sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6164-6165)
epilogo
inc. Cum de Africe partibus Uuandalorum exercitus applicuisset - expl. glorificantes Dominum et sanctum eius Nicolaum
epil. inc. Hec fuit prima occasio qua apud Africanas regiones beatus est agnitus Nicolaus - expl. apud ipsum mundi conditorem intercessorem habeant, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Nicolaus Myrensis episcopus: Miracula
data liturgica 6 dicembre (non indicata)
note Il testo è distinto dal precedente solo andando a capo; allo stesso modo è separato l'epilogo.


22. ff. 72-74v - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart. (= BHL S 7453 h [inc.] - BHL 7451 [expl.])
tit. Passio sancti Savini episcopi et martyris
inc. Maximianus augustus iussit ut in capitolium urbis Rome omnes convenirent - expl. martyrizatus est martyr Christi sanctus Sabinus episcopus sub die septimo iduum decembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sabinus episcopus et soc. Spoleti martyres: Passio
data liturgica 7 dicembre (non indicata)


23. ff. 74v-86 - Paulinus Mediolanensis, Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
prol.
tit. Vita vel acta venerabilis patris Ambrosii Mediolanensis episcopi
prol. inc. Hortaris venerabilis pater Augustine - expl. ut gratia viri a cunabulis que fuerit agnoscatur
inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio
Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397: Vita
data liturgica 7 dicembre (non indicata)


24. ff. 86-88v - Coronatus notarius saec. VIII, Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (= BHL 9002)
prol.
tit. Acta sancti Zenonis episcopi
prol. inc. In provincia Italie in civitate Verona que beati Zenonis acta claruerunt - expl. audiant populi omnes mirabilia eius
inc. Erat enim sedens in monasterio in secretiori parte oppidi Veronensis - expl. quod tamen fulget in urbe agitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum
Zeno Veronensis ep.: Vita
data liturgica 8 dicembre (non indicata)


25. ff. 88v-94v - Vita sancti Syri Ticinensis ep. (= BHL 7976)
tit. Vita sancti Syri episcopi
inc. Celestis exorta prosperitas dulci revelata facundia - expl. quique paucos atque pacificos agens annos migravit ad Dominum, cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum
Syrus Ticinensis episcopus saec. IV: Vita
data liturgica 9 dicembre (non indicata)


26. ff. 94v-96v - Passio sanctae Eulaliae Barcinone v. mart. (= BHL 2696)
tit. Passio sancte Eulalie martyris
inc. In Barcillona civitate provincie Yspanie sub Datiano preside seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. celebratur ergo dies natalis dies eius in Barcilona civitate die tertio idus decembris, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Eulalia Barcinone virgo mart.
data liturgica 10 dicembre (non indicata)


27. ff. 96v-98 - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginis et martyris
inc. Cum per universam provinciam Sicilie beatissime Agathe fama crevisset - expl. in qua eius orationes florent et nunc et semper et quousque mundus steterit
Lucia virgo Syracusis mart.: Passio
data liturgica 13 dicembre (non indicata)


28. ff. 98-103v - Passio sancti Thomae ap. (cfr. BHL S 8143 d - 8138 b)
prol.
tit. Passio sancti Thomei apostoli
prol. inc. Thomas dicitur Didimus hoc est Christo similis - expl. cuius natalis celebratur XII kal. ian.
inc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. ad apostoli gaudia pervenire. Matyrizatus est beatissimus Thomas in Indie provincia XII kalendarum ianuariarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Thomas apostolus: Passio
data liturgica 21 dicembre (non indicata)
note Il prologo e il testo si avvicinano molto alle due voci indicate, pur non coincidendo interamente.


29. ff. 103v-113v
tit. Tre sermoni per Natale e S. Stefano


30. ff. 113v-115 - Augustinus Aurelius, De civitate Dei, XXII 8-9 (miracoli di Stefano) (= BHL S 7867 a)
tit. Miracula sancti Stephani in tempore augusti
inc. Ad aquas Tibilitanas episcopo afferente Proiecto martyris gloriosissimi Stephani memoriam veniebat - expl. ut in his miraculis tanta ista potentia sequeretur
Stephanus diac. protomart.: Miracula
data liturgica 26 dicembre (non indicata)
note Come segnala il titolo stesso, si tratta del testo normalmente associato alla ricorrenza dell'inventio, il 3 agosto.


31. ff. 115-119 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.
tit. Vita sancti Iohannis apostoli et evangeliste
prol. inc. Mellitus servus Christi episcopus Laudocie universis ecclesiis catholicorum in Domino eternam salutem - expl. de hac luce qualiter migraverit explicemus
inc. Secundam post Neronem persecutionem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consequantur effectum, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Iohannes apostolus sec. I: Vita
data liturgica 27 dicembre (non indicata)
note Prologo indistinto dal testo.


32. ff. 119-120v
tit. Tre sermoni per la festività degl'Innocenti


33. ff. 120v-136v - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731-7732 [claus.] - 7733 [item VI a] - 7735 [item VII] - 7736 [transl.])
prol.
tit. Vita sancti Silvestri episcopi urbis Rome
prol. inc. Historiographus noster Eusebius Cesaree Palestine urbis episcopus - expl. quod me arripere iubendo fecisti
liber I inc. Silvester igitur urbis Rome episcopus - expl. pars accepit palmam
liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum
claus. I inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cymiterio Priscille via Salarie ab urbe miliario tertio pridie kalendarum ianuariarum
claus. II inc. Et nunc usque sancta membra illius quiescentia virtutibus florent - expl. sit nobis premium effugisse supplicium per unigenitum coeternumque Dei Patris Filium regnante cum eo Sanctoque Flamine ultra cunctorum volumina saeculorum
item VI a inc. Post hec Constantinus habuit bellum Scitarum - expl. que greco sermone dicitur Constantinopolim usque in hodiernum diem
item VII inc. Perrexit autem Helena ad Iherosolymam - expl. translationis nostre finem imponat
translatio inc. Sed quia omnipotenti Deo toto herentes conamine - expl. beatitudinem precamur sanctissime pater
Silvester I papa: Vita + miracula
data liturgica 31 dicembre (non indicata)
note Tutti i passaggi tra le diverse parti sono segnati da un a capo (rispettivamente ai ff. 126v, 135, 135v, di nuovo 135v, 136, 136v).


34. ff. 136v-140 - Vita sancti Barbatiani Ravennae presb. (= BHL 972)
prol.
tit. Acta et vita sancti Barbatiani confessoris
prol. inc. Iustum quidem arbitror miraculorum narrationem aggressus - expl. que subsequendi dicenda sunt
inc. Quam ob rem cum Zosimus papa urbis Rome iussu Dei sue vite cessasset episcopatum - expl. quod se Domino voverant esse adimpleturi ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre regnat in celis in unitate Spiritus Sancti modo et semper et per omnia saecula Deo gratias
Barbatianus Ravennae presbyter saec. V: Vita
data liturgica 31 dicembre (non indicata)
note Prologo indistinto dal testo.


35. ff. 140-141 - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5234)
tit. Passio sancti Marcelli pape
inc. Tempore quo Maximianus augustus redit de partibus Africe ad urbem Romam - expl. non longe ab urbe Roma miliario tertio requievit in pace Domini nostri Iesu Christi
Marcellus papa et soc. mart.: Passio
data liturgica 16 gennaio (non indicata)


36. ff. 141-143v - Passio sanctorum Marii, Marthae, Audifacis et Abacuc Persae et Valentini presb. Romae mart. (= BHL 5543)
tit. Passio sanctorum martyrum Marci, Marthe, Audifax et Abbacum
inc. Temporibus Claudii cesaris venit quidam vir Perside partibus - expl. ubi prestantur beneficia Domini nostri Iesu Christi usque in hodiernum diem
Marius, Martha, Audifax et Abacuc Persae et Valentinus presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 19 gennaio (non indicata)


37. ff. 143v-154 - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani martyris
inc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium civis - expl. insidiabantur itaque infideles infidelibus et iniquo furore Christianum non poterant nec nomen audire
Sebastianus Romae mart.: Passio
data liturgica 20 gennaio (non indicata)
note La copia si interrompe a non grande distanza dalla fine del lungo testo, in corrispondenza di Mombritius II, p. 474 ll. 41-42.


38. ff. 154-155v - Passio sanctae Bibianae seu Vivianae v. et soc. Romae mart. [auctore Donato subdiac.?] (= BHL 1322)
tit. Passio sancti Fabiani martyris
inc. Ortu Iuliani imperatoris impiissimi persecutoris cruciati sunt in diversis provinciis iussu eius multa milia martyrum - expl. qui etiam cum presbiteris et diaconibus in eodem loco Domino Iesu Christo sacrificium offerebat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Bibiana seu Viviana virgo, Dafrosa, Flavianus, Faustus, Pigmenius et soc. Romae martyres
data liturgica 20 gennaio (non indicata)
note La santa è ricordata il 2 dicembre, ma evidentemente la figura che interessava era Fabiano, normalmente associato a Sebastiano.


39. ff. 155v-157 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis (= BHL 156)
tit. Passio beate Agnes virginis et martyris
inc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. victorie palmam acquirunt. Martyrizata est autem karissima Dei Agnes virgo apud urbem Romam die XII kalendarum februariarum sub Simphronio prefecto, regnante Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)
note Come al n° 156 a del Supplemento è aggiunta una clausola sul martirio, senza però che sia omessa la frase precedente.


40. ff. 157-159v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.
tit. Passio sancti Vincentii martyris
prol. inc. Probabile satis est ad gloriam beatissimi Vincentii martyris - expl. et gaudium fidelibus perpetuum perseveret
inc. Cum apud Cesaream Augustanam civitatem, ut multorum sinceritas et signata verbi veritas testantur - expl. cumulatius consecratus sit, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr: Passio
data liturgica 22 gennaio (non indicata)
note L'explicit del preambolo, differente da quello abituale, si riscontra anche nel ms. Edili 133.


41. ff. 159v-161
tit. Due sermoni per la ricorrenza della conversione di Paolo


U.C. I, ff. 1-273 e 278-370
42. ff. 161-166 - Sermo de vita sancti Severi Ravennatis ep. (= BHL 7683)
tit. Vita sancti Severi archipresulis Ravenne
inc. Quotienscumque virorum gesta fortium eorumque laudabiles provectus in ecclesiis recitantur - expl. et in eterne Iherusalem municipia perpetuo gratulandum introduxit qui vivit et regnat in Trinitatis nomine unitatisque numine in saecula sempiterna
Severus Ravennas ep.: Sermo
data liturgica 1 febbraio (non indicata)


43. ff. 166-170v - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL 1379)
tit. Passio beati Blasii episcopi et martyris
inc. Cum Romani imperii Diocletianus gubernaret abenas - expl. ob cuius dilectionem nos illos devotissime veneramur, cuius est cum Patre ac cum Flamine Sancto par gloria eadem maiestas una deitas una potestas equa virtus una omnipotentia nunc et semper et per immortalia saecula saeculorum
Blasius Sebastenus ep. mart.: Passio
data liturgica 3 febbraio (non indicata)
note Come in altre copie qui censite, la prima parte del testo è isolata come prologo (fino alle parole sollerti ingenio enucleare curemus, con cui si chiude il par. 5 in AASS Feb. I, col. 349E).


44. ff. 170v-172v - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 a)
tit. Passionis sancte Agathe
inc. Beatissime martyris que passa est in provincia Sicilie in urbe Cathanensium sub Decio imperatore - expl. Martyrizata est autem venerabilis Dei Agathe die nonarum februariarum sub Decio imperatore agente Quintiano consulare, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Agatha Catanae virgo mart.: Passio
data liturgica 5 febbraio
note All'explicit consueto si aggiunge una clausola sul martirio.


45. ff. 172v-174v - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini episcopi et martyris
inc. Propheta loquitur ad Dominum: secundum multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sunt sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto per inmortalia saecula saeculorum
Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr: Passio
data liturgica 14 febbraio


46. ff. 174v-175v
tit. Due sermoni per la festa della Cattedra di Pietro


47. ff. 175v-180v
tit. Tre sermoni per la ricorrenza di Mattia (il secondo attribuito ad Agostino, il terzo ad Ambrogio)


48. ff. 180v-184v - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca., Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. In natale sancti Gregorii
inc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hoc etiam ipse promereri
epil. inc. Hec breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sunt - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes
Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604: Vita
data liturgica 12 marzo (non indicata)
note L'epilogo non è distinto dal resto del testo.


49. ff. 184v-192 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. Vita beati Benedicti abatis
inc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. nunc usque si petentium fides exigat miraculis coruscat
Benedictus Casinensis abbas m. 543: Vita
data liturgica 21 marzo
note È omesso il cap. 38, che conclude la vita.


50. ff. 192-194 - Passio sanctorum Valeriani, Tiburtii et Maximi Romae mart. (= BHL 8484)
tit. Passio sanctorum Tiburtii et Valeriani et Maximi
inc. Cum beatus Tiburtius per predicationem beatissime Cecilie in Dominum Iesum Christum credidisset - expl. Martyrizati sunt autem martyres Christi Tiburtius et Valerianus XVIIII kal. madii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Valerianus sponsus sanctae Caeciliae, Tiburtius et Maximus Romae mart.: Passio
data liturgica 14 aprile


51. ff. 194-196v - Passio sancti Georgii Cappadocis mart. [auctore pseudo Passecrate] (cfr. BHL S 3362 z)
tit. Passio sancti Georgii martyris
inc. In diebus illis erat quidam tribunus nomine Georgius de provincia Capadociae - expl. perrexit ad Dominum pro cuius amore martyrizatus est VIIII kal. madii sub Datiano preside, regnante vero Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Georgius Cappadox martyr saec. III: Passio
data liturgica 24 aprile
note L'explicit non corrisponde alla voce indicata.


52. ff. 196v-198 - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci evangeliste
inc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem decimosexto, imperante Gaio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Marcus evangelista: Passio
data liturgica 25 aprile


53. ff. 198-199 - Passio sanctorum Vitalis Ravennae et Valeriae Mediolani mart. (= BHL 8699)
tit. Passione sancti Vitalis martyris
inc. Sanctus Vitalis militans consulariano dum fuisset cum Paulino iudice suo Ravennam ingressus - expl. martyrizatus est autem beatissimus Dei martyr Vitalis in civitate Ravennantium sub Paulino consulari die quarto kalendarum maiarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart.: Passio
data liturgica 28 aprile


54. f. 199r-v - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6813 [laudatio] - 6815)
prol.
tit. Passio sancti Philippi apostoli
laudatio inc. Philyppus qui interpretatur os lampadis - expl. cuius natalicium kalendas maii celebratur
inc. Philippus apostolus Domini nostri Iesu Christi post ascensum salvatoris - expl. ibique iuxta templum humatus; eius natalicium kalendas maii et ordinatio VI kalendas iunii
Philippus apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio (non indicata)


55. ff. 199v-201 - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4096)
tit. Passio eiusdem
inc. Apostolus Iacobus qui dicebatur frater Domini qui est Iustus cognominatur - expl. martyrizatus est autem beatus Iacobus apostolus kalendas madii, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor in saecula saeculorum
Iacobus Minor apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio (non indicata)


56. ff. 201-205 - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (cfr. BHL 266)
tit. Passio sanctorum martyrum Alexandri, Eventi et Theodoli
inc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane urbis ecclesie cathedram sedit Alexander - expl. ideoque locus ipse haberet proprius sacerdotem usque in hodiernum diem; sanctorum autem appostolorum natalis est quinto nonas maias. Benedictus Deus in saecula saeculorum
Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres: Passio
data liturgica 3 maggio


57. ff. 205-209v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL S 4169 d)
additamentum
tit. Inventio sancte Crucis
inc. Anno ducentesimo tricesimo tertio regnante venerabili Dei cultore Constantino - expl. in qua inventa est sancta Crux Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
addit. inc. Beata autem Helena regina cum implevisset omne desiderium suum - expl. vel etiam in temporibus regni eius, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
data liturgica 3 maggio
note La narrazione principale si conclude come nella voce indicata, ed è seguita (da f. 209) da un'aggiunta che non si lascia invece identificare.


58. ff. 209v-214 - Passio sancti Pantaleoni Nicomediae mart. (cfr. BHL 6439)
tit. Passio sancti Pantaleonis martyris
inc. Regnante impiissimo Maximiano imperatore in civitate Nicomedia multos Christianos persequebatur Maximianus - expl. Martyrizatus est autem beatissimus Dei martyr Pantaleymon sub die tertio nonas maias in civitate Nicomedia sub Maximiano imperatore, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Pantaleon Nicomediae mart.: Passio
data liturgica 5 maggio
note Nessuna voce BHL corrisponde pienamente al testo, per cui si indica solo quella che appare più vicina; la stessa versione si trova anche nel ms. 303 dello stesso fondo. La data non è tra quelle abituali.


59. ff. 214v-219v - Passio sanctae Christinae Vulsinii v. mart. (= BHL S 1748 a)
tit. Passio sancte Christine virginis et martyris
inc. Erat quedam sancta et sacra puella de Tyro nomine Christina - expl. Completum vero est martyrium eius VI idus maii die quinta feria intro civitatem, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 10 maggio


60. ff. 219v-222 - Passio sancti Quiriaci Hierosolymis ep. mart.
tit. Passio Iude qui vocatur Cyriacus
inc. Cum autem defunctus esset beatissimus imperator Constantinus suscepit imperium - expl. martyrizatus est autem sanctus Cyriacus epicopus sub Iuliano tyranno die sabato V idus maiarum, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Quiriacus (Iudas) Hierosolymis episcopus et martyr: Passio
data liturgica 4 maggio
note Il testo non si lascia identificare con alcuna voce BHL; dal punto di vista del contenuto, gli estremi sono accostabili al n° 7025 d del Supplemento.


61. ff. 222-223 - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6427)
tit. Passio sancti Pancratii martyris
inc. Temporibus Valeriani et Galieni fuit vir quidam apud provinciam Frigiam - expl. martyrizatus est autem beatissimus Panchratius die IIII iduum maiarum sub Valeriano et Galieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Pancratius Romae mart.: Passio
data liturgica 12 maggio


62. ff. 223-226v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058-6060)
prol.
tit. Passio sanctorum Nerei et Achilei
prol. inc. Nisi custodia catholicorum securitatis sue sompno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt
inc. Prima itaque ad edificationem omnium quorum est studium placenti Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum. Ad hec rescripta sunt hec
rescr. inc. Marcellus servus Christi sanctis confessoribus Nereo et Achilleo - expl. sollicite breviterque intimabo
Nereus, Achilleus et soc. mart.: Passio
data liturgica 12 maggio


63. ff. 226v-227 - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
inc. Petronilla itaque bene nosti voluntate Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata in cloacam
Petronilla Romana virgo: Passio
data liturgica 12 maggio
note Il testo va a capo rispetto al precedente, parte della stessa passio ciclica, ed è come sempre seguito senza distinzione dalla sezione su Nicomede.


64. f. 227 - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nichodemus presbyter in speculis positus est occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi
Nicomedes presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 12 maggio


65. f. 227r-v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6063)
inc. Eutiches, Victorinus et Maurus servi Domini nostri Iesu Christi Marcello - expl. dies natalis eorum IIII idus maias
Nereus, Achilleus et soc. mart.: Passio
data liturgica 12 maggio
note Di nuovo, il passaggio è segnato solo da un a capo.


66. ff. 227v-228 - Passio sanctorum Maronis, Eutychetis et Victorini mart. (= BHL 6064)
inc. Accepta hec scripta Marcellus germanum suum misit - expl. in qua prestantur beneficia Dei ad gloriam nominis sui usque in hodiernum diem
Maro, Eutyches et Victorinus mart.: Passio
data liturgica 12 maggio
note Il testo segue il precedente senza distinzione.


67. f. 228r-v - Passio sanctae Domitillae (= BHL 2257)
inc. Factum est autem postquam omnes sanctos tulit a solatio Domitille Aurelianus - expl. quarum corpora sanctus Cesarius in sarcophago novo simul condiens in profundo terre infodiens sepelivit
Domitilla (Flavia): Passio
data liturgica 12 maggio
note Il testo è distinto dal precedente solo andando a capo.


68. ff. 229-231 - Vita sancti Hilari Galeatensis abb. (= BHL 3913)
tit. Vita sancti Illari monachi et heremite
inc. Temporibus quibus Roma consulibus gubernabatur - expl. et quantum attingere potui scripsi, per Domini nostri Iesu Christi misericordiam qui vivit et regnat nunc et semper et per omnia saecula saeculorum
Hilarus Galeatensis abb.: Vita
data liturgica 15 maggio


69. f. 231r-v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL S 6640 m)
tit. Vita sancte Petronille virginis
inc. Temporibus Neronis imperatoris augusti cum beatus Petrus princeps apostolorum - expl. foris muro urbis Rome sub die XXX primo mensis madii, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Petronilla Romana virgo: Passio
data liturgica 31 maggio


70. ff. 231v-233v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum Petri et Marcellini
inc. Benignitas et humanitas salvatoris nostri martyrum perseverantiam comprobat eos quos precessit - expl. martyrizati sunt autem sancti Christi martyres Petrus et Marcellinus apud urbem Romam die quarto nonas iunias sub iudice Sereno, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 2 giugno


71. ff. 233v-236v - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum martyrum Primi et Feliciani
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est quinto idus iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Primus et Felicianus Romae mart.: Passio
data liturgica 9 giugno


72. ff. 236v-238 - Vita sancti Barnabae ap. (= BHL 984-983)
prol.
tit. Vita sancti Barnabe apostoli
prol. inc. Barnabas hebraice latine interpretatur filius prophetie vel filius consolationis - expl. cuius festivitas celebratur tertio idus iunii
inc. Iohannes igitur qui et Marcus - expl. cum hymnis et laudibus mirifice collocatum est ad honorem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Barnabas apostolus: Vita
data liturgica 11 giugno (non indicata)


73. ff. 238-239v - Passio sanctorum Cantii, Cantiani et Cantianillae (= BHL 1547)
tit. Passio sanctorum Cantii, Cantiani et Cantianille
inc. Servus Christi Ambrosius episcopus Christum verum Dominum colentibus - expl. imperantibus Diocletiano et Maximiano agente Sisinnio comite et Dulcitio preside, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Cantius, Cantianus et Cantianilla Aquileiae martyres: Passio
data liturgica 14 giugno


74. ff. 239v-242 - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (cfr. BHL 8712)
tit. Passio sanctorum Viti et Modesti
inc. In provincia Lucania temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum multas virtutes operabatur sanctus Vitus - expl. martyrizatus est autem sanctus Vitus die XVII kal. iuliarum sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et imperium nunc et semper et in omnia saecula saeculorum
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.: Passio
data liturgica 15 giugno
note Il testo presenta differenze rispetto agli estremi della voce indicata, ma appartiene al complesso di varianti di quella versione.


75. ff. 242v-243v - Passio sanctorum Nicandri, Marciani et soc. Atinae et Venafri mart. (= BHL 6073 [inc.] e BHL S 6072 c [expl.])
tit. Passio sanctorum martyrum Nicandri et Martiani
inc. Beati martyres seculum relinquentes - expl. martyrizati sunt autem beatissimi martyres Christi Nicander et Martianus die XV kal. iuliarum sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Nicander, Marcianus et soc. Atinae et Venafri in Campania mart.: Passio
data liturgica 17 giugno


76. ff. 243v-244v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol., additamentum
tit. Passio sanctorum martyrum Gervasii et Protasii
prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus
inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
addit. inc. Martyrizati sunt autem beatissimi martyres Gervasius et Protasius in Mediolanensium civitate sub die tertiodecimo kal. iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio
data liturgica 19 giugno
note Prologo indistinto dal testo. Al consueto explicit si aggiunge la formula sul martirio.


77. ff. 244v-245v - Passio sancti Iuliani mart. Arimini cultus (= BHL 4538)
tit. Passio sancti Iuliani martyris
inc. In Flaviade civitate cum esset persecutio Christianorum sub Decio - expl. acta sunt autem hec circa sanctum Dei martyrem Iulianum in Flaviade civitate sub die decimo kal. iul. sub Decio imperatore agente Marciano consulare, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Iulianus cultus Arimini martyr: Passio
data liturgica 22 giugno


78. ff. 245v-250 - Anastasius Bibliothecarius n. 800/817, m. 879 ca., Passio sanctorum MCCCCLXXX martyrum translatio ex graeco; una cum epistola praefatoria ad Petrum episcopum (= BHL 20)
prol., ep.ded.
tit. Passio sanctorum multorum martyrum
ep. ded. inc. Petro egregio sancte Saviniensis ecclesie episcopo - expl. ac pro nobis orare dignetur
prol. inc. Salvatore nostro igitur Iesu Christo Domino - expl. narratio passionis eorumdem
inc. Adrianus et Antoninus cum imperii Romani gubernarent habenas - expl. qui ita suos assidue provehit
Acacius primicerius et soc. 10000 crucifixi in monte Ararath: Passio
data liturgica 22 giugno
note Solo l'epistola è distinta, mentre il prologo e la narrazione si susseguono senza stacco.


79. ff. 250-254
tit. Quattro sermoni per la natività del Battista


80. ff. 254-255v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL S 3237 b)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauli
inc. Sub Constantino augusto Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cui statim basilicam sui nominis construxerunt in qua exhuberant beneficia martyris ex eo et nunc usque in saecula saeculorum
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.: Passio
data liturgica 26 giugno


81. ff. 255v-256v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (cfr. BHL S 3238 b)
inc. Hylarinus autem qui quondam Gallicinum in Hostiensi urbe susceperat - expl. martyrizati sunt autem beatissimi martyres Christi Iohannes et Paulus die VI kal. iuliarum sub Iuliano cesare, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.: Passio
data liturgica 26 giugno
note Il testo segue il precedente con un semplice a capo, senza una propria titolatura.


82. ff. 256v-257v - Linus papa pseudo, Martyrium beati Petri apostoli (= BHL S 6655 b [tit.] - BHL 6664)
prol.
tit. Martyrium Petri et Pauli a Lino episcopo Romano greca lingua conscriptum et translatum ecclesiis orientalibus destinatum
prol. I inc. Quantas virtutes atque signa - expl. et palmas victoriae velociter demonstrare
prol. II inc. Licet plurima de apostolicis signis - expl. ab ipso principum principe Petro sumamus exordium
inc. Igitur post corporeum dominice nativitatis adventum - expl. hoc autem dixit significans qua morte clarificaturus esset Deum
Petrus apostolus: Passio
data liturgica 29 giugno (non indicata)
note La narrazione si interrompe a breve distanza dall'inizio, in corrispondenza di Mombritius I, p. 358 ll. 18-9.


83. ff. 257v-258 - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum
tit. Passio beati Petri apostoli
inc. Postquam autem Dominus Iesus assumptus est in celum - expl. ut convertat se unusquisque ad negotia sua
Petrus et Paulus: Passio
data liturgica 29 giugno (non indicata)
note Questa versione presenta un incipit simile a quelle del gruppo 6 della sezione BHL dedicata a Pietro.


84. ff. 258-263v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (cfr. BHL S 6666 b [inc.])
tit. Ex libro beati Lini episcopi de mirabilibus
inc. His ita gestis Symon surrexit quidam samarius - expl. melle quoque optimo replevit sarcophagum
Petrus et Paulus: Passio
data liturgica 29 giugno (non indicata)


85. ff. 264-268 - Passio sancti Pauli ap. (= BHL S 6572 b [prol.] - BHL 6570)
prol.
tit. Passio sancti Pauli apostoli almo papa a latina in grecam linguam translatam et orientalibus ecclesiis destinata
prol. inc. Paulus hebraice mirabilis apud latinos vel mitis interpretatur - expl. bonum est illis si sic permaneant sicut ego
inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperum percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre et in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria, virtus, imperium per omnia saecula saeculorum
Paulus apostolus: Passio
data liturgica 29 giugno (non indicata)


86. f. 268r-v - Passio sancti Pauli ap. (cfr. BHL 6576)
inc. Dum implerentur autem dies multi consilium fecerunt Iudei - expl. predicans regnum Dei et docens que sunt de Domino Iesu Christo
Paulus apostolus: Passio
data liturgica 29 giugno (non indicata)
note Il breve testo segue la passione precedente andando a capo, con incipit diverso da quello registrato nella voce BHL indicata.


87. ff. 268v-269v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sanctorum VII fratrum filiorum sancte Felicitatis martyris
inc. Temporibus Antonini imperatoris horta est seditio pontificum - expl. et verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regna caelorum quod cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Felicitas cum septem filiis Romae mart.: Passio
data liturgica 10 luglio (non indicata)


88. ff. 269v-272v - Vita sancti Paterniani Fanensis ep. (= BHL 6474)
prol.
tit. Vita sancti Paterniani
prol. inc. Divinis iuris officium viris prudentibus - expl. eloquia careant honestate
inc. Beatus igitur Paternianus sicut aiunt Fanensi urbe extitit oriundus - expl. celebremus autem diem depositionis eius die sexto iduum iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Paternianus Fanensis ep.: Vita
data liturgica 12 luglio (non indicata)


89. ff. 272v-273v e 278 - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum Naboris et Felicis
inc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi seu erat persecutio in gente Christianorum - expl. Passi sunt sancti martyres Nabor et Felix die quarto yduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Nabor et Felix Mediolani mart.: Passio
data liturgica 12 luglio (non indicata)
note Il testo è interrotto dall'inserzione, dopo il f. 273v, del fascicolo più recente con Margherita; le ultime righe si trovano all'attuale f. 278.


U.C. II, ff. 274-277 bis
90. ff. 274-277 bis - Passio sanctae Margaritae v. mart.
tit. Passio sancte Margarite virginis et martyris
inc. Post passionem et resurrectionem Domini nostri Iesu Christi et gloriosam ascensionem eius - expl. ut ipsa memorare dignetur ante tribunal Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr: Passio
data liturgica 20 luglio (non indicata)
note Il testo non corrisponde pienamente ad alcuna delle voci BHL; la stessa versione della passione si riscontra nel ms. Edili 132. Il fascicolo che lo contiene - un binione completato da un foglio più piccolo (mm. 305 x 228) non numerato e occupato solo sul recto, di mano databile al XIV secolo - è aggiunto nella corretta posizione liturgica ed evidentemente realizzato appositamente per integrare il leggendario.


91. ff. 278-281 - Sermo de vita sancti Rofilli Foropopiliensis ep. [perperam Petro Damiani adscriptus] (= BHL 7283)
tit. Vita sancti Rophilli episcopi
inc. Sanctorum celebritas maxime provincialium valde summa cum devotione est recolenda - expl. obiit beatissimus Christi confessor Rophillus XV kal. augusti cum quo prestante Domino nostro Iesu Christo eternum capiamus regnum per infinita saecula saeculorum
Rofillus Foropopiliensis ep.: Sermo
data liturgica 18 luglio (non indicata)


92. ff. 281-285 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apolenaris martyris
inc. In diebus Claudii cesaris veniens beatus Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est itaque beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr Christi in civitate Ravenna sub Vespasiano cesare die decima kalendarum augustarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Apollinaris Ravennas episcopus: Passio
data liturgica 23 luglio


93. ff. 285v-287v - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4056-4057)
prol.
tit. Passio sancti Iacobi apostoli
prol. inc. Iacobus qui interpretatur supplantator - expl. sepultusque est in Achaia Marmarica VIII kalendarum augustarum
inc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. cum apostolo una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Iacobus Maior: Passio
data liturgica 25 luglio


94. ff. 287v-290 - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (= BHL 1773)
tit. Sancti Christophori martyris
inc. Passio sancti Christophori martyris sub die qui fuit passus sub Dagno imperatore - expl. bonam mercedem presta scribentibus et legentibus passionem meam quia tu es benedictus Deus qui cum Patre et Spiritu vivis et regnas in saecula saeculorum
Christophorus in Lycia martyr m. 250: Passio
data liturgica 25 luglio


95. ff. 290-291v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sancti Nazarii martyris
inc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Africa - expl. martyrizatus autem beatissimus Nazarius sub Nerone imperatore agente Annolino preside die quinto kalendarum augustarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Nazarius et Celsus Mediolani mart.: Passio
data liturgica 28 luglio (non indicata)


96. ff. 291v-292v - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum martyrum Abdon et Senen
inc. Horta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam decimo kalendarum martiarum
Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart.: Passio
data liturgica 30 luglio (non indicata)
note Come spesso accade nei codici qui censiti, vengono copiate di seguito, sotto un'unica titolatura, due parti consecutive della medesima passione ciclica: quella incentrata su Policronio e quella che riguarda propriamente i due santi menzionati (ricordati nella data liturgica indicata, mentre Policronio è venerato il 17 febbraio).


97. ff. 292v-293v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. martyrizati sunt autem martyres Christi Abdon et Senen III kalendarum augustarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cuius est honor et gloria in saecula saeculorum
Abdon et Sennen Romae mart.: Passio
data liturgica 30 luglio (non indicata)


98. f. 294r-v - Passio sanctorum Machabaeorum mart. (= BHL 5109)
tit. Passio sanctorum Machabeorum
inc. In illis diebus cum pro culto venerande legis gentis Iudaice - expl. decantans cum angelis leticie hymnum Domino qui regnat in saecula saeculorum
Machabaei (septem fratres) mart.: Passio
data liturgica 1 agosto (non indicata)


99. ff. 294v-295 - Laudatio sancti Eusebii Vercellensis ep. [perperam Maximo Taurinensi adscripta] (cfr. BHL S 2752 c)
tit. Sancti Eusebii
inc. Igitur evolutis multorum temporum aetis cum Marianorum detestanda perfidiam - expl. martyrizaverunt autem simul admirabiles Christi triumphatores die kalendarum augustarum sub Antiocho rege et Constantino principe, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Eusebius Vercellensis episcopus m. 1-8-371: Laudatio
data liturgica 1 agosto
note Il testo sembra una parafrasi di quello registrato alla voce indicata (la stessa versione si trova nel ms. Pl. 20. 2).


100. ff. 295-296 - Passio sancti Stephani I papae mart. (cfr. BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani pontificis
inc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Martyrizatus est autem beatissimus Stephanus episcopus urbis Rome sub die quarto nonarum augustarum sub Valeriano et Gallieno consulibus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Stephanus I papa mart.: Passio
data liturgica 2 agosto (non indicata)


101. ff. 296-297v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7801)
tit. Passio sancti Xisti episcopi et martyris
inc. Temporibus Decii cesaris et Valeriani prepositi iusserunt sibi Sixtum episcopum cum clero suo presentari - expl. Martyrizatus est autem beatus Sixtus episcopus VIII iduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sixtus II papa mart.: Passio
data liturgica 6 agosto (non indicata)


102. ff. 297v-302v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2294)
prol.
tit. Passio sanctorum martyrum Donati et Hillariani
prol. inc. Beatissimorum martyrum Donati et Hylariani narraturus triumphos, o Theophile frater - expl. concedat eorum narrare trophea
inc. Tempore quo Constantinus qui Constantinopolim suo nomine condidit - expl. et cum summa celebratione venerantur ab omnibus fidelibus Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria, qui confirmat servos suos et tantam gloriam prestat sanctis suis per infinita saecula saeculorum
Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres: Passio
data liturgica 7 agosto (non indicata)


103. ff. 302v-304 - Passio sanctorum Cyriaci, Largi et Smaragdi Romae mart. (= BHL 2057)
tit. Passio sancti Ciriaci martyris [nomen erasum]
inc. Tempore illo cum nuntiatum esset Diocletiano augusto - expl. et decollati sunt via Salaria intra thermas Sallustii foras muros, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Cyriacus, Largus et Smaragdus Romae martyres: Passio
data liturgica 8 agosto (non indicata)


104. ff. 304-306v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 c/d)
tit. Passio sancti Laurentii martyris
inc. Postquam decollatus est beatus Sixtus urbis Rome episcopus milites tenuerunt beatum Laurentium - expl. participati sunt omnes in Christo. Martyrizatus est beatus Laurentius quarto iduum augustarum, regnante vero Domino Deo nostro cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
data liturgica 10 agosto (non indicata)


105. ff. 306v-308 - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL S 3962 c)
tit. Passio sancti Ypoliti martyris
inc. Die tertio postquam sepelierunt beatum Laurentium venit Ypolitus - expl. cum intentione ferventes mori leti quam vivere male, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Hippolytus Romanus presb.: Passio
data liturgica 13 agosto (non indicata)


106. f. 308r-v - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
carmen
tit. Passio sancti Cassiani
inc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosa dogmata poematis etiam iocunditate commendans - expl. Passus est autem beatissimus Cassianus sub die iduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr: Passio
data liturgica 13 agosto (non indicata)


107. ff. 308v-318v - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851, Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
prol.
tit. Epistola Ieronimi presbyteri ad Paulam et Eustochium de assumptione perpetue virginis Marie
preamb. inc. Hic Theotokos sacre vexatur sermoni Ieronimus prudens - expl. tamen pariter per quam meruere salutem
inc. Cogitis me, o Paula et Eustochium, immo caritas Christi me compellit - expl. cum ipso et vos appareatis in gloria
Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio): Epistola
data liturgica 15 agosto
note Il testo è preceduto da un brevissimo preambolo in versi intitolato Sermo de assumptione sancte Marie (= Walther n° 8131).


108. ff. 318v-319v - Passio sancti Demetrii Tessalonicae mart. (= BHL S 2122 d)
tit. Passio sancti Demetri
inc. Cum esset Maximianus imperator in Thessalonicensium civitate - expl. martyrizatus est autem beatissimus Demetrius die XV kalendarum septembriarum in Thessalonicensium civitate, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Demetrius Tessalonicae mart.: Passio
data liturgica 18 agosto (non indicata)


109. ff. 319v-322v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
prol., epilogo
tit. Passio sancti Bartholomei apostoli
prol. inc. Bartholomeus apostolus nomen sumpsit ex Syra lingua - expl. natale eius VIIII kal. september celebratur
inc. Indiae tres esse ab historiographis dicuntur - expl. et perfectis omnibus atque bene compositis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Bartholomaeus apostolus: Passio
data liturgica 25 agosto (non indicata)


110. ff. 322v-326v - Dionysius Exiguus fl. 497-540 ca., m. 550 ca., De inventione capitis Iohannis Baptistae Marcelli Archimandritae et Anonymi opera; translatio ex graeco (= BHL 4290-4292)
tit. In decollatione sancti Iohannis Baptiste
inventio I inc. Duo quidem monachi de oriente profecti - expl. Marcellus his verbis retulit
inventio II inc. Apparuit inquid ter beatissimus et universalis apostolus - expl. in eadem ecclesia vigesimo octavo die mensis octubris idest quinto kal. nov. per septimam inditionem, ad laudem et gloriam sancte et individue Trinitatis Patris et Filii et Spiritus Sancti in saecula saeculorum
Iohannes Baptista: Inventio + translatio
data liturgica 29 agosto (non indicata)
note Le due parti dell'opera sono copiate di seguito (il passaggio avviene al f. 324).


111. ff. 326v-328v - Passio, inventiones et miracula sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4315 d [expl.])
inc. Ut audivit Herodes rex manifestum est enim nomen eius - expl. de quibus latius in prefato Chronicorum libro scriptum reperies
Iohannes Baptista: Passio + inventio
data liturgica 29 agosto (non indicata)
note Il testo è distinto dal precedente andando a capo; l'incipit non corrisponde a quello della voce indicata, ma appare riferito allo stesso momento della vicenda.


112. ff. 328v-331 - Vita sanctae Sabinae Trecis v. (= BHL S 7409 a)
tit. Sancte Savine [a. m.]
inc. Tempore illo Savinus nobilis et dives in opido Samonensi - expl. Beata vero ancilla Dei Savina vixit annis XL octo, obiit in pace sub die IIII kalendarum februariarum prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sabina Trecis v.: Vita
data liturgica 29 agosto (non indicata)
note Questa santa Sabina è in realtà venerata il 29 gennaio, ma è evidente dalla posizione nella raccolta che il testo si intendeva destinato alla data di agosto, propria dell'omonima romana (una confusione attestata anche nel Martirologio di Usuardo).


113. ff. 331-333 - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. De exaltatione sancte Crucis
inc. Tempore illo postquam Constantino Augusto contra Maxentium tyrannum properanti ad bellum - expl. percipiensque miraculorum eius plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre Sanctoque Spiritu per omnia saecula saeculorum
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
data liturgica 14 settembre (non indicata)


114. ff. 333-334 - Passio sanctae Euphemiae Chalcedone v. mart. (= BHL S 2708 d)
inc. Que passa est sub Diocletiano imperatore proconsule autem Prisco - expl. martyrizata est autem venerabilis Dei sancta Eufemia sub die sextodecimo kalendarum octubrium sub Diocletiano imperatore proconsule autem Prisco, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Euphemia Chalcedone virgo martyr m. 16-9-303: Passio
data liturgica 16 settembre (non indicata)


115. ff. 334-339v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5691 [preamb.] - 5690)
prol., epilogo
tit. Passio sancti Mathei apostoli
praeamb. inc. Mattheus apostolus et evangelista qui interpretatur Donatus - expl. cuius natalitium XI kal. octubris celebratur
prol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera medicine procurat
inc. Erant enim itaque duo magi Zaroes et Arfaxar apud Ethiopias - expl. ad confessionem beati Mathei apostoli qui primus hebreo sermone scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
epil. inc. Zaroes autem et Arfaxar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit
Matthaeus apostolus: Passio
data liturgica 21 settembre (non indicata)
note Il prologo e l'epilogo sono indistinti dal testo, mentre è premesso un ulteriore preambolo.


116. ff. 339v-343 - Acta sanctorum Cypriani, Iustinae et Theoctisti mart. (= BHL 2047-2050)
item I inc. Inluminatio Domini nostri Iesu Christi salvatoris de de celo facta est - expl. et convertebat augens gregem Christo
item III inc. Cum completi fuissent prophetici sermones - expl. varie infirmitates accipiunt sanitatem eorum meritis, glorificantes Patrem et Filium et Spiritum Sanctum in saecula saeculorum
Cyprianus, Iustina et Theoctistus prope Nicomediam martyres: Acta
data liturgica 26 settembre (non indicata)
note Il passaggio tra la prima parte degli atti, la conversione, e la terza, la passione, avviene senza stacco al f. 342.


117. ff. 343-346v - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5948)
prol.
tit. Memoriam sancti Michaelis
prol. inc. Memoriam beati archangeli toto orbe venerandam - expl. libellus in eadem ecclesia positus indicat
inc. Erat in eadem civitate vir predives quidam nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Michael archangelus: Apparitio
data liturgica 29 settembre (non indicata)
note Prologo indistinto dal testo.


118. ff. 346v-349 - Gennadius Massiliensis pseudo, Vita sancti Hieronymi (= BHL 3869)
tit. Vita sancti Ieronimi presbyteri
inc. Ieronimus natus in opido Stridonis quod a Gothis eversum est - expl. omnem vite sue tempus implevit annis octuaginta octo et mensibus sex
Hieronymus Stridonius: Vita
data liturgica 30 settembre (non indicata)


119. ff. 349-350 - Passio sanctae Iustinae Patavii v. mart. (= BHL 4572)
tit. Passio sancte Iustine
inc. In illo tempore beata Iustina Christianis parentibus horta - expl. martyrizata est autem beata Iustina sub Maximiano imperatore die nonarum octubrium, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Iustina Patavii virgo mart.: Passio
data liturgica 7 ottobre (non indicata)


120. ff. 350-352v - Vita sanctae Pelagiae Hierosolymis paenitentis [interprete Eustochio] (= BHL 6606)
prol. inc. Verba sacerdotis tanta et celata latinis Eustochius servus Christi transtulit - expl. plena est expositio
inc. Sacratissimus episcopus Antiochie civitatis convocavit ad se - expl. cum qua nos fatiat Deus invenire misericordiam suam in die iuditii, quoniam ipsius est honor et gloria in saecula saeculorum
Pelagia (al. Margareta, dicta Pelagius) Hierosolymis paenitens: Vita
data liturgica 8 ottobre (non indicata)
note Il prologo del traduttore è abbreviato e congiunto al prologo vero e proprio in modo molto simile a quello descritto nella voce indicata; la parte iniziale recita infatti: Verba sacerdotis tanta et celata latinis Eustochius servus Christi transtulit subdio (?) sed vos lectores meum pensate laborem et memores nostri fundite verba Deo qualiter Pelagia de postribulo ad celestia regna migravit quod sancta est signo immo miraculo. In diebus nostris placuit...


121. ff. 352v-355 - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Calisti
inc. Temporibus Macrini et Alexandri incendio divino concremata est pars Capitolii - expl. sepultum in eadem civitate sub die XIV kal. novembris, regnante vero Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222: Passio
data liturgica 14 ottobre (non indicata)


122. ff. 355-356 - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.
tit. Vita sancti Luce evangeliste
prol. inc. Cum in divinis voluminibus atque sacris studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat
inc. Igitur gloriosissimus apostolus et evangelista Iesu Christi Lucas natione videlicet Syrus Antiochensis - expl. ad fidem ac dilectionem Iesu Christi Domini nostri quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivens regnat per inmensa saecula saeculorum
Lucas evangelista: Laudatio
data liturgica 18 ottobre (non indicata)


123. ff. 356-358 - Drugo Sancti Miniatis abbas v. 1008-1024, Passio sancti Miniatis martyris (= BHL 5967)
ep.ded.
ep. ded. inc. Leono Ildebrando reverentissimo atque sanctissimo presuli Drugo suus atque omnium servorum Dei servus - expl. ut vestra roborata iussione laude confirmetur
inc. Seviente per universum pene orbem rabie Deciana - expl. cuncta ergo que postulant ab ipso impetrabunt pro quo strenue certando gloriosum sanguine fuderunt, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Minias Florentiae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre (non indicata)


124. ff. 358-363 - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7750)
tit. Passio apostolorum Simonis et Iude
inc. Simon itaque Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi cum per revelationem Spiritus Sancti Persidis fuissent regionem ingressi - expl. credentes in Dominum Iesum Christum illuc meruerunt pervenire, auxiliante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum
Simon et Iudas (Thaddaeus) ap.: Passio
data liturgica 28 ottobre (non indicata)


125. ff. 363-365v
tit. Sermone per Ognissanti


126. ff. 365v-367v - Passio sancti Caesarii diac. et Iuliani presb. Terracinae mart. (= BHL 1511)
tit. Natale sancti Cesarii
inc. Tempore quo Claudius matrem suam necavit furore arreptus - expl. martyrizati sunt autem sanctus Cesarius diaconus et Iulianus presbyter die kalendarum novembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II: Passio
data liturgica 1 novembre (non indicata)


127. ff. 367v-368 - Passio sanctae Eustochiae Tarsi v. mart. (= BHL 2775)
tit. Passio sancte Eustochie virginis
inc. Anno sexcentesimo quinquagesimo septimo ab urbe condita Iulianus imperator iussit - expl. martyrizata est autem venerabilis Eustochia in civitate Tarso Cilitie sub Iuliano cesare die kalendarum novembrium, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Eustochia virgo Tarsi mart.: Passio
data liturgica 1 novembre (non indicata)


128. ff. 368-370v - Passio sanctorum quattuor coronatorum, mutila (= BHL 1837)
tit. Passio IIIIor cononatorum
inc. Tempore illo Dioclitianus augustus perrexit Pannoniam ad metalla diversa sua - expl. et dixit: hoc artis ingnenium est
Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart.: Passio
data liturgica 8 novembre (non indicata)
note A causa della perdita del resto del leggendario, il testo rimane mutilo (in corrispondenza di Mombritius I, p. 291 l. 11).

bibliografia Diventare Santo, 211; Les vies latines de sainte Pélagie, 18; Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni, xv-xvi; Baroffio, Codici liturgici vallombrosani, 575; Berg, Studies, 46; Castaldi, Nuovi testimoni, 113-6; Del Furia, Supplementum BML, III, 577-92; Garrison, Mediaeval Italian Painting, III, 140-3



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 35 sin. 9

Leggendario abbreviato, forse da attribuirsi a Jacopo da Tresanti, con diversi complementi
orig. Firenze; prov. Firenze, S. Croce, convento OFM; Guido de Leonardis frate OFM; Tedaldo della Casa da Pulicciano frate OFM
Il codice è il risultato dell'unione di nove diverse sezioni, avvenuta almeno in parte prima che esso giungesse in possesso di Tedaldo della Casa: oltre a un indice più recente e sommario dell'intero contenuto, stilato sul secondo foglio di guardia dopo l'ex libris Iste liber est conventus sancte Crucis de Florentia Ordinis Minorum, sullo stesso foglio (che era in origine capovolto) sopravvive anche la tabula della raccolta di base (il leggendario con il suo complemento, salvo i testi del fascicolo sostituito: cfr. infra) in ordine alfabetico, che Tedaldo ha poi integrato con i testi delle unità IV-IX. Inoltre al f. 204, entro l'unità VIII, è vergata sul margine superiore la nota di possesso di un altro confratello: fratris Guidonis de Leonardis Ordinis Minorum.

I. ff. 1-64v
Leggendario abbreviato
ordinamento Alfabetico
note Sono raccolte, in ordine alfabetico, leggende per lo più abbreviate o talvolta le voci del Martirologio relative al santo in questione: si indicheranno di volta in volta le voci BHL che appaiono più vicine alle versioni qui presenti, verosimilmente come testi di partenza per la riscrittura. Gamboso (cfr. bibliografia) avanza l'ipotesi che autore del leggendario sia Jacopo da Tresanti, frate nel convento di Castelfiorentino; in ogni caso l'area di origine è quella fiorentina e l'ambiente francescano, come mostra la composizione del santorale. Sulla base dei contenuti e della scelta dei santi, Antonella Del'Innocenti conferma l'origine della raccolta, mentre dalla menzione di un miracolo di Zenobi del 1294 ricava la datazione al XIV secolo. Questo primo nucleo (cui si aggiungono i complementi della seconda unità codicologica) constava di cinque sesterni, il secondo dei quali fu sostituito da un sesterno più un duerno - con conseguente sfasatura della cartulazione attuale rispetto alla precedente - probabilmente in seguito a un incidente che guastò l'originale.


U.C. I, ff. 1-12 e 29-64
1. f. 1r-v - Acta sancti Alexandri Faesulani ep. (cfr. BHL 278)
tit. De sancto Alexandro episcopo Fesulano
inc. Beatus Alexander de civitate Fesulana ex nobili genere oriundus fuit - expl. sed penitens pristine reddidit sanitati, regnante Deo
Alexander Faesulanus episcopus m. 6-6-823: Acta


2. ff. 1v-2v - Acta sancti Antonini Apamiis in Gallia mart. (cfr. BHL 572-573)
tit. De sancto Antonino martyre
inc. Beatus Antoninus Appamie oppido extitit oriundus nobilis quod genere - expl. totum ergo corpus crudeliter discerptum fil[[...]] cum absciso capite demiserunt in flumine
miracula inc. Cum ergo beatissimus martyr et presbiter Antoninus suum, ut supra dictum est, complevisset martirium - expl. per merita huius sancti martiris perfectam obtinent a Christo salutem, qui cum Patre et cetera
Antoninus Apamiis in Gallia martyr: Acta
note Punto di partenza dell'adbreviatio appare il testo delle voci BHL indicate; il passaggio tra la vita e i miracoli è segnato andando a capo, al f. 2.


3. ff. 2v-3 - Passio sanctae Apolloniae Alexandriae v. mart.
inno , oratio
tit. De sancta Apollonia virgine et martyre
inc. Apud Alexandriam passio sancte Appollonie cui persecutores primum dentes excusserunt - expl. passa est autem quinto idus februarias ad laudem Christi
Apollonia virgo Alexandriae mart.: Passio
note Testo in parte rielaborato dal Martirologio (9 febbraio), seguito da un inno e da una preghiera alla santa.


4. ff. 3-4v - Miraculum sancti Anastasii Persae Romae ad Aquas Salvias (cfr. BHL 412)
tit. De sancto Anastasio martyre
inc. Beatus Anastasius de Zareth regione Persarum oriundus filius fuit unius magi - expl. liberata est potenter et evidenter per merita gloriosi martyris Anastasii ad gloriam Christi Iesu qui est benedictus in saecula
Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres: Miracula


5. ff. 4v-5v - Passio sanctorum Carpophori, Abundii, Anastasii et soc. mart. (cfr. BHL 1622)
tit. De alio sancto Anastasio martyre cum pluribus sociis
inc. Temporibus Iuliani imperatoris venit de partibus Syrie beatus Anastasius cum filiis et nepotibus - expl. sepultus ibidem ubi prestantur beneficia eius ad laudem Christi, cui est honor et cetera
Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart.: Passio


6. ff. 5v-6 - Passio sancti Alexandri Romae ep. mart.
tit. De sancto Alexandro episcopo et martyre
inc. Temporibus Antonini imperatoris Rome passio beati Alexandri episcopi et martyris cui beato episcopo cum esset famosissimus - expl. et vere martirem Alexandrum esse prefitens Christo crediderunt, cui est honor et cetera
Alexander Baccanis via Cassia episcopus et martyr saec. III: Passio
note Testo non identificabile con quelli repertoriati.


7. f. 6 - De sepultura sancti Ambrosii Mediolanensis ep.
tit. De sepultura sancti Ambrosii episcopi
inc. Apud Mediolanum natale sancti Ambrosii episcopi et confessoris quem certum est extitisse in Ytalia defensorem - expl. ubi sepultus est gloriose plurimis miraculis corruscando, ad laudem et gloriam omnipotentis Dei et cetera
Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397


8. f. 6 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 3 aprile (Agape e Chionia)
tit. De sanctis virginibus Agape et Cionia
inc. Thesalonice sanctarum virginum Agapes et Cionie - expl. Christo animas reddiderunt, ad laudem Christi amen; cuius festum agitur vel quarum tertio non. apr.
Agape, Chionia et Irene virgines Thessalonicae martyres m. 304


U.C. I, ff. 1-12 e 29-64
9. f. 6r-v - Passio sanctorum Albani, Amphibali et soc. Verulamii mart. (cfr. BHL 206)
tit. De sancto Albano martyre
inc. Anno dominice incarnationis 289 sub persecutione Maximiani beatus Albanus in Brittania adhuc paganus - expl. et protinus ceciderunt propter quod multi ad Christum missi sunt, cui est honor et cetera
Albanus, Amphibalus et soc. Verulamii mart.: Passio


10. ff. 6v-7 - Passio sancti Albani Hungariae regis ficticii mart. (cfr. BHL 201)
tit. De altero Albano imperatoris filio martyre
inc. In partibus Aquilonis vir nobilis quidam imperium tenens - expl. ibique ei exhibent celeberrimam sepulturam ubi beneficia Dei exuberant, cui est honor et cetera
Albanus Hungariae rex ficticius mart.: Passio


11. f. 7r-v - Passio sancti Anthimi presb. mart. (cfr. BHL 561)
tit. De sancto Antimo martyre
inc. Dum vario penarum genere Cerimon consiliarius Maximiani et Dioclitiani Christianos affligeret - expl. de quorum martyrio gaudens Pinianus illustriter cum bona fide perrexit ad Dominum Iesum Christum cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Anthimus presb., Sisinnius diac., Pinianus et Lucina et soc. mart.: Passio


12. ff. 7v-8 - Vita sancti Apiani Papiae mon. (cfr. BHL 619)
tit. De sancto Appiano confessore
inc. Appianus a cunabulis fere cepit Christo servire - expl. et cotidie multa Deus per eum operatur miracula, qui est benedictus et cetera
Apianus seu Appianus Papiae mon.: Vita


13. ff. 8-10 - Legenda sancti Antonii de Padua (cfr. BHL S 602 f)
tit. De sancto Antonio confessore fratre minore
inc. Antonius in civitate Ulixbona natus soli Deo servire cupiens - expl. plures convertit ad Christum
Antonius de Padua OFM n. 1195 ca., m. 13-6-1231: Vita
note Il testo è descritto e edito da Palandri nell'articolo citato in bibliografia.


14. f. 10 - Passio sancti Alexandri Bergomi mart. (cfr. BHL 275)
tit. De sancto Alexandro milite et martyre
inc. Tempore Maximiani imperatoris beatus Alexander miles Christianus factus oblatus est Maximiano - expl. sepelivit iuxta murorum urbis Pergami in predio suo septimo kal. sep. ubi prestantur beneficia Dei, cui est honor et cetera
Alexander Bergomi martyr m. 303: Passio


15. f. 10r-v - Legenda sancti Bartholomaei ap.
tit. De nativitate et conversione sancti Bartholomei apostoli
inc. Tempore quo Iohannes Baptista natus est fuit in Syria quedam baro nobilis - expl. factus est unus ex duodecim apostolis Christi; cetera vide in legenda
Bartholomaeus apostolus


16. ff. 10v-11 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 31 marzo (Balbina)
tit. Sancte Balbine virginis
inc. Rome sancta Balbina filia Quirini martyris - expl. sepelitur iuxta patrem suum Quirinum via Appia in cimiterio Pretextati II kal. apr.
Balbina virgo Romae: Passio


17. f. 11 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 24 gennaio (Babila)
tit. Sancti Babille martyris
inc. Apud Antiocchiam sancti Babille episcopi - expl. feruntur cum eo passi tres pueri Urbanus, Prelidanus et Epolonius
Babylas Antiochenus episcopus et martyr m. 250
note Al testo riportato dal Martirologio si aggiunge la frase finale qui trascritta.


18. f. 11 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 20 maggio (Basilla)
tit. Sancte Basille virginis et martyris
inc. Rome via Salaria natale sancte Basille - expl. cius festum agitur XIIII° kal. iunii
Basilla Romae mart.: Passio
note Al testo del Martirologio si aggiunge la frase finale qui trascritta.


19. f. 11 - Passio sancti Boni et soc. marti.
tit. De sanctis martyribus Bono et sociis
inc. Cum Valerianus et Galienus nefandissimi persecutores nominis Christi summo requirerent studio - expl. et multis exhortationibus edocens baptizavit et presbiterum ordinavit
Bonus et soc. mart.: Passio
note Estratto rielaborato dalla passione di papa Stefano I.


20. ff. 11-12 - Legenda sanctae Brigidae Kildariae v.
tit. De sancta Brigida virgine
inc. Beata virgo Brigida gentis Scotorum gloria nobilibus fuit orta parentibus - expl. tandem beatissima virgo Brigida multis plena virtutibus et miraculis kalendarum februariarum migravit ad Christum, cui est honor et cetera
Brigida Kildariae in Hibernia virgo: Vita


21. f. 12r-v - Passio sanctae Barbarae Nicomediae v. mart.
tit. De sancta Barbara virgine et martyre
inc. Erat in partibus orientis in civitate sub tempore Maximiani quidam vir dives nomine Dioscorus - expl. quidam vero nomine Valentius inperiens corpora sepelivit ubi exuberant beneficia Dei, cui est honor et cetera
Barbara virgo Nicomediae martyr: Passio


U.C. II, ff. 13-28
22. ff. 12v-14v - Legenda sanctae Catharinae Alexandriae v. mart.
tit. De conversione beate Chaterine
inc. Cum beata Chaterina virgo pulcherrima Costi ydolatre et infidelis filia unica - expl. pervenit ad sponsum suum sicut in eius abetur legenda
tit. finale Explicit legenda sancte Katerine
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III
note I ff. 13-28v sono costituiti da due fascicoli di restauro poco più tardi, il cui copista adopera un modulo sensibilmente maggiore. In questo tratto interviene anche un correttore che erade e riscrive le pagine 17v, 21v e 22 (tranne le ultime righe) e parte di 22v e 23.


U.C. II, ff. 13-28
23. ff. 14v-17v - Legenda sancti Eligii Noviomensis ep.
tit. Legenda sancti Eligii epischopi et confessoris cuius festum fit in crastino sancti Iohannis Baptiste
inc. Sanctus Eligius fuit natus de parentibus Christianis et ingenuis in villa Catalacense iuxta Lemovicam civitatem - expl. sicque sanctus Eligius celo gaudente, terra plorante ex hoc mundo migravit ad Christum
Eligius Noviomensis episcopus n. 588 ca., m. 660: Vita


U.C. II, ff. 13-28
24. ff. 17v-20v - Legenda sancti Euphrosyni Pamphiliae ep.
inc. Tempore quo sancti apostoli Symon Cananeus et Iudas Iacobi revelante Spiritu Sancto predicando Christum in Persida pervenerunt - expl. ad propria sunt reversi, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit legenda sancti Eufrosini
Euphrosynus Pamphiliae ep. (?), Panzani in Tuscia cultus


U.C. II, ff. 13-28
25. ff. 20v-28v - Legenda sancti Hieronymi Stridonii
tit. Legenda sancti Ieronomi
inc. Ieronimus ex nobili viro Eusebio de oppido Stridonis puer - expl. et illa die supradictus episcopus omni populo hanc iussionem predicavit
tit. finale Explicit legenda sancti Ieronomi ad laudem Christi Domini nostri
Hieronymus Stridonius: Vita
note Il testo è in buona parte incentrato sui miracoli; a margine sono vergati anche brani aggiuntivi. Rispetto all'ordine alfabetico esso risulta fuori posto ed è per di più di lunghezza anomala: con ogni probabilità non apparteneva alla raccolta originaria.


26. f. 29r-v - Passio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi Romae mart., acefala
tit. De sancta Basilla [marg. a. m.]
inc. Fuit et in episcopatu anno uno et mensibus tribus - expl. et per multos annos in Christi servitio perdurantes ad regna syderea migraverunt, ad laudem Christi
Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III
note L'inizio del testo è perduto e non recuperato nel precedente fascicolo di restauro. L'ordine alfabetico suggerisce che l'originaria intitolazione fosse a Eugenia, al cui martirio è legata anche Basilla già presente sopra.


27. ff. 29v-30 - Passio sancti Eleutherii ep., Romae mart.
tit. De sancto Eleuterio martyre et Ancia eius matre
inc. Tempore Adriani imperatoris erat Eleutherius nobilissimus in Apulia - expl. martyrizati sunt autem Rome Eleutherius et Amtia mater eius XII kal. maii ad laudem Christi
Eleutherius episcopus, Antia mater eius et soc. Romae martyres: Passio


28. ff. 30-31 - Vita sanctae Euphrasiae in Thebaide v. (cfr. BHL 2718)
tit. De sancta Euphrasia virgine
inc. Tempore Theodosii imperatoris erat in regia urbe de imperiali progenie vir honestus nomine Antigonus - expl. posuerunt in monumento sancte Eufrasie, ubi multa facta sunt miracula ad laudem et gloriam Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Euphrasia seu Eupraxia in Thebaide virgo v. post 410: Vita


29. f. 31 - Passio sanctae Eulaliae Barcinone v. mart. (cfr. BHL 2695 / 2696)
tit. De sancta Eulalia virgine et martyre
inc. In Yspaniis civitate Barcinona erat quedam virgo nomine Eulalia annorum circiter XIII - expl. celebratur autem eius festivitas IV idus decembris ad laudem Christi
Eulalia Barcinone virgo mart.: Passio


30. ff. 31-32v - Vita sanctae Humilianae de Circulis viduae (cfr. BHL 4044)
tit. De sancta Emiliana de Circulis de Florentia
inc. De Emiliana sancta filia Oliverii de Circulis Florentini civis testes XXVIII - expl. sepulta est igitur in loco sancte Crucis fratrum minorum de Florentia cum gaudio et honore XIV kal. iunii virtutibus et quamplurimis miraculis coruscando, ad gloriam Christi Yesu qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Humiliana (Aemiliana) de Circulis vidua: Vita


31. ff. 32v-34 - Vita sanctae Elisabeth Thuringiae landgraviae
tit. De sancta Helysabeth filia regis Ungharie
inc. Beata Elisabeth filia regis Ungarorum in purpura et delitiis nobiliter educata - expl. et summus pontifex (...) cathalogo sanctorum ascripsit ad laudem Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Elisabeth Thuringiae landgravia m. 1231: Vita
note Il testo è edito da Leonhard Lemmens in «Mitteilungen des historischen Vereins der Diözese Fulda», 4 (1901), pp. 14-9.


32. f. 34 - Passio sanctae Columbae Senonensis v. mart.
tit. Complementum legende sancte Columbe
inc. Oravit dicens: Domine Yesu Christe pater sponsus et dux virginitatis mee - expl. protinus alacriter collum extendit et coronam suscepit et cetera
Columba apud Senones virgo martyr saec. III
note La formulazione del titolo indica che nel fascicolo perduto e sostituito doveva trovarsi un testo dedicato alla stessa santa. La versione qui riportata non si lascia identificare con le relative voci BHL.


33. f. 34r-v - Legenda sancti Frigdiani Lucensis ep.
tit. De sancto Fridiano episcopo Lucano
inc. Fridianus de Scotia oriundus sed relictis omnibus propter Christum venit in partes Thuscie - expl. nam habitum monachalem assumpsit et in cilicio nudis pedibus Deo servivit, cui est honor et cetera
Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588: Vita


34. ff. 34v-35v - Vita sancti Florentii Arausicani ep. (cfr. BHL 3042)
tit. De sancto Florentio episcopo et confessore
inc. Beatus Florentius natione Gallicus civis Turonensis mediocribus parentibus ab adolescentia sua - expl. sicut vita et moribus ita et officio societatis ad laudem Christi
Florentius Arausicanus ep.: Vita


35. f. 35v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae
tit. De sanctis Faustino et Iovitta
inc. Tempore Adriani imperatoris in civitate Brixia passio sanctorum martyrum germanorum Faustini et Iovicte - expl. ad palmam martirii pervenerunt XV kal. martii ad laudem Christi
Faustinus presb. et Iovita diac. fratres: Passio


36. f. 36 - Passio sancti Maximi comitis millenarii et soc. mart. Romae (cfr. BHL S 5857 d)
tit. De sanctis Flaviano et CXXIIII martyribus
inc. Post mortem Dioclitiani imperante Constantino orta est persecutio Christianis in urbe Roma - expl. et sepelivit in eodem loco noniis iunii ubi florent orationes eorum et miracula quam plura ad laudem et gloriam Christi Yesu qui vivit et regnat et cetera
Maximus comes millenarius et soc. Romae mart.: Passio


37. f. 36r-v - Passio sanctarum Lucillae, Florae et soc. mart. (cfr. BHL 5017)
tit. De sanctis virginibus Flora et Lucilla
inc. Flora virgo sanctimonialis cum Lucilla capta est a rege barbaro Eugegio - expl. passe sunt autem beate virgines IIII° kal. agosti; harum festum carum fiat alias ad laudem Christi
Lucilla, Flora et soc. Romae mart.: Passio


38. ff. 36v-38 - Legenda sancti Galli in Alamannia abb.
tit. De sancto Gallo abbate
inc. Gallus nobilibus ortus parentibus traditus est ab eis in ipso iuventutis flore beato Columbano abbati - expl. ad propria cum gaudio remeavit. Ora pro nobis domine, miserationis medelam implorare digneris prestante Yesu Christo
Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca.: Vita


39. f. 38r-v - Passio sancti Gregorii Spoleti presb. mart. (cfr. BHL 3677)
tit. De sancto Gregorio martyre
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatoris erat quidam iniqus nomine Flaccus - expl. sepelivit iuxta muros civitatis IX kal. ian. cantans mirabilis Deus in sanctis suis, cui est honor et gloria et cetera
Gregorius presbyter Spoleti martyr: Passio


40. f. 38v - Passio sancti Genesii mimi mart. (cfr. BHL 3318)
tit. De sancto Genesio martyre
inc. Tempore Dyoclitiani imperatoris erat in civitate Arelate vir quidam nomine Genesius mimustele artis - expl. iussit eum decollari V kal. septembris, regnante Domino nostro Yesu Christo cui est honor et cetera
Genesius mimus Romae martyr saec. III: Passio


41. ff. 38v-39 - Passio sanctorum Gavini, Proti et Ianuarii in Sardinia mart. (= BHL S 3291 m)
tit. De sancto Gavino martyre
inc. Tempore Dyocletiani et Maximiani erat in insula Sardinee in civitate Turritana - expl. decollatus est autem beatus Gavinus VIII kal. nov., Protus vero et Ianuarius VI kal. eiusdem mensis, regnante Domino nostro Yesu Christo cui est honor et gloria et cetera
Gavinus, Protus et Ianuarius in Sardinia mart.: Passio


42. f. 39r-v - Vita sancti Geminiani Mutinensis ep. (= BHL 3301)
tit. De sancto Geminiano episcopo
inc. Geminianus episcopus Mutinensis vir Deo carus - expl. exivit laudans Deum qui est benedictus in saecula
Geminianus Mutinensis episcopus: Vita


43. f. 39v - Passio sanctorum Abundii presb., Abundantii diac., Marciani et Iohannis Romae mart.
tit. De sanctis Habundio et Habundantio
inc. Rome XXV Christiani ducti sunt ad imperatorem Dyocletianum inter quos erant Habundius presbiter et Habundantius diaconus - expl. cum aromatibus sepelivit ad laudem Christi Yesu
Abundius presb., Abundantius diac., Marcianus et Iohannes Romae mart.: Passio


44. ff. 39v-40 - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum
tit. De sanctis Iusto et Clemente
inc. Iusti tres sancti fuisse leguntur, unus archiepiscopus Lugelunus - expl. vitam sanctam perfecto termino concluserunt, prestante Domino Yesu Christo
Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V: Vita


45. ff. 40v-43 - Legenda sancti Iohannis Gualberti
tit. De sancto Iohanne Gualberto [marg. sup. a. m.]
inc. Erat quidam vir nobilis in Thuscie partibus Florentine diocesis duos habens filios - expl. cepit et illico multis coruscare miraculis, ad laudem Christi
Iohannes Gualberti, congr. Vallisumbrosae fundator n. ca. 995, m. 12-7-1073: Vita
note Il testo è edito da Antonella Degl'Innocenti nel contributo relativo al santo citato in bibliografia.


46. ff. 43-44 - Vita sancti Iohannis Chrysostomi
tit. De sancto Iohanne Crisostomo
inc. Iohannes Crisostomus primo fuit advocatus et pauperes et viduas absque pretio ab iniuste opprimentibus liberabat - expl. cuius festum agitur VI kal. feb. ad laudem Yesu Christi
Iohannes Chrysostomus: Vita


47. f. 44r-v - Historia de sancto Ianuario et sociorum eius (cfr. BHL 4115)
tit. De sancto Ianuario episcopo Beneventano
inc. Temporibus Dyocletiani data est prefectura in provincia Campanie - expl. et non multo post cum ipso passus est, ad laudem Christi
Ianuarius Beneventanus ep. et soc. (Sosius, Festus, Proculus, Desiderius, Eutyches et Acutius) mart.: Passio


48. ff. 44v-45 - Legenda sancti Hilarii Pictavensis ep.
tit. De sancto Hylario episcopo
inc. Temporibus Constantii imperatoris arriani beatus Hylarius episcopus Pictaviensis missus fuit ab ipso - expl. etiam post obitum eius hereticos expugnabat ad laudem Christi. Cetera videas in legendis comunibus
Hilarius Pictavensis episcopus


49. f. 45r-v - Passio sancti Iuliani, Basilissae et soc.
tit. De sanctis Iuliano et Basilissa
inc. Beatus Iulianus illustri progenie ortus in civitate Antyochia que est metropolis Egypti - expl. in die epyfanie festivitatis, vero in martirologio nuntiatur VI ydus ian. quia forte transfertur propter epifaniam ad laudem Christi
Iulianus, Basilissa et soc. Antinoi in Aegypto monaci: Passio


50. f. 45v - Passio sancti Miniatis Florentiae mart.
tit. De sancto Miniate
inc. Decius imperator Florentiam adveniens Christianos persequens et perquirens invenit virum - expl. in qua etiam sociorum eius martyrum corpora plurima sunt sepulta ubi divina beneficia prestantur ad laudem Christi
Minias Florentiae mart.: Passio


51. ff. 45v-46 - Legenda sancti Mauri Glannafoliensis abb. (cfr. BHL 5773)
tit. De sancto Mauro abbate
inc. Beatissimus Maurus clarissimo senatorum genere patre suo Equitio matre Julia natus est - expl. et in suo monasterio fuit annis XLIII diebus XIIII, omne igitur tempus vite sue fuerunt anni LXX dies XIIII, ad laudem Christi cui est honor et gloria et cetera
Maurus sancti Benedicti discipulus (Glannafoliensis abbas) fl. saec. VI: Vita


52. f. 46r-v - Passio sanctae Mustiolae et soc. Clusii in Etruria mart.
epilogo
tit. De sancta Mustivola
inc. Tempore Aureliani augusti sub preside Curcio in civitate Falisca quidam presbiter nomine Felix - expl. et sepelivit iuxta muros civitatis Clusine ubi florent orationibus eius multa miracula, ad laudem Christi
Irenaeus, Mustiola et soc. Clusii in Etruria mart.: Passio


53. ff. 46v-47 - Passio sancti Magni Tranensis ep. mart. (cfr. BHL 5174)
epilogo
tit. De sancto Magno episcopo
inc. Beatus Magnus natus est in Apulia in civitate Trana et cum esset unicus parentibus - expl. cuius festum agitur IX kal. sep. ad laudem Christi
Magnus Tranensis ep. mart.: Passio


54. f. 47r-v - Vita sancti Mamiliani et soc.
tit. De sanctis Mamiliano et sociis martyribus
inc. Duo religiosissimi sacerdotes Mamilianus et Sentias cum tribus monacis - expl. tandem in Christo quievit X kal. iunii ad laudem Christi
Mamilianus (Panormitanus ep.?) et soc.: Vita


55. ff. 47v-49v - Legenda sancti Martialis Lemovicensis ep. (cfr. BHL 5552)
tit. De sancto Martiali confessore
inc. Predicante Christo apud Iudeam confluebant multi ad eum - expl. scripsit qui certissime novit ad laudem Christi
Martialis Lemovicensis ep.: Vita


56. ff. 49v-50 - Passio sanctarum Luceiae, Auceiae et soc. Romae mart. (cfr. BHL 4981)
tit. De sanctis Luceia et Auceia
inc. Apud urbem Romam Luceia virgo sanctimonialis ab Auceia rege barbarorum de territorio urbis capta est - expl. passi sunt autem [[...]] ydus septembris ad laudem Christi
Luceia, Auceia et soc. Romae mart.: Passio


57. f. 50r-v - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (cfr. BHL 6957)
tit. De sancto Proculo
inc. Beatus Proculus de Syria in Romanam provinciam veniens cum pluribus aliis - expl. passus est autem Christi martyr beatus Proculus kalendas iunii, ad laudem Iesu Christi Domini nostri
Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis): Passio


U.C. I, ff. 1-12 e 29-64
58. f. 50v - Passio sanctae Priscae Romae v. mart.
tit. De sancta Prisca virgine et martyre
inc. Beata Prisca nobilibus parentibus Romanis orta - expl. et ubi etiam Dei beneficia exuberare non cessant, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Prisca virgo Romae mart.: Passio


59. ff. 50v-51 - Passio sancti Potiti mart. (cfr. BHL 6910)
tit. De sancto Potito martyre
inc. Tempore Antonini imperatoris erat in Apulia in civitate Sardica quidam puer Potitus nomine - expl. ubi eorum festum agitur idus novembris ad laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor in saecula saeculorum
Potitus mart.: Passio


60. f. 51r-v - Passio sanctorum Eusebii, Pontiani, Vincentii et Peregrini mart.
tit. De sanctis Pontiano et sociis
inc. Pontianus vir prudens et mitis et rectus in fide ortus ex vico Carnario tempore Commodi imperatoris - expl. gloriam Deo dantes qui tantam suis martyribus gloriam prestare dignatur, cui est honor et gloria et cetera
Eusebius, Pontianus, Vincentius et Peregrinus Romae martyres saec. II: Passio


61. f. 51v - Vita sancti Prisci Capuani ep. (cfr. BHL 6927)
tit. De sancto Prisco martyre
inc. Tempore Valentiniani et Valentis imperatorum fuit in partibus orientis episcopus Laudicensis Apolinaris nomine - expl. cuius festivitas celebratur kal. sep. ad laudem Domini nostri Yesu Christi cui est honor et cetera
Priscus Capuanus ep.: Vita


62. f. 52r-v - Legenda sancti Remigii Remensis ep.
tit. De sancto Remigio
inc. Montanus monachus solitariam vitam ducens, orans, ieiunans - expl. celebrata missa ad Christum migravit, cui est honor et gloria et cetera
Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532


63. ff. 52v-53 - Passio sanctae Reparatae mart. (cfr. BHL 7183 / 7184)
tit. De sancta Reparata virgine et martyre
inc. Tempore Decii presidis in civitate Cesarea erat quedam virgo nobilis - expl. passa est autem VIII ydus octobris, regnante Domino nostro Yesu Christo cui est gloria in saecula saeculorum
Reparata mart.: Passio


64. f. 53r-v - Passio sancti Romuli Faesulani ep. (cfr. BHL 7330)
tit. De sancto Romulo episcopo et martyre
inc. Lucina virgo ammonita per angelum nocte ut se in coniugium traderet - expl. quos Christiani ad radicem montis sepelierunt, Deo gratias
Romulus Faesulanus ep.: Passio


65. f. 53v - Passio sanctorum Rufi et Carponii Capuae mart. (cfr. BHL 7378)
tit. De sancto Rufo martyre
inc. Tempore Dyoclitiani et Maximiani erat in provincia Campanie in templo capitolii diaconus quidam Rufus - expl. ut non fuerit deinceps in eo superstitio ydolorum ad laudem Christi
Rufus et Carponius Capuae mart.: Passio


66. ff. 53v-54 - Passio sancti Reguli Afri ep.
tit. De sancto Regulo
inc. Beatissimus Regulus in Affrica archiepiscopus tempore arrianorum fidem catholicam defensabat - expl. Regulus antistes s. q. capelus esse peremptum, regnante Domino nostro Iesu Christo et cetera
Regulus Afer ep., Lucae cultus: Passio


67. f. 54r-v - Legenda sancti Rainerii Pisani conf. (= BHL 7085)
tit. De venerabili viro Raynerio Pisano
inc. Raynerius Pisane civitatis oriundus fuit dum citharista foret - expl. hec et alia innumera miracula operatus est et operatur Deus per servum suum Raynerium, qui Deus sit benedictus in saecula
Rainerius Pisanus conf.: Vita


68. f. 54v - Legenda sanctae Serapiae v. mart. Romae
tit. De sancta Serapya virgine et martyre
inc. Beata virgo Serapia Berillo presidi presentata audivit ab eo - expl. cuius festum agitur III non. sep. ad laudem Christi
Serapia seu Seraphia Romae virgo mart.: Passio


69. ff. 54v-55 - Legenda sanctorum Danielis, Samuelis et soc. OFM Septae mart. (= BHL S 2094 a)
tit. Passio septem fratrum minorum
lemma inc. Passio septem fratrum minorum qui passi sunt anno Domini MCCXXVII ydus octobris in civitate Cepta
inc. Igitur frater Daniel qui fuerat minister in Calabria - expl. Deus autem pro quo passi sunt multis eos miraculis declaravit, qui vivit etc.
Daniel, Samuel et soc. OFM Septae mart.


70. f. 55r-v - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart.
tit. De sancto Savino et sociis
inc. Tempore Maximiani imperatoris Venustianus augustalis Thuscie reperit in civitate Assisii Sabinum - expl. sed omnium sanctorum martyrum agitur festum III kal. ian. ad laudem Christi
Sabinus episcopus et soc. Spoleti martyres: Passio


71. ff. 55v-56 - Legenda sancti Salvii Albigensis ep.
tit. De sancto Salvio
inc. Salvius in habitu seculari cum iudicibus diu causas seculares est executus - expl. huius festum agitur VI ydus septembris ad laudem Domini nostri Yesu Christi
Salvius ep. Albigensis
note La titolatura è rimasta nella traccia marginale, che il rubricatore ha trascurato e dunque non cancellato.


72. f. 56r-v - Passio sanctorum Secundiani, Marcelliani et Verani mart.
tit. De sancto Secundiano et sociis
inc. Temporibus Decii cesaris erat vir togatus nomine Secundianus prefectus - expl. passi sunt autem kal. iulii in civitate Perusina ad laudem Christi
Secundianus, Marcellianus et Veranus mart.: Passio
note Di nuovo, la titolatura resta nella traccia, in parte rifilata.


73. ff. 56v-57 - Vita sancti Syri Ticinensis ep.
tit. De sancto Syri et Yventio
inc. A fonte luminis Christo claritas veritatis evangelice refluxit in Petro - expl. ipse vero dormivit in Deo completis vite sue annis CXII ad laudem Christi
Iventius Ticinensis ep.
Syrus Ticinensis episcopus saec. IV: Vita


U.C. I, ff. 1-12 e 29-64
74. f. 57r-v - Vita sancti Severi Ravennatis ep.
tit. De sancto Severo episcopo Ravennate
inc. Severus civis Ravennas oriundus et sicut de beato Gregorio legitur - expl. propter quod ad penitentiam conversi Deo et beato Severo gratias retulerunt ad laudem Christi
Severus Ravennas ep.


75. f. 57v - Legenda sancti Severini in Norico Ripensi presb. (cfr. BHL 7656)
tit. De sancto Severino confessore
inc. Tempore quo Attila rex Hunnorum defunctus est beatus Severinus de partibus orientis - expl. ubi Dei beneficia Dei exuberant, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Severinus in Norico Ripensi presb.


76. ff. 57v-58 - Legenda sancti Symeonis stylitae senioris (cfr. BHL 7956)
tit. De sancto Symeone confessore
inc. Sanctissimus Symeon puerulus pascebat oves patris sui - expl. induta veste virili statim expiravit ad laudem Christi
Symeon stylita senior


77. f. 58r-v - Legenda sancti Theopompi ep. mart.
tit. De sancto Theopompo martyre
inc. Beatus Teopompus episcopus apud Nicchomediam Dyoclitiano primus occurrit - expl. expansis manibus migravit ad Dominum pridie non. ian. ad laudem Christi
Theopemptus (Theopompus) ep. et Theonas (Sinesius) mart.: Passio


78. f. 58v - Passio sancti Terentiani Tudertini ep. mart. (cfr. BHL 8002)
tit. De sancto Terentiano
inc. Anno a passione Domini 85 imperante Adriano data est sevitia generalis contra Christianos - expl. ubi beneficia Dei cotidie exuberant cui est honor et cetera
Terentianus Tudertinus ep. mart.: Passio


79. ff. 58v-59 - Passio sanctae Theclae v. (cfr. BHL 8020)
tit. De sancta Tecla virgine et martyre
inc. Paulus apostolus cum duobus discipulis filiis Dema et Hermogene venit Yconium - expl. ad hanc vocem protinus in Deo obdormivit VIIII kal. oct., ad laudem Christi Iesu cui est gloria in saecula saeculorum
Thecla virgo Pauli apostoli discipula: Passio


80. ff. 59v-60 - Passio sanctae Victoriae Romanae v. mart.
tit. De sancta Victoria
inc. Cum vir illustris Titus Aurelianus virginem Anatoliam in coniugium assumere vellet - expl. in navi ad orientem immo fuerat cum scripto passionis eius ad laudem Christi
Victoria Romana virgo mart.: Passio


U.C. I, ff. 1-12 e 29-64
81. f. 60 - Legenda sanctae Bibianae v. et soc. Romae mart. (cfr. BHL 1323)
tit. De sancta Viviana martyre
inc. Tempore Iuliani imperatoris erat quidam vir illustris Christianus sed occultus - expl. sepulta a Iohanne presbitero iuxta sororem et matrem suam VIII kal. ian. ad laudem Christi
Bibiana seu Viviana virgo, Dafrosa, Flavianus, Faustus, Pigmenius et soc. Romae martyres: Passio


82. ff. 60-61v - Legenda sancti Venantii Camerini mart.
tit. De sancto Venantio martyre
inc. Erat quidam puer in civitate Camerina nomine Venantius - expl. cum gaudio et letitia ad propria incolumis remeavit ad laudem Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Venantius Camerini mart.: Passio


83. f. 61v - Legenda sanctorum Severini et Victorini fratrum (cfr. BHL S 7663 d)
tit. De sancto Victorino et sociis
inc. Fuerunt Rome duo fratres Victorinus et Severinus - expl. quia ea die fuit honorifice tumulatus ad laudem Christi
Severinus Septempedanus et Victorinus frater eius (Amiterninus ep.)


84. f. 61v - Legenda sancti Victoris Mauri Mediolani mart. (cfr. BHL 8580)
tit. De sancto Victore martyre
inc. Tempore Maximiani imperatoris erat in civitate Mediolani quidam milex - expl. teste Deo oculis meis vidi et scripsi ad laudem Christi Yesu qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Victor Maurus Mediolani martyr: Passio


85. f. 62 - Passio sancti Valentini Interamnensis ep.
tit. De sancto Valentino episcopo
inc. Valentinus Interampnensis episcopus omnibus virtutibus pollebat - expl. domo sua fuerat martirio coronatus ad laudem Christi Yesu
Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr: Passio


86. ff. 62v-63 - Passio sanctorum Victoris et Coronae in Aegypto mart. (cfr. BHL 8559 e ss.)
inc. Tempore Antonini imperatoris facta est persecutio Christianis sub Sebastiano - expl. passi sunt autem gloriosi martyres Victor et Corona idus maii, regnante Domino Yesu Christo cui est gloria in saecula saeculorum
Victor et Corona in Aegypto (al. in Syria) martyres sub Antonino: Passio


87. ff. 63-64v - Vita sancti Zenobii Florentini ep.
tit. Vita sancti Zenobii
inc. Zenobius Florentinorum nobili progenie ortus liberalibus litteris eruditus - expl. omnibus audire volentibus et mihi scriptori firmiter testabatur, ad laudem Christi
Zenobius Florentinus ep.: Vita
note La titolatura non è eseguita dal rubricatore: resta la traccia marginale. Rielaborazione della vita dello Pseudo-Simpliciano (BHL 9015) con un inserto tratto da quella di Lorenzo Amalfitano (BHL 9014), edita nell'articolo di Antonella Degl'Innocenti citato in bibliografia.


88. f. 64v - Legenda sancti Zenonis Veronensis ep.
tit. De sancto Zenone episcopo
inc. Sanctus Zenon a cunabulis benedictus et sanctificatus ad hoc pertingere meruit - expl. poterat bibi ut aqua sed non fluebat ut aqua, ad laudem Christi
Zeno Veronensis ep.: Vita
note Restano vuote le ultime tre righe della pagina, che conclude il fascicolo e la sezione del codice.

II. ff. 65-70
Complemento al leggendario abbreviato
note Il fascicolo, che consta di tre bifolii, è un'aggiunta coeva e di stessa mano al leggendario copiato nella prima unità, a scopo di integrazione: comprende leggende abbreviate con identiche modalità (ad esempio con la stessa formula finale ad laudem Christi) rispetto alla raccolta maggiore.


89. ff. 65-67 - Passio, inventio et translatio sancti Domnini in ducatu Parmensi mart. (cfr. BHL 2267)
epilogo
tit. De sancto Domnino martyre - Inventio corporis sancti Domnini - Translatio
inc. Gloriosus miles et martyr Christi Domninus natione Romanus - expl. per sanctum Domninum concessit remeare vite, prestante Domino nostro Yesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
app. inc. Post hec evolutis pluribus annis et ecclesia Dei a tyrampnis - expl. et suum scelus ad honorem sancti Domnini omnibus narraverunt ad laudem Dei
Domninus in ducatu Parmensi martyr saec. III: Passio + inventio
note Le parti concerneti l'inventio e la translatio sono distinte con una propria titolatura. Per un incidente di rilegatura, il f. 68 precede il 67.


90. f. 67r-v - Passio sanctae Apolloniae Alexandriae v. mart.
tit. De sancta Apollonia virgine et martyre
inc. Postquam Decius imperator iniquissimus et in omnibus preter quam in armis pessimus - expl. passa est autem beata Apollonia V° ydus feb. ad laudem Christi
Apollonia virgo Alexandriae mart.: Passio


91. ff. 67v-68v - Legenda sancti Edmundi Rich Cantuariensis archiep.
tit. De sancto Emundo confessore
inc. Emundus qui dicitur quia extra mundum et totus celestis - expl. sed subtus duram terram anno Domini MCCXL ad laudem Christi
Edmundus Rich, Cantuariensis archiepiscopus m. 16-11-1240


92. ff. 68v-69 - Legenda sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia
tit. De sancto Prospero confessore
inc. Tempore quo beatus Leo papa vir scolasticus presidebat in sede apostolica floruit beatus Prosper - expl. sanctitate percepta leti redibant ad propria, ad laudem Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus


93. f. 69 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 17 maggio (Torpete) (= BHL p. 1202 n° 2)
tit. De sancto Torpete martyre
inc. In Thuscia sanctus Torpes martyr sub Nerone principe - expl. agitur tamen festum eius I kal. maii ad laudem Christi
Torpes Pisis mart.
note Il testo coincide quasi letteralmente con la voce del Martirologio.


94. f. 69r-v - Passio sancti Sigismundi Burgundiorum regis mart.
tit. De sancto Sigismundo martyre
inc. Beatissimus Sigismundus rex Burgundionum et Christi martyr fuit filius Gundobadi - expl. a baliis et infirmitatibus quamplurimi liberati ad laudem Christi
Sigismundus Burgundionum rex mart.: Passio


95. ff. 69v-70 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (cfr. BHL 2853)
tit. De sancta Felicitate
inc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. alius matrem eorum decapitavit ad laudem Christi
Felicitas cum septem filiis Romae mart.: Passio


96. f. 70 - Passio sanctae Iulianae Nicomediae v. mart., frammento
inc. Iuliana dum Eulogio prefecto Nicomedie desponsata esset - expl. alioquin Deus meus eris
Iuliana virgo Nicomediae mart.: Passio
note Una diversa mano trascrive cinque righe soltanto di questo ulteriore testo; rimane vuoto il verso del foglio.

U.C. IV, ff. 71-93 bis; sec. XIV
III. ff. 71-93v - Marcilia pseudo, Vita sanctae Marthae v. hospitae Christi [interprete ps. Syntyche] (= BHL 5546)
Gloriosissime Marthe Christi hospite vita a beata Marcila eius famula et filiola in baptismo in ebreo prius edita et postea in latinum sermonem per Sinticen de ebreo traslata
prol.
prol. inc. Sancte ecclesie tipum beata Martha Christi discipula - expl. pie imitationis fiat exemplum
inc. Beatissima igitur et venerabilis hospita Christi Martha pago Iherossolymitano - expl. et ope sue intercessionis faciat nos consortes esse sue beatitudinis, prestante Domino nostro Iesu Christo Filio suo, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Martha hospita Christi virgo: Vita
note Il testo è suddiviso in due libri e in origine destinato a una divisione in lectiones che rimane accennata: l'inizio è contrassegnato dalla rubrica lectio I, ma non compaiono indicazioni a seguire. La sezione, composta da tre quaternioni, si conclude con un foglio interamente vuoto, numerato 93 bis.

U.C. V, ff. 94-105; sec. XIV
IV. ff. 94-104 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL 5303)
inc. Post passionem et resurrectionem Domini nostri Iesu Christi et gloriosam ascensionem eius - expl. sanabantur a languoribus suis et credebant
epil. inc. Ego vero Theodimus tuli reliquias beate Margarite in scrineo - expl. ut in suis ipsa nos precibus memoretur ante Dominum nostrum Iesum Christum, cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum
Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr: Passio
note L'epilogo non è distinto dalla narrazione. Si apre con questo testo una sezione formata da quattro quaternioni e un senione.

V. ff. 104-105v
Pericopi evangeliche
note Nella parte inferiore sinistra del f. 105v erano vergate tre righe ora erase, delle quali resta visibile l'attacco Reverendo in Christo patri.

U.C. VI, ff. 106-138 ter; sec. XIV
VI. ff. 106-133v - Legenda sancti Iohannis ap.
Qualiter beatus Iohannes de Effeso venit Romam
segni d'uso Lungo la narrazione sono apposte manicule e sigle di 'nota'.
inc. Auditis querimoniis, visis litteris et perlectis que mittebantur de Epheso contra sanctum Iohannem evocat post hec Domitianus imperator veredarios - expl. et dominatorem orbis diligentem diligit
Iohannes apostolus sec. I
note La titolatura subisce un'interpolazione interlineare e marginale, che aggiunge evangeliste dopo il nome del santo e et qualiter passus est in chiusura. Si tratta di un testo non identificabile, apparentemente, con quelli registrati in BHL.

VII. ff. 134-138
Cantico dei Cantici
note Rimangono vuoti al termine della sezione il verso del f. 138 e altri due fogli numerati 138 bis e ter.

U.C. VII, ff. 139-150; sec. XIV
VIII. ff. 139-144 - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274, Legenda sancti Francisci maior, et minor, estratti (= BHL 3107, 3109 e 3110)
De miraculis beati Francisci et de stigmatibus
inc. Fidelis revera famulus et minister Christi Franciscus biennio ante quam spiritum redderet celo - expl. ut deinceps huius infirmitatis molestiam non sentiret
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Miracula
note Serie di miracoli estratti dalle due vitae: si susseguono dalla minor le lectiones 1 e 5 del cap. VI, dalla maior i capp. XIII 7,6,8, i miracoli post mortem I 3-6, II 1.4-5, III 6, VI 5, VII 1.5-6, infine i capp. XII 9-11.

U.C. VII, ff. 139-150; sec. XIV
IX. ff. 144-146 - Vita sancti Antonii de Padua, estratti (= BHL 587)
Miracula beati Antonii
inc. Puer quidam Albertus nomine - expl. et fideliter Christo adherens mirabilia eius constantissime predicavit
Antonius de Padua OFM n. 1195 ca., m. 13-6-1231: Miracula
note Sono raccolti miracoli del santo dai seguenti capitoli e paragrafi: XXXI 19-21.33-35.46-49.65-66, XXXII 3-4.10-15, XXXIII 1-4.8, XXXIV 1-2.4, XXXV 1.4, XXXVI 3-4, XXXIX 1-8, XXXVII 1-2, XL 1-4 (cfr. l'articolo di Palandri in bibliografia).

X. ff. 146-147
Legendae per la Settuagesima e la Quinquagesima
note La sezione (consistente in un sesterno) è completata, ai ff. 146v-150, da un indice analitico delle res praedicabiles reperibili nei testi precedenti, stilato a due riprese da due diverse mani.

U.C. VIII, ff. 151-211; sec. XIV
XI. ff. 151-211
Pericopi dai Vangeli e dalle Epistole per le Messe dalla prima domenica di Avvento alla XXIV dopo Pentecoste

U.C. IX, ff. 212-217; sec. XIV
XII. ff. 212-214
Sermone per la festività di S. Domenico
note La titolatura si presentava in festo beati Dominici vel sancti Francisci vel sancti Antonii, ma le due alternative sono state erase (e in effetti il santo citato all'interno è Domenico).

XIII. ff. 214-216
Sermone per la festività di S. Luca

U.C. VIII, ff. 151-211; sec. XIV
XIV. ff. 216-217v, mutilo
Sermone per la festività di S. Prosdocimo
note Al termine è aggiunto un foglio (218), di dimensione pari a quelli delle unità maggiori, interamente vuoto.

bibliografia Bandini, Catalogus, IV, 322-8; Degl'Innocenti, Agiografia toscana del XIV secolo; Degl'Innocenti, Un'inedita epitome della Vita di Giovanni Gualberto; Degl'Innocenti, Vita S. Zenobii; Gamboso, Tre panegirici di s. Antonio, 5; Palandri, La Leggenda fiorentina di S. Antonio



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Strozzi 4

Leggendario originario dell'Italia centrale
sec. XV in.; orig. Italia centrale
Come nei mss. 1 e 2 dello stesso fondo, tre cartule con la tabula dei contenuti sono inserite nel codice in età moderna, tra i fogli di guardia e il f. 1. La precedente costa, ora incollata alla fine del codice, lo data al XIV secolo.

I. ff. 275, acefalo
Leggendario
ordinamento Non si ravvisa un criterio organico di ordinamento né cronologico (benché i riferimenti alle date liturgiche siano quasi sempre dati nei titoli), né alfabetico, né per categorie di santi o tipologie letterarie: sono frammischiati capitoli della Legenda aurea, epitomi e legendae novae di altra provenienza, più di rado vite e passioni in forma integrale. Si incontrano talora piccoli gruppi o coppie di testi per i quali è riconoscibile un elemento di continuità cronologica oppure geografica.
note I primi 32 fogli sono perduti, come si evince dalla numerazione più antica.


1. ff. 1-5v - Vita sancti Iohannis Chrysostomi, acefala
inc. possidebitis in celis: elegit totis viribus suis placere Domino - expl. requiescit vero sanctum corpus beatissimi patris nostri Grisostomi Iohannis in ecclesia duodecim apostolorum Domini, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et dominatur Deus per infinita saecula saeculorum
Iohannes Chrysostomus: Vita
note Il testo non pare identificabile con alcuna voce BHL; neppure è ricostruibile l'esatta data cui era destinato, dato il criterio di successione non cronologico dei testi del leggendario.


2. ff. 5v-6 - Vita sancti Severi Ravennatis ep. (cfr. BHL S 7680 g [inc.])
tit. De electione beatissimi Severi ac eius laudabilibus gestis
inc. De electione sancti viri beatissimi Severi pontificis - expl. ut vos cum desiderio magis quam fastidio legatis, qui est benedictus in saecula saeculorum
Severus Ravennas ep.: Vita
data liturgica 1 febbraio


3. f. 6r-v - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6421)
inc. Temporibus illis immanis persecutio fuit Christianis - expl. Dioclitiano nono Maximo octavo consulibus et imperatoribus, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et laus et gloria in saecula saeculorum
Pancratius Romae mart.: Passio
data liturgica 12 maggio


4. ff. 6v-7 - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061)
tit. De sancta Petronilla
inc. Petronillam itaque bene nostis voluntate Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloacam
Petronilla Romana virgo: Passio
data liturgica 31 maggio
note Come sempre, questa parte della passione ciclica di Nereo, Achilleo e compagni è seguita senza distinzione da quella relativa a Nicomede.


5. f. 7 - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speculis positus occulte liberavit corpus eius - expl. interventum martyris qui passus est pro nomine Domini nostri Yhesu Christi, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Nicomedes presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 31 maggio


6. ff. 7-8 - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8712)
tit. De sancto Vito, Modesto et Crescentia
inc. In provincia Litia temporibus Dioclitiani et Antonini imperatorum multas virtutes operabatur in infantia sua beatissimus Vitus - expl. passi sunt autem beatissimi martyres Vitus, Modestus et Crescentia septimodecimo kal. iulii sub Diocletiano et Antonino imperatoribus, in nobis vero regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.: Passio
data liturgica 15 giugno
note Al f. 7 ne segue uno non numerato e mutilato da un ampio strappo, che preserva solo un terzo circa della colonna interna.


7. f. 8r-v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.
tit. De sanctis Gervasio et Protasio martyribus
prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam - expl. de inventione corporum ad letitiam rememoremus
inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me per orationes eorum consequi misericordiam Domini nostri Yhesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio + inventio
data liturgica 19 giugno (non indicata)
note Prologo indistinto dal testo.


8. ff. 8v-9 - Passio sanctae Aureae mart. (= BHL 808)
tit. De sancta Aurea virgine
inc. Tempore quo nequissimus Claudius Romane urbis sumpsit imperium - expl. et ibi die noctuque ieiuniis et orationibus epulabatur
Aurea seu Chryse virgo, Censurinus et soc. ad Ostia Tiberina martyres saec. III: Passio
data liturgica 24 agosto (non indicata)
note Il testo comprende solo i primi 4 paragrafi della Passio (cfr. AASS Aug. IV, col. 758B).


9. f. 9r-v - Passio sancti Secundi Thebaei mart. (= BHL 7569)
tit. De sancto Secundo martyre
inc. Sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus fuit vir quidam spectabilis nomine Secundus - expl. que Duzia nuncupatur. Passus est autem beatissimus martyr Christi Secundus sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum
Secundus Thebaeus mart.: Passio
data liturgica 26 luglio
note Poiché la data abituale del santo è il 26 di agosto, si può sospettare che la rubrica contenga una svista, recitando VII kal. augusti in luogo di septembris; sono del resto frequenti nel codice date anomale.


10. ff. 9v-14 - Passio sanctae Martinae Romae v. mart. (= BHL 5588)
tit. De sancta Martina
inc. Regnante primo omnium in abitu totius orbis Domino et salvatore nostro Yhesu Christo - expl. et gratiam invenire apud Dominum nostrum Yhesum Christum, cui est honor et gloria cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum
Martina virgo Romae mart.: Passio
data liturgica 1 gennaio


11. ff. 14-20 - Passio sancti Iuliani, Basilissae et soc. (= BHL 4532)
tit. De sancto Iuliano martyre
inc. Beatus Iulianus nobilis familie illustris in seculo erat - expl. passi sunt autem idibus ianuarii, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui est gloriosus in saecula saeculorum
Iulianus, Basilissa et soc. Antinoi in Aegypto monaci: Passio
data liturgica 13 gennaio
note Questi santi sono ricordati il 6 gennaio nel Martirologio geronimiano, il 9 gennaio in quello di Adone, ma il testo stesso della passione corrisponde alla rubrica idibus ianuarii.


12. f. 20r-v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. De sancto Felice iuniori confessore
inc. Factum est autem ut post completionem beatissimi Felicis presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimento in orationem perrexit ad Dominum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per inmortalia saecula saeculorum
Felix Romanus presbyter saec. III: Passio
data liturgica 14 gennaio


13. ff. 20v-23v - Passio sancti Anastasii Persae et soc. in Assyria mart. (cfr. BHL 408 [inc.])
prol.
tit. De sancto Anastasio
prol. inc. Unigenitus Filius et Verbum Dei per quem omnia facta sunt - expl. et sic incipiam enarrare
inc. Erat quidam de Persida Razehe vocabulo, nomen autem ei Magundat - expl. XXII die ianuarii indictione I anno XVII imperii Heraclii et XV Constantini, regnante Domino nostro Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres: Passio
data liturgica 22 gennaio


14. f. 23v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 94 (Cristina)
tit. De sancta Christina virgine
inc. Christina magnis parentibus orta in Tyro Italie - expl. et illa percussa spiritum Deo reddidit IX kal. augusti
Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 24 luglio
note Il testo corrisponde, con alcune variazioni, al cap. 94 della Legenda aurea, privo dell'iniziale de nomine e degli ultimi due periodi (62-63, p. 649 nell'edizione Maggioni).


15. ff. 23v-25 - Passio Sebastenorum mart. XL (= BHL 7537)
tit. Sanctorum XL martyrum
lemma inc. Qui in Sebastia civitate martyrio consummati sunt - expl. Gorgoni, Candidi
inc. Hi omnes simul XL passi sunt temporibus Licinii imperatoris - expl. consummati sunt sancti XL martyres et preside Agricolao et duce Lysia sub die quinto iduum martiarum, in gloriam et in laudem Dei
Sebasteni martyres XL: Passio
data liturgica 10 marzo
note La prima parte del lemma è copiata in forma di titolatura.


16. ff. 25-26v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 56 (Giorgio) (= BHL 3395)
prol.
tit. De sancto Georgio martyre
prol. inc. Georgius dicitur a geos quod est terra - expl. Persarum presentibus LXX regibus imperii sui
inc. Georgius tribunus genere Cappadocum pervenit quadam vice in provinciam Lybie - expl. donec ibidem reliquiarum particulam dimiserunt
Georgius Cappadox martyr saec. III: Passio
data liturgica 23 aprile
note Sono omessi i periodi finali (139-142, p. 398 dell'edizione Maggioni).


17. ff. 26v-27 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 10 (Innocenti) (= BHL 4277)
prol.
tit. De sanctis innocentibus
prol. inc. Innocentes dicti sunt triplici ratione - expl. et post medium vite equitatem bone opinionis
inc. Innocentes ab Herode Ascalonita - expl. prout cum fratre ordinaverat interfecit
Innocentes martyres: Passio
data liturgica 28 dicembre


18. ff. 27-28 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 36 (Ignazio) (= BHL 4263)
tit. Ignatii episcopi et martyris
inc. Ignatius quasi ignem patius idest patiens ignem divini amoris - expl. et commendatio honoris immensi
Ignatius Antiochenus ep. mart.: Passio
data liturgica 1 febbraio


19. f. 28r-v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 140 (Furseo) (= BHL 3217)
tit. De sancto Forseo episcopo et confessore
inc. Forseus episcopus cuius historiam Bedam scripsisse creditur - expl. et in bonis operibus laudabiliter vitam finivit
Furseus Latiniacensis abbas: Vita
data liturgica 16 gennaio (non indicata)


20. ff. 28v-29 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 177 (papa Pelagio)
tit. De pessimo Magumettho
inc. Clericus quidam valde famosus cum in Romana curia honorem quem cupiebat - expl. ad Longobardorum historiam prosequendam stylus se vertat
note Estratto corrispondente ai periodi 77-151, pp. 1261-6 dell'edizione Maggioni.


21. ff. 29-31v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 177 (papa Pelagio)
tit. Historia Longobardorum
inc. Longobardi igitur Romano imperio plurimum molesti erant - expl. sedes imperii usque hodie vacat
note Estratto dallo stesso cap. 177, che prosegue il precedente fino al termine, corrispondente ai periodi 152-406, pp. 1266-82 della citata edizione.


22. ff. 31v-32 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 57 (Marco) (= BHL 5290)
prol.
tit. De sancto Marco evangelista
prol. inc. Marcus interpretatus sublimis mandato - expl. laudem divinam confirmat ecclesiam
inc. Marcus evangelista leviticus genere - expl. ubi ecclesia in honorem sancti Marci mire pulcritudinis fabricata est
Marcus evangelista: Passio + translatio
data liturgica 25 aprile
note Estratto dal principio del capitolo al periodo 64, p. 403 dell'edizione Maggioni.


23. f. 32r-v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 83 (papa Leone)
tit. De sancto Leone papa confessore
inc. Leo papa, ut in miraculis beate virginis legitur - expl. aliter alicui manus imposueris exigeris
Leo II papa
data liturgica 28 giugno
note Omesso l'ultimo periodo con la data di morte (27, p. 557 nell'edizione Maggioni).


24. ff. 32v-33 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 125 (Lupo) (= BHL 5084)
tit. De sancto Lupo confessore
inc. Lupus apud Aurelianum ex genere regali ortus - expl. tandem multis clarus virtutibus in pace quievit
Lupus Senonicus ep.: Vita
data liturgica 1 settembre (non indicata)


25. f. 33 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 126 (Mamertino) (= BHL 5202)
tit. De sancto Mamurtino confessore
inc. Mamurtinus prius Paganus cum quadam vice idola coleret - expl. ubi in ecclesia sancti Germani honorifice est sepultus
Mamertinus Autisiodorensis abb.: Conversio
data liturgica 20 aprile (non indicata)
note È possibile anche la data del 20 marzo.


26. f. 33r-v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 135 (Lamberto) (= BHL p. 700 n° 7)
tit. De sancto Lamberto martyre
inc. Lambertus nobilis genere sed nobilior sanctitate vite - expl. cum multa civitatis mestitia sepulture dederunt
Lambertus Traiectensis episcopus: Vita
data liturgica 17 settembre (non indicata)


27. ff. 33v-34 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 144 (Leodegario) (= BHL p. 723 n° 7)
tit. De sancto Leodegario episcopo et martyre
inc. Leodegarius dum omni virtute polleret - expl. passus est autem circa annum Domini DCLXXX
Leodegarius Augustodunensis ep.: Passio
data liturgica 2 ottobre


28. f. 34 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 172 (Giovanni Colobo) (= BHL p. 648 n° 1)
tit. De sancto Iohanne abbate confessore
inc. Iohannes abbas cum per annos XL in eremo habitasset - expl. quam quod primus ego ipse non fecerim. Hec in vita Patrum
Iohannes Colobus seu Parvus in deserto Scetis erem.
data liturgica 17 ottobre (non indicata)


29. ff. 34-35v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 8 (Stefano) (= BHL p. 1140 n° 16)
tit. De sancto Stephano protomartyre
inc. Stephanus grece latine dicitur corona - expl. secundum fuit in beato Iohanne, tertium in innocentibus
Stephanus diac. protomart.: Passio
data liturgica 26 dicembre


30. ff. 35v-36 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 49 (Patrizio) (= BHL 6514)
tit. De sancto Patricio confessore
inc. Patricius dum Scottum regi de Christi passione predicaret - expl. post XXX dies in Domino feliciter requievit
Patricius episcopus, Hibernorum apostolus: Vita
data liturgica 17 marzo


31. f. 36r-v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 88 (Teodora) (= BHL 8071)
tit. De sancta Theodora
inc. Theodora nobilis mulier et speciosa - expl. ipse in abbatem unanimiter est electus
Theodora Alexandrina, Theodorus dicta: Vita
data liturgica 11 settembre (non indicata)


32. ff. 36v-37 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 124 (Sabiniano) (= BHL 7442)
tit. De sancto Saviniano martyre et Savina
inc. Savinianus et Saviniana fuerunt filii Savini - expl. qui venientes eum honorifice sepelierunt
Sabina Trecis v.
Sabinianus Trecis mart.: Passio
data liturgica 29 gennaio
note Privo del periodo finale (87, p. 894 nell'edizione Maggioni) relativo alla passione di Sabina.


33. ff. 37v-38 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 177 (papa Pelagio) (= BHL 6614)
tit. De sancto Pelagio papa et confessore et quibusdam actis Longobardorum
inc. Pelagius papa multe sanctitatis fuit - expl. sicut legitur in quadam historia ipsius et in quadam chronica
Pelagius I papa
data liturgica 2 marzo (non indicata)
note La voce BHL è ricavata proprio da questo codice. Si tratta della prima parte del cap. 177, fino al periodo 76 a p. 1261 dell'edizione Maggioni; il rimanente era già stato copiato separatamente (cfr. sopra, item 20 e 21).


34. f. 38r-v - Passio sanctarum Lucillae, Florae et soc. mart. (= BHL 5017)
tit. De sancta Flora virgine et martyre
inc. Flora virgo sanctimonialis civis urbis Rome - expl. passe sunt iste gloriose virgines et martyres Christi IV kal. augusti, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Lucilla, Flora et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 29 luglio
note Normalmente il testo è associato al 28 luglio nei leggendari qui censiti.


35. ff. 38v-43v - Vita sancti Eusebii Vercellensis ep. (= BHL 2748-2749)
prol., additamentum
tit. De sancto Eusebio episcopo et martyre
prol. inc. Que Deo auctore in hoc nostro opere conscripta sunt - expl. primitus edisserendum est
inc. Diocletiano ergo et Maximiano imperatoribus Romanorum et persecutoribus Christianorum - expl. celebratur autem eius festivitas kal. augusti, regnante Yhesu Christo Domino nostro qui cum Patre et Filio et Spiritu Sancto in trinitate perfecta vivit et regnat unus Deus per infinita saecula saeculorum
addit. inc. Precepit enim idem beatissimus Eusebius - expl. eius precibus et meritis nostri auctoris illius gestorum misertus sit omnipotens Deus
Eusebius Vercellensis episcopus m. 1-8-371: Vita
data liturgica 16 luglio
note La data non corrisponde a quelle abituali, 1° agosto o 16 dicembre.


36. ff. 43v-45 - Passio et translationes sanctorum Firmi et Rustici Veronae mart. (= BHL 3020-3021)
tit. De sanctis Firmo et Rustico martyribus
inc. In diebus illis regnante impiissimo Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi facta est persecutio ingens Christianorum - expl. quod fieri nullus ambigat usque in hodiernum diem, prestante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto in unitate vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum
Firmus et Rusticus Veronae martyres saec. III: Passio + translatio
data liturgica 9 agosto


37. ff. 45-48 - Passio sanctae Susannae v. mart. (cfr. BHL 7937 [inc.])
tit. De sancto Gavinio et Susanna eius filia martyribus
inc. Temporibus Diocletiani et Maximiani augustorum fuit quidam presbyter - expl. quia domus ad domum beati Gavinii presbyteri iungebatur beati Gaii episcopi, regnante in universo mundo Domino nostro Yhesu Christo cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Susanna v. Romae mart.: Passio
data liturgica 11 agosto


38. ff. 48-49v - Passio sancti Zenonis et soc. Nicomediae mart. (= BHL 8999)
tit. De sancto Zenone martyre
inc. Eodem tempore quo Iulianus imperator perrexit Nicomediam civitatem - expl. sepelivit in Nicomedia intra civitatem ubi florent eius orationes usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi in saecula saeculorum
Zeno et soc. Nicomediae mart.: Passio
data liturgica 2 settembre


39. ff. 49v-51v - Passio sanctae Euphemiae Chalcedone v. mart. (= BHL 2708)
tit. De sancta Euphemia martyre virgine
inc. Sub Diocletiano imperatore, proconsule autem Prisco, in Europa erat congregatio magna Christianorum - expl. ut precibus sancte martyris inveniamur partem habere cum illa in saecula saeculorum
Euphemia Chalcedone virgo martyr m. 16-9-303: Passio
data liturgica 16 settembre


40. ff. 51v-53 - Passio sanctorum Gorgonii et Dorothei Nicomediae mart. [Adalberto Pragensi ep. adscripta] (= BHL 3617)
prol.
tit. De sanctis Gorgonio et Dorotheo martyribus
prol. inc. Magnum summopere studium multaque cura - expl. ne pro Dei amore pigrescant
inc. Diocletiano in rebus publicis agente - expl. genti Saxonum et ecclesie Mindonensi patrocinatur, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Gorgonius et Dorotheus Nicomediae mart.: Passio
data liturgica 11 marzo
note La data corrisponde al culto originario, mentre nei martirologi latini a partire da Adone si fissa il 9 settembre.


41. ff. 53-55v - Passio sanctorum Sergii et Bacchi mart. (= BHL 7599)
tit. Sergii et Bacchi martyrum
inc. Imperante Maximiano tyranno multus error hominum genus possederat - expl. martyrem Christi honorantes persistunt in eodem loco erga preceptum Domini, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sergius et Bacchus in Syria mart.: Passio
data liturgica 7 ottobre


42. ff. 55v-56v - Passio sanctae Iustinae Patavii v. mart. (= BHL 4573)
prol.
tit. De sancta Iustina virgine martyre
prol. inc. Quoniam sicut sanctus Raphael nos adhortari dignatur - expl. et vobis eam sum preconatus
inc. In diebus illis beatissima igitur Iustina ex Christianis parentibus oriunda - expl. cuius memorabile natale colendum sub die nonarum octobrium Dominus noster Yhesus Christus sue martyri consecravit, cui est honor et gloria et potestas sine fine per omnia saecula saeculorum
Iustina Patavii virgo mart.: Passio
data liturgica 7 ottobre


43. ff. 56v-58 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Passio septem dormientium apud Ephesum translatio ex graeco (= BHL 2313)
tit. De septem dormientibus
inc. Temporibus Decii imperatoris cum per universum orbem persecutio Christianorum exagitaretur - expl. et omnis populus glorificavit imperatorem et gratias egerunt Domino Yhesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Dormientes (Septem) Ephesi mart.: Passio
data liturgica 27 luglio (non indicata)


44. ff. 58-59 - Passio sanctorum Crispini et Crispiniani mart. (= BHL 1990)
tit. De sancto Crispino et Crispiniano
inc. Cum sub Maximiano et Diocletiano qui simul imperii potiti potestate - expl. salutem largitur infirmis, cui est honor et imperium, gloria indeficiens qui cum Patre summo et Spiritu Sancto manet in saecula saeculorum
Crispinus et Crispinianus Suessione mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre


45. ff. 59-60v - Passio et inventio sancti Quintini Viromandensis mart. (= BHL 6999)
prol.
tit. De sancto Quintino martyre
prol. inc. Sanctum atque perfectum et gloriosum triumphum sancti Quintini - expl. alioquin melius est tacere quam falsa dicere
inc. Igitur illo tempore sub Maximiano imperatore multi Christiani persecutionem patiebantur - expl. aqua autem fuit tumulus corporis illius annis circiter quinquaginta quinque
Quintinus Viromandensis mart.: Passio + inventio
data liturgica 31 ottobre


46. ff. 60v-61 - Passio sanctae Eustochiae Tarsi v. mart. (= BHL 2775)
tit. De sancta Eustochia martyre
inc. Anno sexcentesimo quinquagesimo septimo ab urbe condita Iulianus imperator iussit - expl. martyrizata est autem venerabilis Dei Eustochia virgo sub Iuliano cesare die kalendarum novembrium, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto regnat in saecula saeculorum
Eustochia virgo Tarsi mart.: Passio
data liturgica 1 novembre
note La data consueta è il 2 novembre.


47. f. 61r-v - Passio sanctorum Fidis, Caprasii, Primi et Feliciani Aginni mart. (= BHL 2928)
tit. De sancta Fide
inc. Sancta igitur Fides Agennensium civitate oriunda fuit - expl. ubi non tam sepelisse quam recondidisse viderentur
Fides virgo, Caprasius, Primus et Felicianus Aginni martyres saec. III: Passio
data liturgica 6 ottobre
note L'explicit non corrisponde pienamente a quello riportato in BHL.


48. ff. 61v-64v - Passio sanctorum Eustachii, Theopistes uxoris et filiorum mart. (= BHL 2760)
tit. De sancto Eustachio
inc. In diebus Traiani imperatoris demonum prevalente fallacia erat quidam magister militum - expl. impetrant que promissa sunt sanctis per gratiam Domini et salvatoris nostri Yhesu Christi cui est gloria et potestas in saecula saeculorum
Eustachius seu Eustasius (al. Placidus), Theopiste uxor et filii martyres: Passio
data liturgica 13 novembre


49. ff. 64v-65v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. Vitalis et Agricole
inc. Ambrosius servus Christi vocatus episcopus - expl. Passi sunt in civitate Bononiensi sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Vitalis et Agricola Bononiae mart.: Passio
data liturgica 4 novembre


50. ff. 65v-66v - Passio sancti Mennae Aegyptii in Phrygia mart. (= BHL 5921)
tit. De sancto Menna martyre
inc. Anno secundo imperii sui Diocletianus et Maximianus augusti observanda per provincias universas precepta destinaverunt - expl. in qua multas virtutes operatur Deus ad laudem nominis sui usque in presentem diem, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Mennas Aegyptius in Phrygia martyr: Passio
data liturgica 11 novembre


51. ff. 66v-69 - Passio sancti Petri Alexandrini ep. [interprete Anastasio Bibliotechario] (= BHL S 6698 f)
tit. Petri Alexandrini martyris
inc. Regnante impio et iniquo Diocletiano in Nicomediensium illustrissima civitate erat multa tempestas et conturbatio - expl. et fiduciam magnam habeat apud universorum dominatorem et Deum Dominum nostrum Yhesum Christum cui est gloria et imperium in saecula saeculorum
Petrus Alexandrinus episcopus m. 311: Passio
data liturgica 20 novembre
note La data normalmente attestata è il 25 novembre.


52. ff. 69-73 - Passio sancti Mercurii Caesareae Cappadociae mart. (= BHL 5933)
tit. De sancto Mercurio martyre
inc. Decius ambitionis inflammatus libidine - expl. ultionem sanctorum suorum reddidit qui dixit mihi vindictam et ego retribuam, qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Mercurius Caesareae Cappadociae mart.: Passio
data liturgica 25 novembre


53. ff. 73-74 - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart. (= BHL S 7453 h [inc.] e BHL 7451 [expl.])
tit. De sancto Sabino episcopo martyre
inc. Maximianus augustus iussit ut in capitolium urbis Rome omnes convenirent - expl. martyrizatus est autem sanctus Sabinus episcopus sub die VII iduum decembrium, ubi prestantur beneficia sanctorum usque in hodiernum diem
Sabinus episcopus et soc. Spoleti martyres: Passio
data liturgica 7 dicembre


54. ff. 74-75 - Passio sanctae Eulaliae Barcinone v. mart. (= BHL 2696)
tit. De sancta Eulalia martyre et virgine
inc. In Barcillona civitate provincie Hispanie sub Datiano preside - expl. celebratur ergo natale eius in Barcillona civitate sub die IV idus decembris, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Eulalia Barcinone virgo mart.: Passio
data liturgica 10 dicembre
note La data indicata è propria dell'omonima santa di Merida, mentre il culto di questa Eulalia è legato al 12 febbraio (la sovrapposizione tra le due figure è spesso attestata nei codici).


55. ff. 75-76 - Passio sancti Longini militis in Cappadocia mart. (= BHL 4965)
tit. De sancto Longino
inc. In diebus Domini nostri Yhesu Christi fuit quidam miles centurio nomine Longinus - expl. decima kalendarum decembris sub preside Octavio, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est cum Patre in unitate Spiritus Sancti honor, virtus, imperium et potestas, eternitas, maiestas nunc et per inmortalia saecula saeculorum
Longinus miles in Cappadocia mart.: Passio
data liturgica 22 novembre


56. ff. 76-77 - Passio sancti Theonesti ep. et soc. Altini mart. (= BHL 8114)
tit. De sanctis Teonisto, Urso, Albano, Tabra et Tabrata martyribus
inc. Regnante Domino nostro Yhesu Christo ante omnia saecula super omnes celos et super omnem terram - expl. migravit cum piissimis principibus potiturus premia meritorum, prestante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Theonestus ep. et soc. Altini mart.: Passio
data liturgica 22 novembre


57. ff. 77-79v - Passio sanctae Febroniae v. et soc. Sibapoli [auctore Thomaide] (= BHL 2844)
tit. De sancta Febronia martyre et virgine
inc. Factum est in diebus Dioclitiani imperatoris Anthimus epharcus infirmitate corporis deprehensus - expl. et omnem traditionem bene tenuit usque in finem. Acta sunt hec ad laudem et gloriam Domini nostri Yhesu Christi, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Febronia virgo et soc. Sibapoli in Mesopotamia martyres: Passio
data liturgica 5 giugno
note La data propria della santa è il 25 giugno (con le varianti del 15 o dei giorni immediatamente precedenti, 23 e 24); indicazioni anomale come questa sono attribuite dall'editore del testo, Paolo Chiesa, a corruttele di trasmissione passate inosservate nelle aree prive di una tradizione cultuale specifica (cfr. l'edizione citata in bibliografia, p. 39). L'explicit è anticipato nella copia all'interno della seconda frase del cap. 43, cui si lega la formula finale (cfr. ibid., p. 191). Il codice tramanda la IV redazione della versione settentrionale dell'opera.


58. ff. 79v-81 - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (= BHL 286)
tit. De sancto Alexio confessore
inc. Fuit Rome vir magnus et nobilis Euphimianus nomine - expl. petitionis effectum sine dubio consequi valeat, per Dominum nostrum Yhesum Yhesum Christum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V: Vita
data liturgica 17 luglio


59. ff. 81-83v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 168 (Caterina) (= BHL 1667)
additamentum
tit. De sancta Katerina martyre virgine
addit. inc. Fuit in civitate Alexandria quidam Costus nomine - expl. de circumstantibus regionibus convenire ad dictam solempnitatem precepit omnes
inc. Katerina igitur Costi regis filia - expl. quod vitio scriptoris factum sit ut pro Maximino Maxentius poneretur
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 25 novembre
note Il testo della Legenda aurea ha inizio al f. 81v, dopo una prima parte di provenienza estranea che ne sostituisce il prologo.


60. ff. 83v-87v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2838)
tit. De sancto Faustino et Iovita
prol. expl. Dum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est
inc. Eodem tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. quintodecimo kalendarum marciarum angelicis provectis manibus a Domino sunt in gloria suscepti eterna, cui est honor et imperium, virtus et gloria in cuncta saecula saeculorum
Faustinus presb. et Iovita diac. fratres: Passio
data liturgica 15 febbraio


61. ff. 87v-88 - Passio sancti Floriani Laureaci in Norico mart. (= BHL 3054)
tit. De sancto Floriano martyre
inc. In diebus illis sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus facta est persecutio Christianorum - expl. acta sunt autem hec apud Nuricum Repense in Lauriaco imperantibus Dioclitiano et Maximiano agente Aquilino preside, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui est gloria et potestas in saecula saeculorum
Florianus Laureaci in Norico mart.: Passio
data liturgica 4 maggio


62. ff. 88-89 - Passio sanctorum Victoris et Coronae in Aegypto mart. (= BHL S 8560 b)
tit. De sancto Victore
inc. In diebus illis persecutio erat Christianorum commota ab imperatore Romano scilicet Antonino - expl. martyrizatus est autem sanctus Victor pridie idus novembris, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Victor et Corona in Aegypto (al. in Syria) martyres sub Antonino: Passio
data liturgica 12 novembre
note La data attestata per il culto è il 14 maggio, che probabilmente non per caso coincide con quella del testo seguente: la coppia potrebbe provenire da un modello impostato in ordine cronologico.


63. ff. 89-90 - Passio sanctorum Felicis et Fortunati Aquileiensium mart. (= BHL S 2860)
tit. De sanctis Felice et Fortunato
inc. Sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus anno duodecimo exiit edictum eorum - expl. martyrizati sunt autem sancti Dei Felix et Fortunatus sub die quartodecimo mensis madii, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Felix et Fortunatus Aquileiae martyres saec. III: Passio
data liturgica 14 maggio


64. f. 90r-v - Passio sancti Severi in provincia Valeriae presb. (= BHL 7685)
tit. De sancto Severo martyre
inc. Temporibus Maximiani imperatoris orta est seva persecutio adversus Christianos - expl. passus est autem beatissimus Christi martyr Severus die kalendarum februariarum, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto per infinita saecula saeculorum
Severus in provincia Valeriae presb.: Passio
data liturgica 1 febbraio


65. ff. 90v-91v - Passio sanctae Bibianae seu Vivianae v. et soc. Romae mart. [auctore Donato subdiac.?] (= BHL 1322)
tit. De sanctis Fabiano, Fausto, Demetria et Viviana
inc. Ortu Iuliani imperatoris impiissimi persecutoris cruciati sunt in diversis provinciis iussu eius multa milia martyrum - expl. qui etiam cum presbyteris et diaconibus in eodem loco Domino Yhesu Christo sacrificium offerebat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Bibiana seu Viviana virgo, Dafrosa, Flavianus, Faustus, Pigmenius et soc. Romae martyres: Passio
data liturgica 2 dicembre


66. ff. 91v-95v - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. De sancto Sebastiano martyre
inc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium civis - expl. fecit ecclesiam heredem Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sebastianus Romae mart.: Passio
data liturgica 20 gennaio


67. ff. 95v-96v - Passio sanctae Apolloniae Alexandriae v. mart. (cfr. BHL S 641 b [inc.])
tit. De sancta Apolonia martyre
inc. Apollonia in urbe Alexandria ex Eusebio rege et matre nata - expl. propter quod in Christo baptizantur multi; passa est autem quarto idus februarii
Apollonia virgo Alexandriae mart.: Passio
data liturgica 9 febbraio


68. ff. 96v-97 - Liber de apparitione sancti Michaelis in Monte Gargano (= BHL 5948)
prol.
tit. Commemoratio Michaelis archangeli
prol. inc. Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe venerandam - expl. libellus in eadem ecclesia positus indicat
inc. Erat in eadem civitate predives nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Michael archangelus: Apparitio
data liturgica 29 settembre


69. ff. 97-98 - Lucianus Hierosolymitanus, Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio et translatio corporis sancti Stefani protomartyris
inc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus - expl. thesaurum misericordie et pietatis quem aperire dignatus est in Domino Iesu Christo cum Spiritu Sancto cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Stephanus diac. protomart.: Inventio
data liturgica 3 agosto


70. ff. 98-104 - Humbertus de Romanis n. 1194/1200, m. 14-7-1277, Legenda sancti Dominici (= BHL 2219 / 2226)
prol.
tit. De sancto Dominico patre Ordinis Predicatorum. Obiit anno Domini 1221 nonis augusti
prol. inc. Multifarie multisque modis olim Dominus electos ad eternum invitans convivium - expl. sed veraci studio perstringere opere pretium est
inc. Beatus Dominicus predicatorum dux et pater inclytus - expl. cuius tanta suavitate redolet adhuc in pulvere iacens corpus
Dominicus Ordinis Praedicatorum fundator n. 1170, m. 6-8-1221: Vita
data liturgica 5 agosto
note L'explicit è rintracciabile negli AASS Aug. I, col. 612F all'interno della versione della vita di Domenico di Teodorico di Appoldia (BHL 2226); l'incipit del testo è però quello della versione di Umberto (BHL 2219), mentre lo stesso prologo accompagna entrambe.


71. f. 104r-v - Miraculum sancti Rufini conf. Capuae culti (= BHL 7372)
prol.
tit. De sancto Rufino confessore
prol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter ac piis animis legantur - expl. pia devotione ad memoriam revocemus
inc. Temporibus siquidem nobilissimi Iustiniani imperatoris - expl. revorsa est cum gaudio in domum suam, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum
Rufinus conf. Capuae cultus: Miracula
data liturgica 25 agosto
note La data propria del culto è di norma il giorno successivo o il 27.


72. ff. 104v-106v - Vita sancti Aegidii in Occitania abb. (= BHL 93)
prol.
tit. De sancto Egidio
prol. inc. Sanctiori quidem ac propensiori cultu reverentie venerandorum patrum gesta - expl. ut sese providendo cognoscat
inc. Sanctus igitur Egidius nativitate grecus a preclaris parentibus originem duxit - expl. petimus tua sancta merita pater Egidi apud Dominum Deum nostrum qui cum Filio suo et Spiritu Sancto vivit et regnat unus Deus per cuncta saecula saeculorum
Aegidius in Occitania abbas saec. VI-VII: Vita
data liturgica 1 settembre


73. ff. 106v-132 - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274, Legenda sancti Francisci maior (= BHL 3107-3109)
tit. De sancto Francisco confessore patre Minorum - De miraculis beati Francisci
inc. Vir erat in civitate Assisii Franciscus nomine - expl. innotescit fidelibus mirificans sanctum suum magnificentia virtutis Altissimi, cui est honor et gloria per infinita saecula saeculorum
miracula inc. Ad omnipotentis Dei honorem et gloriam beati patris Francisci - expl. quo nos introducat verus populi ductor et salvator Christus Iesus crucifixus per merita servi sui Francisci ad laudem et gloriam unius Dei, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Vita + miracula
data liturgica 4 ottobre
note Il passaggio tra le due parti, con la titlatura per la seconda, avviene al f. 125.


74. ff. 132-135 - Walahfridus Strabo n. 808/809, m. 18-8-849, Vita et miracula sancti Galli (= BHL 3247)
tit. De sancto Columbano
inc. Cum preclara sanctissimi viri Columbani, qui et Columba, conversatio per omnem Hiberniam celebrem haberetur - expl. requievit ibi nocte illa cum fratribus
Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca.: Vita + miracula
data liturgica 21 settembre
note La data normale è il 16 ottobre (o 2 febbraio). Il testo si interrompe verso la fine del cap. XVII del libro I (= PL 114,992C).


75. ff. 135-137v - Vita et miracula sancti Bernardi Parmensis ep. (= BHL 1246-1247)
tit. De sancto Bernardo episcopo confessore
inc. Igitur venerabilis episcopus Bernardus Florentia civitate nobili genere Ubertorum ortus - expl. febribus vexati concta sanitate letantur
miracula inc. Quedam mulier de Burgo Sancti Donnini unicam habens filiam - expl. ut cito mihi occurreret quod volebam, auxiliante Domino Iesu Christo qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum
Bernardus Parmensis cardinalis episcopus n. 1060 ca., m. 4-12-1133: Vita + miracula
data liturgica 12 dicembre
note La data consueta è il 4 dicembre (ma in effetti pridie idus della rubrica potrebbe essere una svista per pridie nonas). Il passaggio dalla vita ai miracoli (f. 136v) è indistinto nel testo.


76. ff. 137v-138 - Passio sanctorum Primi, Marci et socc. Tergesti mart. (= BHL 6923)
tit. De sanctis Primo et Marco martyribus
inc. In diebus illis cum imperium obtineret Adrianus - expl. sexto idus maias sub imperatore Adriano preside vero Tergestine civitatis Artasio, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria et laus et potestas in omnia saecula saeculorum
Primus, Marcus et soc. Tergesti mart: Passio
data liturgica 10 maggio


77. ff. 138-144 - Passio sancti Urbani I papae (= BHL 8376-8374)
tit. De sancto Urbano papa martyre
item I inc. Urbanus episcopus natione romanus ex nobilissima prosapia ortus - expl. cantantes et funerea exequia psallentes Domino persolvebant
item II inc. His itaque peractis abiit Carpasius vicarius - expl. multa patrantur mirabilia usque in presentem diem, ad honorem Salvatoris nostri Iesu Christi qui cum Patre ac Flamine Sancto vivit et regnat Deus per eterna saecula saeculorum
Urbanus I papa: Passio
data liturgica 29 maggio
note La data consueta è il 25 maggio.


78. ff. 144-145v - Passio sanctorum Cantii, Cantiani et Cantianillae (cfr. BHL 1545)
prol.
tit. Sanctorum Cantii, Cantiani et Cantianille martyrum
prol. inc. Omnia que a sanctis gesta sunt vel geruntur - expl. da mentem studiis ut hostis incipiat te timere
inc. Beatissimos igitur martyres Christi Cantium Cantianum et Cantianillam - expl. trans flumen Hysoncio loco qui vocatur Aquas Gradatas, imperante Diocletiano et Maximiano, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor est et potestas, laus et iubilatio una cum Patre et Spiritu Sancto nunc et semper in saecula saeculorum
Cantius, Cantianus et Cantianilla Aquileiae martyres: Passio
data liturgica 31 maggio
note Rispetto all'explicit riportato in BHL questo si presenta più esteso nel periodo finale, con indicazione, oltre che della data, del luogo, al dodicesimo miglio da Aquileia.


79. ff. 145v-147v - Passio sanctorum Hermagorae ep. et Fortunati diac. Aquilegiensium mart. (= BHL 3838)
tit. De sanctis Hermacora et Fortunato martyribus
inc. Post resurrectionem Domini nostri Iesu Christi omnes apostoli miserunt sortes - expl. martyrizzatus est autem beatissimus Dei Hermagoras episcopus una cum sancto Fortunato archidiacono suo quarto idus iulias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Hermagoras episcopus et Fortunatus Aquilegienses diaconus saec. I: Passio
data liturgica 12 luglio


80. ff. 147v-148 - Vita sancti Prisci Capuani ep. (= BHL 6927)
tit. De sancto Prischo episcopo confessore
inc. Temporibus siquidem Valentiniani et Valentis augusti in partibus Orientis - expl. intercedente beatissimo Prisco cuius dies natalis celebratur die kal. septembris, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Priscus Capuanus ep.: Vita
data liturgica 1 settembre


81. ff. 148-151 - Vita sancti Anselmi Lucensis ep. [perperam Bardoni Lucensi adscripta] (= BHL 536)
prol.
tit. De sancto Anselmo episcopo confessore
prol. inc. Devotis quorundam precibus instanter cogimur - expl. aliis vero in resurrectione
inc. A pueritia quippe sua qualiter vixerit tum quia pleniter non novimus - expl. et multa alia que pre multitudine invenire non potuimus que si invenerimus vobis scribemus
Anselmus Lucensis episcopus n. 1040 ca., m. 18-3-1086: Vita + miracula
data liturgica 18 marzo


82. ff. 151-153v - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (= BHL 266)
tit. Sanctorum Alexandri, Eventii et Teoduli martyrum
inc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane urbis ecclesie cathedram sedit Alexander - expl. sanctorum autem ipsorum natalis est quinto nonas maias. Benedictus Deus in saecula saeculorum
Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres: Passio
data liturgica 3 maggio


83. ff. 153v-155 - Passio sancti Erasmi in Campania ep. mart. (= BHL 2578)
tit. De sancto Erasmo martyre
inc. Facta est persecutio Christianorum a Diocletiano imperatore - expl. et in nomine tuo recipiat mercedem suam sabbato et dominica, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Erasmus in Campania episcopus et martyr saec. III/IV: Passio
data liturgica 2 giugno


84. f. 155r-v - Passio sanctorum Basilidis et soc. Romae mart. (= BHL 1019)
tit. Sanctorum Basilidis, Tripodis et Madalis confessorum
inc. In civitate Orientali beatus Basilides cum esset in officio Platonis prefecti - expl. et fabricata est sanctitati eorum basilica ubi florent beneficia eorum usque in hodiernum diem
Basilides et soc. Romae martyres: Passio
data liturgica 12 giugno


85. ff. 155v-157 - Miraculum in imagine Veronicae (= BHL 4218)
tit. De Veronica que liberavit Tiberium cum imagine Christi
inc. Factum est autem cum Tiberio et Vitellio consulibus eodem tempore Tiberius Cesar gubernabat imperium - expl. et cum sit homo pollutus se Filium Dei ausus est dicere
Iesus Christus (miracula in imaginibus Christi): Miracula
note Il testo termina in un punto differente da quello indicato in BHL (dove peraltro si avverte della grande varietà in sede finale).


86. ff. 157-160v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6657)
tit. De sanctis apostolis Petro et Paulo
inc. Cum venisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. miliario secundo sub die tertio kalendarum iuliarum ubi prestantur beneficia orationum eorum in saecula saeculorum
Petrus et Paulus: Passio
data liturgica 29 giugno


87. ff. 160v-162 - Gesta Petri et Pauli Antiochiae (= BHL 6678)
tit. Catedra sancti Petri
inc. Cum beatorum apostolorum Petri et Pauli et ceterorum fama et doctrina usquequaque claresceret - expl. in magnam ecclesiam quam fecerant sublimaverunt, eo ipso adiuvante cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Petrus et Paulus: Vita + miracula
data liturgica 22 febbraio


88. ff. 162-164 - Vita sancti Caelestini I papae
prol.
tit. De sancto Celestino papa confessore
prol. inc. Postquam monarchia regni ad Christiane fidei apicem devenit - expl. de multis parvam compendiose recitamus hystoriam
inc. Temporibus igitur Theodosii imperatoris qui eo tempore occidentalem - expl. timore tyranni diu absconditus exstitit
Coelestinus I papa m. 432: Vita
data liturgica 7 giugno
note Testo non identificato.


89. ff. 164v-165v - Passio sanctorum Valeriani, Tiburtii et Maximi Romae mart. (= BHL 8483 [inc.] e 8486 [expl.])
tit. Tiburtii, Valeriani et Maximi martyrum
inc. Sergius Almachius urbis prefectus sanctos Domini fortiter laniabat - expl. ad indicium fidei eius qui resurrectionem se inventurum phenicis exemplo suscepit
Valerianus sponsus sanctae Caeciliae, Tiburtius et Maximus Romae mart.: Passio
data liturgica 14 aprile


90. ff. 165v-166 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Sancte Felicitatis cum septem filiis martyribus
inc. Tempore Antonini principis orta est seditio pontificum - expl. et penas et verbera contempnentes Christi amici effecti sunt in regno celorum, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Felicitas cum septem filiis Romae mart.: Passio
data liturgica 10 luglio (non indicata)


91. ff. 166-168 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (cfr. BHL S 5305 d [expl.])
tit. De sancta Margarita virgine et martyre
inc. Post passionem et resurrectionem Domini nostri Iesu Christi gloriosamque eius ascensionem - expl. omnes audite, Deum timete, mentem sanctam, spontaneum honorem Deo et patrie liberationem qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr: Passio
data liturgica 20 luglio
note Il testo non corrisponde ad alcuna delle versioni registrate in BHL, tra le quali si indica qui la più somigliante per gli estremi dell'explicit. L'epilogo non è riconoscibile per il caratteristico incipit bensì rifuso in un'unica riformulazione, che vede succedersi i seguenti attacchi di periodo: Domine ne statuas illis hoc peccatum, et tunc venerunt angeli... Tunc recesserunt angeli cum anima... Sanctus sanctus sanctus Dominus Sabaoth... Explevit beata Margarita certamina sua..., prima dell'ultimo riportato.


92. ff. 168-169v - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (= BHL 1772)
tit. De sancto Christofero
inc. Passio sancti Christophori martyris sub die septimo kalendarum augusti qui fuit passus sub Dagno imperatore - expl. passus est sanctus Christophorus septimo kal. augusti in Samon civitate, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honon et gloria in saecula saeculorum
Christophorus in Lycia martyr m. 250: Passio
data liturgica 26 luglio
note La data è posticipata di un giorno rispetto a quella abituale.


93. ff. 169v-172 - Vita sancti Symeonis stylitae senioris [auctore Antonio] (= BHL S 7957 b)
tit. De sancto Simeone monacho
inc. Sanctus Simeon ex utero matris sue electus est a Domino - expl. mercedem ab Altissimo recipiet, adiutus precibus beati Simeonis monachi cuius depositio celebratur VI kal. augusti, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Symeon stylita senior: Vita
data liturgica 26 luglio
note La data propria di questo santo è il 5 gennaio, ma evidentemente si è operata una confusione con l'altro Simeone, eremita mantovano dell'XI secolo, venerato appunto il 26 luglio.


94. ff. 172-173 - Wolfherius Hildesheimensis canonicus fl. saec. XI med., Vita Godehardi posterior (= BHL S 3582 b)
tit. De sancto Gotardo confessore episcopo
inc. Preclare indolis puer Gotardus nomine iuxta Althahense monasterium - expl. et alia multa miracula Dominus per eum operatus est, que hic causa brevitatis non ponuntur
Godehardus Hildesheimensis ep.: Vita
data liturgica 5 maggio


95. f. 173r-v - Passio sanctorum Dorotheae et Theophili Caesareae Cappadociae mart. (cfr. BHL 2324)
tit. De sancta Dorothea virgine martyre
inc. Gloriosa martyr et virgo Dorothea ex patre Dorotheo et matre Theodora progenita - expl. et sic perrexit ad Christum quod et nos facere faciat ille qui est benedictus in saecula saeculorum
Dorothea virgo et Theophilus scholasticus Caesareae Cappadociae martyres: Passio
data liturgica 25 gennaio
note La data consueta sarebbe il 6 febbraio: è possibile che l'anomalia si debba a un errore della rubrica, ossia lo scambio tra VIII kal. februarii come si trova scritto e VIII idus, che corrisponderebbe alla data esatta. Il tenore del testo non corrisponde pienamente alla voce BHL.


96. ff. 173v-175 - Vita sancti Thomae Aquinatis (= BHL 8159)
tit. In sancti Tome de Aquino
inc. Beatus Thomas de Aquino ordinis Fratrum Predicatorum fuit prophetatus antequam nasceretur - expl. sic in perpetuum daret sibi gratiam servandi virginitatem
Thomas Aquinas OP 1225-1274: Vita
data liturgica 7 marzo
note La voce BHL è tratta da questo stesso manoscritto.


97. ff. 175-176 - Passio sancti Sigismundi Burgundiorum regis mart. (= BHL 7717)
tit. De sancto Sigismundo rege et martyre
inc. Tempore Tiberii senioris augusti qui sicut reliquas regiones ita Gallias - expl. passus est autem sanctus Sigismundus primo die kalendarum maiarum, regnante Domino Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sigismundus Burgundionum rex mart.: Passio
data liturgica 1 maggio


98. ff. 176-177v - Vita sancti Ludovici IX Francorum regis (cfr. BHL 5049 [expl.])
tit. De sancto Lodovicho rege ordinis Minorum
inc. Felix sanctus Lodovicus ex regali prosapia, patre videlicet clare memorie Carolo rege Sicilie - expl. que ad presens opportune recitari non possunt
Ludovicus IX Francorum rex: Vita
data liturgica 25 agosto


99. ff. 177v-178v
tit. Epistola sulla Concezione di Maria attribuita ad Anselmo di Canterbury


100. ff. 178v-189v - Syrus Cluniacensis monachus m. post 1049, Vita sancti Maioli (= BHL 5178)
prol.
tit. De sancto Maiolo abbate
prol. inc. Superna Christi rorante dextera atque opitulante gratia - expl. ne forte cum rusticitate tum etiam prolixitate pagina inculta displiceat
inc. Igitur in partibus Galliarum exigentibus causis - expl. ubi eius sanctissimis meritis multa prestantur beneficia, regnante in perpetuum Domino nostro Yhesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit liber 3 de obitu sancti Maioli
Maiolus Cluniacensis abbas m. 994: Vita
data liturgica 11 maggio
note Parecchi passaggi del testo sono sottolineati.


101. ff. 189v-192 - Odilo Cluniacensis abbas n. 961/962, m. 1-1-1049, Vita sancti Maioli (= BHL 5182)
inno
tit. Imnus factus pro sancto Maiolo per dominum Odillum
inno inc. Maiolus pater melitus omni laude dignissimus - expl. tollenti mundi crimina cum Patre et Sancto Spiritu in sempiterna secula
addit. inc. Hic pater emeritus mox est ut ad astra vocatus - expl. hucusque venisse sufficiat
vita inc. Post beatissimorum apostolorum et evangelistarum sacrosancta divina et sallutaria documenta - expl. redit ad propria sospes et letus, prestante Domino nostro qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Maiolus Cluniacensis abbas m. 994: Vita
note Tra le due vitae si inseriscono l'inno, non identificato, formato da versi di otto sillabe proparossitoni e rimati a coppie (con rima debole, limitata cioè alla vocale finale); ed una breve aggiunta interamente sottolineata che precede l'incipit autentico, senza distinzione.


102. ff. 192-193v - Passio sanctae Barbarae Nicomediae v. mart. (cfr. BHL 913 [expl.])
tit. De sancta Barbara martyre
inc. Temporibus imperatoris Maximiani erat quidam satrapas nomine Dioscorus - expl. Martyrizata est sanctissima Christi martyr Barbara imperante Maximiano augusto et Martiniano, apud nos vero regnante Domino Deo atque salvatore nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Barbara virgo Nicomediae martyr: Passio
data liturgica 4 dicembre


103. ff. 193v-196 - Passio sanctorum Carpophori, Abundii, Anastasii et soc. mart. (= BHL 1621)
tit. Sanctorum Anastasii cum filiis et nepotibus suis
inc. Temporibus imperatorum qui tyrannica rabie accensi velut lupi - expl. defunctus est autem septimo idus iulii et in eodem oratorio sepultus, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita saecula saeculorum
Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart.: Passio
data liturgica 10 dicembre (non indicata)


104. ff. 196-197 - Translatio Bercetum sancti Abundii Spoleti mart. (= BHL 19)
tit. Translatio corporis sancti Habundii
inc. Temporibus invictissimorum imperatorum Lodovici et Lotharii fuit quidam venerabilis abbas Tiberius nomine monasterii Berceti - expl. et pro sanitate sua immensas cepit reddere grates. Sit igitur Patri et Filio ac Spiritui Sancto laus, gloria et iubilatio per infinita saecula saeculorum
Abundius Spoleti mart.: Translatio
data liturgica 10 dicembre (non indicata)


105. ff. 197-198v - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart. (= BHL 7452)
tit. De sancto Savino episcopo martyre
inc. Maximiano augusto quintodecimo kalendas maias in circo Maximo - expl. ceci illuminantur, infirmi sanantur, demones effugantur ad laudem et honorem Domini nostri Yhesu Christi, qui semper fidelibus suis dat palmam victorie cui est imperium honor regnum in saecula saeculorum
Sabinus episcopus et soc. Spoleti martyres: Passio
data liturgica 7 dicembre


106. ff. 198-200 - Passio sanctae Victoriae Romanae v. mart. (= BHL 8591)
tit. De sancta Victoria martyre
inc. Factum est autem ut illustris vir Titus Aurelius ad petitionem sancte virginis Anatolie - expl. passa est autem a carnifice sancta Victoria decimo kal. ianuarias et decimo eiusdem kal. posita cum laudibus Christi, qui regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Victoria Romana virgo mart.: Passio
data liturgica 23 dicembre


107. ff. 200-201 - Passio sancti Gregorii Spoleti presb. mart. (= BHL 3677)
tit. De sancto Gregorio Spoletano martyre
inc. Temporibus Diocletiani et Maximiani imperatorum talis furor a sacrilegis exardescebat - expl. Mirabilis Deus qui dat votum optanti et benedicit annos iusti; ipsi honor et gloria et laus et imperium in saecula saeculorum
Gregorius presbyter Spoleti martyr: Passio
data liturgica 23 dicembre
note La data indicata corrisponde a quella testimoniata nella passio tradizionale, anche se i martirologi fissarono il culto nel giorno seguente.


108. ff. 201-202 - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL S 4177 f)
tit. De inventione et translatione Crucis Christi
inc. Postquam Constantinus auguste memorie imperator sacro per beatum Silvestrum lotus est baptismate - expl. et hoc loco translationis nostre finem imponat
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
note È probabile che il testo si intendesse riferito al 31 dicembre, data la menzione di Silvestro, in accordo fra l'altro con la successione cronologica dei testi di questa sezione del leggendario.


109. ff. 202-203v - Passio sanctae Columbae Senonensis v. mart. (= BHL 1896)
tit. De sancta Columba virgine et martyre
inc. Eodem tempore cum adhuc mundus sub gentili esset redactus errore - expl. acta sunt hec in civitate Senonas die pridie kal. ianuariarum, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum
Columba apud Senones virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 31 dicembre


110. ff. 203v-208 - Passio sanctae Martinae Romae v. mart. (= BHL 5588)
tit. Sancte Martine virginis et martyris
inc. Regnante primo omnium in ambitu totius orbis Domino et salvatore nostro Iesu Christo - expl. mereamur cum omnibus sanctis consortes fieri et gratiam invenire apud Dominum nostrum Yhesum Christum cui est honor et gloria cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum
Martina virgo Romae mart.: Passio
data liturgica 1 gennaio


111. ff. 208-212 - Eugippius v. 460/470, m. post 532, Commemoratorium de vita sancti Severini (= BHL 7656)
tit. Sancti Severini episcopi confessoris
inc. Tempore quo Attila rex Hunnorum defunctus est in utraque Pannonia - expl. receperunt ac recipiunt sanitatem operante gratia Domini cui honor et gloria in saecula saeculorum
Severinus in Norico Ripensi presb.: Vita
data liturgica 8 gennaio


112. ff. 212-213 - Passio sancti Babylae Antiocheni ep. mart. (= BHL S 890)
tit. De sancto Babila episcopo martyre
inc. Numerianus rex cum immolasset immundis idolis voluit intrare in domum Dei - expl. et ipsius incisum est caput Babile IX kal. februarii et positus est cum infantibus et cum boia et compedibus in pace. Per omnia benedictus Deus in saecula saeculorum
Babylas Antiochenus episcopus et martyr m. 250: Passio
data liturgica 24 gennaio


113. ff. 213-218 - Passio sanctorum Thyrsi, Leucii, Callinici et soc. mart. (= BHL 8280)
tit. De sanctis Lucio et Tirso martyribus
inc. In illis diebus quo Christi membra hostis interimebat - expl. cuius autem in pleno reperta fuerit fides reportat praemium cum laude, per eumdem Dominum nostrum qui manet in Trinitate unus in saecula saeculorum
Thyrsus, Leucius, Callinicus et soc. in Asia mart.: Passio
data liturgica 2 febbraio
note La data indicata non è tra quelle, pur numerose, fissate dai martirologi (28 aprile e vari giorni di gennaio).


114. ff. 218-219 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 29 (Paola) (= BHL 6550)
tit. De sancta Paula matrona Romana
inc. Paula fuit nobilissima matrona Romanorum - expl. vale, Paula, et cultoris tui ultimam senectutem orationibus iuva
Paula Romana vidua: Vita
data liturgica 26 gennaio (non indicata)


115. ff. 219-222 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 115 (Assunzione) (= BHL 5353)
tit. De assumptione Marie virginis
inc. Assumptio virginis Marie qualiter facta sit ex quodam libello apocrypho - expl. Tunc timore monachi redeunt ad coenobium et demones properant ad infernum
Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio): Transitus
data liturgica 15 agosto


116. f. 222r-v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 151 (Leonardo) (= BHL p. 724 n° 5)
tit. De sancto Leonardo confessore
inc. Leonardus fuisse dicitur circa annum Domini - expl. in crastinum se finiendum predixit
Leonardus Corbiniacensis conf.
Leonardus Nobiliacensis, in dioecesi Lemovicensi confessor VI saec.: Vita + miracula
data liturgica 6 novembre


117. ff. 222v-223v - Eusebius Caesariensis, Historia ecclesiastica, IV 14-15 (passione di Policarpo) (= BHL S 6875 a)
tit. De sancto Polycarpo martyre
inc. Polycarpus qui non solum ab apostolis eruditus est - expl. martyrizatus est autem venerabilis Dei Polycarpus Smyrniacorum episcopus sub die tertia nonarum februariarum, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Polycarpus Smyrnensis ep.: Passio
data liturgica 3 febbraio
note La data abituale è il 26 gennaio (o 23 febbraio nel culto greco).


118. ff. 223v-225 - Passio sanctorum Tryphonis et Respicii mart. Niceae (cfr. BHL S 8338 b/d)
tit. De sancto Triphone martyre
inc. Anno nonodecimo imperii Augusti regnavit Gordianus in urbe Roma - expl. complevit autem martyrium suum beatissimus Tryphon tertio nonas februarii, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Tryphon et Respicius Niceae mart.: Passio
data liturgica 3 febbraio
note Il testo non corrisponde ad alcuna voce BHL: qualche somiglianza nell'incipit si riscontra con le due segnalate.


119. ff. 225-226 - Passio sanctarum Fuscae v. et Maurae mart. (= BHL S 3222 c)
tit. De sancta Fusca martyre
inc. In temporibus illis cum magna martyrum victoria et virtus celebraretur - expl. laudantes Patrem et Filium et Spiritum Sanctum, qui tantam gloriam prestat sanctis suis. Ipsi honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum
Fusca virgo et Maura Ravennae mart.: Passio
data liturgica 13 febbraio


120. ff. 226-227 - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. De sancto Valentino episcopo et martyre
inc. Propheta loquitur ad Deum: Secundum altitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sancti Valentini sunt sepulti, collaudantes Dominum nostrum Yhesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto in immortalia saecula saeculorum
Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr: Passio
data liturgica 14 febbraio


121. ff. 227-229 - Passio Acacii primicerii et sociorum 10000 crucifixorum in monte Ararath (= BHL S 20 f)
prol.
tit. De decem milibus martyrum
prol. inc. Salvatore nostro Iesu Christo apparente orta est magna iustitia - expl. meruerunt huiusmodi gratiam
inc. Adrianus vero et Antoninus imperatores habentes prelium cum Ephratensibus - expl. finierunt autem sancti martyres mense februario vigesima prima die feria quinta hora nona, regnante Domino nostro Yhesu Christo. Ipsum enim decet honor et imperium Patrem et Filium et Spiritum Sanctum nunc et semper in saecula saeculorum
Acacius primicerius et soc. 10000 crucifixi in monte Ararath: Passio
data liturgica 21 febbraio
note La data abituale è il 22 giugno. Il prologo presenta la variante iustitia del n° 20 c, contro seditio riportato al 20 f.


122. ff. 229-231 - Passio sancti Secundi Astensis mart. (= BHL 7565)
tit. De sancto Secundo martyre
inc. In diebus illis erat quidam proconsul nomine Sapricius - expl. videntes autem populi magnificabant Deum excelsum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Secundus Astensis mart.: Passio
data liturgica 30 marzo


123. ff. 231-235v - Passio sanctae Theodosiae v. mart. Caesareae (cfr. BHL 8090 [inc.])
tit. De sancta Teodosia martyre
inc. In illis temporibus Diocletiano quater et Maximiano ter orta est persecutio Christianis - expl. parentes vero sancte martyris sepelierunt corpus eius sepultura digna in pace
Theodosia virgo Caesareae mart.: Passio
data liturgica 2 aprile


124. ff. 235v-240 - Iohannes Canaparius n. 950 ca., m. 12-10-1004, Passio sancti Adalberti martyris Christi (= BHL 37)
tit. De sancto Adelberto episcopo et martyre
inc. Est locus in partibus Germanie dives opibus, prepotens armis virisque ferocibus - expl. ut qua die Dominus vult pro homine eadem die homo ille pro Deo suo pateretur
Adalbertus (Vojtechus) Pragensis episcopus: Vita
data liturgica 24 aprile
note La data abituale è il giorno precedente.


125. f. 240r-v - Passio sancti Pollionis lectoris mart. Cibalitani (= BHL 6869)
tit. De sancto Pullio martyre
inc. Diocletianus et Maximianus regnantes decreverunt ut immissa persecutione omnes Christianos aut delerent - expl. ubi prestantur beneficia eius usque in presentem diem, ad laudem Domini nostri Yhesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Pollio lector Cibalitanus mart.: Passio
data liturgica 28 aprile


126. ff. 240v-242 - Passio sancti Eleutherii ep., Romae mart. (= BHL S 2451 a)
tit. De sancto Eleutherio martyre
inc. Eleutherii nobilissimi viri nos delectat et admonet ad fidei virtutem veneranda concertatio - expl. facta sunt autem hec circa sanctum Eleutherium episcopum et Anthiam matrem eius apud urbem Romam sub die XII kal. iuniarum sub Adriano imperatore, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Eleutherius episcopus, Antia mater eius et soc. Romae martyres: Passio
data liturgica 21 maggio
note La data non è tra le più consuete (il 25 o 26 maggio riportate nei martirologi), ma è attestata presso molte chiese italiane per il culto dell'omonimo santo illirico.


127. ff. 242-243 - Passio sancti Quirini Scisciani ep. mart. (cfr. BHL 7036)
epilogo
tit. De sancto Quirino martyre
inc. Cum malos principes ad cruciandas sanctorum animas diabolus commovisset - expl. ubi sanctus Sebastianus martyr requiescit in loco qui dicitur cantacumbas, ubi prestantur beneficia eius usque in hodiernum diem
Quirinus Sciscianus ep. mart.: Passio
data liturgica 4 giugno
note La formulazione dell'appendice che completa il testo non corrisponde ad alcuna delle voci BHL.


128. ff. 243-244 - Vita et passio sancti Vigilii Tridentini ep. mart. (cfr. BHL 8603)
tit. De sancto Vigilio martyre - Passio beatissimi confessoris et martyris Vigilii
inc. Sacratissime martyrum laudes multifariis sunt preferende preconiis - expl. simul eiusdem corporis inter sanctorum pignora collocarunt. Passus est autem sanctus Vigilius V kal. iulii sub Stilichone consule, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vigilius Tridentinus episcopus et martyr m. 405 ca.: Vita + passio
data liturgica 27 giugno
note La data è posticipata di un giorno. La seconda titolatura iniziale è copiata come fosse l'inizio del testo stesso; l'incipit e l'explicit coincidono solo in parte con la voce BHL indicata.


129. f. 244r-v - Passio sanctae Mustiolae et soc. Clusii in Etruria mart. (= BHL 4455)
tit. De sancta Mustiola martyre
inc. Temporibus Aureliani augusti seva persecutio orta est in Christianis - expl. sepelivit iuxta muros civitatis Clusine ubi florent orationes eius usque in hodiernum diem, prestante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Irenaeus, Mustiola et soc. Clusii in Etruria mart.: Passio
data liturgica 3 luglio


130. ff. 244v-246 - Passio sancti Isidori in insula Chio mart. (= BHL S 4478 b)
prol.
tit. De sancto Isidoro martyre
prol. inc. Egregius predicator beatus Paulus apostolus exhortatur - expl. eo quod placuit Domino nostro Iesu Christo
inc. Anno primo regni Flavii Decii iussione facta sub imperatore Decio venit navis in Chium - expl. depositus vero est beatus Isidorus pridie idus maias sub magistro milite Numerio atque Gallo et Ulpiano consulibus, regnante Decio imperatore, apud nos regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Isidorus in insula Chio mart.: Passio
data liturgica 14 maggio
note L'incipit non coincide completamente con la voce indicata.


131. ff. 246-249 - Passio sancti Romuli Faesulani ep. (= BHL 7330)
tit. De sancto Romulo martyre
inc. Erat quidam homo Rome in ea videlicet urbis regione que Lateranensis dicitur - expl. et cum aromatibus condientes simul ad radicem montis sepelierunt miliario minus ab uno, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Romulus Faesulanus ep.: Passio
data liturgica 6 luglio (non indicata)


132. ff. 249v-250v - Passio sanctorum Iustini, Viriani et soc. mart. (= BHL S 4583 a)
tit. De sanctis Viriano, Faustino, Iustino et Marcellino martyribus
inc. Temporibus Decii cesaris prefecto pretorii Valeriano maxima persecutio orta est Christianis - expl. passi sunt autem in civitate Perusia sub Decio impiissimo imperatore et Valeriano preposito kal. iunias, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Iustinus, Virianus et soc. mart.: Passio
data liturgica 1 giugno
note La data propria di questi santi è il 7 agosto, ma si è probabilmente operata una sovrapposizione con Giustino filosofo, ricordato invece il 1° giugno.


133. ff. 250v-252 - Passio sanctorum Pergentini et Laurentini Aretii mart. (= BHL 6632)
tit. De sanctis Laurentino et Pergentino martyribus
inc. In diebus Decii cesaris urbis Rome multe persecutiones erant adversus Christianos - expl. passi sunt autem martyres Christi Laurentinus et Pergentinus sub Decio imperatore in civitate Aretina III nonas iunii, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Pergentinus et Laurentinus Aretii mart.: Passio
data liturgica 3 giugno


134. f. 252r-v - Passio sanctorum Nicandri, Marciani et soc. Atinae et Venafri mart. (= BHL 6073 [inc.] e BHL S 6072 c [expl.])
tit. De sanctis Nichandro et Marciano martyribus
inc. Beati martyres seculum relinquentes hoc nobis exscriptorum munus titulis relinquerunt - expl. martyrizati sunt autem martyres Christi Nicander et Marcianus die XV kal. iuliarum sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui est honor est honor et gloria in saecula saeculorum
Nicander, Marcianus et soc. Atinae et Venafri in Campania mart.: Passio
data liturgica 17 giugno


135. ff. 252v-253 - Passio sancti Tiburtii Romae mart. [ex Actis sancti Sebastiani mart. excerpta] (= BHL p. 1198 n° 1)
tit. De sancto Tiburcio martyre
inc. Cum divina procurante gratia beatus Tiburtius conversus esset ad Dominum - expl. et ipse cum palma martyrii migravit ad Christum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Tiburtius, Chromatius et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 11 agosto (non indicata)


136. ff. 253-256v - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] (= BHL 792)
tit. De sancto Augustino episcopo confessore
inc. Beatissimus Augustinus ex provincia Affrice civitate Thacastensi parentibus honestis et Christianis progenitus fuit - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Vita
data liturgica 28 agosto


137. ff. 256v-257v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 101 (Marta) (= BHL 5548)
tit. De sancta Marta
inc. Martha hospita Christi Syro patre Euchana matre regali ex progenie descendit - expl. ibi evangelium Christi predicans post decimum annum a dormitione Marthe in pace quievit
Martha hospita Christi virgo: Vita
data liturgica 29 luglio (non indicata)


138. f. 257v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 118 (Sinforiano) (= BHL p. 1153 n° 3)
tit. De sancto Symforiano martyre
inc. Symphorianus a symphonia fuit eius tamquam vas musicum - expl. ut etiam a paganis in honore maximo haberetur
Symphorianus Augustoduni mart.: Passio
data liturgica 22 agosto (non indicata)
note Sono omessi gli ultimi tre periodi (21-23, p. 829 nell'edizione Maggioni).


139. ff. 257v-258v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 154 (Orsola) (= BHL 8437)
tit. De undecim millibus virginum
inc. Undecim milium virginum passio hoc ordine celebrata fuit - expl. recedentibus cunctis et paulo redeuntibus ipsum migrasse ad Dominum invenerunt
Ursula et soc. virgines et mart. Coloniae cultae: Passio
data liturgica 21 ottobre


140. ff. 258v-259 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 169 (Saturnino) (= BHL p. 1088 n° 7)
tit. De sancto Saturnino martyre
inc. Saturninus ab apostolorum discipulis episcopus ordinatus - expl. beatus vero Saturninus gladio capite truncatur
Saturninus Tolosanus ep.: Passio
data liturgica 29 novembre (non indicata)
note È omessa l'ultima parte della frase finale, ove si riporta la data del martirio.


141. ff. 259-266v - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2175)
tit. Sanctorum Dionisii, Rustici et Eleuterii martyrum
inc. Post beatam ac salutiferam Domini nostri Iesu Christi passionem - expl. vitam cum tyrannico principatu miserabiliter ut decuerat amisit, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cuius est honor et gloria, virtus et imperium cum Patre in unitate Spiritus Sancti ab eterno et nunc per omnia saecula saeculorum
Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III: Passio
data liturgica 9 ottobre


142. ff. 266v-275 - Vita sancti Nicolai Tolentinatis (= BHL 6232)
prol.
tit. De sancto Nicolao de Tolentino confessore
prol. inc. Nova lux oriri visa est, gaudium honor et tripudium apud omnes populos - expl. reddant sanctarum graciarum debitas actiones
interpretatio nominis inc. Nicholaus dicitur a nichos - expl. tociusque curie celestis
inc. Gloriosus Deus in sanctis suis - expl. aliis causam tribueas circa horum investigationem et dictamen, ad honorem illius qui gloria et honore istum coronavit sanctum, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Nicolaus Tolentinas: Vita
data liturgica 10 settembre
note Il testo è suddiviso nelle tre parti con le titolature intermedie: De interpretatione nominis per l'etimologia, Legenda sanctissimi Nicholai confessoris de Tollentino per la vita vera e propria. Unico fra i testi della raccolta, questo è corredato di titolini marginali che segnalano gli eventi via via narrati, di mano probabilmente del copista stesso.

bibliografia Bandini, Leopoldina, II, 285-304; Chiesa, Passio sanctae Febroniae, 60-1

Trovati 3 records. Pagina 1 di 11

MIRABILE



Impostazioni Privacy



Questo sito Web utilizza i cookie per consentirci di offrire la migliore esperienza utente possibile. Le informazioni sui cookie sono memorizzate nel tuo browser ed eseguono funzioni di riconoscimento quando ritorni sul nostro sito web e aiuta il nostro team a capire quali sezioni del sito web trovi più interessanti e utili. E' possibile regolare tutte le impostazioni dei cookie navigando le schede sul lato sinistro. Per maggiori informazioni consulta la nostra Pagina Privacy visualizzare i nuovi termini.

Cookie strettamente necessari



I Cookie strettamente necessari devono essere abilitati in ogni momento in modo che possiamo salvare le tue preferenze per le impostazioni dei cookie.

Disabilitato

I cookie tecnici devono essere sempre abilitati per poter usufruire dei servizi di base sel sito web.

Cookie policy



Maggiori informazioni sulla nostra Cookie Policy