Si informano i lettori che dal 19 settembre 2018 Mirabile funziona su un motore di ricerca più avanzato e open source, che consente una maggiore efficienza delle funzionalità offerte e l'implementazione di nuove in un prossimo futuro.
La fase di testaggio della nuova infrastruttura è stata condotta dalla redazione dell'Archivio Integrato per il Medioevo (AIM).
A fronte di malfunzionamenti inattesi, che potrebbero verificarsi a proposito di domande complesse, il lettore è pregato di segnalarlo alla redazione, utilizzando il seguente indirizzo redazione@mirabileweb.it. E noi lo ringraziamo di questa collaborazione.

MIRABILE

Archivio digitale della cultura medievale
Digital Archives for Medieval Culture

Bonifatius Tarsi martyr saec. III-IV in MAGI
Bonifatius Tarsi martyr saec. III-IV
Trovati 6 records. Pagina 1 di 11


Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Amiat. 2

Leggendario per l'intero anno originario dell'abbazia del Monte Amiata
orig. San Salvatore al Monte Amiata (Abbadia San Salvatore, Siena), S. Salvatore al Monte Amiata, abbazia OSB

U.C. I, ff. 1-51 e 60-341; sec. XI med.
I. f. 1, frammento acefalo
Esposizione dell'epistola ai Filippesi

II. ff. 1v-6
Letture per il Natale, con esposizione del Liber generationis

III. ff. 6v-9v
Tre sermoni per S. Stefano

IV. ff. 9v-10 - Epitome vitae sancti Iohannis ap. (= BHL S 4323 d)
Passio beati Iohannis
inc. Iohannes apostolus et evangelista filius Zebedei, frater Iacobi, virgo electus a Domino - expl. deorsum ad superiora pulvis ebulliat
Iohannes apostolus sec. I: Vita
data liturgica 27 dicembre (non indicata)

V. ff. 10-51v
Ventinove sermoni anepigrafi
note L'ultimo sermone rimane mutilo a causa di una delle frequenti cadute di fogli che segnano il codice.

U.C. II, ff. 52-59; sec. XI
VI. ff. 52-59v, mutila
Esposizione anepigrafa sulle epistole paoline
note Singolo quaternione aggregato all'unità principale.

VII. ff. 60-341v, mutilo
Leggendario (30 novembre - 22 novembre)
ordinamento Per circulum anni
tabula
note Il f. 60r-v è occupato da una tavola dei contenuti della raccolta, con indicazione delle rispettive pagine, che permette di ricostruire quali testi fossero presenti nei fogli ora perduti.


1. ff. 60v-63 - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.
tit. Passio sancti Andree apostoli
prol. inc. Passionem beati Andree apostoli quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus
inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. ut nullus remaneret qui non crederet salvatori nostro Deo qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, ipsi gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio beati Andree apostoli
Andreas apostolus: Passio
data liturgica 30 novembre
note Prologo e testo non sono distinti.


2. ff. 63-65 - Passio sanctae Barbarae Nicomediae v. mart. (cfr. BHL S 912 t)
tit. Passio sancte Barbare martyris
inc. Temporibus imperatoris Maximiani erat quidam satrapas nomine Dioscorus - expl. martyrizata est autem sanctissima martyr Christi Barbara imperante Maximiano augusto et preside Martiano, apud nos vero regnante Domino Deo atque salvatore nostro Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancte Barbare
Barbara virgo Nicomediae martyr: Passio
data liturgica 4 dicembre
note Il testo non coincide del tutto con alcuna voce BHL, benché mostri una maggiore somiglianza con quella indicata.


3. ff. 5-12v - Vita sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6119)
tit. Acta sancti Nicholai archiepiscopi
inc. Temporibus Constantini Magni imperatoris inconstantia facta est dissensio in Frigia - expl. per multos autem annos faciebant hec glorificantes et collaudantes Patrem et Filium et Spiritum Sanctum nunc et semper et in saecula saeculorum
tit. finale Explicit acta sancti Nicolai episcopi et confessoris
Nicolaus Myrensis episcopus: Vita
data liturgica 6 dicembre


4. ff. 67-68 - Narrationes de miraculis in vita et de morte sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL S 6156 g)
tit. Obitu sancti Nikolai episcopi et confessoris
inc. Post hec et alia multiplicium virtutum insignia - expl. temporibus Iustiniani Christianissimi et orthodoxi imperatoris et beatissimi patriarche Macarii, regnante Domino nostro Iesu Christo super omnia condecet honor et gloria in saecula saeculorum
Nicolaus Myrensis episcopus: Transitus
data liturgica 6 dicembre (non indicata)


5. ff. 68-72 - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906, Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6105)
tit. Lectionem sancti Nikolai
inc. Nicolaus itaque ex illustri prosapia exortus civis fuit Patere urbis - expl. letantes illos homines Iesu Christi Domini famulus remisit ad propria, magnificantes Dominum nostrum Iesum Christum, qui regnat cum Patre et Spiritus Sancto unus Deus equali magestati equali potestate per omnia saecula saeculorum
Nicolaus Myrensis episcopus: Vita
data liturgica 6 dicembre (non indicata)
note All'explicit consueto viene giustapposto quello della parte successiva della vita (cfr. BHL 6106).


6. ff. 72-74 - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart. (= BHL S 7453 b)
tit. Passio sancti Savini episcopi et martyris cap. IIII
inc. Maximianus Augustus die quintadecima kalendarum maiarum in Circo Maximo - expl. et sepelivit eum miliario plus minus secundo a civitate Spoletina sub die septimo idus decembris, ad laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Savini
Sabinus episcopus et soc. Spoleti martyres: Passio
data liturgica 7 dicembre


7. ff. 74-75 - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginis
inc. Cum per universam Siciliam provinciam beatissime virginis Agathe fama crebesceret - expl. Passa est autem sancta Lucia in civitate Syracusana sub die idus decembris prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancte Lucie virginis
Lucia virgo Syracusis mart.: Passio
data liturgica 13 dicembre (non indicata)


8. ff. 75v-82 - Passio sancti Thomae ap. (= BHL S 8143 d [prol.] - BHL 8136)
prol.
tit. Tome
prol. inc. Thomas qui dicitur Didimus abyssus - expl. ibique sepultus est, cuius natalis celebratur duodecimo kalendas ianuarias
inc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. et ad gaudia sempiterna pervenire, per eum qui vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum
Thomas apostolus: Passio
data liturgica 21 dicembre (non indicata)


9. ff. 82v-83v
tit. Confessio fidei
note Testo aggiunto da una diversa mano in fogli rimasti vuoti.


10. ff. 84-85v - Passio sancti Gregorii Spoleti presb. mart. (= BHL 3677)
tit. De sancto Gregorio Spoletino
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatoribus talis furor a sacrilegis exardescebat per cunctam Italiam - expl. benedictus Deus qui dat votum optandi et benedicit in nos iusti, ipsi honor et gloria et imperium per infinita saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Gregorii Spoletini
Gregorius presbyter Spoleti martyr: Passio
data liturgica 24 dicembre (non indicata)
note La titolatura resta nella traccia marginale, anche se non fu poi realizzata dal rubricatore.


11. ff. 85v-87v - Passio sanctae Victoriae Romanae v. mart. (= BHL 8591)
inc. Factum est autem ut inlustris vir Aurelius ad petitionem sancte virginis Anatolie - expl. et sepulta in civitate Tribulana, cum laude Christi Domini nostri, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Victoria Romana virgo mart.: Passio
data liturgica 23 dicembre (non indicata)


12. ff. 87v-88 - Passio sanctorum Anatoliae et Audacis in dioecesi Reatina mart. (= BHL 418)
inc. Sancta autem Anatolia cum esset in ieiuniis et orationibus adtonita die ac nocte - expl. et ubi revelatum est posuerunt eum benedicentes Dominum ex hoc nunc et usque in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctarum virginum Victorie et Anatolie
Anatolia et Audax in dioec. Reatina mart.: Passio
data liturgica 23 dicembre (non indicata)
note Il testo segue il precedente andando semplicemente a capo, e la titolatura finale conferma come fossero concepiti come passione unica.


13. ff. 88-92v - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.
prol. inc. Melitus servus Christi episcopus Laodicie universis episcopis et ecclesiis catholicorum in Deo salutem - expl. et ad Dominum de hac vita qualiter migraverit explicemus
inc. Secundam post Neronem persecutorem Christianorum Domitianus exhercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, ad laudem Domini et salvatoris nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Deo Patre omnipotente in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit adsumtio sancti Iohannis evangeliste
Iohannes apostolus sec. I: Vita
data liturgica 27 dicembre (non indicata)
note Il passaggio grafico tra prologo e testo avviene troppo presto, comprendendo nella vita anche l'ultimo periodo del prologo.


14. ff. 92v-107 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7740 [liber II] - / [pars III] - 7742 [pars II C] - 7734 [item VIb])
prol.
tit. Acta vel vita sancti Silvestri episcopi
prol. inc. Historiographus noster Eusebius - expl. quod me iubendo inchoare fecisti
liber I inc. Silvester itaque cum esset infantulus - expl. in quo fidei tropheum erigitur et adversus pugnans Iudaice superstitionis Domini nostri Iesu Christi accepit palmam
liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et operum virtutum eius celestem ac perpetuam obtinuit palmam
pars III inc. Transactis aliquantis diebus itaque pontifices universorum templorum - expl. et perpetuam tranquillitatem et inestimabilem largire non desistit
pars II C inc. Sanctus autem Silvester ex patre Rufino natione Romanorum sedit - expl. cui successit Marcus diaconus eius
item VIb inc. Post hec Constantinus augustus habiit bellum cum gente Scitarum - expl. et appellata est Constantinopolim idest Constantini civitas usque in hodiernum diem
tit. finale Explicit acta vel dicta sancti Silvestri pape
Silvester I papa: Vita + miracula
data liturgica 31 dicembre
note I primi due libri si susseguono senza stacchi (a f. 98v), mentre si va a capo per i due segmenti successivi (ai ff. 104v e 106v, rispettivamente), e di nuovo di seguito con l'ultimo.


15. f. 107r-v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Passio sancti Felicis in Pincis
inc. Factum est autem ut post completionem beatissimi presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimento in orationem perrexit ad Dominum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per inmortalia saecula saeculorum
Felix Romanus presbyter saec. III: Passio
data liturgica 14 gennaio


16. ff. 107v-108v - Passio sancti Pontiani Spoleti mart. (= BHL 6891)
tit. Sancti Pontiani
inc. Temporibus Antonini imperatoris facta est persecutio Christianorum ut idolis immolarent - expl. et dederunt omnes gloriam Deo, qui vincit inimicos et coronat sanctos suos; ipsi honor et gloria in saecula saeculorum
Pontianus Spoleti mart.: Passio
data liturgica 14 gennaio


17. ff. 108v-110 - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5234)
tit. Passio sancti Marcelli pape
inc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. non longe ab urbe Roma miliario tertio et requievit in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Marcellus papa et soc. mart.: Passio
data liturgica 16 gennaio


18. ff. 110-111v - Passio et translatio sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. (= BHL 2164)
prol.
tit. Passio sanctorum Diodori et Mariniani
prol. inc. Gloriosissimorum martyrum triumphos venerari pie devotionis est - expl. ad laudem ipsius preconari laudabile est
inc. Eo itaque tempore quo beatus Stephanus - expl. ubi plurimis hodie coruscant miraculis, ad laudem et gloriam Domini Dei et salvatoris nostri Iesu Christi, cui est honor laus et imperium et nunc et in omnia saecula saeculorum
Diodorus, Marianus (Marinianus) et soc. Romae mart.: Passio + translatio
data liturgica 17 gennaio
note Data nella quale è ricordata la traslazione: nelle altre occorrenze in codici laurenziani i santi compaiono al 1° dicembre, dies natalis.


19. ff. 111v-113v - Passio sanctorum Marii, Marthae, Audifacis et Abacuc Persae et Valentini presb. Romae mart. (= BHL 5543)
tit. Passio sanctorum Marius, Martha, Audifax et Abbacum
inc. Temporibus Claudii imperatoris venit quidam vir de Perside partibus - expl. ubi prestantur beneficia Domini nostri Iesu Christi usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Marius, Martha, Audifax et Abacuc Persae et Valentinus presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 19 gennaio (non indicata)


20. ff. 113v-124v - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani
inc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium eruditus civis - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo Iesu Domino nostro, cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Sebastiani martiris
Sebastianus Romae mart.: Passio
data liturgica 20 gennaio (non indicata)


21. ff. 124v-127v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis (= BHL S 156 a)
tit. Passio sancte Agnetis
inc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. quod perseverantes perpetue victorie palmam adquirent, per Dominum nostrum Iesum Christum cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancte Agnetis virginis et martyris
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio


22. ff. 127v-130v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8631)
tit. Passio sancti Vincentii
inc. Cum apud Cesaraugustanam civitatem, ut multorum sinceritas et signata veritatis verba testantur - expl. dum plurima eorum numerosius consecrat cumulatius consecratus sit, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto trinus in unitate manet et regnat Deus in saecula saeculorum
Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr: Passio
data liturgica 22 gennaio


23. ff. 130v-136v - Passio sancti Anastasii Persae et soc. in Assyria mart. (= BHL 408)
prol.
tit. Passio sancti Anastasii
prol. inc. Unigenitus Filius et Verbum Dei per quem omnia facta sunt - expl. sic incipiam enarrationis sermonem Domino protegente
inc. Hic quidem erat de Persidis regione Razech vocabulo - expl. per Domini gratiam et interventu beati Anastasii martyris, ad gloriam et laudem omnipotentis Dei et Domini nostri Iesu Christi qui glorificatur in sanctis suis, cui est honor et gloria et potestas atque maiestas per inmortalia saecula saeculorum
Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres: Passio
data liturgica 22 gennaio (non indicata)


24. ff. 136v-138v - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL 1375)
tit. Passio sancti Blasii
inc. Etenim in Sebastia Cappadocie tradidit quidem ad correptionem - expl. passus est autem beatissimus Christi martyr Blasius in Sebastia civitate imperante Agricolao, regnante autem in nobis Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in sempiterna saecula saeculorum
Blasius Sebastenus ep. mart.: Passio
data liturgica 3 febbraio


25. ff. 138v-141 - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 b)
tit. Passio sancte Agathe
inc. Sancta Agatha passa est in civitate Catanensium Silicie sub Decio imperatore - expl. a periculo mortis et incendio eos per merita sancte Agathe et orationibus liberaret, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Agatha Catanae virgo mart.: Passio
data liturgica 5 febbraio


26. ff. 141-142v - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini
inc. Propheta loquitur ad Deum: secundum multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in inmortalia saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum Valentini
Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr: Passio
data liturgica 14 febbraio


27. ff. 142v-146 - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2837)
tit. Passio sanctorum Faustini et Iovite
inc. Beatissimi viri Faustinus et Iovita nobilissimis in civitate Brexiana orti parentibus - expl. et consummata est gloriosissima eorum passio sub die XV kalendarum martiarum, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum Faustini et Iovite
Faustinus presb. et Iovita diac. fratres: Passio
data liturgica 15 febbraio


28. ff. 146-147v - Passio sancti Matthiae ap., mutila
tit. Passio sancti Mathie apostoli
inc. In illo tempore erant omnes apostoli collecti in unum - expl. et fratres eius Iacobus et Simon et cum audis
Mathias apostolus: Passio
data liturgica 24 febbraio (non indicata)
note Il testo, che non pare identificabile con quelli repertoriati, rimane mutilo a causa della perdita di un fascicolo tra gli attuali ff. 147 e 148 (l'indice che precede il leggendario permette di ricostruire che vi erano contenute la vita di Gregorio Magno e la passione di Tiburzio e Valeriano, della quale resta solo un frammento finale).


29. f. 148 - Passio sanctorum Valeriani, Tiburtii et Maximi Romae mart., acefala (= BHL 8486)
inc. fidem servatis. Ite ad coronam vite - expl. qui resurrectionem se inventurum phoenicis exemplo suscepit
Valerianus sponsus sanctae Caeciliae, Tiburtius et Maximus Romae mart.: Passio
data liturgica 14 aprile (non indicata)
note Del testo, a causa della perdita sopra ricordata, sopravvive solo il tratto finale; le prime parole si possono leggere in Mombritius II, p. 605 l. 57.


30. ff. 148-150v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf., e Adalbertus Pragensis, Homilia in natali s. Alexii confessoris Edessae et Romae (cfr. BHL 286-298)
carmen
tit. Vita sancti Alexii homini Dei
inc. Fuit Rome vir magnus et nobilis Euphimianus nomine - expl. qui eum pro Roma orantem se exaudire promisit qui trinus in personis et unus in substantia vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V: Vita
note Le due vite delle voci BHL indicate sono tra loro unite, senza un visibile punto di congiunzione. La data non è riportata nella titolatura, ma evidentemente il testo si vuole riferito agli ultimi giorni di aprile (non al 17 luglio, data abituale).


31. ff. 150v-152 - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276-5272)
additamentum
tit. Passio sancti Marci evangeliste
inc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli per toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem XVI, imperante Gaio et Iunio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
laudatio inc. Marcus itaque evangelista Dei et Petri in baptismate filius - expl. qui autem incrementum prestat, Deus est
Marcus evangelista: Passio
data liturgica 25 aprile


32. ff. 152-154 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.
tit. Passio sanctorum Vitalis IIII kal. ma., Protasii et Gervasii quod est XIIII kal. iul.
prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam - expl. ad letitiam invitemus
inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me in orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio + inventio
data liturgica 28 aprile
note Come spiega la titolatura, la coppia di santi è anticipata rispetto alla data propria (19 giugno) perché legata qui alla ricorrenza del padre Vitale; nella giusta sede viene apposto un rimando a questo punto del codice (cfr. infra, item 55).


33. f. 154r-v - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6813 [laudatio] - 6815)
prol.
tit. Passio sancti Philippi apostoli
laudatio inc. Philippus hebraice qui interpretatur os lampadis - expl. cuius natalitia kalendas maias celebratur
inc. Philippus apostolus Domini nostri Iesu Christi post ascensionem salvatoris - expl. pro omnes qui credunt in unum Deum Patrem invisibilem omnipotentem et in Iesum Christum Filium eius unigenitum Dominum nostrum et in Spiritum Sanctum procedentem ex Patre et Filio qui vivit et regnat Deus nunc et semper in saecula saeculorum
Philippus apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio


34. ff. 154v-155 - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4088 [prol.] - 4093)
prol.
tit. Sancti Iacobi
prol. inc. Iacobus frater Domini Hierosolymorum primus episcopus - expl. eius natalitia celebrantur kalendas madii
inc. Iacobo apostolo presidente cathedram - expl. hic est qui extitit veritatis testis Iudeis et gentibus quia hic est Christus filius Dei, qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Iacobus Minor apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio


35. ff. 155-156v - Inventio et translatio sanctae Crucis, mutila (= BHL 4169)
tit. Inventio sancte Crucis
inc. Anno ducentesimo tertio regnante venerabili Dei cultore magno viro Constantino - expl. non enim intellexistis sermonibus prophetarum, quemadmodum de
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio
data liturgica 3 maggio
note Mutilo della seconda parte, a causa della perdita dei due fascicoli seguenti (dove si leggevano, a quanto permette di ricostruire la tabula iniziale, le narrazioni su Alessandro, Giovenale, Gordiano, Cristina e Antimo, del quale resta un frammento). In corrispondenza di questo iato si trova inserito un foglio di altra provenienza, con un frammento di commento ai Salmi.


36. f. 157 - Passio sancti Anthimi presb. mart., acefala (cfr. BHL 561)
inc. inter se ceperunt. Nos eum ad pedes rasimus - expl. in quo loco exuberant orationes eius ad salutem omnium in Christo credentium, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Anthimus presb., Sisinnius diac., Pinianus et Lucina et soc. mart.: Passio
data liturgica 11 maggio (non indicata)
note Il frammento superstite alla perdita prima ricordata appare una parafrasi del testo edito negli AASS Mai II (in particolare alla p. 617E-F).


37. ff. 157-158 - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6421)
tit. Passio sancti Pancratii
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimis imperatoribus immanis persecutio fuit Christianis - expl. sub Dioclitiano augusto novies et Maximiano septies imperatoribus, regnante autem Domino Deo atque salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum
Pancratius Romae mart.: Passio
data liturgica 12 maggio


38. ff. 158-161v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058-6060)
prol.
tit. Passio sanctorum Nerei et Achilei
prol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt
inc. Prima itaque hedificatione omnium quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum. Finiunt rescripta Nerei et Achillei
rescr. inc. Incipiunt scripta Marcelli. Marcellus Christi servus sanctis confessoribus Nereo et Achilleo - expl. sollicite breviterque intimabo
tit. finale Explicit de apostoli Petri veritate
Nereus, Achilleus et soc. mart.: Vita + miracula
data liturgica 12 maggio


39. f. 161v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
inc. Petronillam itaque bene nostis voluntate Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloaca
Petronilla Romana virgo: Passio
data liturgica 12 maggio (non indicata)
note A capo rispetto al testo precedente, con lo spazio per un'iniziale propria rimasto però vuoto.


40. f. 161v - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speluncis positus occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Nicomedes presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 12 maggio (non indicata)
note Il testo segue senza soluzione di continuità il precedente, come sempre nei codici qui descritti (appartengono infatti alla stessa passio ciclica che ha inizio con Nereo e Achilleo).


41. ff. 161v-162v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6063)
tit. Rescripta de passione sanctorum
inc. Eutyches, Victorinus et Maro servi Domini nostri Iesu Christi Marcello - expl. dies natalis eorum IV idus maias
Nereus, Achilleus et soc. mart.: Passio
data liturgica 12 maggio (non indicata)


42. f. 162v - Passio sanctorum Maronis, Eutychetis et Victorini mart. (= BHL 6064)
inc. Accepta hec scripta Marcellus germanum suum misit - expl. in qua prestantur beneficia Domini nostri iesu Christi usque in hodiernum diem
Maro, Eutyches et Victorinus mart.: Passio
data liturgica 12 maggio (non indicata)
note Anche questa sezione della passione collettiva segue senza distinzione il testo precedente.


43. f. 163r-v - Passio sanctae Domitillae (= BHL 2257)
inc. Factum est autem postquam omnes sanctos Dei - expl. in sarcophago novo simul condiens in profundo terre infodiens sepelivit
tit. finale Explicit passio Domitille Theodore et Eufrosyne
Domitilla (Flavia): Passio
data liturgica 12 maggio (non indicata)
note Resta vuoto lo spazio destinato alla rubrica e all'iniziale.


44. ff. 163v-164v - Vita sanctae Pudentianae Romanae v. [auctore pseudo Pastore presb.] (= BHL 6991)
tit. Acta sancte Potentiane
inc. Omnia que a sanctis gesta sunt vel geruntur - expl. ubi exuberant beneficia divina orationibus sanctitatis eius usque in hodiernum diem, per eum qui vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit relatio de sancta Pudentiana
Pudentiana Romana virgo: Vita
data liturgica 19 maggio


45. ff. 164v-165v - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4609)
tit. Vita sanctorum Iusti et Clementi confessorum Christi in Antonia civitate, qui Voluterre vocatur
inc. O quam perfectum et mirabile satisque honestum laicus - expl. beatissimus Iustus et Clemens de presenti seculo cum gloria migraverunt, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et potestas in saecula saeculorum
Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V: Vita
data liturgica 5 giugno (non indicata)


46. ff. 165v-166v - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4610)
oratio
tit. Item alius sermo
inc. Sed et orationem et vestigia eorum apparuit super lapidem - expl. plurimas virtutes et miracula ostendit Dominus per sanctos suos ad laudem et gloriam nominis sui, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
oratio inc. Da ecclesie tue quesumus - expl. tympanis valeat concinere
Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V: Vita
data liturgica 5 giugno (non indicata)
note Come per il testo precedente, questo codice è il riferimento in base al quale si sono create le voci BHL.


47. ff. 166v-167v - Passio sanctorum Felicis et Fortunati Aquileiensium mart. (= BHL 2860)
tit. Passio sancti Fortunati atque Felix martiris
inc. Sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus anno duodecimo exivit edictum eorum - expl. martyrizati sunt autem sancti Dei Fortunatus et Felix martyres Christi sub die kal. iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Felix et Fortunati
Felix et Fortunatus Aquileiae martyres saec. III: Passio
data liturgica 11 giugno
note A partire da questo testo il copista numera a margine i capi del leggendario (questo porta il numero 57, anche se nella tabula iniziale occupa il 44° posto).


48. ff. 167v-169v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum Marcellini et Petri
inc. Benignitas salvatoris nostri nos martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nonas iunias in pace
tit. finale Explicit passio sancti Marcellini et Petri
Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 2 giugno


49. ff. 169v-172v - Passio sancti Erasmi in Campania ep. mart. (= BHL 2580)
tit. Passio sancti Herasmi Antiocensis civitatis episcopo
inc. Facta est persecutio Christianorum a Dioclitiano imperatore - expl. in celum penetravit IIII nonarum iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Herasmi
Erasmus in Campania episcopus et martyr saec. III/IV: Passio
data liturgica 2 giugno


50. ff. 172v-174 - Passio sanctorum Pergentini et Laurentini Aretii mart. (= BHL 6632)
tit. Passio sanctorum martyrum Laurentini et Pergentini
inc. In diebus Decii cesaris urbis Rome multas persecutiones erant - expl. passi sunt autem beatissimi martyres Christi Laurentini et Pergentini sub Decio imperatore in civitate Aretina III nonus iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Laurentini et Pergentini
Pergentinus et Laurentinus Aretii mart.: Passio
data liturgica 3 giugno


51. ff. 174-176v - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum martyrum Primi et Feliciani
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatoribus seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est sexto idus iunias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum Primi et Feliciani
Primus et Felicianus Romae mart.: Passio
data liturgica 9 giugno


52. ff. 176v-177v - Passio sanctorum Basilidis et soc. Romae mart. (= BHL 1019)
tit. Passio sanctorum martyrum Basilidis et Mandalis
inc. In civitatem Orientalis cum esset beatus Basilidis in officio Platonis prefecti - expl. ubi florent beneficia eorum usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum
Basilides et soc. Romae martyres: Passio
data liturgica 10 giugno


53. ff. 177v-180 - Passio sancti Bonifatii Tarsi mart. (= BHL 1413)
tit. Passio sancti Bonifatii martyris
inc. Temporibus Dioclitiani quater et Maximiani ter impiissimorum imperatorum orta est seditio maxima - expl. victorie coronam adsumens, in gloriam et laudem Dei Patris et unigeniti Filii eius et Spiritus Sancti nunc et semper et in cuncta saecula
tit. finale Explicit passio sancti Bonifatii martyris
Bonifatius Tarsi martyr saec. III/IV: Passio
data liturgica 14 maggio


54. ff. 180-183 - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8712)
tit. Passio sancti Viti, Modesti et Crescentie
inc. In provincia Lucia sub tempore Dioclitiani et Maximiani imperatoribus multas virtutes operatus est sanctus Vitus - expl. qui confirmat servos suos et tanta gloria prestat sanctis suis per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Viti, Modesti et Crescentie
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.: Passio
data liturgica 15 giugno
note Explicit alternativo segnalato nella nota che segue la voce BHL.


55. f. 183r-v - Passio Marci et Marcelliani Romae mart. (= BHL p. 787 n° 1)
tit. Passio sanctorum Marci et Marcelli
inc. Diebus itaque accepte dilationis expletis, Chromatius urbis prefectus ad se Tranquillinum - expl. in quo loco exuberant beneficia eorum usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Marcus et Marcellianus Romae mart.: Passio
data liturgica 18 giugno
note Estratto dalla passione di Sebastiano. A margine si legge il rimando Passio Gervasii et Protasii require retro cap. XLIII infra passio sancti Vitalis.


56. ff. 183v-184 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3236)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauli
inc. Sub Constantino Augusto et Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius corpus Christiani venerabiliter sepelierunt in Ostia
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.: Passio
data liturgica 26 giugno


57. ff. 184-185 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3238)
inc. Preterea Iulianus cesar captus cupiditate sacrilega - expl. et ab ipso Terrentino descripta est passio ista sanctorum, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum Iohannis et Pauli
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.: Passio
data liturgica 26 giugno
note Il testo segue il precedente senza una propria titolatura.


58. ff. 185-191 - Passio sanctorum septem dormientium Ephesi mart. (= BHL S 2315)
tit. Passio sanctorum VII dormientium
inc. In tempore illo regnante imperatore facta est ingens persecutio Christianorum. Decius autem descendit - expl. et in gaudio fidei glorificantes et conlaudantes Deum pro miraculo quod viderant gratias enim agentes Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum septem dormientium, qui in Epheso dormiunt
Dormientes (Septem) Ephesi mart.: Passio
data liturgica 27 giugno


59. ff. 191-195v - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6573 [prol.] - 6570)
prol.
prol. inc. Paulus qui interpretatur pius ortus ex tribu Beniamin - expl. capite truncatus est ibique sepultus est
inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria et virtus et imperium in omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Pauli apostoli a Lino episcopo Romano grece edita feliciter
Paulus apostolus: Passio
data liturgica 29 giugno (non indicata)


60. ff. 195v-197 - Hegesippus pseudo, Historiae libri V Flavii Iosephi librorum de bello Iudaico versio latina (= BHL 6648)
additamentum
tit. Passio beatissimorum apostolorum Petri et Pauli ex historia Iosephi Iudaice captivitatis, quam beatus Ambrosius de greco transtulit in latinum inter cetera
inc. Erant tunc temporis Rome Petrus et Paulus doctores Christianorum - expl. alter cruce, alter gladio necati sunt
addit. inc. Desertus igitur Nero - expl. Petrus itaque et Paulus apostoli Dei passi sunt sub die tertio kalendarum iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo
tit. finale Explicit passio apostolorum Petri et Pauli
Petrus et Paulus: Passio
data liturgica 29 giugno (non indicata)
note Presente l'appendice sulla morte di Nerone che la BHL segnala, senza un numero proprio, a p. 967.


61. ff. 197-202v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6670 [prol.] - 6657-6658)
prol., additamentum
tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauli
prol. inc. Simon qui interpretatur obediens - expl. cuius natalis III kal. iul. celebratur
inc. Cum venisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. in via Ostiense miliario secundo, ubi prestantur beneficia orationum eorum usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum
addit. inc. Ego Marcellus discipulus domni mei Petri apostoli quod vidi scripsi
tit. finale Explicit passio sanctorum apostolorum Petri et Pauli
Petrus et Paulus: Passio
data liturgica 29 giugno


62. ff. 202v-204 - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Passio sanctorum martyrum Processi et Martiniani
inc. Tempore quo Simon magus crepuit intus - expl. ubi praestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Processi et Martiniani
Processus et Martinianus Romae mart.: Passio
data liturgica 2 luglio


63. ff. 204-205v - Passio sanctae Mustiolae et soc. Clusii in Etruria mart. (= BHL 4455)
tit. Passio sancte Mustiole
inc. Temporibus Aureliani augusti seva persecutio orta est in Christianis - expl. sepelierunt iuxta muros civitatis Clusine, ubi florent orationes eius usque in hodiernum diem, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancte Mustiole martyris
Irenaeus, Mustiola et soc. Clusii in Etruria mart.: Passio
data liturgica 3 luglio


64. ff. 205v-206 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum, De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5623)
tit. Sermo de translatione sancti Martini
inc. Oportunum est enim illud inserere lectionem qualiter sanctum corpusculum beati Martini - expl. Nos vero de quanto nostro tempore aut fieri vidimus aut factum certe cognovimus silere nequivimus
Martinus Turonensis episcopus: Translatio
data liturgica 5 luglio
note Data posticipata di un giorno rispetto alla ricorrenza della traslazione a Tours.


65. ff. 206-211 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL S 5303 b)
epilogo
tit. Passio sancte Margarite virginis
inc. Post resurrectionem Domini nostri Iesu Christi et gloriosam ac venerabilem adscensionem in celis - expl. benedictus qui venit in nomine Domini rex Israel
epil. inc. Ego enim Theotimus tulit reliquias beate Margarite - expl. et beatissime Margarite memoriam facite ut in suas preces nos commemoret ante Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus nunc et in eterna saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio beatissime Margarite virginis
Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr: Passio
data liturgica 5 luglio
note La data propria della santa è il 20 luglio.


66. ff. 211-212 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
prol.
tit. Sancte Felicitatis cum VII fillis suis
inc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et penas et verbera contemnentes Christi amici facti sunt in regno celorum, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancte Felicitatis cum VII filiis suis
Felicitas cum septem filiis Romae mart.: Passio
data liturgica 10 luglio


67. ff. 212v-214 - Passio sanctarum Rufinae et Secundae vv. mart. Romae (= BHL 7359)
tit. Passio sanctarum virginum Rufine et Secunde
inc. Rufina et Secunda due sorores virgines cives Romane - expl. fructum magnum virtutum ostendunt, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum. Passe sunt autem die sexto idus iuliarum
tit. finale Explicit passio sanctarum Rufine et Secunde
Rufina et Secunda v. Romae mart.: Passio
data liturgica 10 luglio


68. ff. 214-217v - Adrevaldus Floriacensis monachus n. 820 ca., m. 878/879, Historia translationis sancti Benedicti (= BHL 1117)
tit. Translatio sancti Benedicti abbatis
inc. Dum diu gens Langobardorum infidelitatis sue tenebris non carere voluisset - expl. proprio indigerent libro, prestante omnipotentia divinitatis Domini nostri Iesu Christi salvatoris cuius regnum et imperium cum Patre et Spiritu Sancto in trinitate et unitate equaliter viget semper ac permanet in saecula saeculorum
Benedictus Casinensis abbas m. 543: Translatio
data liturgica 11 luglio


69. ff. 217v-219v - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
inc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt martyres Nabor et Felix IIII iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum Naboris et Felicis
Nabor et Felix Mediolani mart.: Passio
data liturgica 12 luglio


70. ff. 219v-222 - Passio sanctorum Ciryci et Iulittae Tarsi mart. (cfr. BHL S 1808 kb)
carmen
tit. Passio sanctorum martyrum Quirici et Iulitte
inc. Imperante preside Alexandro in civitate Hicconeo facta est grandis persecutio Christianorum - expl. et coronati sunt angelica corona, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria per inmortalia saeculorum saecula
Cirycus (Quiricus) et Iulitta Tarsi mart.: Passio
data liturgica 13 luglio
note La data liturgica rispecchia, come in altri casi qui notati, l'uso bizantino. Gli estremi testuali non corrispondono pienamente ad alcuna voce BHL.


71. ff. 222-223 - Vita sanctae Praxedis v. Romanae (= BHL 6920)
tit. Passio sancte Praxedis virginis
inc. Virgo venerabilis Praxedis habitavit in titulo Pastoris - expl. ubi hodie florent orationes sanctorum ad laudem Domini nostri in saecula saeculorum
tit. finale Explicit depositio sancte Praxedis
Praxedis Romana virgo: Vita
data liturgica 21 luglio


72. ff. 223-228 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apollenaris archiepiscopi et martyris
inc. In diebus Claudii Caesaris veniens beatus Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia in urbe Roma - expl. Apolenaris sacerdos Domini et martyr Christi sub Vespasiano augusto die decimo kalendarum augustarum, regnante Domino Deo atque salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Apolenaris martyris
Apollinaris Ravennas episcopus: Passio
data liturgica 23 luglio


73. ff. 228-231 - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4056-4057)
prol.
tit. Passio sancti Iacobi apostoli filii Zebedei
prol. inc. Iacobus qui interpretatur supplantator - expl. sepultusque est in Achagia Marmarica VIII kalendarum augustarum
inc. Iacobus frater beati Iohannis apostoli et evangeliste - expl. una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Iacobi apostoli
Iacobus Maior: Passio
data liturgica 25 luglio


74. ff. 231-233v - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (= BHL 1771)
tit. Passio sancti Christofori
inc. Tempore illo quo Dagnus in civitate Sconon regnum tenebat - expl. et reddidit gratiam salvatori nostro Deo qui vult omnes homines salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire, cui sit laus et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Christofori maryris
Christophorus in Lycia martyr m. 250: Passio
data liturgica 25 luglio


75. ff. 233v-237 - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6041)
tit. Passio sanctorum Nazarii et Celsi
inc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. et locus eorum aula celestis est quibus vivere Christus fuit et mori lucrum; ipsi honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Nazarii et Celsi
Nazarius et Celsus Mediolani mart.: Passio
data liturgica 28 luglio


76. f. 237r-v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis martyris atque pontificis
inc. Fuit autem temporibus Constantini filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natalitia celebrantur IIII kal. augustas ad laudem et gloriam nominis sui usque in presentem diem
tit. finale Explicit passio sancti Felicis martyris atque pontificis
Felix II papa m. 22-11-365: Passio
data liturgica 29 luglio


77. ff. 237v-238 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sanctorum martyrum Simplicii, Faustini et Beatricis
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatoribus multi Christianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesie Christi, quod factum est Domino auxiliante cui est honor et gloria et potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum
Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart.: Passio
data liturgica 29 luglio


78. ff. 238-240 - Passio sanctarum Lucillae, Florae et soc. mart. (= BHL 5017)
tit. Passio sanctarum Flore et Lucille
inc. Flora virgo sanctimonialis civis huius urbis Rome - expl. passe sunt iste gloriose virgines et martyres Christi IIII kal. aug., regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctarum virginum Flore et Lucille
Lucilla, Flora et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 28 luglio
note Il f. 238v è lasciato vuoto.


79. ff. 240-241v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
tit. Passio sanctorum Abdon et Sennen
inc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. levata sunt corpora sanctorum et translata sunt in cemeterio Pontiani
tit. finale Explicit passio sanctorum Sennen
Abdon et Sennen Romae mart.: Passio
data liturgica 30 luglio


80. ff. 241v-246v - Passio sancti Stephani I papae mart., mutila (= BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani pape
inc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. et veniens ibi beatus Laurentius detulit secum ea que necessaria erant
Stephanus I papa mart.: Passio
data liturgica 2 agosto
note Il testo rimane mutilo a causa della perdita di un foglio (l'explicit corrisponde ad AASS Aug. II, col. 141D, al principio del par. 6); inoltre, nel f. 242v il copista riempie solo la colonna esterna.


81. ff. 247-251v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart., acefala (= BHL 2289)
inc. Dei maneat patrem et matrem ad catholicam ducit ecclesiam - expl. et cum summa celebratione venerantur ab omnibus fidelibus Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres: Passio
data liturgica 7 agosto (non indicata)


82. ff. 252-254 - Passio sanctorum Secundiani, Marcelliani et Verani mart. (= BHL 7550)
inc. Sub die quinto idus augustus in Colomacium qui appellatur Colonia - expl. ubi decollati sunt sub die V idus augustas quorum orationes florent, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Secundianus, Marcellianus et Veranus mart.: Passio
data liturgica 9 agosto (non indicata)
note Da questo punto cambia il rubricatore, mentre lo scriba rimane il medesimo del fascicolo precedente; inoltre non sono più realizzate le iniziali negli appositi spazi, che restano vuoti salvo poche eccezioni (per esempio al f. 254).


83. ff. 254-256v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL 4756)
tit. Passio sancti Laurentii martyris
inc. Temporibus Decii cesaris tunc milites tenentes beatum Laurentium - expl. et participati sunt omnes corpus et sanguinem Christi agentes laudes Domino Deo nostro cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Laurentii martyris
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
data liturgica 10 agosto


84. ff. 256v-259 - Passio sancti Tiburtii Romae mart. [ex Actis sancti Sebastiani mart. excerpta] (cfr. BHL S 8286 f)
tit. Passio sancti Tiburtii martyris
inc. Pergant itaque qui volunt una cum filiis nostris Chromatio et Tiburtio - expl. a parente quodam Christiano sepultus est, in quo loco multa beneficia semper prestitit Christus ad laudem nominis sui usque in presentem diem
Tiburtius, Chromatius et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 11 agosto (non indicata)
note Estratto dalla passione di Sebastiano, corrispondente ai cap. XVIII (dai periodi finali) - XXI (= PL 17,1049C-1055B), più breve dunque della voce BHL indicata che coincide per explicit.


85. ff. 259-260 - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3961)
tit. Passio sancti Ypoliti
inc. Reversus itaque Ypolitus post tertiam diem venit in domum suam - expl. cum intentione ferventis mori leti quam vivere male et perrexerunt ad Dominum nostrum Iesum Christum, cui est gloria in saecula saeculorum
Hippolytus Romanus presb.: Passio
data liturgica 13 agosto (non indicata)


86. f. 260r-v - Passio sancti Eusebii Romani presb. (= BHL 2740)
tit. Passio sancti Eusebii
inc. Eodem tempore quo Liberius papa de exilio revocatus fuerat a Constantio - expl. cessavit persecutio non tamen multi sunt tempus, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Eusebii
Eusebius Romanus presbyter saec. IV: Passio
data liturgica 14 agosto


87. ff. 260v-264 - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
prol.
tit. Passio sancti Bartholomei apostoli
prol. inc. Bartholomeus apostolus nomen ex Syra lingua suscepit - expl. terre conditus nono kalendas septembris
inc. Indie tres esse ab historiographis dicuntur - expl. perfectis omnibus atque bene dispositis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria cum Deo Patre et Iesu Christo Filio eius et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Bartholomaeus apostolus: Passio
data liturgica 25 agosto
note Prologo indistinto dal testo.


88. f. 264r-v - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (cfr. BHL S 4315 d)
tit. Sermo sancti Iohannis Baptiste
inc. Ipse enim Herodes misit ac tenuit Iohannem et vinxit eum in carcerem - expl. et tulerunt corpus eius et posuerunt illud in monumento
Iohannes Baptista: Passio
data liturgica 29 agosto (non indicata)
note Il testo presenta somiglianze con l'incipit della voce BHL indicata.


89. ff. 264v-267 - Translatio capitis sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4293)
tit. Item alius sermo
inc. Narrat Iosephus vinctum fuisse Iohannem Baptistam in castella Macherunta - expl. non livorem preferat sed claritatem, ipso auxiliante cuius regnum sine fine permanet in saecula saeculorum
Iohannes Baptista: Translatio
data liturgica 29 agosto (non indicata)


90. f. 267r-v - Passio sanctae Sabinae Romae mart. (= BHL 7407)
tit. Passio sancte Savine
inc. Inlustrissima autem femina Sabina colligens reliquias sancte et intacte virginis Christi[s.s. ne] Seraphie - expl. passa est autem cum fortissima virgine Seraphia Christi famula qui omnibus in se credentibus virtutem dat et premia sempiterna; ipsi honor et gloria una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in sempiterna saecula saeculorum
Sabina Romae mart.: Passio
data liturgica 23 agosto


91. ff. 267v-268 - Passio sancti Reguli Afri ep. (= BHL 7102)
prol.
tit. Passio sancti Reguli martyris
prol. inc. Compulit me beatorum martyrum copiosa dilectio - expl. qui non presumptiose, sed obedientie hoc iter carpare conati sumus
inc. Beatissimus igitur Regulus sicut viri eruditissimi tradiderunt - expl. omnium animos in navi timor
Regulus Afer ep., Lucae cultus: Vita
data liturgica 1 settembre
note Il testo è interrotto dallo scriba stesso, che lo lascia incompleto a breve distanza dall'inizio. Nella stessa colonna si rimanda per la natività di Maria al Cantico dei Cantici, v. 1,1 (In nat. sancte Marie require obsculetur me osculo oris sui).


92. ff. 268v-274 - Passio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi Romae mart. (= BHL 2667)
tit. Passio sanctorum Proti et Iacincti
inc. Imperator illustrem virum Philippum direxit ad Egyptum - expl. cum bono vite profectu ad siderea regna migraverunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre
tit. finale Explicit passio beatissime martyris Eugenie
Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III: Passio
data liturgica 11 settembre (non indicata)
note La data non viene indicata, ma è ricavabile dal confronto con la posizione del testo in altre raccolte.


93. f. 274r-v - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii pape
inc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta in cimiterium Calixti ubi hodie orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Cornelii
Cornelius papa mart.: Passio
data liturgica 14 settembre (non indicata)


94. ff. 274v-275v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2038)
tit. Passio sancti Cypriani
inc. Tusco et Basso consulibus Carthaginis in secretario sub Valeriano et Galieno - expl. suscepit Dominus martyrem suum in pace, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258: Passio
data liturgica 14 settembre
note Explicit in parte differente da quello della voce BHL indicata.


95. ff. 275v-279 - Acta sanctorum Cypriani, Iustinae et Theoctisti mart. (= BHL 2047-2050)
tit. Passio sancte Iustine
item I inc. Inluminatio Domini nostri Iesu Christi salvatoris de celo facta est - expl. et convertebat augens gregem Christo
item III inc. Cum completi fuissent prophetici sermones - expl. in quo loco demonia eiciuntur et varie infirmitates accipiunt sanitatem eorum meritis, glorificantes Patrem et Filium et Spiritum Sanctum et nunc et semper et in saecula saeculorum
Cyprianus, Iustina et Theoctistus prope Nicomediam martyres: Acta
data liturgica 14 settembre
note La data abituale sarebbe il 26, ma evidentemente il testo è 'attratto' nella data propria dell'altro Cipriano. Il passaggio tra la prima parte degli atti, la conversione, e la terza, la passione, avviene senza stacco al f. 278.


96. ff. 279-280v - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucis
inc. Tempore illo quo postquam Constantino Augusto contra Maxentium properanti ad bellum - expl. percipiensque miraculorum eius plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
data liturgica 14 settembre


97. ff. 281-284 - Vita sancti Mamiliani et soc. (cfr. BHL S 5204 d)
tit. De sancto Mamiliano [m. rec.]
inc. Ab adventu Domini nostri Iesu Christi martyria vel decessiones sanctorum confessorum - expl. celebrantur autem natalitia sanctorum idus septembris auxiliante Domino nostro Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Mamiliani confessoris
Mamilianus (Panormitanus ep.?) et soc.: Vita
data liturgica 15 settembre (non indicata)
note Mentre l'explicit presenta affinità con la voce BHL, l'incipit non corrisponde: è del resto possibile che si tratti di un'interpolazione del medesimo testo con una sorta di introduzione generale.


98. ff. 284-287 - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4985)
tit. Passio sanctorum Lucie et Geminiani
inc. Imperante Dioclitiano et Maximiano septies in urbe Roma - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani sub die XVI kal. oct., in nomine Patris et Filii et Spiritu Sancti per infinita saecula saeculorum
Lucia et Geminianus Romae mart.: Passio
data liturgica 16 settembre (non indicata)


99. ff. 287v-292 - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol., epilogo
tit. De sancto Matheo apostolo [m. rec.]
prol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiore genere medicine procurare
inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arphaxar apud Ethiopes - expl. ad confessionem beati apostoli Mathei qui primus hebreo sermone scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
epil. inc. Zaroes autem et Arphaxar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit
Matthaeus apostolus: Passio
data liturgica 21 settembre (non indicata)
note Il prologo e l'epilogo sono indistinti dal testo.


100. ff. 292-294 - Eucherius Lugdunensis episcopus, Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5739)
prol.
tit. Passio sancti Mauritii cum sociis suis
prol. inc. Passionem sanctorum martryrum qui hunc locum glorioso sanguine inlustrant
inc. Sub Maximiano qui Romane reipublice cum Dioclitiano - expl. propterea hic laudibus Dei servi canentibus ore persolvuntur, cui est honor et gloria, imperium et potestas per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Mauritii cum sociis suis
Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres: Passio
data liturgica 22 settembre (non indicata)
note Titolatura iniziale di mano diversa.


101. ff. 294-296v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1970)
prol.
tit. Passio sanctorum Cosme et Damiani
prol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter piis auribus legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabilis palma festinare
inc. Denique temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. que enarrare longum est que per eos Dominus ad laudem nominis sui prestat fieri usque in hodiernum diem, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Cosme et Damiani
Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres: Passio
data liturgica 27 settembre (non indicata)
note Titolatura iniziale di mano diversa.


102. ff. 296v-298 - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5949)
prol.
prol. inc. Memoriam toto orbe veneranda archangeli Michaelis - expl. libellus in eadem ecclesia positus indicat
inc. Erat in eadem civitate vir predives quidam nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditate capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro qui vivit et regnat cum Deo Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Michael archangelus: Apparitio
data liturgica 29 settembre (non indicata)
note Prologo indistinto dalla narrazione.


103. ff. 298-300 - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL 3871)
tit. Vita sancti Ieronimi presbyteri
inc. Plerosque nimirum illustrium viros non ambigo nosse - inc. expleto etatis sue anno nonagesimo primo, imperii vero Honorii duodecimo anno, imperante utique illo cui anni nec inchoantur neque finientur in saecula saeculorum
Hieronymus Stridonius: Vita
data liturgica 30 settembre


104. ff. 300-302v - Narratio Hieronymi de seipso (= BHL S 3865 d)
prol., epilogo
prol. inc. Postquam beatissimus Hieronymus innumeris libris - expl. sicut nunc vestra auditura est caritas
inc. Referam tibi mee infelicitatis historiam - expl. quanto mortalia ante non legeram
epil. inc. Redemtori eternim nostro gloria qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Ieronimi
Hieronymus Stridonius: Vita
data liturgica 30 settembre (non indicata)
note Il testo segue il precedente andando a capo, ma è chiaro dalle titolature che sono concepiti come un'unità. Il prologo e la clausola sono indistinti dal resto.


105. ff. 303-304 - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2171)
prol.
tit. Passio sanctorum Dionisii, Rustici, Eleutherii
prol. inc. Post Domini nostri Iesu Christi salutiferam passionem, post resurrectionem - expl. quam possit relatio humana monstrare
inc. Sanctus igitur Dionysius qui tradente Clemente Petri apostoli successore - expl. de quorum passione septimo idus octubris gaudere nos voluit, qui centesimum esse fructum martyrum repromisit per cuncta saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Dionisii cum sociis suis
Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III: Passio
data liturgica 9 ottobre
note Prologo indistinto dal testo.


106. ff. 304v-306v - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Calisti pape et martiris
inc. Temporibus Macrini et Alexandri divino incendio concremata est pars Capitolii - expl. sepultum in eadem civitate sub die quartodecimo kalendas novembris in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222: Passio
data liturgica 14 ottobre (non indicata)


107. ff. 306v-312v - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
prol.
tit. Passio sanctorum Grisanti et Darie
prol. inc. Historiam priorum sanctorum ad edificationem nostram Deus voluit provenire - expl. quam vobis qui credituri eritis profuturam
inc. Polemius vir illustrissimus Alexandrie urbis honoratus et primus - expl. cum multis filiis in triumpho martyrii glorie perpetue honore suscepit, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio Chrisanti et Darie
Chrysanthus et Daria Romae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre
note Prologo indistinto dal testo.


108. ff. 312v-314 - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.
tit. De gestis sancti Luce evangeliste
prol. inc. Cum in divinis voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat
inc. complecterentur historia. Quid enim precellentius - expl. ad fidem et dilectionem Domini nostri Iesu Christi quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivit et regnat per inmensa saecula saeculorum
tit. finale Explicit gesta beati Luce evangeliste
Lucas evangelista: Laudatio
data liturgica 18 ottobre
note Dopo il prologo lo scriba lascia vuote le ultime righe della pagina e riprende dalla seguente, per cui l'incipit resta incompleto del principio che evidentemente si progettava di vergare nello spazio rimasto.


109. ff. 314-319 - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7750-7751)
additamentum
tit. Passio apostolorum Simonis et Iude
inc. Simon Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi cum per revelationem Spiritus Sancti - expl. in quo loco beneficia divina consequuntur credentes in Dominum Iesum Christum illuc meruit pervenire
app. inc. Scripsit autem gestas Abdias episcopus Babilonie - expl. ista descripsimus, initia de primo et ultima decima; gloria Deo Patre et Filio et Spiritu Sancto qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Simon et Iudas (Thaddaeus) ap.: Passio
data liturgica 28 ottobre
note Clausola indistinta dal testo.


110. f. 319r-v - Passio sancti Caesarii diac. et Iuliani presb. Terracinae mart. (cfr. BHL 1511)
inc. Tempore quo Claudius matrem suam necavit gladio - expl. Cesarius diaconus dixit: et ipsa salus interfectio est
Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II: Passio
data liturgica 1 novembre (non indicata)
note L'explicit, che cade durante il dialogo tra Cesario e Leonzio, non ha riscontro nel testo edito dal Mombritius: si tratta qui di un'abbreviatio.


111. ff. 319v-321v
tit. Sermone per Ognissanti


112. ff. 321v-325 - Vita et miracula sancti Leonardi Nobiliacensis (cfr. BHL 4862)
tit. Vita sancti Leonardi
inc. Beatus igitur Leonardus temporibus Anastasii imperatoris in provincia Galliarum claris parentibus exstitit natus - expl. variique omnium languores per intercessiones eius ibidem curantur, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum
Leonardus Nobiliacensis, in dioecesi Lemovicensi confessor VI saec.: Vita
data liturgica 6 novembre (non indicata)


113. ff. 325-331 - Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
tit. Vita sancti Martyni episcopi
inc. Igitur Martinus Savarie Pannoniarum oppido oriundus fuit - inc. non quicumque legerit sed quicumque crediderit
Martinus Turonensis episcopus: Vita
data liturgica 11 novembre (non indicata)


114. ff. 331-332 - Sulpicius Severus, Epistola III ad Bassulam (= BHL S 5616 e)
tit. In illo
inc. Martinus igitur obitum suum longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingreditur
Martinus Turonensis episcopus: Epistola


115. ff. 332-333v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619 - BHL S 5622 b [inc.] e BHL 5620 [expl.] - 5621-5622)
pars I inc. Archadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi
pars II inc. Item aliqua de virtutibus sancti ac beatissimi Martini - expl. a passione ergo Domini usque ad transitum sancti Martini anni CCCCXII computantur
item II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. fuisse revelatum
item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. ut simplicem hystoriam possimus explicare
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
note La prima parte della narrazione sui miracoli è seguita senza distinzione da una seconda che presenta in luogo del consueto incipit quello riportato come additamentum nel Supplemento BHL.


116. ff. 333v-334 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
inc. Igitur post excessum beati Martini Turonice civitatis episcopi - expl. secundus Eustochius successit magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et imperium una cum eterno Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Briccius Turonensis ep.: Vita
data liturgica 13 novembre (non indicata)


117. ff. 334-335 - Vita sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3177 b)
inc. Sanctus igitur et beatissimus Fridianus Dei sapientia repletus - expl. eius mirabilia ad laudem et sui nominis gloriam Dominus ostendere dignatur cui est honor et gloria, laus et potestas in saecula saeculorum
Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588: Vita
data liturgica 18 novembre (non indicata)


118. ff. 335-341v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart., mutila (= BHL 1495)
prol.
prol. inc. Humanas laudes et mortalium infulas vidimus - expl. et ego vos requiescere faciam
inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. hic subumbratione nominis sui domum sancte Cecilie suo nomine titulavit
Caecilia Romae virgo martyr: Passio
data liturgica 22 novembre (non indicata)
note Prologo indistinto dal testo, che resta mutilo a causa della perdita dei fogli finali del manoscritto (dove, secondo la tabula iniziale, si leggeva ancora la vita di Benedetto).

bibliografia Diventare Santo, 212, 216; Bandini, Leopoldina, I, 617-37; Berg, Studies, 247-8



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ed. 134

Leggendario per l'intero anno, di area fiorentina
sec. XI-XII; orig. Firenze; prov. Firenze, S. Maria del Fiore, cattedrale

I. ff. 190, mutilo
Leggendario (6 dicembre - 26 novembre)
ordinamento Per circulum anni . Alla serie regolare si aggiunge un ultimo testo arretrato cronologicamente, ossia la vita di san Leonardo.
suddivisione lectiones Alcuni dei testi si presentano suddivisi in nove capi, senza però che sia esplicitamente segnalato l'uso come lectiones.
segni d'uso Gli angoli molto sfruttati indicano un uso intenso. Non compaiono però note, se non a proposito di san Crescio, con osservazioni sul territorio fiorentino.


1. ff. 1-7v - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906, Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6104-6105-6106-6107-6108)
prol.
tit. Vita sancti Nicolai
prol. inc. Sicut omnis materies si ab imperito artifice constructa fuerit - expl. et ab inimicis tutos fore letemur
item II inc. Nicolaus itaque ex illustri prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. Iesu Christi famulus remisit ad propria
item III inc. Preterea cum in Frigie partibus quedam gens cognomine Aytafala - expl. et aucti benedictione remearunt ad propria
item IV inc. Hucusque de Argolicorum doctorum editione trahentes - expl. diademate redimitos eterno
item V inc. Letemur ergo, carissimi, letemur in Domino - expl. quatenus fideliter Iesum Christum Dominum servire mereamur, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Nicolaus Myrensis episcopus: Vita
data liturgica 6 dicembre
note L'item IV è spezzato in modo da far risaltare come incipit la frase Refero itaque caritati vestrae, come spesso avviene.


2. ff. 7v-8 - Narrationes de miraculis in vita et de morte sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6150-6155-6156)
item XXI inc. Quodam igitur tempore advenit quedam mulier de vico qui dicitur Cyrastis - expl. hoc enim erat vocabulum monasterii beati Nicolai id est sanctam Ierusalem
item XXVI, pars I inc. Cernens itaque servus Domini mortem inexcusabilem adesse presentem - expl. sub sanctissimo et beatissimo patriarcha nostro Macario
pars II inc. Positumque est sacratissimum corpus eius - expl. et usque in evum manare non desistunt
Nicolaus Myrensis episcopus: Miracula
data liturgica 6 dicembre


3. ff. 8-14 - Paulinus Mediolanensis, Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
prol.
tit. Natale sancti Ambrosii confessoris
prol. inc. Hortaris venerabilis pater Augustine - expl. ut gratia viri ab incunabulis que fuerit agnoscatur
inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. sit mihi premium fugisse supplicium
Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397: Vita
data liturgica 7 dicembre


4. ff. 14-15 - Coronatus notarius saec. VIII, Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (= BHL 9004)
prol.
tit. Vita sancti Zenonis episcopi
prol. inc. In provincia Italie in civitate Verona qua beati Zenonis acta claruerunt - expl. audiant populi omnes qui eius cupiunt miracula
inc. Erat enim sedens in monasterio in secretiori parte - expl. quod tamen fulgit in urbe agitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria et honor, virtus et potestas in saecula saeculorum
Zeno Veronensis ep.: Vita
data liturgica 8 dicembre


5. ff. 15-18 - Vita sancti Syri Ticinensis ep. (= BHL 7976)
tit. Vita sancti Syri episcopi
inc. Celestis exorta prosperitas dulci revelata facundia - expl. paucos atque pacificos agens annos migravit ad Dominum, cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum
Syrus Ticinensis episcopus saec. IV: Vita
data liturgica 9 dicembre


6. ff. 18-19 - Passio sanctae Eulaliae Barcinone v. mart. (= BHL 2696)
prol.
tit. Passio sancte Eulalie virginis
prol. inc. Ad sancte virginis huius veneranda solemnia fidelis populus frequens adveniat - expl. ubi et quomodo passa sit audiamus pervigiles
inc. In Bargilonia autem civitate provincie Hispanie sub Datiano preside seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. celebratur igitur natalis eius die quarto idus decembris, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Eulalia Barcinone virgo mart.: Passio
data liturgica 11 dicembre
note Al testo si aggiunge un prologo non identificato. La data propria di questa santa sarebbe il 12 febbraio, ma evidentemente ha influito l'omonima santa di Merida venerata il 10 dicembre.


7. ff. 19-33v - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731-7732 [claus.] - 7737 [transl.])
prol.
tit. Natale sancti Silvestri
prol. inc. Historiographus noster Eusebius Cesaree Palestine urbis episcopus - expl. quod me arripere iubendo fecisti
liber I inc. Silvester igitur urbis Rome episcopus - expl. pars accepit palmam
liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum
claus. I inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille ab urbe miliario III pridie kalendarum ianuariarum
claus. II inc. Tuam ergo beatitudinem deprecamur - expl. sit nobis premium effugisse supplicium per unigenitum coeternumque Dei Patris Filium regnante cum eo Sanctoque Flamine ultra cunctorum volumina saeculorum
transl. inc. Unde post multorum curricula temporum - expl. qui fideliter sancti sui suffragia petunt, ad laudem sui nominis prestare dignatur qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Silvester I papa
data liturgica 31 dicembre
note Come avviene anche nel ms. Mugellano 13, alla prima clausola segue solo la parte finale di quella che è normalmente la seconda.


8. ff. 33v-35v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli (= BHL 6596)
prol.
tit. Vita sancti Pauli primi heremite
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli hominum compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum regnis suis
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
data liturgica 10 gennaio


9. ff. 35v-39v - Venantius Fortunatus n. 530, m. 601, Vita et virtutes sancti Hilarii (= BHL 3885-3887)
tit. Vita sancti Hylarii confessoris
vita inc. Igitur beatus Hilarius Pictavorum urbis episcopus regionis Equitanie oriundus fuit - expl. cum gloria migravit ad Christum, terra plorante, celo gaudente
miracula, prol. inc. Gaudet plane et sublimiter terra exultat quia quamvis plura vivens in corpore miracula fecerit - expl. et similia fieri virtute confessoris in futurum confidat
inc. Igitur Probianus cum dubio iam vite penderet in fine - expl. ut de te legere populum brevitatis stilus invitet
Hilarius Pictavensis episcopus: Vita + miracula
data liturgica 13 gennaio
note In tutte le copie dell'opera presenti nei codici laurenziani il prologo dei miracoli (che ha inizio qui al f. 38v) è abbreviato con una frase di raccordo alla fine della vita, che sostituisce i suoi primi quattro paragrafi (cfr. PL 88,449B o l'edizione nei MGH Auctores antiquissimi IV 2, p. 8 ll. 8-9; in quest'ultima si segnala la stessa variante nel ms. V = Vat. lat. 1197, ma non è chiaro se la frase sostituisca il medesimo lungo segmento o solo l'inizio del par. 5). La lettera alla figlia di Abramo, registrata nel Supplemento BHL come 3887 a, è inclusa nella narrazione della vita, tra i capp. VI e VII.


10. ff. 39v-48v - Odo Glannafoliensis abbas fl. 862-869, Vita sancti Mauri Adelmodo Cenomanensi dicata (= BHL 5773)
tit. Vita sancti Mauri
inc. Beatissimus igitur Maurus clarissimo senatorum genere patre Aequitio - expl. qui simul fiunt anni septuaginta duo et dies duodecim. Per omnia benedictus Deus in saecula saeculorum
Maurus sancti Benedicti discipulus (Glannafoliensis abbas) fl. saec. VI: Vita
data liturgica 15 gennaio


11. ff. 48v-61v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL 609)
prol., epilogo , ep.ded.
tit. Sancti Antonii Heremite
ep. ded. inc. Presbyter Evagrius Innocentio fratri carissimo filio salutem - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sententiam
prol. inc. Optimum, fratres, iniistis certamen - expl. non putet dignum esse miraculo pro tanti nominis viro
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Egypto oriundus fuit - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. et totius corruptionis artifices
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Passio
data liturgica 17 gennaio (non indicata)
note L'epistola e il prologo sono accorpati, e l'epilogo è indistinto dal testo.


12. ff. 61v-64v - Vita sancti Geminiani Mutinensis ep. (= BHL 3296)
prol.
tit. In Natale sancti Geminiani confessoris incipit vita
prol. inc. Post passionem Domini et sanctam eius resurrectionem - expl. et pretiosa in conspectu Domini mors sanctorum eius
inc. Inter plurimos Dei famulos qui ad exemplum fidelium in hoc mundo fuerunt - expl. et ad regnum post transitum huius vite perducit et collocat in choros angelorum. Benedictus Deus in saecula saeculorum
Geminianus Mutinensis episcopus: Vita
data liturgica 31 gennaio
note Prologo indistinto dal testo.


13. ff. 64v-69v - Sermo de vita sancti Severi Ravennatis ep. (= BHL 7684)
tit. Natale sancti Severi archiepiscopi
inc. Quotienscumque virorum gesta fortium eorumque laudabiles provectus in ecclesiis recitantur - expl. quem si placet valet in oleum demutare
Severus Ravennas ep.: Sermo
data liturgica 1 febbraio


14. ff. 69v-71 - Vita sancti Iventii Ticinensis ep. (= BHL 4619)
tit. Natale sancti Yventii episcopi et confessoris
inc. Post felicem obitum egregii Syri Ticinensis episcopi beatus Yventius - expl. ubi et nunc usque sancta ossa eius quiescentia virtutibus florent atque miraculis, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
Iventius Ticinensis ep.: Vita
data liturgica 8 febbraio


15. ff. 71-73 - Bertarius Casinensis abbas sedit 856-883, m. 22-10-883, Sermo de sancto Mathia (= BHL 5695)
tit. Natale sancti Mathie apostoli
inc. Inclitam et gloriosam festivitatem beati Mathie apostoli Domini nostri Iesu Christi - expl. Migravit ad Dominum Iesum Christum VI kalendas martias, qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum
Mathias apostolus: Sermo
data liturgica 24 febbraio


16. ff. 73-76 - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca., Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. In natale sancti Gregorii pape
inc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hec etiam ipse promereri
epil. inc. Ipsa breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sint - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes
Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604: Vita
data liturgica 12 marzo (non indicata)


17. ff. 76-86v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. Vita sancti Benedicti
inc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. loquendi vires interim per silentium reparemus
Benedictus Casinensis abbas m. 543: Vita
data liturgica 21 marzo
note Una svista nella rubrica (XII kal. sept. per apr.) è corretta da una mano più recente.


18. f. 86v - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 16 (Ignazio) (= BHL 4262)
inc. Qui tertius post Petrum apostolum Antiochenam rexit ecclesiam - expl. iacent extra portam Daphniticam in cimiterio ecclesie XV kal. ianuarii delate
Ignatius Antiochenus ep. mart.: Passio
note Il testo è copiato da un diverso scriba, che sfrutta la colonna interna rimasta quasi interamente vuota; la posizione dunque non era forse voluta in base ad un criterio cronologico, ma dettata da pura convenienza materiale: la data propria di Ignazio sarebbe infatti il 1 febbraio (del resto il 6 maggio, dunque in accordo con la successione del leggendario, era venerato il suo predecessore Evodio, ricordato dai Martirologi in associazione con lui). L'explicit presenta una piccola aggiunta simile a quella registrata al n° 4260.


19. ff. 87-89 - Passio sanctorum Eustachii, Theopistes uxoris et filiorum mart. (= BHL S 2761 d)
tit. Natale sanctorum martyrum Eustasii et sociorum eius
inc. In diebus Traiani imperatoris crescebat ydolorum sevitia ipso exhibente - expl. ut de ipsorum intercessionibus et in hoc mundo et in perpetuo gaudeamus, per Dominum nostrum cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Eustachius seu Eustasius (al. Placidus), Theopiste uxor et filii martyres: Passio
data liturgica 20 maggio


20. f. 89r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 5 giugno (Bonifacio) (= BHL 1414)
additamentum
tit. Passio sancti Bonifacii martyris
item I inc. Apud Egyptum natale sanctorum martyrum Marciani, Nicandri et Apollonii quorum gesta habentur eodem die passio sancti Bonifatii martyris sub Diocletiano et Maximiano apud Tarsum civitatem passi - expl. sepulta apud prefatum martyrem operibus piis consummata
item II inc. Item eodem die natale sancti Bonifatii qui Brittanniis veniens et fidem Christi gentilibus evangelizans - expl. cum Eoban coepiscopo et aliis servis Dei. Ipso die sancti Phylippi diaconi qui fuit unus de VII
Bonifatius (Winifridus) Moguntinus episcopus n. 675 ca., m. 5-6-755
Bonifatius Tarsi martyr saec. III/IV: Passio
data liturgica 5 giugno
note La parte iniziale del testo, fino a Bonifatii, è trascritta in lettere capitali; sono accostate, rilevando il passaggio andando a capo, le due voci che occupano la data nel martirologio.


21. ff. 89v-90v - Passio sancti Quirini Scisciani ep. mart. (= BHL 7035-7036)
additamentum
tit. Sancti Cirini episcopi et martyris
inc. Cum istius mundi principes ad cruciandas sanctorum animas - expl. passus est autem beatus Cirinus episcopus martyr Christi sub Diocletiano imperatore pridie idus iunii et coronatus est a Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria et potestas et imperium in saecula seaculorum
app. inc. Facta autem incursione barbarorum in partes Pannonie - expl. ubi prestantur beneficia Domini usque in hodiernum diem
Quirinus Sciscianus ep. mart.: Passio
data liturgica 13 giugno
note L'appendice non è distinta dal testo.


22. ff. 90v-93 - Epistola Uranii presbyteri de Paulini obitu (= BHL 6558)
ep.ded.
tit. Vita vel obitus sancti Paulini confessoris
ep. ded. inc. Domino illustri et in Christo merito venerabili Pacato Urianus presbyter - expl. dicendi materiam subministrent
inc. Igitur sanctus Paulinus episcopus Burdigali oppido Galliarum oriundus fuit - expl. quia si Christo placuerit continuo navigare dispono
Paulinus Nolanus ep.: Epistola
data liturgica 22 giugno
note Assente la frase finale sulla morte del santo. Come segnala la nota alla voce BHL, all'interno del testo è inserita la narrazione tratta dal lib. III cap. 1 dei Dialogi di Gregorio (= BHL 6560), da Dum sevientium Vandalorum tempore a ut esset postmodum liber cum multis (= p. 135 l. 12 - p. 139 l. 6 dell'edizione Moricca).


23. ff. 93-94 - Passio sanctae Mustiolae et soc. Clusii in Etruria mart. (= BHL S 4455 a)
tit. Passio sancte Mustiole virginis
inc. Temporibus Aureliani augusti seva persecutio orta est Christianis - expl. ubi florent orationes eius usque in hodiernum diem, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita et immortalia saecula saeculorum
Irenaeus, Mustiola et soc. Clusii in Etruria mart.: Passio
data liturgica 3 luglio


24. ff. 94-96v - Passio sancti Procopii lectoris Caesareae mart. (= BHL 6950)
tit. Passio sancti Procopii
inc. Regnante impiissimo et nefandissimo Cesare Dioclitiano - expl. martyrizatus est autem gloriosissimus Dei famulus Procopius octavo idus iulias ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Procopius lector Caesareae mart.: Passio
data liturgica 8 luglio


25. ff. 96v-97v - Passio sanctarum Rufinae et Secundae vv. mart. Romae (= BHL 7359)
tit. Passio sancte Rufine et Secunde
inc. Rufina et Secunda due sorores virgines cives Romane - expl. fructum earum prestantur et magne virtutes ostenduntur, ad laudem et gloriam Domini nostri qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
Rufina et Secunda v. Romae mart.: Passio
data liturgica 10 luglio (non indicata)
note Assente la chiusa sulla passione delle due martiri.


26. ff. 97v-98v - Passio sanctorum Ciryci et Iulittae Tarsi mart. (= BHL S 1808 d)
tit. Passio sanctorum martyrum Quirici et Iulitte
inc. In tempore illo agente preside Alexandro in civitate Yconia - expl. una cum matre sua Iulitta in Antiochia in Tarso Cilicie sub Alexandro preside, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria et honor in saecula saeculorum
Cirycus (Quiricus) et Iulitta Tarsi mart.: Passio
data liturgica 15 luglio


27. ff. 98v-100v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (= BHL S 290 f [inc.] - BHL 287 [expl.])
tit. Natale sancti Alexi confessoris
inc. Fuit vir simplex in urbe Roma cui nomen Euphimianus temporibus Arcadii et Honorii imperatorum - expl. petitionis effectum sine dubio ab eo consequi valeat, per Dominum nostrum Iesum Christum Filium tuum qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V: Vita
data liturgica 17 luglio


28. ff. 100v-102v - Sermo de vita sancti Rofilli Foropopiliensis ep. [perperam Petro Damiani adscriptus] (= BHL 7283)
tit. Gesta beati Rofilli confessoris
inc. Sanctorum celebritas maxime provincialium valde summa cum devotione est recolenda - expl. obiit beatissimus Christi confessor XV kal. aug. cum quo prestante Domino nostro Iesu Christo eternum capiamus regnum per infinita saecula saeculorum
Rofillus Foropopiliensis ep.: Sermo
data liturgica 18 luglio (non indicata)


29. ff. 102v-107v - Vita sancti Germani Autisiodorensis ep. [recensio interpolata ex vita a Constantio Lugdunensi presb. edita] (= BHL 3454)
prol.
tit. De vita et virtutibus sancti ac beatissimi Germani patroni nostri Antissiodorensis episcopi
prol. inc. Plerique ad scribendum sollicitante materia uberiore producti sunt - expl. quod quia non contigit me malo esse quam neminem
inc. Igitur Germanus Autisiodorensis oppidi indigena fuit - expl. innumerabilibus virtutum pollens summa excolitur gloria
Germanus Autisiodorensis episcopus n. 378 ca., m. 31-7-448: Vita
data liturgica 31 luglio (non indicata)
note Il testo è suddiviso in tre sezioni, con rispettive titolature, e nella parte finale include l'epitafio registrato al n° 3455 (tra le parole quam nimium e Sedit autem).


30. ff. 107v-110v - Passio sancti Stephani I papae mart. (= BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani pontificis
inc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Xistum episcopum VIIII kal. septembris Valeriano tertio et Gallieno secundo consulibus, apud nos regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas per infinita saecula saeculorum
Stephanus I papa mart.: Passio
data liturgica 2 agosto


31. ff. 110v-111v - Lucianus Hierosolymitanus, Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio corpora sanctorum Stephani protomartyris, Gamalielis, Nicomedis et Abibon
inc. Lucianus Dei misericordia indigens et omnium hominum minimus que apparuit mee pusillanimitati - expl. in quem periclitans Deo aperire dignatus est in Christo Iesu Domino nostro cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum
Stephanus diac. protomart.: Inventio
data liturgica 3 agosto


32. ff. 112-113 - Translatio sancti Stephani diac. protomart. Costantinopolim [interprete Anastasio Bibliothecario] (= BHL 7858)
tit. Item de translatione beati Stephani in Constantinopolim
inc. Factum est autem cum esset reconditum corpus sancti Stephani primi martyris - expl. septuaginta namque et tres tunc a variis languoribus curati sunt homines, ad gloriam Dei Patris omnipotentis et Filii et Spiritus Sancti cui est gloria et imperium in saecula saeculorum
Stephanus diac. protomart.: Translatio
data liturgica 3 agosto


33. f. 113r-v - Passio sancti Eusebii Romani presb. (= BHL 2740)
tit. Passio sancti Eusebii confessoris
inc. Eo tempore quo Liberius de exilio revocatus fuerat a Constantio - expl. cessavit persecutio non tamen multum tempus, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Eusebius Romanus presbyter saec. IV: Passio
data liturgica 14 agosto


34. ff. 113v-115 - Passio sancti Symphoriani Augustoduni mart. (= BHL 7967)
tit. Passio sancti Symphoriani [m. rec.]
inc. Sub Aureliano quodam principe cum adversus Christianum nomen persecutionis dira procella detonaret - expl. in omnium votorum plenitudinem felix aperitur ingressus, ipso adiuvante qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Symphorianus Augustoduni mart.: Passio
data liturgica 22 agosto


35. ff. 115-116 - Passio sanctorum Timothei et Apollinaris Remis mart. (= BHL 8296)
tit. Natale sancti Timothei
inc. In illo tempore sub Nerone imperatore agente Lampadio preside facta est persecutio Christianorum - expl. qui a demoniis vexabantur curati sunt in nomine Domini Iesu, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Timotheus et Apollinaris Remis mart.: Passio
data liturgica 22 agosto
note La data propria dei due santi è il 23, ma l'anticipo si spiega con la sovrapposizione di Timoteo all'omonimo romano, ricordato il 22.


36. ff. 116-117 - Passio sanctorum Rufi et Carponii Capuae mart. (= BHL 7378)
tit. Passio sancti Rufi martyris
inc. Sub Dioclitiano imperatore et Maximiano cesare erat persecutio Christianorum in provincia Campanie - expl. depositio vero martirum Rufi et Caponi sub die VI kalendarum septembrium, adiuvante Domino nostro Iesu Christo cui est cum cum Patre et Spiritu Sancto honor et gloria in saecula saeculorum
Rufus et Carponius Capuae mart.: Passio
data liturgica 27 agosto


37. ff. 117-118v - Passio sanctorum septem dormientium Ephesi mart., mutila (= BHL S 2315)
tit. Natale sanctorum septem dormientium qui in Epheso dormierunt
inc. In tempore illo regnante imperatore Decio facta est persecutio ingens Christianorum - expl. non recordatur adversus delinquentes tantum ut convertantur
Dormientes (Septem) Ephesi mart.: Passio
data liturgica 11 agosto
note Il testo rimane mutilo a causa di una perdita di fogli tra gli attuali 118 e 119.


38. ff. 119-123 - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] (= BHL 792)
prol.
tit. In natale sancti Augustini episcopi
inc. Beatissimus Augustinus ex provincia Africe civitate Thacastensi parentibus honestis et Christianis progenitus alitusque - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit, adiuvante Iesu Christo fidei nostre auctore qui cum Patre et Spiritu Sancto vivens et regnat per cuncta saecula saeculorum
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Vita
data liturgica 28 agosto


39. f. 123r-v - Passio sanctorum Felicis et Adaucti Romae mart. (= BHL 2880)
tit. Passio sanctorum Felicis et Audacti
inc. Cum fervor Dioclitiani et Maximiani sanctos Dei diversis penis interficeret - expl. passi sunt autem beati martyres Felix presbyter et Audactus III kalendas septembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Felix et Adauctus Romae martyres saec. III: Passio
data liturgica 30 agosto


40. ff. 123v-124v - Passio sancti Reguli Afri ep. (= BHL S 7102 a)
tit. Passio sancti Reguli martyris
inc. Beatissimus ergo Regulus sicut viri eruditissimi tradiderunt - expl. multa invalidi expectant eius beneficia ut valentes fiant, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Regulus Afer ep., Lucae cultus: Passio
data liturgica 1 settembre


41. ff. 124v-125v - Vita sancti Prisci Capuani ep. (= BHL 6928 [prol.] - 6927)
prol.
tit. Obitus sancti Prisci
prol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. pia devotione ad memoriam revocemus
inc. Temporibus siquidem Valentiniani et Valentis augustorum in partibus Orientis - expl. intercedente beato Prisco cuius dies natalis celebratur die kalendarum septembris, ad laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Priscus Capuanus ep.
data liturgica 1 settembre
note Al testo viene giustapposto un prologo (riportato in BHL proprio sulla base di questo manoscritto), che per l'incipit appare tratto dalla passione di Cosma e Damiano.


42. ff. 125v-127v - Passio sancti Eleutherii ep., Romae mart. (cfr. BHL S 2451 a)
tit. Passio sancti Eleutherii
inc. Nobilissimi viri Eleutherii nos delectat et anime et fidei veritatem et veneranda certamina narrare - expl. apud urbem Romam sub Hadriano imperatore die septimo mense septembrio intrante, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et virtus, potestas et imperium una cum Patre atque Sancto Spiritu per infinita saecula saeculorum
Eleutherius episcopus, Antia mater eius et soc. Romae martyres: Passio
data liturgica 7 settembre
note Il dettato non corrisponde esattamente alla voce BHL, che è comunque la più vicina. La data non è tra quelle dei martirologi maggiori, ma è attestata una notevole varietà locale del culto (cfr. Bibliotheca Sanctorum IV 1014-6).


43. ff. 127v-128v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, VII 1 (vita di Salvio) (= BHL 7469)
epilogo
tit. In natale sancti Salvii confessoris
inc. Licet sit studium historiarum seriem prosequi - expl. nam post dies viginti duo filii regis superius nominati abierunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Salvius ep. Albigensis: Vita
data liturgica 10 settembre (non indicata)


44. ff. 128v-129v - Passio sanctarum Luceiae, Auceiae et soc. Romae mart. (= BHL 4981)
tit. Passio sancte Lucie [corr. Luceie] virginis
inc. Apud urbem Romam Luciea virgo sanctimonialis de territorio urbis que capta est ab Uceia rege barbarorum - expl. sed in celo manifesta sunt apud imperatorem Iesum Christum, qui cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti vivit et regnat in saecula saeculorum
Luceia, Auceia et soc. Romae mart.: Passio
note La voce BHL è basata su questo manoscritto. Non è indicata una data, e a causa della grande varietà di collocazione del culto delle sante non se ne propone qui una ipotetica (si può ovviamente escludere il 25 giugno dei martirologi).


45. ff. 129v-130 - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6237)
tit. Natale sancti Nicomedis presbyteri [m. rec.]
inc. Benignitas salvatoris nostri martyrum constantia comprobata ut ex fide et operatione sanctos certificaret - expl. qui passus est pro Christo XVII kal. octobris, ad laudem et gloriam nominis eius qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Nicomedes presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 15 settembre


46. ff. 130-132 - Historia de sancto Ianuario et sociorum eius (= BHL 4115-4116-4117-4118)
tit. Natale sanctorum martirum Ianuarii episcopi et Diaconi lectoris
passio inc. Temporibus Diocletiani imperatoris consulatu Constantini cesaris quinquies - expl. dignam beati Ianuarii martyris basilicam condiderunt
trans. Ianuarii inc. Noctu vero, cum unaqueque plebs sollicite - expl. cuius natalis dies celebratur XIII kal. octubris
tansl. ceterorum inc. Sanctum vero Sosium diaconum - expl. cives sui Beneventum tulerunt
transl. Festi et Desiderii inc. Ut autem miracula - expl. ideoque ab omnipotente Deo et Domino Iesu Christo gloriosa martyrii sui percepta corona feliciter vivunt in omnia saecula saeculorum
Ianuarius Beneventanus ep. et soc. (Sosius, Festus, Proculus, Desiderius, Eutyches et Acutius) mart.: Acta
data liturgica 19 settembre
note Le quattro parti degli acta dei martiri si susseguono senza stacchi.


47. ff. 132-133v - Passio sanctae Theclae v. (= BHL 8024)
tit. Natale sancte Thecle martyris
inc. Sub Nerone Romanorum principe Paulus apostolus verbum Dei evangelizando orientem predicabat - expl. cum somno pacis migravit ad Dominum, qui vivit et regnat cum Deo Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Thecla virgo Pauli apostoli discipula: Passio
data liturgica 23 settembre
note La data indicata sarebbe in realtà il 7 ottobre, ma l'anomalia può spiegarsi con una svista di copia (IX idus oct. in luogo di IX kal.).


48. ff. 133v-137 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 26 settembre (Cipriano e Giustina)
tit. Natale sanctorum Cipriani et Iustine
inc. Sanctorum martyrum Cypriani episcopi et Iustine - expl. sepelivit in predio suo. Passi sunt autem VI kal. octubris
Cyprianus, Iustina et Theoctistus prope Nicomediam martyres
data liturgica 26 settembre


49. ff. 134-137 - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL S 3871 b)
tit. Natale sancti Ieronimi presbyteri
inc. Plerosque nimirum illustrium viros non ambigo nosse quo natus - expl. et tanto dehinc studio divina legissem quanto mortalia ante non legeram. Redemptori etenim nostro gloria qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu vivit et regnat in saecula saeculorum
Hieronymus Stridonius: Vita
data liturgica 30 settembre


50. ff. 137-141v - Hincmarus Remensis archiepiscopus n. 806 ca., m. 21-12-882, Vita sancti Remigii episcopi Remensis (= BHL 7155-7156-7157)
tit. Vita sancti Remigii archiepiscopi
vita inc. Post vindictam scelerum que facta est a Domino caede Galliarum prosequente Uuandalorum crudelitatem - expl. et post obitum preclara ostensio
translatio inc. Cum beati Remigii corpus sanctissimum deferreretur ad sepolturam - expl. et universa sancta civitate Hierusalem
cap. 29 inc. Anno incarnationis dominice DCCCLII - expl. omisimus ponere
Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532: Vita + translatio
data liturgica 1 ottobre (non indicata)
note Le diverse parti dell'opera sono distinte nel codice andando a capo, rispettivamente ai ff. 140 e 141.


51. ff. 141v-144 - Vita sancti Cerbonii Populonii ep. (= BHL 1728)
prol.
tit. Vita sancti Cerbonii episcopi et confessoris
prol. inc. In divinis historiis sanctorum sacra digesta excolitur - expl. et soli Deo mente et spiritu adeserunt
inc. Beatus namque Cerbonius, sicut prisci catholici viri tradiderunt - expl. conversi sunt ad viam rectam quae est Christus, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Cerbonius Populonii ep.: Vita
data liturgica 10 ottobre
note Il prologo è indistinto dal testo.


52. ff. 144-147 - Walahfridus Strabo n. 808/809, m. 18-8-849, Vita et miracula sancti Galli (= BHL 3247)
tit. Actus et vita sancti Galli confessoris
inc. Cum preclara sanctissimi viri Columbani, qui et Columba, conversatio per omnem Hiberniam celebris haberetur - expl. cave ne omnino alicui dixeris donec videas gloriam Dei
Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca.: Vita + miracula
data liturgica 16 ottobre
note Testo incompleto, come si riscontra in altri manoscritti qui catalogati: l'explicit corrisponde al cap. XI (= PL 114,988A).


53. ff. 147v-154 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
prol.
tit. Vita sancti Ylarionis monachi
prol. inc. Scripturus vitam beati Hilarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scylleos canes obturata aure transibo
inc. Hilarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat
tit. finale Explicit vita sancti Hylarionis monachi
Hilarion in Palaestina abb.: Vita
data liturgica 21 ottobre (non indicata)


54. ff. 154-157v - Passio sanctarum Ursulae et sociarum Coloniae v. mart. (= BHL 8428-8429-8430)
tit. Natale sanctarum XI milia virginum
item I inc. Regnante Domino nostro Iesu Christo cum post passionem suam - expl. factum est tripudium devote congratulationis patriarcharum et confessorum
item II inc. Ut etiam Colonia illa beata et incomparabili hoc thesauro beatior - expl. benedixit filiis tuis in te
item III inc. Erat autem de eodem sanctarum virginum contubernio quedam nomine Cordula - expl. vel novissime sortis municipatum capiamus, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Filio et Spiritu Sancto vivit et gloriatur Deus per immortalia saecula saeculorum
Ursula et soc. virgines et mart. Coloniae cultae: Passio
data liturgica 21 ottobre
note Le tre parti si susseguono senza stacco.


55. ff. 157v-162v - Passio sancti Crescii in Tuscia mart. (= BHL 1987)
additamentum
tit. Passio sancti Crisci martyris
inc. Igitur temporibus Decii imperatoris cum sevissima persecutio contra Christi famulos indicta - expl. passus est autem beatus Cerbonius cum sociis suis IIII nonus madii sub Decio imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Crescius (al. Criscus) et soc. in Tuscia martyres fl. saec. III: Passio
data liturgica 24 ottobre (non indicata)
note Il testo è glossato in due punti con note sul territorio fiorentino: accanto alla narrazione della confluenza di fedeli al sepolcro (ubi nunc est ecclesia sub nomine sancti Crisci edificata et consecrata extra civitatem Florentinam per X miliaria vel circa) e dove si menziona il luogo detto Vallicula (idest vallis cave in territorio Florentino dicitur hodie).


56. ff. 162v-166 - Passio sancti Demetrii Tessalonicae mart. (= BHL 2124)
tit. Passio sancti Dimitrii martyris
inc. Cum Maximianus Herculeus Gothos et Sarmatas Romanis et suo crudelissimo dominatui subiugasset - expl. et vite eterne faciat esse participes in Christo Iesu Domino nostro, cui est cum eterno Patre et vivificante Spiritu Sancto gloria et honor, virtus et potentia nunc et semper et per infinita saecula saeculorum
Demetrius Tessalonicae mart.: Passio
data liturgica 26 ottobre


57. ff. 166-168 - Vita sancti Germani Capuani ep. (= BHL 3465)
prol.
tit. Sancti Germani epyscopi
prol. inc. Campanie tellus sicut ad proferendas multimodi generis fructus opima est - expl. ut ab ipso fuerant digesta interserens
inc. Beatus igitur Germanus patre Amantio, matre Iuliana Capuanis civibus editus - expl. post abstinentiam et lamenta numquam finienda gaudia susceperunt regnaturum cum Deo, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Germanus Capuanus episcopus m. 30-10-541 ca.: Vita
data liturgica 30 ottobre
note Prologo indistinto dal testo.


58. ff. 168-174 - Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
prol.
tit. Vita sancti Martini episcopi et confessoris
prol. inc. Plerique mortali studio et glorie saeculari inaniter dediti - expl. alioquin tacere quam falsa dicere maluissem
inc. Igitur Martinus Sabariae Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. non quicumque hec legerit sed quicumque crediderit
Martinus Turonensis episcopus: Vita
data liturgica 11 novembre
note Alla fine del prologo, una diversa mano rimanda alla fine del codice in tertio folio per san Leonardo.


59. f. 174r-v - Sulpicius Severus, Epistola III ad Bassulam (= BHL S 5616 e)
tit. Ad Bassulam
inc. Martinus igitur obitum suum longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingreditur
Martinus Turonensis episcopus: Epistola
data liturgica 11 novembre (non indicata)


60. ff. 174v-175 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, I 48 (miracoli di Martino) (= BHL S 5619 b - BHL 5620)
pars I inc. Arcadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. ad urbem Turonis sunt regressi
pars II inc. Quod si quis requirit cur post transitum Gratiani episcopi - expl. a passione Domini usque ad transitum sancti Martini anni CCCCXII computantur
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo segue il precedente senza stacco e non distingue le due parti.


61. f. 175r-v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum, De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622)
II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. cum libro vite sue fuisse revelatum
III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. utinam vel simplicem possimus historiam explicare
Martinus Turonensis episcopus: Miracula + translatio
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Le due parti (capitoli 4 e 5 del libro I dell'opera) sono copiate andando a capo rispetto al testo precedente e tra loro.


62. ff. 175v-176 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
tit. In natale sancti Britii episcopi et confessoris
inc. Igitur post excessum beati Martini Turonicae civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit vir magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo qui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum
Briccius Turonensis ep.: Vita
data liturgica 13 novembre (non indicata)


63. ff. 176-177v - Passio sancti Eugenii Carthaginensis ep. (= BHL 2680 - BHL S 2681 a [app. I] e 2681 c [app. II])
additamentum
tit. Sancti Eugenii confessoris
inc. Cum orta fuisset persecutio in Christianos ab impiissimo imperatore Honorio - expl. ubi florent eius beneficia temporibus Wandalorum regnante filio iniquitatis Honorio qui eum in exilio transmisit, nobis autem regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
app. I inc. Post hec autem cum audisset in loco in quo corpus eius sanctum quiesceret - expl. ego rem officii mei implere studui
app. II inc. In insula que vocatur Naute Domum - expl. ipse super maria residens vicus Vadensis Ligurie in saecula saeculorum
Eugenius Carthaginiensis episcopus m. 505: Passio
data liturgica 12 giugno
note La data è anomala, sia in rapporto al culto (attestato per il 13 luglio), sia per la posizione nel leggendario: si adatterebbe piuttosto il 17 novembre, indicato in altri codici laurenziani.


64. ff. 177v-179v - Vita sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3177 b)
additamentum
tit. Actu vel miracula sancti Fridiani
inc. Sanctus igitur et beatissimus Fridianus Dei sapientia repletus - expl. usque hodie pollent eius mibilia ad laudem et sui nominis gloriam Dominus ostendere dignatus est, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et potestas in saecula saeculorum
addit. I inc. Igitur quia de inennarabilibus beati viri virtutibus aliqua perstringere cepimus - expl. postmodum de recuperata Deo faciente mirabiliter letificavit
addit. II inc. Quia ergo audivit caritas vestra quedam miracula que per famulum suum beatum Fridianum - expl. iuxta eundem fluvium fabricaverunt que usque nunc a fidelibus populis dignissime frequentantur et colitur
addit. III inc. Igitur sanctus Fridianus in fide recta persistens predicabat omni populo monita salutis - expl. in quo loco sepultus fuerat usque ad tempora Karoli et Pipini serenissimorum regum
Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588: Vita
data liturgica 23 novembre
note La vita nota è seguita da tre narrazioni, distinte andando ogni volta a capo, non identificate: la prima riguarda la chiesa di S. Vincenzo, la seconda quella di S. Miniato, la terza la sepoltura inviolata del santo.


65. ff. 179v-182v - Ionas Bobiensis fl. 618-659, m. post 659, Vita sancti Columbani (= BHL 1898)
tit. Vita sancti Columbani abbatis
inc. Columbanus etenim qui Columba, hortus Ibernia insula, extremo oceano posita; hanc Scotorum gens incolit - expl. neque unum capere quievit, reversus pater renuntiat
Columbanus (al. Columba) Luxoviensis et Bobiensis abbas n. 543 ca., m. 23-11-615: Vita
data liturgica 23 novembre (non indicata)
note Come nelle altre copie registrate, l'incipit risulta abbreviato, con la soppressione di quasi tutta la parte di introduzione geografica; l'explicit è invece anticipato all'interno del cap. 19 dell'opera (= PL 87,1023C).


66. ff. 182v-185 - Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia (= BHL 6962)
prol.
tit. Natale sancti Prosperi episcopi et confessoris
prol. inc. Cunctis liquet fidelibus, dilectissimi fratres, quod divina munera - expl. nostri cordis precordia irradiare dignetur
inc. Licet autem, karissimi fratres, omnium sanctorum solemniter ac miro opere celebranda sit festivitas - expl. ipse olim in honorem sancti Apolenaris Christi confessoris et martyris Deo sacraverat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus: Sermo
data liturgica 25 novembre (non indicata)
note Diviso in nove sezioni.


67. ff. 185-188 - Vita sancti Gaudentii Novariensis ep. (= BHL 3278)
tit. Vita sancti Gaudentii episcopi et confessoris
inc. Beatus Gaudentius Yporediensis urbis regionis Hispirie - expl. postulemur ut suis meritis adiuvemur, cuius natalitia celebramus eo opitulante qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita saecula saeculorum
Gaudentius Novariensis episcopus n. 337, m. 22-1-418: Vita
data liturgica 26 novembre
note La consueta data del santo sarebbe il 22 gennaio, ma come in altri codici qui descritti avviene una sovrapposizione con il Gaudenzio di origine campana venerato a Fiesole.


68. ff. 188-190v - Vita et miracula sancti Leonardi Nobiliacensis (= BHL 4862-4863-4864)
tit. Vita sancti Leonardi confessoris
inc. Beatissimus igitur Leonardus temporibus Anastasii imperatoris in provincia Galliarum - expl. variique hominum languores per intercessionem eius ibidem curantur, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum
miracula I inc. Preterea post transitum sancti Leonardi - expl. ex multis erbis collegimus
II inc. Quidam autem vicecomes Lemovicensium - expl. prominebat foris sub aere in qua denique quicumque ponebatur
Leonardus Nobiliacensis, in dioecesi Lemovicensi confessor VI saec.: Vita + miracula
data liturgica 6 novembre (non indicata)
note Il testo rimane mutilo per la perdita dei fogli finali del codice. La parte sui miracoli è distinta andando a capo rispetto alla vita (f. 190v), mentre essi si susseguono senza stacco. Se si intendeva destinare la lettura alla data abituale, vi è un'incoerenza nell'ordine della raccolta.

bibliografia Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni, xvi; Bandini, Leopoldina, I, 287-99; Castaldi, Nuovi testimoni, 99-101



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ed. 146

Lezionario per la Cattedrale di Firenze (III parte)
Battista di Niccolò da Padova; Giovanni di Antonio Varnucci; Giovanni di Francesco di Ripoli monaco OSBCVU; Vespasiano da Bisticci cartolaio; Zanobi di Benedetto di Caroccio degli Strozzi
Terzo volume dell'impresa descritta nelle note introduttive del ms. 144. La lavorazione fu in questo caso più travagliata: il proprium sanctorum si presenta spezzato (ff. 88-150v e 169-206v) e ricavato per la seconda parte da un diverso codice, opera dello stesso copista, e da fascicoli aggiuntivi con le feste di introduzione più recente. In ogni caso il codice aveva già raggiunto l'attuale consistenza quando, il 23 dicembre 1450, viene descritto in un documento dei committenti. Sappiamo inoltre che la legatura avvenne nel 1453, nella bottega di Vespasiano da Bisticci. L'anomalia, come le ricorrenti duplicazioni tra un volume e l'altro, si deve con ogni probabilità alle incertezze di decisione sulla distribuzione del materiale nei diversi volumi.

I. ff. 1-192v
Lezionario dalla Pasqua all'ottava del Corpus Domini (de tempore, proprium e commune sanctorum)
ordinamento Per circulum anni
suddivisione lectiones L'intero contenuto è predisposto per una lettura liturgica, in cicli di nove lectiones. Quando dunque non si specifichi diversamente, si intenda che i testi sono suddivisi in nove.
segni d'uso Evidente usura degli angoli.
struttura Come si anticipava, la struttura del lezionario vede succedersi il proprium de tempore ai ff. 1-87v, una prima parte del proprium sanctorum ai ff. 88-150v, il commune ai ff. 150v-168v, quindi la seconda parte del proprium sanctorum ai ff. 169-192v, ricavati da una diversa unità codicologica. Per le prime festività (dall'Annunciazione ai santi del 22 aprile) il contenuto si sovrappone a quello del ms. 145.


U.C. I, ff. 1-168
1. ff. 1-87v
tit. Proprium de tempore


2. ff. 88-90
tit. Nove lectiones per l'Annunciazione (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


3. ff. 90-93v
tit. Nove lectiones per la festa della dedicazione (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


4. ff. 93v-95v - Vita sancti Crescentii Florentiae subdiac. (= BHL 1984)
tit. In sancti Crescentii confessoris subdiaconi ecclesie Florentine
inc. Crescentius Florentinus civis ex honestis et catholicis viris - expl. Ambrosio suis litteris eius transitus nuntiavit
Crescentius Florentiae subdiac.: Vita
data liturgica 19 aprile (non indicata)


5. f. 95v - Liber pontificalis, cap. 12 (Aniceto)
tit. In sancti Aniceti pape et martyris
inc. Anicetus natione Syrus ex patre Iohanne de vico Amissa - expl. et cessavit episcopatus dies septem
Anicetus papa
data liturgica 17 aprile (non indicata)
note Una singola lectio.


6. f. 95v - Liber pontificalis, cap. 13 (Soter)
tit. In sanctorum martyrum Sotheris pape et martyris et Gaii pape et martyris
inc. Sother natione Campanus ex patre Concordio de civitate Fundis - expl. et cessavit episcopatus dies XXI
Soter papa
data liturgica 22 aprile (non indicata)
note Il testo occupa la prima delle due lezioni dedicate ai due papi.


7. ff. 95v-96 - Liber pontificalis, cap. 29 (Gaio)
tit. De sancto Gaio
inc. Gaius natione Dalmatinus ex genere Dioclitiani imperatoris - expl. et cessavit episcopatus dies XI
Gaius seu Caius papa
data liturgica 22 aprile (non indicata)


U.C. I, ff. 1-168
8. f. 96 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 23 aprile (Giorgio)
tit. In sancti Georgii martyris
inc. In Perside civitate Diospoli passio sancti Georgii martyris - expl. ecclesia Dei venerabiliter honorat
Georgius Cappadox martyr saec. III: Passio
data liturgica 23 aprile (non indicata)
note Una singola lectio.


9. f. 96r-v - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 8 (Marco) (= BHL 5274)
tit. In sancti Marci evangeliste
inc. Marcus discipulus et interpres Petri - expl. et a viris religiosis placita quiete sepultus septimo kalendas maias
Marcus evangelista: Passio
data liturgica 25 aprile (non indicata)
note Estratto rielaborato dal capitolo di Gerolamo, che si spinge fino a PL 23,187C.


10. ff. 96v-97 - Liber pontificalis, cap. 3 (Cleto)
tit. In sanctorum Cleti pape et martyris et Marcelli pape et martyris
inc. Cletus natione Romanus de regione vico Patricii - expl. et cessavit episcopatus dies XX
Cletus papa
data liturgica 26 aprile (non indicata)
note Il testo occupa la prima delle tre lezioni dedicate ai due papi.


11. f. 97 - Liber pontificalis, cap. 30 (Marcellino)
tit. Pro sancto Marcellino
inc. Marcellinus natione Romanus ex patre Proiecto - expl. cessavit episcopatus annos septem menses sex dies XXV persequente Dioclitiano Christianos
Marcellinus papa mart.
data liturgica 26 aprile (non indicata)


12. f. 97r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 28 aprile (Vitale e Valeria)
tit. In sancti Vitalis martyris
inc. Apud Ravennam natale sancti Vitalis martyris patris sanctorum martyrum Gervasii et Prothasii - expl. infra biduum migravit ad Dominum
Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart.
data liturgica 28 aprile (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


13. ff. 97v-99 - Legenda sancti Petri Martyris
tit. In sancti Petri martyris ordinis fratrum predicatorum
inc. Beatus Petrus Lombardus origine de ordine fratrum predicatorum in ipso ordine triginta fere annorum spatio fultus caterva virtutum - expl. magnificavit Dominus sanctum suum et colendum exhibuit universis
Petrus Martyr OP m. 1252: Vita
data liturgica 29 aprile (non indicata)
note Il testo, non identificato, occupa sei lectiones.


14. f. 99r-v - Passio sancti Philippi ap. (cfr. BHL 6816)
tit. In sanctorum appostolorum Phylippi et Iacobi
inc. Cum sancti apostoli Domini et salvatoris nostri Iesu Christi - expl. orante apostolo Phylippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti
Philippus apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio (non indicata)
note Il testo, che corrisponde con alcune varianti alla voce indicata, occupa le prime tre lectiones della serie di nove dedicate ai due santi.


15. ff. 99v-101v - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 2 (Giacomo) (= BHL 4087)
tit. De sancto Iacobo apostolo
inc. Iacobus qui appellatur frater Domini - expl. sed falsa eorum opinio est
Iacobus Minor apostolus
data liturgica 1 maggio (non indicata)
note L'estratto occupa tre lezioni, cui ne seguono dal f. 100v altre tre tratte da un'omelia attribuita ad Agostino.


16. ff. 101v-103v
tit. Nove lectiones per la festa dell'invenzione della Croce (dal de obitu Theodosii di Ambrogio e da un'omelia attribuita ad Agostino)


17. ff. 103v-104v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 3 maggio (Alessandro papa)
tit. Eodem die sanctorum martyrum Alexandri, Eventii, Theodoli atque Iuvenalis
inc. Rome via Numentana miliario octavo passio sancti Alexandri pape, Eventii et Theodoli presbiterorum - expl. in predio suo V nonas madii
Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres
data liturgica 3 maggio (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


18. ff. 104v-106 - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 9 (Giovanni evangelista) (= BHL S 4323 n)
tit. In festo sancti Iohannis ante portam Latinam. Ieronimus in libro illustrium virorum
inc. Iohannes apostolus et evangelista quem Iesus amavit plurimum - expl. iuxta eandem urbem sepultus
Iohannes apostolus sec. I
data liturgica 6 maggio (non indicata)
note Il testo, che riproduce integralmente il capitolo, occupa le prime sei lectiones; le altre tre, dal f. 105, sono ricavate da un'omelia attribuita a Gerolamo.


19. ff. 106v-110 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 settembre (Michele)
tit. In inventione sancti Michaelis archangeli
inc. In monte Gargano venerabilis memoria beati archangeli Michaelis ubi ipsius consecrata nomine habetur ecclesia - expl. inter nubes situs vocatur
Michael archangelus
data liturgica 8 maggio (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones, seguite dal f. 107v da altre sei rispettivamente dai Moralia di Gregorio e da un'omelia attribuita a Gerolamo.


20. f. 110r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 10 maggio (Gordiano ed Epimaco)
tit. In sanctorum martyrum Gordiani et Epimachi
inc. Rome via Latina in cimiterio eiusdem natale sanctorum Gordiani et Epimachi quos Iulianus imperator et apostata - expl. corpus beati martyris Epimachi sepultum fuerat
Gordianus et Epimachus mart.
data liturgica 10 maggio (non indicata)
note Suddivisione in tre lezioni.


21. f. 110v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 12 maggio (Nereo, Achilleo e Pancrazio)
tit. In sanctorum martyrum Nerei et Achilei atque Pancratii - Pro sancto Pancratio
parte I inc. Rome in cimiterio Pretextati natale sanctorum martyrum Nerei et Archilei fratrum - expl. miliario uno et semis
parte II inc. Via Aurelia miliario secundo natale sancti Pancratii martyris - expl. sepelivit III° ydus madii
Nereus, Achilleus et soc. mart.
Pancratius Romae mart.
data liturgica 12 maggio (non indicata)
note La voce del martirologio del giorno è copiata interamente in tre lectiones, divisa dalla titolatura intermedia per la terza lectio su Pancrazio.


22. ff. 110v-112 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 5 giugno (Bonifacio)
tit. In festo sancti Bonifatii martyris
inc. Passio sancti Bonifatii martyris sub Dyoclitiano et Maximiano apud Tharsum civitatem - expl. sepulta apud prefatum martyrem operibus piis consumata
Bonifatius Tarsi martyr saec. III/IV
data liturgica 14 maggio (non indicata)
note Il testo occupa sei lezioni.


23. ff. 112-113v - Vita et miracula sancti Petri de Murrone (Caelestini V papae) (= BHL 6750)
tit. In festo sancti Petri de Morrona
inc. Beatus igitur Petrus de provincia Terre Laboris traxisse fertur originem - expl. carnis evasit ergastulum celos petens sanctissimam vitam duxit
Petrus de Murrone, dein Caelestinus V papa de Murrone dein Caelestinus V papa 1296: Vita + miracula
data liturgica 19 maggio (non indicata)
note Estratto in sei lectiones dalla vita, priva di prologo.


24. f. 113v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 19 maggio (Potenziana)
tit. In sancte Potentiane virginis
inc. Rome sancte Pudentiane vel Potentiane virginis - expl. iuxta patrem sanctum Pudentem posita
Pudentiana Romana virgo
data liturgica 19 maggio (non indicata)
note Il testo (nella recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois) costituisce una singola lectio.


25. ff. 114-119 - Vita sancti Zenobii Florentini ep. (= BHL 9016)
tit. In festo sancti Zenobii
inc. Zenobius civitatis Florentie nobili prosapia ortus patre videlicet Luciano - expl. et solempni familia utriusque sexus eorum sancta unio iocundatur
Zenobius Florentinus ep.: Vita
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note Il testo è preceduto dal quadro di Zanobi Strozzi che rappresenta il miracolo del bambino liberato dal demonio.


U.C. I, ff. 1-168
26. ff. 119-126 - Passio sancti Urbani I papae (= BHL 8376)
tit. In sancti Urbani pape et martyris
inc. Urbanus episcopus natione Romanus ex nobilissima progenie ortus - expl. et quod per multas tribulationes oportet nos introire in regna Dei, ad quod rex ipse nos perducat qui pro nobis sanguinem suum fudit
Urbanus I papa
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note Il testo occupa nove lectiones, l'ultima delle quali si prolunga per intere pagine.


27. f. 126 - Liber pontificalis, cap. 14 (Eleuterio)
tit. In sancti Eleutherii pape et martyris
inc. Eleutherius natione Grecus ex patre Habundio - expl. et cessavit episcopatus dies quinque
Eleutherius papa
data liturgica 26 maggio (non indicata)
note Una singola lectio.


28. ff. 126-127 - Liber pontificalis, cap. 55 (Giovanni I)
tit. In sancti Iohannis pape et martyris
inc. Iohannes natione Tuscus ex patre Constantino - expl. et cessavit episcopatus dies quinquaginta octo
Iohannes I papa
data liturgica 27 maggio (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones. A margine una diversa mano rimanda per Felice papa alla fine del volume (ovvero alla fine di questa unità codicologica, dove un copista differente, sfruttando spazio vuoto residuo, trascrive il suo profilo dal Liber pontificalis: cfr. infra).


29. f. 127r-v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 73 (Petronilla)
tit. In sancta Petronilla
inc. Petronilla cuius vitam sanctus Marcellus scripsit fuit filia sancti Petri apostoli - expl. a iusto eius clerico levatur et honorifice sepelitur
Petronilla Romana virgo: Passio
data liturgica 31 maggio (non indicata)
note Una singola lectio. A margine una diversa mano rileva la presenza nella narrazione di Nicomede.


30. ff. 127v-131v - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (= BHL 1620 o 6955)
tit. Passio sancti Proculi episcopi et martyris
inc. Passio atque conversio sancti Anastasii et undecim fratrum - expl. non longe ab urbe decapitati sunt pro Christi nomine in pace
Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart.
Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis): Passio
data liturgica 1 giugno (non indicata)
note Si susseguono a partire da questo testo alcune passiones o vitae tradizionali copiate integralmente; in tutti questi casi è la nona lectio ad estendersi oltre misura, come già era accaduto per Urbano. A margine la stessa mano attiva sul testo precedente rileva la presenza nella narrazione di Anastasio.


31. ff. 131v-134v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum Marcellini et Petri
inc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nonarum iuniarum in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et potestas, virtus et imperium per inmortalia saecula saeculorum
Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 2 giugno (non indicata)


32. ff. 134v-137v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, I 10 (vita di Fortunato) (= BHL 3088)
tit. Vita sancti Fortunati episcopi et confessoris
inc. Fuit vir vite venerabilis Fortunatus nomine Tudertine ecclesie antistes - expl. in regione que appellatur Appentinu intro ecclesia beati Cassiani martyris
Fortunatus Tudertinus episcopus: Vita
data liturgica 1 giugno (non indicata)
note La parte finale del testo è interpolata.


33. ff. 137v-141v - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum Primi et Feliciani
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est quinto iduum iuniarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Primus et Felicianus Romae mart.: Passio
data liturgica 9 giugno (non indicata)


U.C. I, ff. 1-168
34. ff. 141v-142v - Vita sancti Barnabae ap. (cfr. BHL 983)
tit. In sancti Barnabe apostoli
inc. Iohannes igitur qui et Marcus - expl. cum hymnis et laudibus mirifice collocatum est
Barnabas apostolus: Vita
data liturgica 11 giugno (non indicata)


U.C. I, ff. 1-168
35. ff. 142v-143 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 12 giugno (Nazario e Celso) (= BHL 6046)
tit. In sanctorum martyrum Basilidis, Cyrini, Naboris et Nazarii
inc. Mediolani natale sanctorum martyrum Nazarii et Celsi pueri - expl. apud Ebreduensem urbem antiquitas memorando celebravit
Nazarius et Celsus Mediolani mart.
data liturgica 12 giugno (non indicata)
note La voce del martirologio, che occupa tre lectiones, è trascritta nella recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois.


36. ff. 143v-144v - Vita sancti Antonii de Padua (= BHL 593)
tit. In sancti Antonii confessoris ordinis fratrum minorum
inc. In Hyspania civitate Ulixbona que ad occidentalem regni Portugalie plagam - expl. et sic penitus a proposito se fraudatum conspiceret
Antonius de Padua OFM n. 1195 ca., m. 13-6-1231: Vita
data liturgica 13 giugno (non indicata)
note Il testo, suddiviso in sei lectiones, si arresta in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 101 l. 25.


37. ff. 144v-145v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 15 giugno (Vito, Modesto e Crescenzia)
tit. In sanctorum martyrum Viti et Modesti atque Crescentie
inc. Apud Siciliam beatus Vitus in puerili etate virtutibus maturus - expl. et in loco qui dicitur Marianus condita aromatibus sepelivit
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.
data liturgica 15 giugno (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


38. ff. 145v-146 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 119 (Bartolomeo)
tit. In translatione sancti Bartholomei apostoli
inc. Anno autem Domini trecentesimo trigesimo primo Saraceni Siciliam invadentes Lipparitanam insulam - expl. Beneventum que est metropolis Apulie ea transtulit
Bartholomaeus apostolus: Passio
data liturgica 18 giugno (non indicata)
note Una singola lectio, tratta dai periodi 89-98 del capitolo (cfr. edizione Maggioni, p. 835).


39. f. 146 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 18 giugno (Marco e Marcelliano)
tit. In sanctorum martyrum Marci et Marcelliani
inc. Rome via Ardeatina natale sanctorum martyrum Marci et Marcelliani preclarissimi generis - expl. cum gloria martirii ad syderea regna migraverunt
Marcus et Marcellianus Romae mart.
data liturgica 18 giugno (non indicata)
note Il testo, in una singola lectio, corrisponde alla recensio I del martirologio, secondo la classificazione dell'editore Dubois.


40. ff. 146-148 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol., additamentum
tit. In sanctorum martyrum Gervasii et Prothasii
prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Ytaliam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus
inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
addit. inc. Martirizati sunt autem beatissimi martyres Gervasius et Protasius in Mediolanensium civitate sub die kalendarum iuniarum
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio
data liturgica 19 giugno (non indicata)


41. f. 148r-v - Liber pontificalis, cap. 60 (Silverio)
tit. In sancti Silverii pape et martyris
inc. Silverius natione Campanus ex patre Orsmida episcopo Romano - expl. et cessavit episcopatus dies septem
Silverius papa
data liturgica 20 giugno (non indicata)
note All'interno del capitolo è omesso il tratto da p. 290 l. 4 a p. 292 l. 1 dell'edizione Duchesne; il testo occupa sei lectiones.


42. ff. 148v-149 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 giugno (Paolino)
tit. In sancti Paulini episcopi et confessoris
inc. De civitate Nola Campanie natale sancti Paulini episcopi et confessoris - expl. claruit autem non solum eruditione et copiosa vite sanctitate, sed etiam potentia adversus demones
Paulinus Nolanus ep.
data liturgica 22 giugno (non indicata)
note Una singola lectio.


43. f. 149 - Liber pontificalis, cap. 18 (Urbano)
tit. In sancti Urbani pape et martyris
inc. Urbanus natione Romanus ex patre Pontiano - expl. et cessavit episcopatus dies triginta
Urbanus I papa
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note Una singola lectio. Questo e i due testi che seguono costituiscono una ripetizione di festività già presenti nella regolare successione cronologica, in questo caso rappresentando il santo con un testo diverso da quello già trascritto, negli altri due replicando esattamente quanto già copiato.


44. f. 149r-v - Liber pontificalis, cap. 14 (Eleuterio)
tit. In sancti Eleutherii pape et martyris
inc. Eleutherius natione Grecus ex patre Habundio - expl. et cessavit episcopatus dies quinque
Eleutherius papa
data liturgica 26 maggio (non indicata)
note Una singola lectio.


45. ff. 149v-150v - Liber pontificalis, cap. 55 (Giovanni I)
tit. In sancti Iohannis pape et martyris
inc. Iohannes natione Tuscus ex patre Constantino - expl. et cessavit episcopatus dies quinquaginta octo
Iohannes I papa
data liturgica 27 maggio (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


U.C. I, ff. 1-168
46. ff. 150v-168v
tit. Commune sanctorum


U.C. II, ff. 169-192
47. f. 169 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 giugno (Paolino), acefalo
inc. episcopi et confessoris; qui se temporibus Vandalorum - expl. claruit autem non solum eruditione et copiosa vite sanctitate, sed etiam potentia adversus demones
Paulinus Nolanus ep.
data liturgica 22 giugno (non indicata)
note La lectio per Paolino, quasi completa (ne mancano solo la titolatura e le primissime parole), apre la seconda unità codicologica del lezionario: il copista ne determina l'espunzione barrandola e annotando a margine vacat, poiché ciò che interessa del fascicolo è il testo che ha inizio subito sotto, la vita di Giovanni Gualberto. Questa unità doveva infatti rispondere a un iniziale progetto di scansione tra volumi poi superato, per cui ora la presenza di Paolino risultava una duplicazione.


U.C. II, ff. 169-192
48. ff. 169-189v - Atto Pistoriensis episcopus n. 1070/1080, m. 21-6-1153, Vita sancti Iohannis Gualberti abbatis Vallisumbrosae (= BHL 4398)
tit. Vita sancti Iohannis Gualberti abbatis Vallisumbrose
inc. Tempore quo Symoniaca et Nicholaitarum heresis per Tusciam - expl. obiit autem feliciter anno MLXXIII dominice incarnationis in ferventissimo estatis ardore quarto yduum iuliarum, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Iohannes Gualberti, congr. Vallisumbrosae fundator n. ca. 995, m. 12-7-1073: Vita
data liturgica 12 luglio
note Come nota lo stesso copista (con la precisazione finale: Hic deficiunt nonnulla devotissima miracula post depositionem eiusdem sanctissimi patris patrata) la copia si interrompe prima della sezione sui miracoli, con il cap. LXXIII (= PL 146,701D). Il testo è eccezionalmente lungo (come in precedenza, con l'estensione dell'ultima lectio) e dotato di datazione liturgica esplicita, come anche il seguente a sua volta relativo a un santo vallombrosano. Questa circostanza ha indotto a formulare l'ipotesi che l'aggiunta della sezione si debba agli interessi devozionali propri del copista, appartenente allo stesso ordine.


U.C. II, ff. 169-192
49. ff. 189v-191v - Atto Pistoriensis episcopus n. 1070/1080, m. 21-6-1153, Vita et miracula Bernardi Parmensis (= BHL 1249)
tit. Natale sancti Bernardi episcopi et confessoris
inc. Igitur Bernardus reverendus episcopus Florentina civitate clarissimis natalibus - expl. tituli sancti Grisogoni institutus est presbiter cardinalis
Bernardus Parmensis cardinalis episcopus n. 1060 ca., m. 4-12-1133: Vita
data liturgica 4 dicembre
note Anche in questo caso la narrazione è copiata solo in parte. Evidentemente la presenza del santo (che è ricordato nel mese di dicembre, compreso nel primo volume del lezionario) è determinata da un criterio non più cronologico, ma di ordine religioso d'appartenenza.


U.C. II, ff. 169-192
50. f. 192r-v - Laudatio sancti Podii Florentini ep. (= BHL 6868)
tit. In sancti Podii episcopi Florentini [add. a. m.]
inc. Cum in aliorum sanctorum festis - expl. cum de hac vita migrandum erit perducamur
Podius Florentinus ep.: Laudatio
data liturgica 28 dicembre (non indicata)
note Il testo è copiato da un'altra mano (responsabile anche del seguente) nell'ultimo foglio del fascicolo rimasto vuoto. La titolatura è sovrascritta da una diversa mano corsiva, mentre lo spazio per la numerazione delle lectiones resta bianco.


U.C. II, ff. 169-192
51. f. 192v - Liber pontificalis, cap. 27 (Felice I)
tit. In sancti Felicis pape et martyris
inc. Felix natione Romanus ex patre Constantino - expl. et cessavit episcopatus dies V
Felix I papa
data liturgica 30 maggio (non indicata)
note Il testo, questa volta dotato di titolatura originaria, costituisce un singola lectio.

II. ff. 193-206v
Complemento al lezionario
suddivisione lectiones I testi sono divisi dall'origine in cicli di nove lectiones.
struttura Due fascicoli aggiuntivi, contenenti festività entrate nell'uso del Duomo nel Quattrocento.


1. ff. 193-195v
tit. Nove lectiones per la festa di S. Giuseppe (da un sermone attribuito ad Agostino, uno a Bernardo e un'omelia attribuita a Origene)


2. ff. 195v-197 - Passio Acacii primicerii et sociorum 10000 crucifixorum in monte Ararath
tit. In sanctorum martyrum decem milium crucifixorum
lemma inc. Decem milia martyres apud Alexandriam sub Hadriano et Antonino passi sunt
inc. Cum enim Agareni - expl. in ipso monte sepulta sunt; qui passi sunt X kalendas iulii
Acacius primicerius et soc. 10000 crucifixi in monte Ararath
data liturgica 22 giugno (non indicata)
note Il testo non pare identificabile con alcuna voce BHL.


3. ff. 197v-198 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (cfr. BHL S 5310 b)
tit. In sancte Margharite virginis et martyris
inc. Margharita Antiocena ex gentilibus nobilibus orta tradita est nutrici - expl. et hoc dicto genuflexerit cervicem erexit et litor uno caput amputavit ictu
Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr: Passio
data liturgica 20 luglio (non indicata)
note Versione simile a quella della voce indicata, suddivisa in tre lectiones.


4. ff. 198-200v - Liber de ortu beatae Mariae et infantia Salvatoris (= BHL 5335)
tit. In sancte Anne matris virginis Marie
inc. In diebus illis erat vir in Israel nomine Ioachim ex tribu Iuda - expl. et vocavit nomen eius Mariam
Anna mater B.V. Mariae
Maria virgo et mater Iesu (ortus et vita)
data liturgica 26 luglio (non indicata)
note Il testo comprende la narrazione apocrifa fino alla prima frase del cap. IV 1 (p. 323 l. 2 dell'edizione nel Corpus Christianorum) e occupa le prime tre lectiones, cui ne seguono dal f. 199v altre tre ricavate da un sermone attribuito a Gerolamo.


5. ff. 200v-202 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 101 (Marta) (= BHL 5548)
tit. In sancte Marthe virginis
inc. Martha hospita Christi Syro patre Eucharia matre regali ex progenie descendit - expl. et sacrum baptisma suscepit
Martha hospita Christi virgo
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Estratto che si conclude con il periodo 22, p. 685 dell'edizione Maggioni.


6. ff. 202-204 - Legenda sanctae Clarae virginis (= BHL 1817)
tit. In sancte Clare virginis
inc. Venerabilis Christi sponse Deoque dicate virginis Clare - expl. a sororibus recipi nihil in posterum reservari
Clara Assisiensis virgo et abbatissa OFM n. 1193/1194, m. 11-8-1253: Vita
data liturgica 12 agosto (non indicata)
note Estratto che si spinge fino a quello che nella versione n° 1815 è il par. 13 (cfr. AASS Aug. II, col. 757F).


7. ff. 204-206v
tit. Nove lectiones per la Presentazione delle Vergine (da un sermone anepigrafo)
note I fogli vuoti finali vengono sfruttati per l'indice e per probationes calami; compare anche la nota: Questo libro è di Santa Maria.

bibliografia Firenze. I libri del Duomo, 72, 79-80, 89-91, 211-2; I santi patroni, 174-7; Santa Maria degli Angeli. Corali, 172; Bandini, Leopoldina, I, 443-4; D'Ancona, La miniatura fiorentina, I pp. 193-4



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Mugellano 15

Lezionario francescano per l'intero anno
sec. XIV; prov. S. Piero a Sieve (Firenze), Bosco ai Frati, convento OFM
La composizione del santorale e le caratteristiche della decorazione indicano che il manoscritto è nato per un convento dell'Ordine dei Minori: vi sono infatti specialmente rilevati Francesco (definito pater noster e ricordato due volte nell'anno), Antonio da Padova e Ludovico da Tolosa.

I. ff. 258, acefalo e mutilo
Lezionario (10 dicembre - 25 novembre e commune sanctorum)
ordinamento Per circulum anni
suddivisione lectiones L'intero contenuto è predisposto per una lettura liturgica, ma in forma ibrida: ogni testo si apre, dopo la rispettiva titolatura, con la rubrica lectio I, senza però che siano analogamente individuate le successive; sono invece tre diverse mani a intervenire a posteriori sul manoscritto per numerarle a margine. Fa eccezione, come si è ricordato, Francesco, suddiviso da rubriche fin dall'origine. Quando non si specifichi altrimenti, si intenda che ogni testo forma un ciclo di nove lectiones.
note La perdita iniziale interessa probabilmente un singolo quaternione, e abbastanza ridotta dev'essere anche quella finale, poiché il commune è quasi completo. I testi sono tratti in parte dal Martirologio e dal Liber pontificalis, in parte dalle vite e passioni tradizionali, secondo l'uso introdotto nella curia Romana al tempo di Innocenzo III e fatto proprio dall'Ordine Francescano.


1. f. 1 - Paulinus Mediolanensis, Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi, frammento (= BHL 377)
inc. Nos vero labia illius moveri videbamus - expl. verum etiam in plurimis provinciis usque in hodiernum diem manet
Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397: Vita
data liturgica 7 dicembre (non indicata)
note L'estratto acefalo comprende il testo edito da Bastiaensen alle pp. 114-6 (ossia parte dei parr. 47.2 - 48.2); cfr. anche Mombritius I, p. 62 ll. 8-26.


2. f. 1r-v - Liber pontificalis, cap. 33 (Milziade)
tit. In sancti Melchiadis pape et martyris
inc. Melchiades natione Affer sedit annos tres - expl. et cessavit episcopatus dies sedecim
Miltiades papa: Vita
data liturgica 10 dicembre (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


3. f. 1v - Liber pontificalis, cap. 39 (Damaso) (= BHL 2085)
tit. In sancti Damasi pape et confessoris
inc. Damasus natione Yspanus ex patre Antonio - expl. cessavit episcopatus dies triginti unum
Damasus II papa: Vita
data liturgica 11 dicembre (non indicata)
note Il testo occupa tre lezioni.


4. ff. 1v-3v - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (cfr. BHL 4992)
tit. In sancte Lucie virginis et martyris
inc. Cum per universam Sicilie provinciam - expl. in confessione emisit spiritum
Lucia virgo Syracusis mart.: Passio
data liturgica 13 dicembre (non indicata)
note Il testo appare in parte parafrasato rispetto alla versione indicata.


5. ff. 3v-5 - Passio sancti Thomae ap. (cfr. BHL 8143 [inc.])
tit. In sancti Thome apostoli
inc. Thomas hebraice latine abyssus - expl. in civitate Edessa ad laudem Domini nostri Iesu Christi cuius est honor et gloria in saecula saeculorum
Thomas apostolus
data liturgica 21 dicembre (non indicata)
note Solo l'inizio coincide con la voce BHL indicata. Il testo occupa tre lectiones, dopo le quali si rimanda per altre tre al commune; le ultime tre sono tratte da un'omelia di Gregorio Magno.


6. f. 5r-v - Liber pontificalis, cap. 10 (Igino)
tit. In sancti Ygini pape et martyris
inc. Yginus natione grecus ex phylosopho de Athenis - expl. et cessavit episcopatus dies tres
Iginus papa
data liturgica 11 gennaio (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


7. ff. 5v-6 - Passio sanctorum Felicis et Adaucti Romae mart. (= BHL 2880)
tit. In sancti Felicis in Pincis
inc. Cum fervor Dyoclitiani et Maximiani sanctos Dei diversis penis interficeret - expl. in qua beneficia divina exuberant orationibus eius usque in hodiernum diem, ad laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Felix et Adauctus Romae martyres saec. III: Passio
data liturgica 14 gennaio (non indicata)
note La data cui il testo è destinato è certamente quella propria dell'altro Felice, fratello di questo, ossia il 14 gennaio; i due santi sono invece venerati il 30 agosto (dove si ritrovano in questo stesso lezionario). Sono occupate tre lectiones.


8. ff. 6-7v - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. In sancti Marcelli pape et martyris
inc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. non longe ab urbe Roma miliario tertio et requievit in pace
Marcellus papa et soc. mart.: Passio
data liturgica 16 gennaio (non indicata)
note Il testo, in parte abbreviato nella sezione finale, si interrompe in corrispondenza di p. 172 l. 52 dell'edizione Mombritius, vol. II.


9. ff. 7v-8v - Legenda sancti Antonii in Thebaide abb. de Patras (= BHL S 610 h)
tit. In sancti Antonii abbatis et confessoris
inc. Beatus Antonius abbas cum esset in civitate Patras - expl. et ipsum vendiderunt hysmaelitis triginta argenteis
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356
data liturgica 17 gennaio (non indicata)
note Il testo, che occupa sei lezioni, si interrompe con la fine del par. 4 a p. 228 dell'edizione di F. Halkin in «Analecta Bollandiana» 61 (1943), pp. 224-242 (compresa l'aggiunta testuale registrata in apparato, nota 3).


10. ff. 8v-9v - Passio sanctorum Marii, Marthae, Audifacis et Abacuc Persae et Valentini presb. Romae mart. (= BHL 5543)
tit. In sanctorum martyrum Marii, Marthe, Audifax et Abacum
inc. Temporibus Claudii imperatoris venit quidam vir de Perside partibus - expl. et iunxit corporibus sanctissimis tertio decimo kalendas februarias, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Marius, Martha, Audifax et Abacuc Persae et Valentinus presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 19 gennaio (non indicata)
note Il testo, in sei lectiones, presenta abbreviazioni e omissioni.


11. f. 9v - Liber pontificalis, cap. 21 (Fabiano)
tit. In sanctorum martyrum Fabiani et Sebastiani
inc. Fabianus natione Romanus ex patre Fabio - expl. et cessavit episcopatus dies VII
Fabianus papa
data liturgica 20 gennaio (non indicata)
note Il testo occupa le prime due lectiones del gruppo di sei destinate alla coppia.


12. ff. 9v-12 - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Pro sancto Sebastiano
inc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensibus partibus eruditus - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, qui vivit et regnat cum Deo Patre omnipotente et Spiritu in saecula saeculorum
Sebastianus Romae mart.: Passio
data liturgica 20 gennaio (non indicata)


13. ff. 12-15 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis, primo estratto (= BHL 156)
tit. In sancte Agnetis virginis et martyris
inc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. aliquanti tamen lapidibus ictibus lesi evaserunt
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)
note La copia si interrompe in corrispondenza dell'edizione del Mombritius I, p. 43 l. 35. Altri due estratti seguono poco sotto.


14. ff. 15v-17v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (cfr. BHL 8633)
tit. In sanctorum martyrum Vincentii et Anastasii
inc. Cum apud Cesaream Augustanam civitatem, ut multorum sinceritas - expl. ut in beati Vincentii fide benedicatur per totas Yspanias nomen Domini nostri Iesu Christi qui semper regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr: Passio
data liturgica 22 gennaio (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei lectiones delle nove intitolate alla coppia di santi.


15. ff. 17v-18v - Passio sancti Anastasii Persae et soc. in Assyria mart.
tit. Pro sancto Anastasio
inc. Post hec premotis quindenis ferme diebus - expl. suum agonis martyrium gratanter suscepit pro nomine Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita saecula saeculorum
Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres
data liturgica 22 gennaio (non indicata)
note Versione della passio diversa da quella edita in Mombritius, vol. I; il passaggio della narrazione dal quale ha inizio questo estratto cadrebbe in quest'ultima a p. 74 l. 19.


16. f. 18v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis, secondo estratto (Emerenziana) (= BHL 2527)
tit. In sancte Emerentiane virginis et martyris
inc. Emerentiana autem que collectanea beate Agnetis - expl. in confinio agelli beatissime virginis Agnetis
Emerentiana Romae virgo mart. saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)
note Estratto corrispondente all'edizione di Mombritius I, p. 43 ll. 35-47; occupa tre lezioni.


17. ff. 18v-21v
tit. Nove lectiones per la Conversione di Paolo (da Atti, un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo)


18. ff. 21v-22v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis, terzo estratto (= BHL 156)
tit. In sancte Agnetis secundo
inc. Igitur dum parentes beate Agnetis assiduis pernoctationibus - expl. in conspectu Domini valeat invenire
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)
note Il testo, diviso in sei lectiones, riprende di seguito l'estratto su Emerenziana fino alla conclusione (con omissione della formula finale Passa est...); cfr. Mombritius I, p. 43 l. 47 - p. 44 l. 27.


19. ff. 22v-23 - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 16 (Ignazio) (= BHL 4262)
tit. In sancti Ignatii episcopi et martyris Hieronimus de illustribus viris
inc. Ignatius Antiocene ecclesie tertius post Petrum episcopus - expl. iacent extra portam Dampniticam in cymiterio
Ignatius Antiochenus ep. mart.
data liturgica 1 febbraio (non indicata)
note L'estratto occupa tre lectiones.


20. ff. 23-25
tit. Nove lectiones per la Purificazione della Vergine (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


21. f. 25r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 15 febbraio (Biagio)
tit. In sancti Blasii episcopi et martyris
inc. Apud Sebastem civitatem passio sancti Blasii episcopi qui multorum patrator miraculorum - expl. datoque pretio sanguinis vitam mereantur eternam
Blasius Sebastenus ep. mart.
data liturgica 3 febbraio (non indicata)
note Una singola lectio.


22. ff. 25v-26v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 5 febbraio (Agata)
tit. In sancte Agathe virginis et martyris
inc. Natale sancte Agathe virginis et martyris in Sicilia civitate Cathanensi sub Quintiano procuratore imperatore Decio - expl. qui Dei iudicio in medio flumine interiit
Agatha Catanae virgo mart.: Passio
data liturgica 5 febbraio (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones; una rubrica seguente rimanda per le altre tre al commune.


23. ff. 26v-29
tit. Nove lectiones per la Cattedra di Pietro (dalla Prima lettera di Pietro, un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo)


24. f. 29r-v - Sermo de sancto Matthia (= BHL 5695)
tit. In sancti Matthie apostoli
inc. Mathias hebraice latine dicitur Donatus - expl. et annumeratus est cum undecim apostolis
Mathias apostolus: Passio
data liturgica 24 febbraio (non indicata)
note Una prima lectio è ricavata dall'inizio del sermone (= Mombritius II, p. 268 l. 27 - 269 l. 34) unito a un estratto dagli Atti, mentre per altre tre si prescrive di ricorrere al commune apostolorum.


25. ff. 29v-30 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 marzo (40 Sebasteni)
tit. In sanctorum XL martyrum
inc. Apud Sebasten Armenie minoris quadraginta militum tempore Licinii regis - expl. et honore digno condite
Sebasteni martyres XL
data liturgica 11 marzo (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


26. f. 30r-v - Liber pontificalis, cap. 66 (Gregorio Magno) (= BHL 3636)
tit. In sancti Gregorii pape et confessoris
inc. Gregorius natione Romanus ex patre Gordiano sedit - expl. et cessavit episcopatus menses V dies XVI
Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604: Vita
data liturgica 12 marzo (non indicata)
note Suddiviso in tre lectiones.


27. ff. 30v-33 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. In sancti Benedicti abbatis
inc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. que omni vite sue tempore in eadem quam acceperat salute permansit
Benedictus Casinensis abbas m. 543: Vita
data liturgica 21 marzo (non indicata)
note Estratto comprendente i primi 38 capitoli: cfr. l'edizione di Moricca, p. 133 ll. 16-17.


28. ff. 33-37
tit. Nove lectiones per l'Annunciazione (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


29. f. 37 - Liber pontificalis, cap. 12 (Aniceto)
tit. In sancti Aniceti pape et martyris
inc. Anicetus natione Syrus ex patre Iohanne de vico Amissa - expl. et cessavit episcopatus dies septem
Anicetus papa
data liturgica 17 aprile (non indicata)
note Una singola lectio.


30. f. 37 - Liber pontificalis, cap. 13 (Soter)
tit. In sanctorum martyrum Sotheris et Gaii
inc. Sother natione Campanus ex patre Concordio de civitate Fundis - expl. et cessavit episcopatus dies XXI
Soter papa
data liturgica 22 aprile (non indicata)
note Il testo occupa la prima delle tre lezioni dedicate ai due papi.


31. f. 37r-v - Liber pontificalis, cap. 29 (Gaio)
tit. Pro sancto Gaio
inc. Gaius natione Dalmatinus ex genere Dioclitiani imperatoris - expl. et cessavit episcopatus dies XI
Gaius seu Caius papa
data liturgica 22 aprile (non indicata)


32. ff. 37v-40
tit. Nove + due lectiones per le festività dei santi da Pasqua a Pentecoste (da un sermone attribuito ad Ambrogio e un'omelia attribuita ad Agostino)


33. f. 40 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 23 aprile (Giorgio)
tit. In sancti Georgii martyris
inc. In Perside civitate Diospoli passio sancti Georgii martyris - expl. ecclesia Dei venerabiliter honorat
Georgius Cappadox martyr saec. III: Passio
data liturgica 23 aprile (non indicata)
note Una singola lectio.


34. ff. 40-41 - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 8 (Marco) (= BHL 5274)
tit. In sancti Marci evangeliste
inc. Marcus discipulus et interpres Petri - expl. et a viris religiosis placita quiete sepultus septimo kalendas maias
Marcus evangelista: Passio
data liturgica 25 aprile (non indicata)
note Estratto da Gerolamo rielaborato, che si spinge fino a PL 23,187C. Il testo occupa tre lectiones, cui si prescrive di aggiungerne tre dal commune degli evangelisti e tre da un'omelia di Gregorio.


35. f. 41 - Liber pontificalis, cap. 3 (Cleto)
tit. In sanctorum martyrum Cleti pape et Marcellini pape
inc. Cletus natione Romanus de regione vico Patricii - expl. et cessavit episcopatus dies XX
Cletus papa
data liturgica 26 aprile (non indicata)
note Il testo occupa la prima delle tre lezioni dedicate ai due papi.


36. f. 41r-v - Liber pontificalis, cap. 30 (Marcellino)
tit. Pro sancto Marcellino
inc. Marcellinus natione Romanus ex patre Proiecto - expl. cessavit episcopatus annos septem menses sex dies XXV persequente Dioclitiano Christianos
Marcellinus papa mart.
data liturgica 26 aprile (non indicata)


37. ff. 41v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 28 aprile (Vitale e Valeria)
tit. In sancti Vitalis martyris
inc. Apud Ravennam natale sancti Vitalis martyris patris sanctorum martyrum Gervasii et Prothasii - expl. infra biduum migravit ad Dominum
Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart.
data liturgica 28 aprile (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


38. ff. 41v-42v - Passio sancti Philippi ap. (cfr. BHL 6816)
tit. In sanctorum apostolorum Phylippi et Iacobi
inc. Cum sancti apostoli Domini et salvatoris nostri Iesu Christi - expl. orante apostolo Phylippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti
Philippus apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio (non indicata)
note Il testo occupa le prime tre lectiones della serie di nove dedicate ai due santi.


39. ff. 42v-45 - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 2 (Giacomo) (= BHL 4087)
tit. Pro sancto Iacobo
inc. Iacobus qui appellatur frater Domini - expl. set falsa eorum opinio est
Iacobus Minor apostolus
data liturgica 1 maggio (non indicata)
note L'estratto occupa tre lezioni, cui ne seguono dal f. 43v altre tre ricavate da un'omelia attribuita ad Agostino.


40. ff. 45-47v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 3 maggio (Alessandro papa)
tit. In inventione sancte Crucis
inc. Rome via Numentana miliario octavo passio Alexandri pape, Eventii et Theodoli presbiterorum - expl. in predio suo V nonas madii
Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres
data liturgica 3 maggio (non indicata)
note Come chiarisce il seguito della rubrica, le prime sei lectiones (fino al f. 45v) riguardano i santi, le altre tre sono ricavate dal De obitu Theodosii di Ambrogio e da un'omelia attribuita ad Agostino.


41. ff. 47v-49v - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 9 (Giovanni evangelista) (= BHL S 4323 n)
tit. In sancti Iohannis ante portam Latinam. Ieronimus de illustribus viris
inc. Iohannes apostolus quem Iesus amavit plurimum - expl. mortuus est et iuxta eamdem civitatem sepultus
Iohannes apostolus sec. I
data liturgica 6 maggio (non indicata)
note Il testo, che riproduce integralmente il capitolo, occupa le prime sei lectiones; le altre tre (dal f. 48) sono ricavate da un'omelia attribuita a Gerolamo.


42. ff. 49v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 settembre (Michele)
prol., additamentum
tit. In inventione sancti Michaelis archangeli
inc. In monte Gargano venerabilis memoria beati archangeli Michaelis ubi ipsius consecrata nomine habetur ecclesia - expl. cotidie orationi vacabant
Michael archangelus: Apparitio
data liturgica 8 maggio (non indicata)
note Come spiega la rubrica iniziale, la narrazione (che comprende la prima metà circa della voce nella recensio I, fino a p. 334 l. 8 dell'edizione Dubois) occupa le prime tre lectiones, mentre le altre sei sono tratte rispettivamente dai Moralia di Gregorio e da un'omelia attribuita a Gerolamo.


43. ff. 49v-50 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 10 maggio (Gordiano ed Epimaco)
tit. In sanctorum martyrum Gordiani et Epimachi
inc. Rome via Latina in cimiterio eiusdem natale sancti Gordiani et Epimachi quos Iulianus imperator et apostata - expl. corpus beati martyris Epimachi sepultum fuerat
Gordianus et Epimachus mart.
data liturgica 10 maggio (non indicata)
note Suddivisione in tre lezioni.


44. f. 50 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 12 maggio (Nereo, Achilleo e Pancrazio)
tit. In sanctorum martyrum Nerei et Archilei atque Pancratii - Pro sancto Pancratio
parte I inc. Rome in cimiterio Pretextati natale sanctorum martyrum Nerei et Archilei fratrum - expl. miliario uno et semis
parte II inc. Via Aurelia miliario secundo natale sancti Pancratii martyris - expl. sepelivit III° idus madii
Nereus, Achilleus et soc. mart.
Pancratius Romae mart.
data liturgica 12 maggio (non indicata)
note La voce del martirologio del giorno è copiata interamente in tre lectiones, divisa dalla titolatura intermedia per la terza lectio su Pancrazio.


45. ff. 50-51 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 5 giugno (Bonifacio)
tit. In sancti Bonifatii martyris
inc. Passio sancti Bonifatii martyris sub Dioclitiano et Maximiano apud Tharsum civitatem - expl. sepulta apud prefatum martyrem operibus piis consumata
Bonifatius Tarsi martyr saec. III/IV
data liturgica 14 maggio (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


46. f. 51r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 19 maggio (Potenziana)
tit. In sancte Potentiane virginis
inc. Rome sancte Pudentiane vel Potentiane virginis - expl. iuxta patrem sanctum Pudentem posita
Pudentiana Romana virgo
data liturgica 19 maggio (non indicata)
note Il testo (nella recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois) costituisce una singola lectio.


47. ff. 51v-53v - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274, Legenda sancti Francisci maior, cap. XV (= BHL 3107)
tit. In translatione beati Francisci confessoris
inc. Franciscus igitur servus et amicus Altissimi ordinis minorum fratrum institutor - expl. innotescit fidelibus mirificans sanctum suum magnificentia virtutis Altissimi, cui est honor et gloria per infinita saecula saeculorum
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Translatio
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note Si riporta solo l'ultimo capitolo dell'opera (cfr. Fontes Franciscani, pp. 905-11).


48. f. 53v - Liber pontificalis, cap. 18 (Urbano)
tit. In sancti Urbani pape et martyris
inc. Urbanus natione Romanus ex patre Pontiano - expl. et cessavit episcopatus dies XXX
Urbanus I papa
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note Una singola lectio.


49. ff. 53v-54 - Liber pontificalis, cap. 14 (Eleuterio)
tit. In sancti Eleutherii pape et martyris
inc. Eleuterius natione Grecus ex patre Abundio - expl. et cessavit episcopatus dies quinque
Eleutherius papa
data liturgica 26 maggio (non indicata)
note Di nuovo una singola lectio.


50. ff. 54-55 - Liber pontificalis, cap. 55 (Giovanni I)
tit. In sancti Iohannis pape et martyris
inc. Iohannes natione Tuscus ex patre Constantino - expl. et cessavit episcopatus dies L et octo
Iohannes I papa
data liturgica 27 maggio (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


51. f. 55 - Liber pontificalis, cap. 27 (Felice I)
tit. In sancti Felicis pape et martyris
inc. Felix natione Romanus ex patre Constantino - expl. et cessavit episcopatus dies V
Felix I papa
data liturgica 30 maggio (non indicata)
note Il testo costituisce un singola lectio.


52. f. 55r-v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (cfr. BHL 6061 [inc. beta])
tit. In sancte Petronille virginis
inc. Petronillam bene nostis voluntate Petri apostoli clericam factam - expl. cuius corpus via Ardeatina sepultum est
Petronilla Romana virgo: Passio
data liturgica 31 maggio (non indicata)
note Il testo, in tre lezioni, non coincide pienamente con la voce indicata.


53. ff. 55v-56 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 2 giugno (Marcellino e Pietro)
tit. In sanctorum martyrum Marcellini et Petri atque Herasmi
inc. Rome Marcellini presbiteri et Petri exorciste sub Dioclitiano imperatore iudice Sereno - expl. in inferiori parte cripte sepelierunt quinto kalendas septembrium
Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart.
data liturgica 2 giugno (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei lectiones del gruppo, mentre ad Erasmo sono riservate le altre tre.


54. f. 56r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 3 giugno (Erasmo)
tit. Pro sancto Herasmo
inc. In Campania beati Herasmi episcopi et martyris sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus - expl. vocante Domino martirio clarus sancto fine quievit
Erasmus in Campania episcopus et martyr saec. III/IV
data liturgica 3 giugno (non indicata)
note Il santo è compreso nello stesso giorno dei precedenti, anche se appartiene al seguente.


55. ff. 56v-57v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 giugno (Primo e Feliciano)
tit. In sanctorum martyrum Primi et Feliciani
inc. Rome in monte Celio natale sanctorum martyrum Primi et Feliciani sub Dioclitiano et Maximiano imperatorum - expl. quinto idus iunii ab urbe Roma miliario XIIII°
Primus et Felicianus Romae mart.
data liturgica 9 giugno (non indicata)
note Il testo comprende sei lectiones.


56. f. 57v - Vita sancti Barnabae ap. (cfr. BHL 984-985)
tit. In sancti Barnabe apostoli
inc. Barnabas hebraice latine dicitur vel interpretatur filius consolationis vel filius prophete - expl. cuius festa celebratur tertio idus iunii
Barnabas apostolus: Passio
data liturgica 11 giugno (non indicata)
note Il testo, che costituisce una singola lectio, appare un'epitome della passione più diffusa e del prologo che talora l'accompagna.


57. ff. 57v-58 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 12 giugno (Nazario e Celso) (= BHL 6046)
tit. In sanctorum martyrum Basilidis, Cirini, Naboris et Nazarii et Celsi pueri
inc. Mediolani natale sanctorum martyrum Nazarii et Celsi pueri - expl. apud Ebreduensem urbem antiquitas memorando celebravit
Nazarius et Celsus Mediolani mart.
data liturgica 12 giugno (non indicata)
note La voce del martirologio, che occupa tre lectiones, è trascritta integralmente nella forma della recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois.


58. ff. 58-64 - Vita sancti Antonii de Padua (= BHL 593)
tit. In festo sancti Antonii confessoris
inc. In Hispanis civitate Ulixbona que ad occidentalem regni Portugallie plagam - expl. sanctitatis illius professor in se experientia doctus efficitur
Antonius de Padua OFM n. 1195 ca., m. 13-6-1231: Vita
data liturgica 13 giugno (non indicata)
note Eccezionalmente sono impegnati con un unico testo quattro cicli di nove lectiones, a conferma del particolare rilievo dato all'Ordine Francescano.


59. ff. 64-65 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 15 giugno (Vito, Modesto e Crescenzia)
tit. In sanctorum martyrum Viti et Modesti atque Crescentie
inc. Apud Siciliam beatus Vitus in puerili etate virtutibus maturus - expl. et in loco qui dicitur Marianus condita aromatibus sepelivit
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.
data liturgica 15 giugno (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


60. f. 65 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 18 giugno (Marco e Marcelliano)
tit. In sanctorum martyrum Marci et Marcelliani
inc. Rome via Ardeatina natale sanctorum martyrum Marci et Marcelliani preclarissimi generis - expl. cum gloria martirii ad syderea regna migraverunt
Marcus et Marcellianus Romae mart.
data liturgica 18 giugno (non indicata)
note Il testo, in una singola lectio, corrisponde alla recensio I del martirologio, secondo la classificazione dell'editore Dubois.


61. ff. 65-66v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol., additamentum
tit. In sanctorum martyrum Gervasii et Prothasii
prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Ytaliam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus
inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
addit. inc. Martyrizati sunt autem beatissimi martyres Gervasius et Protasius in Mediolanensium civitate sub die kalendarum iuniarum
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio
data liturgica 19 giugno (non indicata)


62. f. 67r-v - Liber pontificalis, cap. 60 (Silverio)
tit. In sancti Silverii pape et martyris
inc. Silverius natione Campanus ex patre Orsmida episcopo Romano - expl. et cessavit episcopatus dies septem
Silverius papa
data liturgica 20 giugno (non indicata)
note All'interno del capitolo è omesso il tratto da p. 290 l. 4 a p. 292 l. 1 dell'edizione Duchesne; il testo occupa sei lectiones.


63. f. 67v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 giugno (Paolino)
tit. In sancti Paulini episcopi et confessoris
inc. De civitate Nola Campanie natale sancti Paulini episcopi et confessoris - expl. claruit autem non solum eruditione et copiosa vite sanctitate, sed etiam potentia adversus demones
Paulinus Nolanus ep.
data liturgica 22 giugno (non indicata)
note Una singola lectio.


64. ff. 67v-71v
tit. Nove lectiones per la Natività del Battista (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


65. ff. 71v-72v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 26 giugno (Giovanni e Paolo)
tit. In sanctorum martyrum Iohannis et Pauli
inc. Rome Iohannis et Pauli fratrum quorum prior prepositus - expl. ab ipso Terentiano descripta est passio horum martyrum. Passi sunt autem VI kalendas iulii
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.
data liturgica 26 giugno (non indicata)
note Il testo comprende sei lectiones.


66. ff. 72v-73 - Liber pontificalis, cap. 82 (Leone II)
tit. In sancti Leonis pape et confessoris
inc. Leo iunior natione Siculus ex patre Paulo - expl. pro eo quod ecclesia Albanensis episcopum minime habuit
Leo II papa
data liturgica 28 giugno (non indicata)
note Suddivisione in sei lectiones.


67. ff. 73-77
tit. Nove lectiones per Pietro e Paolo (da Atti, un sermone attribuito a Leone e un'omelia attribuita a Gerolamo)


68. ff. 77-78v
tit. Sei lectiones per Paolo apostolo (da Atti e dal De gratia et libero arbitrio di Agostino)
note Per le ultime tre lectiones la rubrica rimanda alla ricorrenza della Conversione.


69. ff. 78v-80v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. In sanctorum martyrum Processi et Martiniani
inc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi prestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Processus et Martinianus Romae mart.: Passio
data liturgica 2 luglio (non indicata)


70. ff. 80v-83
tit. Lectiones infra octavam di Pietro e Paolo (da un sermone attribuito a Massimo)
note Si rimanda per le lectiones omiletiche al commune apostolorum.


71. ff. 83-85
tit. Nove lectiones in octava di Pietro e Paolo (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo)


72. ff. 85-86v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 10 luglio (Felicita e i sette figli)
tit. In natale sanctorum martyrum septem fratrum
inc. Rome septem fratrum filiorum sancte Felicitatis - expl. et martialis capitali sententia puniti sunt
Felicitas cum septem filiis Romae mart.
data liturgica 10 luglio (non indicata)
note La voce del martirologio occupa solo la prima lectio, mentre le altre otto (dal f. 85v) sono ricavate da un sermone attribuito ad Agostino.


73. f. 86v - Liber pontificalis, cap. 11 (Pio I)
tit. In sancti Pii pape et martyris
inc. Pius natione Ytalus ex patre Rufino - expl. et cessavit episcopatus dies quattuordecim
Pius I papa
data liturgica 11 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


74. ff. 86v-87 - Liber pontificalis, cap. 5 (Anacleto)
tit. In sancti Anacleti pape et martyris
inc. Anacletus natione Grecus de Athenis - expl. et cessavit episcopatus dies tredecim
Anacletus papa
data liturgica 13 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


75. f. 87 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 27 giugno (Sinforosa)
tit. In sancte Symphorose cum septem filiis suis martyris
inc. Apud Tyburtina civitate Ytalie natale sancte Symphorose beati Getulii martiris uxoris - expl. via Tyburtina miliario nono
Symphorosa et septem filii Tibure mart.
data liturgica 18 luglio (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


76. f. 87r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 21 luglio (Prassede)
tit. In sancte Praxedis virginis
inc. Rome sancte Praxedis virginis. Hec cum sorore sua beata Potentiana - expl. patrem Pudentem posita
Praxedis Romana virgo
data liturgica 21 luglio (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


77. ff. 87v-91
tit. Nove lectiones per la festa di Maria Maddalena (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia di Gregorio Magno)


78. f. 91 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 24 luglio (Cristina)
tit. In sancte Christine virginis et martyris
inc. Apud Ytaliam in Tyro que est circa lacum Vulsinum natale sancte Christine virginis - expl. cursum gloriosi martyrii consummavit
Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III
data liturgica 24 luglio (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


79. ff. 91-93
tit. Nove lectiones per la festa di Giacomo Maggiore (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo)


80. f. 93 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 25 luglio (Cristoforo)
tit. Pro sancto Christoforo martyre
inc. In Licia civitate Samon natale sancti Christofori martyris - expl. capitis obtruncatione complevit
Christophorus in Lycia martyr m. 250
data liturgica 25 luglio (non indicata)
note Il testo è numerato nella rubrica come nona lectio, benché il ciclo precedente fosse già completo.


81. f. 93 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 28 luglio (Pantaleone)
tit. In sancti Pantaleonis martyris
inc. Nicomedie passio sancti Pantaleonis qui cum iubente Maximiano - expl. ictu gladii martyrium consummavit
Pantaleon Nicomediae mart.
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


82. ff. 93-94v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. In sanctorum martyrum Nazarii, Celsi, Victoris et Innocentii
inc. Nazarius genitus a patre nomine Affricano matre vero eius nomine Perpetua - expl. mundati sunt confestim in virtute et gratia Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Nazarius et Celsus Mediolani mart.: Passio
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei lectiones del gruppo di nove cui si riferisce la titolatura.


83. ff. 94v-95 - Liber pontificalis, cap. 15 (Vittore)
tit. Decretum Victoris
inc. Victor natione Affer ex patre Felice - expl. et cessavit episcopatus dies duodecim
Victor I papa m. 199
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo costituisce la settima lectio, secondo la numerazione apposta a margine (ma nel modello seguito dallo scriba doveva comprendere anche l'ottava, poiché la sezione su Innocenzo è intitolata lectio IX).


84. f. 95r-v - Liber pontificalis, cap. 42 (Innocenzo)
tit. Decretum Innocentii
inc. Innocentius natione Albanensis ex patre Innocentio - expl. et cessavit episcopatus dies XXII
Innocentius I papa
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo occupa le ultime due lectiones del gruppo, con la contraddizione sopra ricordata tra numerazione marginale e rubrica.


85. f. 95v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 luglio (Felice II)
tit. In sanctorum martyrum Felicis pape, Simplicii, Fausti et Beatricis
inc. Rome via Aurelia beati Felicis pontificis sub Constantino filio Constantini - expl. cuius natale celebratur IIII kalendas augusti
Felix II papa m. 22-11-365
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo occupa la prima delle sei lectiones del gruppo di santi della titolatura.


86. ff. 95v-96 - Liber pontificalis, cap. 50 (Felice III)
inc. Felix natione Romanus ex patre Felice presbitero de titulo Fasciole - expl. factum est a presbyteris et diaconibus constitutum de omni ecclesia
Felix III papa
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo, ritenuto di nuovo relativo allo stesso santo e perciò non titolato, occupa le lezioni seconda e terza.


87. f. 96r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 luglio (Simplicio, Faustino e Beatrice)
tit. Pro sancto Simplicio, Faustino et Beatrice
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani natale sanctorum martyrum Simplicii, Faustini et Beatricis - expl. vexatus emisit spiritum
Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart.
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo occupa le lezioni dalla quarta alla sesta.


88. ff. 96v-97 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 luglio (Abdon e Sennen)
tit. In sanctorum martyrum Abdon et Senen
inc. Rome Abdon et Senen subregulorum sub Decio imperatore - expl. et translati sunt in cymiterio Pontiani
Abdon et Sennen Romae mart.
data liturgica 30 luglio (non indicata)
note Suddivisione in tre lectiones.


89. ff. 97-99
tit. Otto lectiones per la festa di S. Pietro in Vincoli (da Atti e un sermone attribuito ad Ambrogio)


90. f. 99 - Passio sanctorum Machabaeorum mart. (= BHL 5106)
tit. De sanctis Machabeis
inc. Contigit autem septem fratres cum matre sua comprehensos - expl. novissime autem post filios et mater consumpta est
Machabaei (septem fratres) mart.: Passio
data liturgica 1 agosto (non indicata)
note Il testo è numerato nella rubrica come nona lectio dopo le precedenti, ma diviso a margine in tre.


91. ff. 99-100 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 2 agosto (Stefano I)
tit. In sancti Stephani pape et martyris
inc. Rome in cimiterio Calixti natale sancti Stephani pape et martyris - expl. appellatur hodie cymiterium Calixti
Stephanus I papa mart.
data liturgica 2 agosto (non indicata)
note Il testo comprende le prime due lectiones delle tre dedicate al santo, mentre l'ultima è tratta dal Liber pontificalis (vd. item seguente).


92. f. 100 - Liber pontificalis, cap. 24 (Stefano I)
inc. Stephanus natione Romanus ex patre Iulio - expl. et cessavit episcopatus dies XXII
Stephanus I papa mart.
data liturgica 2 agosto (non indicata)


93. ff. 100-102 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 3 agosto (invenzione di Stefano)
tit. In inventione sancti Stephani prothomartyris
inc. Ierosolimis inventio corporis beatissimi Stephani protomartyris et sanctorum Gamalielis Nichodemi et Abibon - expl. innumera miracula facta sunt de quibus plurima beatus Augustinus in libris de civitate Dei memorat
Stephanus diac. protomart.
data liturgica 3 agosto (non indicata)
note La voce del martirologio occupa le prime sei lectiones; da f. 101 ne seguono altre tre ricavate da un'omelia attribuita a Gerolamo.


94. ff. 102-105v - Dedicatio ecclesiae sanctae Mariae ad Nives (= BHL 5403)
prol.
tit. In festo sancte Marie de Nivibus
prol. inc. Cum ad omnium sanctorum reverentiam Christianorum cunctorum debeat devotio excitari - expl. quod divinis revelationibus gestum est replicemus
inc. Tempore quo prefatus Liberius papa beati Petri sedem provida gubernatione regebat - expl. cuius quidem beneficia plenius effectibus in ipsa ecclesia exuberant, ad laudem et gloriam omnipotentis Dei eiusque genetricis semper virginis Marie et omnium sanctorum qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Maria virgo et mater Iesu (miracula in variis locis facta, fundationes ecclesiarum, translationes, etc.): Dedicatio
data liturgica 5 agosto (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei lezioni, cui dal f. 105 ne seguono tre tratte da un'omelia attribuita a Beda.


95. ff. 105v-106 - Humbertus de Romanis n. 1194/1200, m. 14-7-1277, Legenda sancti Dominici (= BHL 2219)
tit. In sancti Dominici confessoris
inc. Beatus Dominicus fratrum predicatorum pater inclitus - expl. hospitem suum hereticum ad fidem catholicam Dei spiritu cooperante convertit
Dominicus Ordinis Praedicatorum fundator n. 1170, m. 6-8-1221: Vita
data liturgica 4 agosto (non indicata)
note Il testo si interrompe prima della sua conclusione normale, riportata nella voce BHL.


96. ff. 106v-107 - Liber pontificalis, cap. 25 (Sisto II)
tit. In sanctorum martyrum Sixti pape, Felicissimi et Agapiti
inc. Sixtus natione Grecus ex phylosopho sedit - expl. cessavit episcopatus dies XXV
Sixtus II papa mart.
data liturgica 6 agosto (non indicata)
note Il testo occupa la prima lectio e parte della seconda delle nove complessive; lo segue senza distinzione la passione registrata all'item seguente.


97. ff. 107-108v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7801)
inc. Sixtus urbis Rome episcopus Athenis natus et doctus - expl. martyrizatus est autem beatus Sixtus episcopus VIII° ydus augusti, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sixtus II papa mart.: Passio
data liturgica 6 agosto (non indicata)


98. ff. 108v-109v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 7 agosto (Donato)
tit. In sancti Donati episcopi et martyris
inc. Apud Tusciam civitate Aritii natale sancti Donati episcopi et martyris - expl. in Hostia civitate tumulata servantur
Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres
data liturgica 7 agosto (non indicata)
note Il testo è suddiviso in sei lectiones.


99. ff. 109v-110 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 marzo e 8 agosto (Ciriaco, Largo e Smaragdo)
tit. In sanctorum martyrum Cyriaci, Largi et Smaragdi
inc. Rome natale sancti Cyriaci martyris qui post longam carceris macerationem - expl. subito ceciderunt et mortui sunt
Cyriacus, Largus et Smaragdus Romae martyres
data liturgica 8 agosto (non indicata)
note Sono accorpate, per un totale di tre lectiones, le due voci del martirologio relative ai tre santi, con omissione dell'ultima frase della seconda.


100. f. 110 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 agosto (Romano)
tit. In sancti Romani martyris
inc. Rome sancti Romani militis qui confessione sancti Laurentii conpunctus - expl. et mox iubente Decio cum fustibus exibitus ac decollatus est
Romanus miles Romae martyr m. 258
data liturgica 9 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


101. ff. 110-113v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.])
tit. In festivitate sancti Laurentii martyris
inc. Postquam beatus Sixtus urbis Romane episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. gratias tibi ago Domine quia merui ianuas tuas intrare; et hec dicens emisit spiritum
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
data liturgica 10 agosto (non indicata)
note Il testo, che occupa sei lectiones, si chiude in corrispondenza degli eventi narrati nella versione edita in Mombritius II, p. 95 l. 26, anche se in diversa forma. Dal f. 111 seguono altri due gruppi di sei, tratti rispettivamente da un sermone e un'omelia attribuiti ad Agostino.


102. f. 113v-115 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 agosto (Tiburzio)
tit. In sanctorum martyrum Tyburtii et Susanne
inc. Rome inter duas lauros natale sancti Tiburtii martyris filii Chromatii urbis prefecti - expl. in eodem quoque loco a quodam apparente Christiano sepultus est tertio idus augusti
Tiburtius Romae mart.
data liturgica 11 agosto (non indicata)


103. ff. 115v-120 - Legenda sanctae Clarae virginis (= BHL 1817)
tit. In festo sancte Clare virginis
inc. Venerabilis Christi sponse Deoque dicate virginis Clare - expl. post te trahas ad gaudium et gloriam sempiternam, quo nos perducat rex noster et dux Christus Iesus crucifixus cui cum Patre et Spiritu Sancto est omnis honor et gloria per infinita saecula saeculorum
Clara Assisiensis virgo et abbatissa OFM n. 1193/1194, m. 11-8-1253: Vita
data liturgica 12 agosto (non indicata)
note La numerazione delle lezioni è apposta da due mani, sfasate tra loro ma sempre per un totale di nove.


104. ff. 120v-121 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 13 agosto (Ippolito)
tit. In sanctorum martyrum Ypoliti et Cassiani
inc. Rome sancti Ypoliti martyris sub Decio imperatore et Valeriano prefecto - expl. in campo eodem iuxta nimphas ad latus agri Verani ydus augusti
Hippolytus Romanus presb.
data liturgica 13 agosto (non indicata)
note La voce è suddivisa in tre lectiones.


105. f. 121 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 13 agosto (Concordia)
tit. In sancte Concordie
inc. Rome sancte Concordie nutricis eiusdem sancti Ypoliti - expl. sepelivit VIII° kal. septembris
Concordia Romae mart.
data liturgica 13 agosto (non indicata)
note Il testo comprende le lezioni dalla quarta alla sesta.


106. f. 121r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 agosto (Eusebio)
tit. In sancti Eusebii presbyteri et confessoris
inc. Beatus Eusebius presbiter cum presente Constantino fidem catholicam - expl. factaque est gravissima persecutio in ecclesia catholica ab arrianis sedem apostolicam tenente tunc Liberio
Eusebius Romanus presbyter saec. IV
data liturgica 14 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


107. ff. 121v-127v - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851, Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
tit. In assumptione beate Marie virginis sermo sancti Hieronymi presbyteri
inc. Cogitis me, o Paula et Eustochium, immo caritas Christi me compellit - expl. ubi post labores et erumpnas felix et suavis refectio animarum
Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio): Epistola
data liturgica 15 agosto (non indicata)
note L'estratto dall'opera, che si conclude entro il par. IV (= PL 30,126B), occupa un primo gruppo di nove lectiones, cui ne seguono (rispettivamente dai ff. 124 e 125v) sei e di nuovo nove tratte da due omelie attribuite ad Agostino.


108. ff. 127v-139
tit. Cicli di sei lectiones per i cinque giorni infra hebdomadam (da un sermone attribuito a Gerolamo)


109. f. 139r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 18 agosto (Agapito)
tit. In sancti Agapiti martyris
inc. Apud Penestrinam civitatem miliario ab urbe XXXIII° natale sancti Agapiti martyris - expl. nutu divino ibi invento
Agapetus seu Agapitus Praeneste mart.
data liturgica 18 agosto (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


110. ff. 139v-143 - Iohannes XXII papa n. 1244 ca., m. 4-12-1334, Bulla canonizationis sancti Ludovici Tolosani ep. (= BHL 5054)
tit. Vita beati Ludovici episcopi et confessoris
inc. Iohannes episcopus servus servorum Dei universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis salutem et apostolicam benedictionem. Sol oriens in mundo - expl. misericorditer relaxamus. Datum Avinione VII idus aprilis pontificatus nostri anno primo
Ludovicus Tolosanus OFM m. 1297 ca.
data liturgica 19 agosto (non indicata)
note Il testo si estende per tre cicli di nove lezioni (misura eccezionale comune ad un altro minorita, Antonio da Padova, a ulteriore conferma dell'origine francescana della raccolta).


111. f. 143 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 agosto (Timoteo)
tit. In sanctorum martyrum Tymothei, Ypoliti et Simphoriani
inc. Rome via Hostiensi in cymiterio eiusdem natale sancti Timothei - expl. scriptum est in historia sancti Silvestri
Timotheus Romae mart.
data liturgica 22 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


112. f. 143r-v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
prol.
tit. In sancti Bartholomei apostoli
inc. Bartholomeus apostolus nomen ex Syria lingua suscipiens - expl. octavo kalendas semptembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Bartholomaeus apostolus: Passio
data liturgica 24 agosto (non indicata)
note Il testo, abbreviazione della passio con il prologo che abitualmente la precede, occupa tre lectiones. La data cui è associato Bartolomeo nei leggendari di quest'area oscilla tra il 24 e il 25 agosto: poiché per il 25 è presente Luigi IX e i due santi non sono associati nella titolatura, probabilmente Bartolomeo si voleva destinato al 24.


113. ff. 143v-145 - Vita sancti Ludovici IX Francorum regis (= BHL 5049)
tit. In sancti Ludovici regis Francorum
inc. Beatus Ludovicus rex Francie illustris patrem Christianissimum habuit regem - expl. que ad presens opportune recitari non possunt
Ludovicus IX Francorum rex: Vita
data liturgica 25 agosto (non indicata)
note La voce BHL fa riferimento proprio a questo manoscritto.


114. f. 145 - Liber pontificalis, cap. 19 (Zefirino)
tit. In sancti Zepherini pape et martyris
inc. Zepherinus natione Romanus ex patre Habundio - expl. cessavit episcopatus dies VI
Zephyrinus papa
data liturgica 26 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


115. ff. 145-147 - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato], adbreviatio (cfr. BHL 792)
tit. In sancti Augustini episcopi et confessoris
inc. In Africa depositio sancti Augustini episcopi. Ex provincia ergo hic Africana - expl. Ticini relatum et honorifice conditum est
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Vita
data liturgica 28 agosto (non indicata)
note Epitome suddivisa in tre lectiones cui ne seguono quattro ricavate da un sermone attribuito allo stesso Agostino.


116. ff. 147-148 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 28 agosto (Ermes)
tit. In sancti Hermetis martyris
inc. Natale beatissimi Hermetis martyris hunc illustrissimum beatus Alexander pontifex et martyr cum esset prefectus - expl. via Salaria vetere non longe ab urbe Roma sub die quinto mensis septembris sepultus est
Hermes Romae mart.
data liturgica 28 agosto (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones e riporta la voce del martirologio dedicata al santo nella recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois.


117. ff. 148-151
tit. Nove lectiones per la decollazione del Battista (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo e un'omelia attribuita ad Agostino)


118. f. 151r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 agosto (Sabina)
tit. Sancte Sabine
inc. Rome in Adventino in oppido Vindinensi ad Arcum Faustini - expl. ubi ipsa venerabiliter reposuerat magistram fidei sue Seraphyam ad Arcum Faustini iuxta aream Vindiciani in oppido Vindinensi
Sabina Romae mart.
data liturgica 29 agosto (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones (come sempre nella recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois).


119. ff. 151v-152 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 agosto (Felice e Adaucto) (= BHL 2878)
tit. In sanctorum martyrum Felicis et Audacti
inc. Rome via Hostiensi miliario secundo ab urbe beatorum martyrum Felicis et Audacti sub Maximiano et Dioclitiano imperatoribus - expl. compleverunt autem martyrium suum pridie kalendas septembris
Felix et Adauctus Romae martyres saec. III
data liturgica 30 agosto (non indicata)
note Il testo è suddiviso in tre lezioni. Un estratto dalla passione degli stessi santi si trovava sotto il 14 gennaio.


120. ff. 152-156v
tit. Lectiones per la natività di Maria
note Si susseguono prima sei cicli da tre lezioni tratte dal Cantico dei Cantici (per ciascuno dei giorni della settimana), quindi altri sei con le lezioni dalla quarta alla sesta tratte da un sermone attribuito ad Agostino, infine altri tre soli con le lezioni dalla settima alla nona tratte da un'omelia attribuita a Gerolamo (i tre mancanti sono copiati dopo la lectio riservata ad Adriano).


121. ff. 156v-158v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 8 settembre (Adriano) (= BHL S 3745 d)
tit. Pro sancto Hadriano
inc. Apud Nicomediam natale sancti Hadriani martyris cum aliis viginti tribus. Maximianus cum gravissime persequeretur Christianos - expl. iuxta corpora sanctorum sepulta est kal. decembris. Passio horum martyrum VI idus septembris
Hadrianus et soc. Nicomediae mart.: Passio
data liturgica 8 settembre (non indicata)
note Il testo è intitolato come lectio IX.


122. ff. 158v-159v
tit. Lectiones rimanenti infra octavam
note Sono recuperati i tre cicli di lectiones dalla settima alla nona, tratte da un'omelia attribuita a Gerolamo, che mancavano per completare la serie interrotta per la natività di Maria.


123. f. 159v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 settembre (Gorgonio e Doroteo) (= BHL 3615)
tit. In sancti Gorgonii martyris
inc. Passio beatorum martyrum Dorothei et Gorgonii apud Nichomediam sub Dioclitiano imperatore - expl. compleverunt autem martyrium suum V idus septembris
Gorgonius et Dorotheus Nicomediae mart.
data liturgica 9 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


124. ff. 159v-160 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 settembre (Proto e Giacinto)
tit. In sanctorum martyrum Prothi et Iacincti
inc. Rome via Salaria veteri in cimiterio Basille natale sanctorum Prothi et Iacincti qui erant eunuchi - expl. breviter supra notatum est octavo kalendas ianuarii
Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III
data liturgica 11 settembre (non indicata)
note Una singola lectio, nella recensio I del martirologio secondo l'edizione Dubois.


125. f. 160r-v - Liber pontificalis, cap. 22 (Cornelio)
tit. In exaltatione sancte Crucis sex lectiones leguntur de sanctis Cornelio et Cypriano
inc. Cornelius natione Romanus ex patre Castino - expl. et cessavit episcopatus dies XXX quinque
Cornelius papa mart.
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime tre lectiones del giorno.


126. ff. 160v-162 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 settembre (Cipriano)
tit. Pro sancto Cypriano
inc. Apud Affricam beati Cypriani episcopi Valeriano et Galieno imperatoribus - expl. referuntur autem cum beato Cypriano passi Crescentianus, Victor, Rosula et Generalis
Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258: Passio
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le lectiones dalla quarta alla nona, malgrado quanto annunciava la rubrica iniziale del gruppo, come spesso accade nel codice legata a una numerazione diversa da quella effettivamente apposta a margine.


127. ff. 162-164 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 settembre (esaltazione della Croce)
tit. Pro sancta Cruce
inc. Cum igitur venerabile lignum sancte Crucis ab Helena Constantini matre inventum fuisset ita per medium est sectum - expl. in basilica Salvatoris que appellatur Constantiniana osculatur et adoratur
Iesus Christus (ss. crucis)
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo è suddiviso in sei lectiones, cui ne seguono altre tre (dal f. 162v) tratte da un'omelia attribuita ad Agostino.


128. f. 164 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 15 settembre (Nicomede)
tit. In sancti Nichomedis martyris
inc. Natale sancti Nichomedis quem Flaccus comes cum rocum perlatum fuisset - expl. sepultum est iuxta muros via Numentana
Nicomedes presb. Romae mart.
data liturgica 15 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


129. ff. 164-165 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 settembre (Lucia e Gimignano) (= BHL 4989)
tit. In sanctorum martyrum Lucie et Geminiani
inc. Imperantibus Dioclitiano et Maximiano iudicibus ab Offragio et Megasio manserat beata Lucia in viduitate - expl. mulier Christiana nomine Maxima et ut decuit martyres sepelivit
Lucia et Geminianus Romae mart.
data liturgica 16 settembre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones, completate dalle tre del successivo numerate da sette a nove.


130. f. 165r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 settembre (Eufemia)
tit. Pro sancta Euphemia
inc. Natale sancte Eufemie virginis que martyrizata est sub Dioclitiano imperatore - expl. completum est autem martyrium eius XVI° die mensis septembris
Euphemia Chalcedone virgo martyr m. 16-9-303
data liturgica 16 settembre (non indicata)


131. ff. 165-167v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5691)
tit. In sancti Matthei apostoli et evangeliste
inc. Beatus Mattheus apostolus et evangelista qui latine interpretatur Donatus etiam ex tribu sua Levi sumpsit cognomen - expl. et requiescit in montibus Partorum undecimo kalendas octobris
Matthaeus apostolus: Passio
data liturgica 21 settembre (non indicata)
note È estratto il solo prologo della passio, suddiviso in tre lezioni; altre tre seguono dal f. 166, tratte da un'omelia attribuita ad Ambrogio.


132. ff. 167v-169 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 settembre (Acaunensi) (= BHL 5748)
tit. In sanctorum martyrum Mauritii et sociorum eius
inc. In Galliis civitate Seduno loco Agauno natale sanctorum martyrum Thebeorum - expl. sed ut ceteris martyribus sepultura venerabiliter sotiaretur
Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres
data liturgica 22 settembre (non indicata)


133. f. 169r-v - Liber pontificalis, cap. 2 (Lino)
tit. In sancti Lini pape et martyris
inc. Linus natione Ytalus de regione Tuscie patre Herculiano - expl. in Vaticano sub die XIIII kalendarum octobris
Linus papa mart.
data liturgica 23 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


134. ff. 169v-170v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 26 settembre (Cipriano e Giustina)
tit. In sanctorum martyrum Cypriani et Iustine
inc. Sanctorum martyrum Cypriani episcopi et Iustine qui passi sunt sub Dioclitiano imperatore - expl. excipiens illa sepelivit in predio suo. Passi sunt autem VI° kalendas octubris
Cyprianus, Iustina et Theoctistus prope Nicomediam martyres
data liturgica 26 settembre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


135. ff. 170v-171 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 27 settembre (Cosma e Damiano)
tit. In sanctorum martyrum Cosme et Damiani
inc. Apud Egeam civitatem natale sanctorum martyrum Cosme et Damiani qui passi sunt persecutionem Dioclitiani - expl. nomini eorum edificato solemniter agit
Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres
data liturgica 27 settembre (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


136. ff. 171-174v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 settembre (Michele)
tit. In dedicatione sancti Michaelis archangeli
inc. In monte Gargano venerabilis memoria beati archangeli Michaelis - expl. unde et isdem locus in sumitate sui continens ecclesiam inter nubes situs vocatur
Michael archangelus
data liturgica 29 settembre (non indicata)
note Il testo, che riproduce la voce del martirologio secondo la recensio I classificata dall'editore Dubois, occupa le prime tre lectiones; dal f. 172 seguono le altre sei, ricavate rispettivamente dai Moralia di Gregorio e da un'omelia attribuita a Gerolamo.


137. ff. 174v-177v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 settembre (Gerolamo)
tit. In sancti Ieronimi presbyteri et confessoris
inc. Apud Bethleem Iude depositio sancti Ieronimi presbyteri - expl. libros suos per quinquaginta et sex annos confecit
Hieronymus Stridonius
data liturgica 30 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei lectiones del giorno; ne seguono altre tre tratte da un'epistola a Eustochio di Gerolamo stesso.


138. f. 177v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 1 ottobre (Remigio)
tit. In sancti Remigii episcopi et confessoris
inc. Remis sancti Remigii episcopi et confessoris viri preclarissimi virtutis et sanctitatis - expl. puellam a morte corporis suscitavit
Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532
data liturgica 1 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio, dalla voce del martirologio nella recensio I.


139. ff. 177v-192 - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274, Legenda sancti Francisci minor (= BHL 3110)
tit. In festo beatissimi patris nostri Francisci confessoris
prol. inc. Apparuit gratia Dei salvatoris nostri diebus istis novissimis in servo suo Francisco - expl. insigniter demonstravit illustrem
inc. Hic nimirum de vallis Spoletane partibus civitate Assisii trahens originem - expl. quo nos introducat per beati patris suffragia inclitus ille salvator et ductor Iesus, cui cum Patre et Spiritu Sancto in Trinitate perfecta omnis sit laus, honor et gloria in saecula saeculorum
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Vita
data liturgica 4 ottobre (non indicata)
note Unico nella raccolta, il testo si apre con una miniatura che ritrae Francesco e si estende in tralci lungo l'intero margine superiore e inferiore, ed è suddiviso in lectiones da rubriche interne (secondo la sua struttura originale). Sono distinte sette sezioni, una per ogni giorno dell'ottava (si prescrive di ripetere la prima anche nell'ultimo giorno), ciascuna delle quali comprende nove lectiones.


140. f. 192r-v - Liber pontificalis, cap. 35 (Marco)
tit. In sancti Marci pape
inc. Marcus natione Romanus ex patre Prisco - expl. et cessavit episcopatus dies XX
Marcus papa
data liturgica 7 ottobre (non indicata)
note La rubrica iniziale rimanda per i santi Sergio, Bacco, Marcello e Apuleio al commune dei martiri. Marco occupa tre lectiones.


141. f. 192v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 ottobre (Dionigi, Rustico ed Eleuterio)
epilogo
tit. In sanctorum martyrum Dionisii, Rustici et Eleutherii
inc. Apud Parisius natale sanctorum martyrum Dionisii episcopi, Eleuterii presbyteri et Rustici diaconi - expl. gladio animadversi martyrium compleverunt
Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III
data liturgica 9 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio.


142. f. 192v - Liber pontificalis, cap. 17 (Callisto)
tit. In sancti Calixti pape et martyris
pars I inc. Calixtus natione Romanus ex patre Demetrio - expl. per diversa loca decem novem
pars II inc. Post dies vero decem et septem - expl. et cessavit episcopatus dies sex
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222
data liturgica 14 ottobre (non indicata)
note Il testo segue il Liber pontificalis per il primo tratto della prima lectio, fino a p. 141 l. 5 dell'edizione Duchesne, per poi proseguire fino a tre lezioni con la voce che segue; in chiusura viene ripreso il tratto finale del Liber, con una minima rielaborazione per collegarlo al testo interposto.


143. ff. 192v-193 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 ottobre (Callisto)
inc. Qui sub persecutione Alexandri imperatoris martyrii gloriam adeptus est - expl. ad puteum demergi et eum per rudera cumulari
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222
data liturgica 14 ottobre (non indicata)
note La voce è trascritta quasi integralmente, con omissione dell'ultima frase.


144. f. 193 - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 7 (Luca) (= BHL 4971)
tit. In festo sancti Luce evangeliste Ieronimus in libro illustrium virorum
inc. Lucas medicus Antiocensis ut eius scripta indicant Greci sermonis non ignarus - expl. ossa eius cum reliquiis Andree apostoli translata sunt
Lucas evangelista
data liturgica 18 ottobre (non indicata)
note Una prima sezione, non suddivisa in lectiones, coincide con il capitolo di Gerolamo; è quindi distinto andando a capo il testo che segue.


145. f. 193r-v - Laudatio Lucae [interdum in mss. Bedae adscripta] (= BHL S 4973 b)
inc. Lucas hebraice latine ipse consurgens sive elevans - expl. cuius natalitium celebratur XV° kalendas novembris
Lucas evangelista: Laudatio
data liturgica 18 ottobre (non indicata)


146. ff. 193v-195 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 21 ottobre (Ilarione)
tit. In sancti Ylarionis abbatis
inc. Ylarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad Austrum situs est - expl. ut delibutum unguento putaretur
Hilarion in Palaestina abb.: Vita
data liturgica 21 ottobre (non indicata)


147. ff. 195-196 - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
tit. In sanctorum martyrum Grisanti et Darie
inc. Polemius inlustrissimus vir Alexandrie urbis honoratus - expl. in una fovea atque in una voluntate perdurantes simul pertingerent ad coronam
Chrysanthus et Daria Romae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre (non indicata)
note Il testo, suddiviso in sei lectiones, si interrompe in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 278 l. 10, ossia quasi al termine della passio (la forma appare parzialmente rielaborata).


148. f. 196 - Liber pontificalis, cap. 6 (Evaristo)
tit. In sancti Evaristi pape et martyris
inc. Evaristus natione Grecus ex patre Iudeo nomine Iuda - expl. et cessavit episcopatus dies decem et novem
Evaristus papa
data liturgica 25 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio.


149. ff. 196-197 - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL S 7752 b)
tit. In sanctorum apostolorum Symonis et Iude - Pro sancto Iuda apostolo
Simon inc. Simon Chananeus ad distinctionem sancti Petri dicitur - expl. passus est autem die quinto kalendarum novembris quo etiam die festum beati Iude coapostoli eius simili honore celebratur
Iudas inc. Iudas qui interpretatus confessor Iacobi frater - expl. in Erintho Armenie urbe cuius festivitas celebratur V° kalendas novembris
Simon et Iudas (Thaddaeus) ap.: Passio
data liturgica 28 ottobre (non indicata)
note Il testo, che occupa sei lectiones, è spezzato con una titolatura propria per Giuda al f. 196v.


150. ff. 197-200v
tit. Nove lectiones per Ognissanti (dal sermone Legimus e da un'omelia attribuita ad Agostino)


151. ff. 200v-201v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. In sanctorum martyrum Vitalis et Agricole
inc. Ambrosius servus Christi Iesu vocatus episcopus - expl. passi sunt autem sancti martyres Vitalis et Agricola in provincia Ytalie in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vitalis et Agricola Bononiae mart.: Passio
data liturgica 4 novembre (non indicata)


152. ff. 201v-202v - Passio sanctorum quattuor coronatorum (cfr. BHL 1837)
tit. In sanctorum martyrum quatuor coronatorum
inc. Cum perrexisset Dioclitianus augustus Pannoniam ad metalla diversa sua - expl. passi sunt pro nomine Domini nostri Iesu Christi sub die sexto ydus novembris
Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart.: Passio
data liturgica 8 novembre (non indicata)
note Il testo, in sei lectiones, appare una versione abbreviata della passione indicata.


153. ff. 202v-203 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 novembre (Teodoro)
tit. In sancti Theodori martyris
inc. Natale sancti Theodori martyris temporibus Maximiani et Maximi imperatorum - expl. in loco qui appellatur Euchaita
Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart.
data liturgica 9 novembre (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


154. ff. 203-204v - Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
tit. In sancti Martini episcopi et confessoris
inc. Igitur Martinus Sabarie Pannoniarum oppido oriundus fuit - expl. cui prestitum sit ne inermis ad prelium micteretur
Martinus Turonensis episcopus: Vita
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo, che costituisce le prime lectiones delle nove riservate a Martino, si arresta con il cap. 4 par. 7 (p. 260 nell'edizione Fontaine, p. 16 l. 23 nell'edizione Smit).


155. ff. 204v-205v - Sulpicius Severus, Epistola III ad Bassulam (= BHL 5613)
inc. Beatus igitur Martinus obitum suum longe ante prescivit - expl. me hec scribentem respicit, te legentem
Martinus Turonensis episcopus: Epistola


156. ff. 205v-206v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum, De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622)
item II inc. Beatus autem Severinus Colonie civitatis episcopus - expl. audiunt psallentium chorum
item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. utinam vel simplicem historiam explicare possimus
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo segue senza distinzione il precedente ed è a sua volta indistinto dal successivo. La prima parte, ossia il capitolo 5 dell'opera, si interrompe poche righe prima del termine (= PL 71, 919B o MGH Scriptores rerum Merovingicarum I, 2, p. 140 l. 23).


157. ff. 206v-207 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619-5620)
pars I inc. Arcadio vero et Honorio imperantibus sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi
pars II inc. Deductoque ad ecclesiam Turonum beati viri corpore - expl. a passione Domini nostri usque ad transitum sancti Martini anni quadringenti duo computantur
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note La seconda parte (come nel ms. Edili 147) si apre con una versione rielaborata del testo consueto.


158. f. 207r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 novembre (Menna)
tit. Pro sancto Menna martyre
inc. In Scithia metropoli Frigie salutarie passio sancti Menne martyris - expl. cuius deinde sacrum corpus Constantinopolim translatum civitate regia digno honore veneratur
Mennas Aegyptius in Phrygia martyr
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo è numerato dalla rubrica come nona lectio, anche se di fatto la sezione su Martino era già suddivisa in nove marginalmente e questa stessa lo è in tre.


159. ff. 207v-209 - Liber pontificalis, cap. 76 (Martino) (= BHL 5595)
tit. In sancti Martini pape et martyris
inc. Martinus de civitate Tudertina provincia Tuscie - expl. depositus die decimo septimo mensis septembris
Martinus I papa m. 655
data liturgica 12 novembre (non indicata)
note Il capitolo occupa sei lectiones.


160. ff. 209-211v - Vita sanctae Elisabeth Thuringiae landgraviae (cfr. BHL S 2510 a)
tit. In sancte Helysabeth
inc. Beata Helisabeth filia regis Ungarorum in palatio et purpura nobiliter educata - expl. ut plenius in posterum desiderium adimpleat collium eternorum
Elisabeth Thuringiae landgravia m. 1231: Vita
data liturgica 19 novembre (non indicata)
note Versione della vita che si ritrova, interrotta in diversi punti, anche nei due lezionari Aed. 147 e Pl. 20. 5.


161. f. 211v - Liber pontificalis, cap. 19 (Ponziano)
tit. In sancti Pontiani pape et martyris
inc. Pontianus natione Romanus ex patre Calfurnio - expl. cessavit episcopatus dies XI
Pontianus papa mart.
data liturgica 19 novembre (non indicata)
note Una singola lectio.


162. ff. 211v-213v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (cfr. BHL 1496)
tit. In sancte Cecilie virginis et martyris
inc. Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore suo - expl. Martyrizata est autem beatissima Cecilia sub die decimo kalendarum decembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Caecilia Romae virgo martyr: Passio
data liturgica 22 novembre (non indicata)


163. f. 213v - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 5 (Clemente)
tit. In sancti Clementis pape et martyris Ieronimus in libro illustrium virorum
inc. Clemens de quo apostolus Paulus ad Phylippenses scribens - expl. extructa ecclesia custodit
Clemens I papa saec. I
data liturgica 23 novembre (non indicata)
note Il capitolo di Gerolamo, riportato integralmente, costituisce la prima delle nove lectiones riservate al santo; la seconda, tratta dal Liber pontificalis (vd. item seguente), è numerata fin dall'origine e così la terza, che al suo interno è poi ripartita a margine fino al numero di nove.


164. ff. 213v-214 - Liber pontificalis, cap. 4 (Clemente)
inc. Clemens natione Romanus de regione Celio monte - expl. cessavit episcopatus dies XXXIII
Clemens I papa saec. I
data liturgica 23 novembre (non indicata)


165. ff. 214-216 - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
inc. Quartus Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. et ibi laus Deo cum omni pace et laudatur et benedicitur Christus Filius Dei vivi, qui regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Clemens I papa saec. I: Passio
data liturgica 23 novembre (non indicata)


166. ff. 216-217v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 24 novembre (Crisogono)
tit. In sancti Grisogoni martyris
inc. Rome natale sancti Grisogoni martyris qui per biennium - expl. apparente sibi beato Grisogono perrexit ad Dominum
Chrysogonus Aquileiae mart.
data liturgica 24 novembre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


167. ff. 217v-219v - Passio sanctae Catharinae Alexandriae v. mart.
tit. In sancte Katherine virginis et martyris
inc. Regnante Maxentio Maximiani filio in urbe Alexandrie erat puella quedam annorum decem et octo - expl. agnosce creatorem tuum pro cuius amore laboriosum subisti conflictum, constans esto
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 25 novembre (non indicata)
note Versione non identificabile con alcuna voce BHL. L'ultimo foglio è lasciato per metà vuoto: forse la copia, che giunge precisamente alla fine della prima colonna, fu interrotta accidentalmente.


168. ff. 220-258v, mutilo
tit. Commune sanctorum
note La perdita finale cade nella seconda lectio del sermone per il natale virginum.

bibliografia Bandini, Leopoldina, I, 591-608



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 20.5

Lezionario per l'intero anno, originario della basilica fiorentina di S. Lorenzo
orig. Firenze, S. Lorenzo, basilica
Sono assemblate un'unità principale, contenente un lezionario completo, e due complementari, che non appaiono frammenti di diversi codici, ma più probabilmente aggiunte realizzate appositamente (l'impianto decorativo è simile e non vi sono tracce di mutilazione). La scelta dei santi suggerisce che la destinazione fosse la liturgia della Basilica di S. Lorenzo. Il lezionario principale coincide, salvo singole varianti di adattamento alla rispettiva destinazione (su tutte la presenza di Zenobio in luogo di Francesco), con quello del ms. Mugellano 15, ma spesso i testi sono qui interrotti prima per ottenere letture più brevi.

I. ff. 1-162v
Lezionario (29 novembre - 25 novembre e commune sanctorum)
ordinamento Per circulum anni
suddivisione lectiones L'intero contenuto è predisposto per una lettura liturgica, in cicli di nove lectiones. Quando dunque non si specifichi diversamente, si intenda che i testi sono suddivisi in nove.
segni d'uso L'usura degli angoli è molto pronunciata, segno di uno sfruttamento intenso del volume.
note Tit. opera: Incipiunt festivitates sanctorum per anni circulum I testi sono tratti in parte dal Martirologio e dal Liber pontificalis, in parte dalle vite e passioni tradizionali, secondo l'uso introdotto nella curia Romana al tempo di Innocenzo III.


U.C. I, ff. 1-162
1. f. 1r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 novembre (Saturnino)
tit. In sancti Saturnini martyris
inc. Rome natale sancti Saturnini martyris et senis et Sisinni diaconi - expl. sepelivit in predio suo via Salaria sub die III° kalendarum decembrium
Saturninus et Sisinnius Romae martyres
data liturgica 29 novembre (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


2. ff. 1v-2v - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.
tit. In sancti Andree apostoli
prol. inc. Passionem sancti Andree apostoli quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus
inc. Proconsul itaque Egeas civitatem Patras ingressus - expl. crucis gloriam non predicarem
Andreas apostolus: Passio
data liturgica 30 novembre (non indicata)
note Il prologo occupa la prima delle sei lezioni ricavate dalla passio, trascritta in parte (fino a p. 105 l. 21 nell'edizione del Mombritius, vol. I). Le ultime tre del ciclo sono costituite da un estratto da un'omelia sui Vangeli di Gregorio Magno.


3. ff. 2v-4 - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906, Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6105)
tit. In sancti Nicolai episcopi et confessoris
inc. Nicolaus itaque ex illustri prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. Nicolaum huius rei indicaret auctorem
Nicolaus Myrensis episcopus: Vita
data liturgica 6 dicembre (non indicata)
note Estratto che si interrompe in corrispondenza di p. 299 l. 17 nell'edizione del Mombritius, vol. II; all'interno, è omessa la sezione a grandi linee coincidente con p. 298 ll. 24-47.


4. ff. 4-5v - Paulinus Mediolanensis, Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
tit. In sancti Ambrosii episcopi et confessoris
inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. provinciis usque in hodiernum manet
Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397: Vita
data liturgica 7 dicembre (non indicata)
note Il testo, privo di prologo, è in parte integrale, in parte abbreviato; la conclusione corrisponde al par. 48.2 (p. 116) dell'edizione Bastiaensen (cfr. anche Mombritius I, p. 62 l. 26).


5. f. 5v - Liber pontificalis, cap. 33 (Milziade)
tit. In sancti Melciadis pape et martyris
inc. Melciades natione Affer sedit annos tres - expl. et cessavit episcopatus diebus sedecim
Miltiades papa: Vita
data liturgica 10 dicembre (non indicata)
note Il testo occupa una singola lectio.


6. ff. 5v-6 - Liber pontificalis, cap. 39 (Damaso) (= BHL 2085)
tit. In sancti Damasi pape et confessoris
inc. Damasus natione Yspanus ex patre Antonio - expl. cessavit episcopatus dies XXXI
Damasus II papa: Vita
data liturgica 11 dicembre (non indicata)
note Il testo occupa tre lezioni.


7. ff. 6-7v - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. In sancte Lucie virginis et martyris
inc. Cum per universam Sicilie provinciam - expl. et decemmilia a dexteris tuis
Lucia virgo Syracusis mart.: Passio
data liturgica 13 dicembre (non indicata)
note L'estratto si conclude in corrispondenza di p. 109 l. 6 dell'edizione Mombritius, vol. II.


8. ff. 7v-8 - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8143 [inc.])
tit. In sancti Thome apostoli
inc. Thomas hebraice latine abyssus - expl. in civitate Edessa ad laudem Domini nostri Iesu Christi cuius est honor et gloria in saecula saeculorum
Thomas apostolus
data liturgica 21 dicembre (non indicata)
note Solo l'inizio coincide con la voce BHL indicata. Il testo occupa tre lectiones, dopo le quali si rimanda per altre tre al commune e si copiano invece le ultime tre del ciclo da un'omelia di Gregorio.


9. f. 8r-v - Liber pontificalis, cap. 10 (Igino)
tit. In sancti Ygini pape et martyris
inc. Yginus natione grecus ex phylosopho de Athenis - expl. et cessavit episcopatus dies tres
Iginus papa
data liturgica 11 gennaio (non indicata)
note Il testo occupa una singola lectio.


10. f. 8v - Passio sanctorum Felicis et Adaucti Romae mart. (= BHL 2880)
tit. In sancti Felicis in Pincis presbyteri et martyris
inc. Cum fervor Dyoclitiani et Maximiani sanctos Dei diversis penis interficeret - expl. eversio arboris illius cum sepellierunt
Felix et Adauctus Romae martyres saec. III: Passio
data liturgica 14 gennaio (non indicata)
note La data cui il testo è destinato è certamente quella propria dell'altro Felice, fratello di questo, ossia il 14 gennaio; i due santi sono invece venerati il 30 agosto (dove si ritrovano in questo stesso lezionario). Sono occupate tre lectiones.


11. ff. 8v-10 - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. In sancti Marcelli pape et martyris
inc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. prescriptione eam dampnavit
Marcellus papa et soc. mart.: Passio
data liturgica 16 gennaio (non indicata)
note Il testo, in parte abbreviato nella sezione finale, si interrompe in corrispondenza di p. 172 l. 43 dell'edizione Mombritius, vol. II.


12. ff. 10-11 - Legenda sancti Antonii in Thebaide abb. de Patras (= BHL S 610 h)
tit. In sancti Antonii abbatis et confessoris
inc. Beatus Antonius abbas cum esset in civitate Patras - expl. in vitam eternam inveniet eam
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356
data liturgica 17 gennaio (non indicata)
note Il testo, che occupa sei lezioni, si interrompe in corrispondenza di p. 227, par. 3 l. 21 dell'edizione di F. Halkin in «Analecta Bollandiana» 61 (1943), pp. 224-242.


13. f. 11r-v - Passio sanctorum Marii, Marthae, Audifacis et Abacuc Persae et Valentini presb. Romae mart. (= BHL 5543)
tit. In sanctorum martyrum Marii, Marthe, Audifax et Abacuc
inc. Temporibus Claudii imperatoris venit quidam vir de Perside partibus - expl. gratias agimus tibi Domine
Marius, Martha, Audifax et Abacuc Persae et Valentinus presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 19 gennaio (non indicata)
note Il testo, in sei lectiones, presenta abbreviazioni e salti e si interrompe in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 243 l. 57.


14. f. 11v - Liber pontificalis, cap. 21 (Fabiano)
tit. In sanctorum martyrum Fabiani et Sebastiani. Pro sancto Fabiano
inc. Fabianus natione Romanus ex patre Fabio - expl. et cessavit episcopatus dies VII
Fabianus papa
data liturgica 20 gennaio (non indicata)
note Il testo occupa le prime due lectiones del gruppo di sei intitolate alla coppia.


15. ff. 11v-12v - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Pro sancto Sebastiano
inc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensibus partibus eruditus - expl. os Zacharie prophete Domini
Sebastianus Romae mart.: Passio
data liturgica 20 gennaio (non indicata)
note Estratto che si arresta entro il par. 24 del cap. VII degli acta (cfr. PL 17,1031D).


16. ff. 12v-14 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis, primo estratto (= BHL 156)
tit. In sancte Agnetis virginis et martyris
inc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. quicquid tibi videtur excide
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)
note La copia si interrompe in corrispondenza dell'edizione del Mombritius I, p. 41 l. 53. Altri due estratti seguono poco sotto.


17. ff. 14-15 - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (cfr. BHL 8630)
tit. In sanctorum martyrum Vincentii et Anastasii
inc. Cum apud Cesaream Augustanam civitatem, ut multorum sinceritas - expl. erant dictione vexare
Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr: Passio
data liturgica 22 gennaio (non indicata)
note Il testo, che occupa le prime sei lectiones delle nove intitolate alla coppia di santi, segue la linea narrativa della voce BHL indicata, ma con dettato differente.


18. f. 15r-v - Passio sancti Anastasii Persae et soc. in Assyria mart.
tit. Pro sancto Anastasio martyre
inc. Post hec premotis quindenis ferme diebus - expl. existentes minime promiserunt
Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres
data liturgica 22 gennaio (non indicata)
note Versione della passio diversa da quella edita in Mombritius, vol. I; il passaggio della narrazione dal quale ha inizio questo estratto cadrebbe in quest'ultima a p. 74 l. 19.


19. f. 15v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis, secondo estratto (Emerenziana) (= BHL 2527)
tit. In sancte Emerentiane virginis et martyris
inc. Emerentiana autem que collectanea beate Agnetis - expl. in confinio agelli beatissime virginis Agnetis
Emerentiana Romae virgo mart. saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)
note Estratto corrispondente all'edizione di Mombritius I, p. 43 ll. 35-47; occupa tre lezioni.


20. ff. 15v-17
tit. Nove lectiones per la Conversione di Paolo (da Atti, un sermone attribuito a Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo)


21. f. 17r-v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis, terzo estratto (= BHL 156)
tit. In sancte Agnetis secundo
inc. Igitur dum parentes beate Agnetis assiduis pernoctationibus - expl. in conspectu Domini valeat invenire
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)
note Il testo, diviso in sei lectiones, riprende di seguito l'estratto su Emerenziana fino alla conclusione (con omissione soltanto della formula finale Passa est...); cfr. Mombritius I, p. 43 l. 47 - p. 44 l. 27.


22. ff. 17v-18 - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 16 (Ignazio) (= BHL 4262)
tit. In sancti Ignatii episcopi et martyris Ieronimus de illustribus viris
inc. Ignatius Antiocene ecclesie tertius post Petrum episcopus - expl. tantum ut Christo fruar
Ignatius Antiochenus ep. mart.
data liturgica 1 febbraio (non indicata)
note L'estratto, che occupa tre lectiones, si interrompe poco prima della fine del capitolo (cfr. l'ed. Herding, p. 21 l. 10, o PL 23,667).


23. ff. 18-19v
tit. Nove lectiones per la Purificazione della Vergine (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


24. f. 19v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 15 febbraio (Biagio)
tit. In sancti Blasii episcopi et martyris
inc. Apud Sebastem civitatem passio sancti Blasii episcopi qui multorum patrator miraculorum - expl. felicia regna ita cum ipsis ingressus est
Blasius Sebastenus ep. mart.
data liturgica 3 febbraio (non indicata)
note Estratto in una singola lectio corrispondente alla metà circa della voce del martirologio dedicata al santo (precisamente, fino a p. 87 l. 7 dell'edizione Dubois).


25. ff. 19v-20v - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart.
tit. In sancte Agathe virginis et martyris
inc. Natale sancte Agathe virginis et martyris in Sicilia civitate Cathanensi sub Quintiano procuratore imperatore Decio - expl. aromatibus in sepulcro novo
Agatha Catanae virgo mart.: Passio
data liturgica 5 febbraio (non indicata)
note Il testo, che non corrisponde ad alcuna voce BHL, occupa sei lectiones; una rubrica seguente rimanda per le altre tre al commune.


26. ff. 20v-21v
tit. Nove lectiones per la Cattedra di Pietro (dalla Prima lettera di Pietro, un sermone attribuito ad Agostino e Matteo)


27. ff. 21v-22 - Sermo de sancto Matthia (= BHL 5695)
tit. In sancti Mathie apostoli
inc. Mathias hebraice latine dicitur Donatus - expl. ex septuaginta duobus discipulis unus
Mathias apostolus: Passio
data liturgica 24 febbraio (non indicata)
note Una singola lectio, ricavata dal prologo del sermone (= Mombritius II, p. 268 ll. 27-31); altre due sono ricavate dagli Atti, mentre per altre tre si prescrive di ricorrere al commune apostolorum.


28. ff. 22-23 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 marzo (40 Sebasteni)
tit. In sanctorum quadraginta martyrum
inc. Apud Sebasten Armenie minoris sanctorum quadraginta militum tempore Licinii regis - expl. et honore digno condite
Sebasteni martyres XL
data liturgica 11 marzo (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


29. f. 23 - Liber pontificalis, cap. 66 (Gregorio Magno) (= BHL 3636)
epilogo
tit. In sancti Gregorii pape et confessoris
inc. Gregorius natione Romanus ex patre Gordiano sedit - expl. et cessavit episcopatus menses V dies XVI
Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604: Vita
data liturgica 12 marzo (non indicata)
note Suddiviso in tre lectiones.


30. ff. 23-24v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. In sancti Benedicti abbatis et confessoris
inc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. ad ecclesiam presbiter recessit
Benedictus Casinensis abbas m. 543: Vita
data liturgica 21 marzo (non indicata)
note Estratto comprendente il primo capitolo, fino al penultimo capoverso (= ed. Moricca, p. 78 l. 8).


31. ff. 24v-26
tit. Nove lectiones per l'Annunciazione (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


32. f. 26 - Liber pontificalis, cap. 12 (Aniceto)
tit. In sancti Anacleti [corr. Aniceti] pape et martyris
inc. Anacletus [corr. Anicetus] natione Syrus ex patre Iohanne de vico Amissa - expl. et cessavit episcopatus dies septem
Anicetus papa
data liturgica 17 aprile (non indicata)
note Una singola lectio.


33. f. 26 - Liber pontificalis, cap. 13 (Soter)
tit. In sanctorum martyrum Sotheris et Gaii pape et martyris
inc. Sother natione Campanus ex patre Concordio de civitate Fundis - expl. et cessavit episcopatus dies XXI
Soter papa
data liturgica 22 aprile (non indicata)
note Il testo occupa la prima delle tre lezioni dedicate ai due papi.


34. f. 26r-v - Liber pontificalis, cap. 29 (Gaio)
tit. Pro sancto Gaio papa
inc. Gaius natione Dalmatinus ex genere Dioclitiani imperatoris - expl. et cessavit episcopatus dies XI
Gaius seu Caius papa
data liturgica 22 aprile (non indicata)


35. ff. 26v-28v
tit. Nove + due lectiones per le festività dei martiri da Pasqua a Pentecoste (da un sermone attribuito ad Ambrogio e un'omelia attribuita ad Agostino)


36. f. 28v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 23 aprile (Giorgio)
tit. In sancti Georgii martyris
inc. In Perside civitate Diospoli passio sancti Georgii martyris - expl. ecclesia Dei venerabiliter honoratur
Georgius Cappadox martyr saec. III: Passio
data liturgica 23 aprile (non indicata)
note Una singola lectio.


37. ff. 28v-29 - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 8 (Marco), e Passio sancti Marci evangelistae (cfr. BHL 5274-5276)
tit. In sancti Marci evangeliste
inc. Marcus discipulus et interpres Petri - expl. ac saxa inficiebantur sanguine
Marcus evangelista: Passio
data liturgica 25 aprile (non indicata)
note Si succedono un estratto da Gerolamo, non letterale, e parte della passione edita da Mombritius, vol. II (fino a p. 174 l. 26). Il testo occupa tre lectiones, cui si prescrive di aggiungerne sei dal commune degli evangelisti.


38. f. 29 - Liber pontificalis, cap. 3 (Cleto)
tit. In sanctorum martyrum Cleti et Marcellini pape
inc. Cletus natione Romanus de regione vico Patricii - expl. et cessavit episcopatus dies XX
Cletus papa
data liturgica 26 aprile (non indicata)
note Il testo occupa la prima delle tre lezioni dedicate ai due papi.


39. f. 29r-v - Liber pontificalis, cap. 30 (Marcellino)
tit. Pro sancto Marcellino
inc. Marcellinus natione Romanus ex patre Proiecto - expl. iuxta corpus sancti Crescentionis VII kal. maii
Marcellinus papa mart.
data liturgica 26 aprile (non indicata)
note Sono omesse le due frasi finali (cfr. ed. Duchesne, p. 162 l. 10).


40. ff. 29v-30 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 28 aprile (Vitale e Valeria)
tit. In sancti Vitalis
inc. Apud Ravennam natale sancti Vitalis martyris patris sanctorum martyrum Gervasii et Prothasii - expl. infra biduum migravit ad Dominum
Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart.
data liturgica 28 aprile (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


41. f. 30r-v - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6816)
tit. In sanctorum apostolorum Phylippi et Iacobi
inc. Cum sancti apostoli Domini et salvatoris nostri Iesu Christi - expl. multa milia hominum et baptizati sunt
Philippus apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio (non indicata)
note Il testo corrisponde, con alcune varianti, all'edizione di Mombritius, vol. II, p. 385 ll. 1-31. Occupa le prime tre lectiones della serie di nove dedicate ai due santi.


42. ff. 30v-31 - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 2 (Giacomo) (= BHL 4087)
tit. Pro sancto Iacobo
inc. Iacobus qui appellatur frater Domini - expl. in cerebro percussus interiit
Iacobus Minor apostolus
data liturgica 1 maggio (non indicata)
note Estratto in tre lezioni, che comprende poco più di metà del capitolo (l'explicit corrisponde a p. 8 l. 23 dell'ed. Herding, o a PL 23,642B). Ne seguono altre tre tratte da un'omelia attribuita ad Agostino.


43. ff. 31-32v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 3 maggio (Alessandro papa)
tit. In inventione sancte Crucis
inc. Rome via Numentana miliario octavo passio sancti Alexandri pape, Eventii et Theodoli presbiterorum - expl. in predio suo V nonas madii
Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres
data liturgica 3 maggio (non indicata)
note Come chiarisce il seguito della rubrica, le prime sei lectiones riguardano i santi, le altre tre sono ricavate dal De obitu Theodosii di Ambrogio e da un'omelia attribuita ad Agostino.


44. ff. 32v-33v - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 9 (Giovanni evangelista) (= BHL S 4323 n)
tit. In sancti Iohannis ante portam Latinam. Ieronimus in libro illustrium virorum
inc. Iohannes apostolus quem Iesus amavit plurimum - expl. iuxta eadem urbem sepultus est
Iohannes apostolus sec. I
data liturgica 6 maggio (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei lectiones; le altre tre sono ricavate da un'omelia attribuita a Gerolamo.


45. ff. 33v-34v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 settembre (Michele)
tit. In apparitione sancti Michaelis archangeli
inc. In monte Gargano venerabilis memoria beati archangeli Michaelis ubi ipsius consecrata nomine habetur ecclesia - expl. orationi vacabant
Michael archangelus
data liturgica 8 maggio (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones, seguite da altre sei rispettivamente dai Moralia di Gregorio e da un'omelia attribuita a Gerolamo; comprende la voce del martirologio, nella recensio I, fino a p. 334 l. 8 dell'edizione Dubois. Nel margine inferiore del f. 34v si rimanda, con una manucola, alla fine del codice per la traslazione di Gerolamo (dunque ad assemblamento già avvenuto).


46. ff. 34v-35 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 10 maggio (Gordiano ed Epimaco)
tit. In sanctorum martyrum Gordiani et Epimachi
inc. Rome via Latina in cymiterio eiusdem natale sanctorum Gordiani et Epimachi quos Iulianus imperator et apostata - expl. corpus beati martyris Epimachi sepultum fuerat
Gordianus et Epimachus mart.
data liturgica 10 maggio (non indicata)
note Suddivisione in tre lezioni.


47. f. 35r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 12 maggio (Nereo, Achilleo e Pancrazio)
tit. In sanctorum martyrum Nerei, Archilei atque Pancratii - Pro sancto Pancratio
pars I inc. Rome in cymiterio Pretaxtati natale sanctorum martyrum Nerei et Archilei fratrum - expl. miliario uno et semis
pars II inc. Via Aurelia miliario secundo natale sancti Pancratii martyris - expl. sepelivit III° idus madii
Nereus, Achilleus et soc. mart.
Pancratius Romae mart.
data liturgica 12 maggio (non indicata)
note La voce del martirologio del giorno è copiata interamente in tre lectiones, divisa dalla titolatura intermedia per la terza lectio su Pancrazio.


48. ff. 35v-36 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 5 giugno (Bonifacio)
tit. In sancti Bonifatii martyris
inc. Passio sancti Bonifatii martyris sub Dyoclitiano et Maximiano apud Tharsum civitatem - expl. petimus ut des nobis eum
Bonifatius Tarsi martyr saec. III/IV
data liturgica 14 maggio (non indicata)
note La voce del martirologio è riportata, in sei lezioni, fino a due terzi circa (p. 185 l. 25 dell'edizione Dubois).


49. f. 36r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 19 maggio (Potenziana)
tit. In sancte Potentiane virginis
inc. Rome sancte Pudentiane vel Potentiane virginis - expl. iuxta patrem sanctum Pudentem posita
Pudentiana Romana virgo
data liturgica 19 maggio (non indicata)
note Il testo (nella recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois) costituisce una singola lectio.


50. ff. 36v-37v - Laurentius Casinensis monachus OSB m. 1048/1049, Vita sancti Zenobii episcopi (= BHL 9014)
tit. In sancti Zenobii episcopi et confessoris
inc. Zenobius Florentine civitatis indigena non solum carnis origine nobilis - expl. de via constabat incedere
Zenobius Florentinus ep.: Vita
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note L'opera è trascritta fino al cap. I par. 6 (cfr. AASS Maii VI, col. 58F).


51. ff. 37v-38 - Liber pontificalis, cap. 18 (Urbano)
tit. In sancti Urbani pape et martyris
inc. Urbanus natione Romanus ex patre Pontiano - expl. et cessavit episcopatus dies XXX
Urbanus I papa
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note Una singola lectio.


52. f. 38 - Liber pontificalis, cap. 14 (Eleuterio)
tit. In sancti Eleutherii pape et martyris
inc. Eleuterius natione Grecus ex patre Abundio - expl. et cessavit episcopatus dies quinque
Eleutherius papa
data liturgica 26 maggio (non indicata)
note Di nuovo una singola lectio.


53. ff. 38-39 - Liber pontificalis, cap. 55 (Giovanni I)
tit. In sancti Iohannis pape et martyris
inc. Iohannes natione Tuscus ex patre Constantino - expl. et cessavit episcopatus dies quinque
Iohannes I papa
data liturgica 27 maggio (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


54. f. 39 - Liber pontificalis, cap. 27 (Felice I)
tit. In sancti Felicis pape et martyris
inc. Felix natione Romanus ex patre Constantino - expl. et cessavit episcopatus dies V
Felix I papa
data liturgica 30 maggio (non indicata)
note Il testo costituisce un singola lectio.


55. f. 39r-v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
tit. In sancte Petronille virginis
inc. Petronillam bene nostis voluntate Petri apostoli clericam factam - expl. cuius corpus via Ardeatina sepultum est
Petronilla Romana virgo: Passio
data liturgica 31 maggio (non indicata)
note Il testo, in tre lezioni, non coincide pienamente con la voce indicata.


56. ff. 39v-40 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 2 giugno (Marcellino e Pietro)
tit. In sanctorum martyrum Marcellini, Petri atque Heranni
inc. Rome Marcellini presbiteri et Petri exorciste sub Dioclitiano imperatore iudice Sereno - expl. ubi nuper baptizati orabant
Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart.
data liturgica 2 giugno (non indicata)
note Il testo, suddiviso in sei lezioni, comprende circa due terzi della voce: cfr. p. 177 l. 25 dell'edizione Dubois.


57. f. 40 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 3 giugno (Erasmo)
tit. Pro sancto Herasmo
inc. In Campania beati Herasmi episcopi et martyris - expl. angelica visitatione confortatus eripitur
Erasmus in Campania episcopus et martyr saec. III/IV
data liturgica 3 giugno (non indicata)
note Il testo costituisce la sesta lectio del giorno 2, benché appartenente di per sé alla data successiva.


58. ff. 40-41 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 giugno (Primo e Feliciano)
tit. In sanctorum martyrum Primi et Feliciani
inc. Rome in monte Celio natale sanctorum martyrum Primi et Feliciani sub Dioclitiano et Maximiano imperatorum - expl. quinto idus iunii ab urbe Roma miliario XIIII°
Primus et Felicianus Romae mart.
data liturgica 9 giugno (non indicata)
note Il testo comprende sei lectiones.


59. f. 41 - Vita sancti Barnabae ap. (cfr. BHL 984-985)
tit. In sancti Barnabe apostoli
inc. Barnabas hebraice latine interpretatur filius prophete vel filius consolationis - expl. cuius festivitas celebratur tertio idus iunii
Barnabas apostolus: Passio
data liturgica 11 giugno (non indicata)
note Il testo, che costituisce una singola lectio, appare un'epitome della passione più diffusa e del prologo che talora l'accompagna.


60. f. 41r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 12 giugno (Nazario e Celso) (= BHL 6046)
tit. In sanctorum martyrum Basilidis, Cyrini, Naboris et Nazarii
inc. Mediolani natale sanctorum martyrum Nazarii et Celsi pueri - expl. festivitas vero agitur V° kal. augusti de martirio
Nazarius et Celsus Mediolani mart.
data liturgica 12 giugno (non indicata)
note La voce del martirologio, che occupa tre lectiones, è trascritta fino alla penultima frase, nella forma della recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois.


61. ff. 41v-42v - Vita sancti Antonii de Padua (= BHL 593)
tit. In sancti Antonii confessoris de ordine fratrum minorum
inc. In Hyspanis civitate Ulixbona que ad occidentalem regni Portugalie plagam - expl. donec tandem vix promissam sibi licentiam ad terram saracenorum transivit
Antonius de Padua OFM n. 1195 ca., m. 13-6-1231: Vita
data liturgica 13 giugno (non indicata)
note Il testo si arresta in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 101 l. 18.


62. ff. 42v-43 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 15 giugno (Vito, Modesto e Crescenzia)
tit. In sanctorum martyrum Viti, Modesti atque Crescentie
inc. Apud Siciliam beatus Vitus in puerili etate virtutibus maturus - expl. et in loco qui dicitur Marianus condita aromatibus sepelivit
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.
data liturgica 15 giugno (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


63. f. 43r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 18 giugno (Marco e Marcelliano)
tit. In sanctorum martyrum Marchi et Marcelliani
inc. Rome via Ardeatina natale sanctorum martyrum Marchi et Marcelliani preclarissimi generis - expl. cum gloria martirii ad sydera regni migraverunt
Marcus et Marcellianus Romae mart.
data liturgica 18 giugno (non indicata)
note Il testo, in una singola lectio, corrisponde alla recensio I del martirologio, secondo la classificazione dell'editore Dubois.


64. ff. 43v-44v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.
tit. In sanctorum martyrum Gervasii et Prothasii
prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Ytaliam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus
inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. et dum cederetur iussit eum eripi
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio
data liturgica 19 giugno (non indicata)
note Versione in parte rielaborata dell'opera, il cui explicit si avvicina per contenuto al tratto in PL 17,823B.


65. ff. 44v-45v - Liber pontificalis, cap. 60 (Silverio)
tit. In sancti Silverii pape et martyris
inc. Silverius natione Campanus ex patre Orsmida episcopo Romano - expl. et cessavit episcopatus dies septem
Silverius papa
data liturgica 20 giugno (non indicata)
note All'interno del capitolo è omesso il tratto da p. 290 l. 4 a p. 292 l. 1 dell'edizione Duchesne; il testo occupa sei lectiones.


66. ff. 45v-47
tit. Nove lectiones per la Natività del Battista (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


67. ff. 47v-49
tit. Nove + tre lectiones infra octavam (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


68. ff. 49-50 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 26 giugno (Giovanni e Paolo)
tit. In sanctorum martyrum Iohannis et Pauli
inc. Rome Iohannis et Pauli fratrum quorum prior prepositus - expl. ab ipso Terentiano descripta est passio sanctorum martyrum. Passi sunt autem VI kalendas iulii
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.
data liturgica 26 giugno (non indicata)
note Il testo comprende sei lectiones.


69. f. 50r-v - Liber pontificalis, cap. 82 (Leone II)
tit. In sancti Leonis pape et confessoris
inc. Leo iunior natione Siculus ex patre Paulo - expl. et cessavit episcopatus menses XI et dies XXII
Leo II papa
data liturgica 28 giugno (non indicata)
note Suddivisione in sei lectiones.


70. ff. 50v-52
tit. Nove lectiones per Pietro e Paolo (da Atti, un sermone attribuito a Leone e un'omelia attribuita a Gerolamo)


71. ff. 52-53
tit. Nove lectiones per Paolo apostolo (da Atti, dal De gratia et libero arbitrio di Agostino e da un'omelia attribuita a Gerolamo)


72. ff. 53-54v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. In sanctorum martyrum Processi et Martiniani
inc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. et tripodam coram Paulino magistro offitii
Processus et Martinianus Romae mart.: Passio
data liturgica 2 luglio (non indicata)
note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione del Mombritius, vol. II, p. 404 l. 12.


73. ff. 54v-56v
tit. Tre gruppi di sei lectiones infra octavam apostolorum (da un sermone attribuito a Massimo)
note Si rimanda per le lectiones omiletiche, ossia per le tre che devono chiudere ognuno dei tre cicli, al commune apostolorum.


74. ff. 56v-58
tit. Nove lectiones in octava apostolorum (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo)


75. f. 58r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 10 luglio (Felicita e i sette figli)
tit. In sanctorum martyrum septem fratrum et sanctarum Rufine et Secunde virginis et martyris
inc. Rome septem fratrum filiorum sancte Felicitatis - expl. et martialis capitali sententia puniti sunt
Felicitas cum septem filiis Romae mart.
data liturgica 10 luglio (non indicata)
note La voce del martirologio occupa solo la prima lectio, mentre altre cinque sono ricavate da un sermone attribuito ad Agostino.


76. f. 58v - Liber pontificalis, cap. 11 (Pio I)
tit. In sancti Pii pape et martyris
inc. Pius natione Ytalus ex patre Rufino - expl. et cessavit episcopatus dies XIIII
Pius I papa
data liturgica 11 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


77. ff. 58v-59 - Liber pontificalis, cap. 5 (Anacleto)
tit. In sancti Anacleti pape et martyris
inc. Anacletus natione Grecus de Athenis - expl. et cessavit episcopatus dies XIII
Anacletus papa
data liturgica 13 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


78. f. 59 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 27 giugno (Sinforosa)
tit. In sancte Simphoriose cum septem filiis suis martirum
inc. Apud Tyburtina civitate Ytalie natale sancte Symphorose beati Getulii martiris uxoris - expl. via Tyburtina miliario nono
Symphorosa et septem filii Tibure mart.
data liturgica 18 luglio (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


79. f. 59r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 21 luglio (Prassede)
tit. In sancte Praxedis virginis
inc. Rome sancte Praxedis virginis. Hec cum sorore sua beata Potentiana - expl. patrem Pudentem posita
Praxedis Romana virgo
data liturgica 21 luglio (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


80. ff. 59v-60v
tit. Nove lectiones per la festa di Maria Maddalena (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia di Gregorio Magno)


81. ff. 60v-61 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 24 luglio (Cristina)
tit. In sancte Christine virginis et martyris
inc. Apud Ytaliam in Tyro que est circa lacum Vulsinum natale sancte Christine virginis - expl. cursum gloriosi martyrii consummavit
Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III
data liturgica 24 luglio (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


82. ff. 61-62
tit. Otto lectiones per la festa di Giacomo Maggiore (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo)


83. f. 62 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 25 luglio (Cristoforo)
tit. Pro sancto Christoforo martyre
inc. In Litia civitate Samon natale sancti Christofori martyris - expl. capitis obtruncatione complevit
Christophorus in Lycia martyr m. 250
data liturgica 25 luglio (non indicata)
note Il testo costituisce la nona lezione del ciclo.


84. f. 62 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 28 luglio (Pantaleone)
tit. In sancti Pantaleonis martyris
inc. Nicomedie passio sancti Pantaleonis qui cum iubente Maximiano - expl. ictu gladii martyrium consummavit
Pantaleon Nicomediae mart.
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


85. f. 62r-v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. In sanctorum martyrum Nazarii et Celsi, Victoris et Innocentii
inc. Nazarius genitus a patre nomine Affricano matre vero eius nomine Perpetua - expl. et in quemcumque portum volueris
Nazarius et Celsus Mediolani mart.: Passio
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo occupa le prime tre lectiones del gruppo di sei cui si riferisce la titolatura.


86. f. 62v - Liber pontificalis, cap. 15 (Vittore)
tit. Pro sancto Victore
inc. Victor natione Affer ex patre Felice - expl. diacones VII episcopos per diversa loca numero XII
Victor I papa m. 199
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo, che costituisce la quarta lectio, comprende la prima parte del capitolo, fino a p. 137 l. 6 dell'edizione di Duchesne).


87. ff. 62v-63 - Liber pontificalis, cap. 42 (Innocenzo)
tit. Pro sancto Innocentio
inc. Innocentius natione Albanensis ex patre Innocentio - expl. et discipuli ieiunaverunt
Innocentius I papa
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo, che costituisce le lezioni quinta e sesta, arriva fino a p. 222 l. 6 dell'edizione di Duchesne, ma con omissione della maggior parte dell'elenco che precede.


88. ff. 63-64 - Marcilia pseudo, Vita sanctae Marthae v. hospitae Christi [interprete ps. Syntyche], adbreviatio (= BHL 5545)
tit. In sancte Marthe virginis
inc. Beatissima igitur et venerabilis hospita Christi beata Martha - expl. Martham et sororem suam Spiritus Sanctus sotiavit
Martha hospita Christi virgo: Vita
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo qui riportato è un'epitome dell'opera, la cui conclusione corrisponde al passaggio a p. 235 l. 14 dell'edizione di Mombritius, vol. II.


89. f. 64 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 luglio (Felice II)
tit. In sanctorum martyrum Felicis pape, Simplicii, Fausti et Beatricis
inc. Rome via Aurelia beati Felicis pontificis sub Constantino filio Constantini - expl. cuius natale celebratur IIII kalendas augusti
Felix II papa m. 22-11-365
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo occupa la prima delle sei lectiones del gruppo di santi della titolatura.


90. f. 64r-v - Liber pontificalis, cap. 50 (Felice III)
inc. Felix natione Romanus ex patre Felice presbitero de titulo Fasciole - expl. cui concilium concessit tempus penitentie
Felix III papa
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo, che si riteneva relativo allo stesso santo e dunque non ha titolo proprio, occupa le lezioni seconda e terza; si interrompe in corrispondenza di p. 252 l. 13 dell'edizione di Duchesne.


91. ff. 64v-65 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 luglio (Simplicio, Faustino e Beatrice)
tit. Pro sanctis Faustino, Simplicio et Beatrice
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani natale sanctorum martyrum Simplicii, Faustini et Beatricis - expl. vexatus emisit spiritum
Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart.
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo occupa le lezioni dalla quarta alla sesta.


92. f. 65r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 luglio (Abdon e Sennen)
tit. In sanctorum martyrum Abdon et Senen
inc. Rome Abdon et Senen subregulorum sub Decio imperatore - expl. et translati in cimiterio Pontiani
Abdon et Sennen Romae mart.
data liturgica 30 luglio (non indicata)
note Suddivisione in sei lectiones.


93. ff. 65v-67
tit. Nove lectiones per la festa di S. Pietro in Vincoli (da Atti, un sermone attribuito ad Ambrogio e un'omelia attribuita a Gerolamo)


94. f. 67r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 2 agosto (Stefano I)
tit. In sancti Stephani pape et martyris
inc. Rome in cymiterio Calixti natale sancti Stephani pape et martyris - expl. appellatur hodie cymiterium Calixti
Stephanus I papa mart.
data liturgica 2 agosto (non indicata)
note Il testo comprende le prime cinque lectiones delle sei dedicate al santo, mentre l'ultima è tratta dal Liber pontificalis (vd. item seguente).


95. f. 67v - Liber pontificalis, cap. 24 (Stefano I)
inc. Stephanus natione Romanus ex patre Iulio - expl. et cessavit episcopatus dies XXII
Stephanus I papa mart.
data liturgica 2 agosto (non indicata)


96. ff. 67v-69 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 3 agosto (invenzione di Stefano)
tit. In inventione sancti Stephani prothomartyris
inc. Ierosolimis inventio corporis beatissimi Stephani protomartyris et sanctorum Gamalielis Nichodemi et Abibon - expl. pausavit in pace cum quibus ego iaceo
Stephanus diac. protomart.
data liturgica 3 agosto (non indicata)
note La voce del martirologio, che occupa le prime sei lectiones, è riportata per circa metà (fino a p. 246 l. 27 dell'edizione Dubois); seguono altre tre lectiones tratte da un'omelia attribuita a Gerolamo.


97. ff. 69-70 - Dedicatio ecclesiae sanctae Mariae ad Nives (= BHL 5403)
prol.
tit. In sancte Marie virginis ad Nives
prol. inc. Cum ad omnium sanctorum reverentiam Christianorum cunctorum debeat devotio excitari - expl. quod divinis revelationibus gestum est replicemus
inc. Tempore quo prefatus papa Liberius beati Petri sedem provida gubernatione regebat - expl. oculate visionis revelatione nosceretur
Maria virgo et mater Iesu (miracula in variis locis facta, fundationes ecclesiarum, translationes, etc.): Dedicatio
data liturgica 5 agosto (non indicata)
note Il testo, che comprende il prologo e (dall'interno della quarta lectio) l'inizio della narrazione, occupa le prime sei lezioni, cui ne seguono tre tratte da un'omelia attribuita a Beda.


98. ff. 70-71v - Humbertus de Romanis n. 1194/1200, m. 14-7-1277, Legenda sancti Dominici (= BHL 2219)
tit. In sancti Dominici confessoris
inc. Beatus Dominicus predicatorum dux et pater inclitus - expl. religione societatis ornamentum assumpsit
Dominicus Ordinis Praedicatorum fundator n. 1170, m. 6-8-1221: Vita
data liturgica 4 agosto (non indicata)


99. ff. 71v-72 - Liber pontificalis, cap. 25 (Sisto II)
tit. In sanctorum martyrum Sixti pape, Felicissimi et Agapiti
inc. Sixtus natione Grecus ex phylosopho sedit - expl. cessavit episcopatus dies XXV
Sixtus II papa mart.
data liturgica 6 agosto (non indicata)
note Il tsto occupa le prime due lectiones e parte della terza delle nove complessive; lo segue senza distinzione l'estratto dalla passione registrato all'item seguente.


100. f. 72r-v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7801)
inc. Sixtus urbis Rome episcopus Athenis natus et doctus - expl. gloriosior de tyranno triumphus expectat
Sixtus II papa mart.: Passio
data liturgica 6 agosto (non indicata)
note La copia, non del tutto letterale, si chiude in corrispondenza di p. 650 l. 1 dell'edizione del Mombritius, vol. II.


101. ff. 72v-73v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 7 agosto (Donato)
tit. In sancti Donati episcopi et martyris
inc. Apud Tusciam civitate Aritii natale sancti Donati episcopi et martyris - expl. Quadratianus quicumque gladio percuteret VII° idus augusti
Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres
data liturgica 7 agosto (non indicata)
note Il testo, in sei lectiones, omette solo l'ultima frase della voce del martirologio.


102. ff. 73v-74 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 marzo e 8 agosto (Ciriaco, Largo e Smaragdo)
tit. In sanctorum martyrum Cyriaci, Largi et Smaragdi
inc. Rome natale sancti Cyriaci martyris qui post longam carceris macerationem - expl. subito ceciderunt et mortui sunt
Cyriacus, Largus et Smaragdus Romae martyres
data liturgica 8 agosto (non indicata)
note Sono accorpate, per un totale di sei lectiones, le due voci del martirologio relative ai tre santi, con omissione dell'ultima frase della seconda.


103. f. 74r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 agosto e 10 agosto (Romano)
tit. In sancti Romani martyris
inc. Rome natale sancti Romani militis qui confessione beati Laurentii conpunctus - expl. misit angelum suum nunc me derelinques
Romanus miles Romae martyr m. 258
data liturgica 9 agosto (non indicata)
note Una singola lectio, ottenuta dalla voce propria di Romano e da un estratto da quella relativa a Lorenzo (= p. 262 ll. 6-23 dell'edizione Dubois), con una breve interpolazione di collegamento.


104. ff. 74v-75v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.])
tit. In sancti Laurentii martyris
inc. Postquam beatus Sixtus urbis Rome episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. hec ergo tota causa passionis est, fratres, propter quam morti addictus est sanctus vir ut sui similes esse ceteros hortaretur
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
data liturgica 10 agosto (non indicata)
note L'estratto dalla passione è unito alla prima parte del sermone CCVII del gruppo di attribuzione agostiniana incerta (cfr. PL 39,2128-2129) e occupa le prime sei delle nove lectiones complessive, completate con un estratto da un'omelia attribuita ad Agostino.


105. ff. 75v-77 - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL 4753)
tit. Infra octavam
inc. Audiens autem hec Ypolitus dixit ad beatum Laurentium - expl. Christum confessus sum assatus gratias ago
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
note Le prime tre lectiones sono occupate da un altro estratto dalla passione di Lorenzo (= Mombritius II, p. 94 l. 49 - p. 95 l. 18); le sei restanti da due estratti rispettivamente da un sermone e da un'omelia attribuiti ad Agostino.


106. f. 77r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 agosto (Tiburzio)
tit. In sanctorum martyrum Tyburtii et Susanne
inc. Rome inter duos laureos natale sancti Tyburtii martyris filii Cromatii urbis prefecti - expl. sanctus Tyburtius dixit: Falsus testis non erit impunitus
Tiburtius Romae mart.
data liturgica 11 agosto (non indicata)
note Il testo, in sei lectiones, comprende la prima metà della voce del martirologio relativa al santo, fino a p. 266 l. 19 dell'edizione Dubois.


107. ff. 77v-79 - Legenda sanctae Clarae virginis (= BHL 1817)
tit. In festo sancte Clare virginis
inc. Venerabilis Christi sponse Deoque dicate virginis Clare - expl. per exemplaritatis efficaciam complantaret
Clara Assisiensis virgo et abbatissa OFM n. 1193/1194, m. 11-8-1253: Vita
data liturgica 12 agosto (non indicata)
note La conclusione dell'estratto corrisponde in parte all'edizione del Mombritius, vol. I, p. 294 l. 10.


108. f. 79r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 13 agosto (Ippolito)
tit. In sanctorum martyrum Ypoliti et sociorum eius
inc. Rome sancti Ypoliti martyris sub Decio imperatore et Valeriano prefecto - expl. et tribulus tractus emisit beatum spiritum
Hippolytus Romanus presb.
data liturgica 13 agosto (non indicata)
note La voce, suddivisa in tre lectiones, è copiata con omissione dell'ultima frase.


109. ff. 79v-80 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 13 agosto (Concordia)
tit. Pro sancta Concordia
inc. Rome sancte Concordie nutricis eiusdem sancti Ypoliti - expl. sepelivit VIII° kal. septembris
Concordia Romae mart.
data liturgica 13 agosto (non indicata)
note Il testo comprende le lezioni dalla quarta alla sesta.


110. f. 80 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 agosto (Eusebio)
tit. In sancti Eusebii confessoris
inc. Beatus Eusebius presbiter cum presente Constantino fidem catholicam - expl. scribentes posuerunt ita Eusebio homini Dei
Eusebius Romanus presbyter saec. IV
data liturgica 14 agosto (non indicata)
note Una singola lectio, tratta dalla voce quasi integrale del martirologio (si conclude in corrispondenza di p. 274 l. 8 dell'edizione Dubois).


111. ff. 80-81v - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851, Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
tit. In festo assumptionis beate Marie virginis
inc. Cogitis me, o Paula et Eustochium, immo caritas Christi me compellit - expl. immortalitate in celestibus vestiri
Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio): Epistola
data liturgica 15 agosto (non indicata)
note L'estratto dall'opera, presentata come sermone di Gerolamo, occupa le prime sei lectiones, cui ne seguono tre tratte da un'omelia attribuita ad Agostino. Comprende il primo paragrafo e parte del secondo (l'explicit corrisponde a PL 30,123D).


112. ff. 81v-86v
tit. Cicli di nove lectiones per i sei giorni infra octavam
note Sono dapprima copiati i sei gruppi di sei lectiones tratte da un sermone attribuito a Gerolamo, quindi i sei gruppi di tre (dalla settima alla nona, a completamento delle precedenti), tratte invece da un'omelia attribuita ad Agostino.


113. f. 86v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 18 agosto (Agapito)
tit. In sancti Agapiti martyris
inc. Apud Penestrinam civitatem miliario ab urbe XXXIII° natale sancti Agapiti martyris - expl. nutu divino ibi invento
Agapetus seu Agapitus Praeneste mart.
data liturgica 18 agosto (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


114. ff. 86v-88 - Iohannes XXII papa n. 1244 ca., m. 4-12-1334, Bulla canonizationis sancti Ludovici Tolosani ep. (= BHL 5054)
tit. In sancti Lodovici episcopi et confessoris
inc. Sol oriens in mundo in altissimis Dei Deus Dei filius et paterno utero - expl. non audebant votum ipsum solemniter iteravit
Ludovicus Tolosanus OFM m. 1297 ca.
data liturgica 19 agosto (non indicata)


115. ff. 88-89 - Gaufridus Autissiodorensis n. 1114/1120, m. post 1200, Vita prima sancti Bernardi Claraevallensis abbatis duae recensiones (= BHL 1217)
tit. In sancti Bernardi abbatis et confessoris
inc. Bernardus Burgundie partibus Fontanis oppido patris sui - expl. non in hac spe erudierat eum
Bernardus Claraevallensis abbas n. 1090 ca., m. 20-8-1153: Vita
data liturgica 20 agosto (non indicata)
note Estratto dalla prima parte della vita, fino al punto corrispondente a p. 178 l. 34 dell'edizione in Mombritius, vol. I.


116. f. 89 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 agosto (Timoteo)
tit. In sanctorum martyrum Timothei, Ypoliti et Simphoriani
inc. Rome via Hostiensi in cimiterio eiusdem natale sancti Timothei - expl. scriptum est in hystoria sancti Silvestri
Timotheus Romae mart.
data liturgica 22 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


117. f. 89r-v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
tit. In sancti Bartholomei apostoli
inc. Bartholomeus apostolus nomen ex Syria lingua suscipiens - expl. octavo kalendas semptembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Bartholomaeus apostolus: Passio
data liturgica 24 agosto (non indicata)
note Il testo, che abbrevia la tradizionale passio con il prologo che spesso l'accompagna, occupa tre lectiones. Si propone la data cui il santo è associato più frequentemente nei leggendari di quest'area (in alternativa al 23 agosto).


118. ff. 89v-90v - Vita sancti Ludovici IX Francorum regis (= BHL 5049)
tit. In sancti Lodovici confessoris regis Francorum
inc. Beatus Ludovicus rex Francie illustris patrem Christianissimum habuit regem - expl. studio videbat cuique expediri
Ludovicus IX Francorum rex: Vita
data liturgica 25 agosto (non indicata)


119. ff. 90v-91 - Liber pontificalis, cap. 19 (Zefirino)
tit. In sancti Zepherini pape et martyris
inc. Zepherinus natione Romanus ex patre Abundio - expl. cessavit episcopatus dies VI
Zephyrinus papa
data liturgica 26 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


120. f. 91r-v - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato], adbreviatio (cfr. BHL 792)
tit. In sancti Augustini episcopi et confessoris
inc. In Affrica depositio sancti Augustini episcopi. Ex provincia ergo hic Affricana - expl. Ticini relatum et honorifice conditum est
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Vita
data liturgica 28 agosto (non indicata)
note Epitome distribuita in sei lectiones cui ne seguono tre ricavate da un sermone attribuito allo stesso Agostino.


121. f. 91v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 28 agosto (Ermes)
tit. Pro Hermete martyre
inc. Natalis sancti Hermetis martyris hunc illustrissimum beatus Alexander pontifex et martyr cum esset prefectus - expl. ego prefecturam non perdidi sed mutavi
Hermes Romae mart.
data liturgica 28 agosto (non indicata)
note Il testo costituisce una singola lectio, che la rubrica definisce nona, malgrado il ciclo precedente fosse completo. Comprende la prima parte della voce del martirologio dedicata al santo, nella recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois (con explicit corrispondente a p. 288 l. 29).


122. ff. 92-93
tit. Otto lectiones per la decollazione del Battista (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo e un'omelia attribuita ad Agostino)


123. f. 93 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 agosto (Sabina)
tit. Pro sancta Sabina
inc. Rome in Adventino in oppido Vindinensi in Arcum Faustini - expl. ad locum passionis secuta est
Sabina Romae mart.
data liturgica 29 agosto (non indicata)
note Il testo, che costituisce la nona lectio del giorno, comprende le prime righe della voce del martirologio (come sempre nella recensio I), fino a p. 292 l. 9 dell'edizione Dubois.


124. ff. 93-94 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 agosto (Felice e Adautto) (= BHL 2878)
tit. In sanctorum martyrum Felicis et Audacti
inc. Rome via Hostiensi miliario secundo ab urbe beatorum martyrum Felicis et Audacti sub Maximiano et Dioclitiano imperatoribus - expl. compleverunt autem martyrium suum pridie kalendas septembris
Felix et Adauctus Romae martyres saec. III
data liturgica 30 agosto (non indicata)
note Il testo è suddiviso in sei lezioni. Un estratto dalla passione degli stessi santi si trovava sotto il 14 gennaio.


125. ff. 94-95
tit. Nove lectiones per la natività di Maria (dal Cantico dei Cantici, un sermone attribuito a Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo)


126. ff. 95-99
tit. Lectiones per i sei giorni infra octavam
note Sono trascritti dapprima i sei gruppi di tre lezioni dal Cantico dei Cantici che aprono ciascuno dei giorni, quindi quelli per i primi quattro giorni da un sermone attribuito ad Agostino, infine quelli per i primi due giorni da un'omelia attribuita a Gerolamo.


127. f. 99 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 settembre (Gorgonio e Doroteo) (= BHL 3615)
tit. In sancti Gorgonii martyris
inc. Passio beatorum martyrum Dorothei et Gorgonii apud Nichomediam sub Dioclitiano imperatore - expl. compleverunt autem martyrium suum V idus septembris
Gorgonius et Dorotheus Nicomediae mart.
data liturgica 9 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


128. f. 99v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 settembre (Proto e Giacinto)
tit. In sanctorum martyrum Prothi et Iacincti
inc. Rome via Salaria vetere in cimiterio Basille natale sanctorum Prothi et Iacincti qui erant eunuchi - expl. pariter decollantur tertio idus septembris
Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III
data liturgica 11 settembre (non indicata)
note Una singola lectio, tratta dalla prima parte della voce del martirologio, fino a p. 309 l. 4 dell'edizione Dubois.


129. ff. 99v-100 - Liber pontificalis, cap. 22 (Cornelio)
tit. In exaltatione sancte Crucis pro sancto Cornelio
inc. Cornelius natione Romanus ex patre Castino - expl. ad animas redimendas
Cornelius papa mart.
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Estratto che comprende la parte iniziale del capitolo, fino a p. 150 l. 16 dell'edizione Duchesne, e occupa le prime tre lectiones del gruppo raccolto sotto la titolatura.


130. f. 100 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 settembre (Cipriano)
tit. Pro sancto Cypriano
inc. Apud Affricam beati Cypriani episcopi Valeriano et Galieno imperatoribus - expl. ad septam cerimoniarum suarum vocare potuerunt
Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258: Passio
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo, che occupa le lectiones dalla quarta alla sesta, comprende la prima metà circa della voce del martirologio, sino a p. 312 l. 22 dell'edizione Dubois.


131. f. 100r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 settembre (esaltazione della Croce)
tit. De sancta Cruce
inc. Cum igitur venerabile lignum sancte Crucis ab Helena Constantini matre inventum fuisset ita per medium est sectum - expl. regno tradito in prophano huiuscemodi residebat
Iesus Christus (ss. crucis)
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo, che occupa la settima e l'ottava lectio, corrisponde alla prima metà circa della voce del martirologio, fino a p. 314 l. 13 dell'edizione Dubois. La nona lectio è tratta da un'omelia attribuita ad Agostino.


132. ff. 100v-101 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 15 settembre (Nicomede)
tit. In sancti Nichomedis martyris
inc. Natale sancti Nichomedis quem Flaccus comes cum rocum perlatum fuisset - expl. sepultum est iuxta muros via Numentiana
Nicomedes presb. Romae mart.
data liturgica 15 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


133. f. 101r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 settembre (Lucia e Gimignano) (= BHL 4989)
tit. In sanctorum martyrum Lucie et Geminiani et sancte Eufemie virginis et martyris
inc. Imperantibus Dioclitiano et Maximiano iudicibus Boffrasio et Megasio manserat autem beata Lucia in viduitate - expl. mulier Christiana nomine Maxima et ut decuit martyres sepelivit
Lucia et Geminianus Romae mart.
data liturgica 16 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei delle nove lectiones del giorno, completate dalle tre del successivo.


134. ff. 101v-102 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 settembre (Eufemia)
tit. Pro sancta Eufemia
inc. Natale sancte Eufemie virginis que martyrizata est sub Dyoclitiano imperatore - expl. complevit autem martyrium eius XVI° die mensis septembris
Euphemia Chalcedone virgo martyr m. 16-9-303
data liturgica 16 settembre (non indicata)


135. f. 102r-v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5691)
tit. In sancti Mathei apostoli et evangeliste
inc. Beatus Mattheus apostolus et evangelista qui latine interpretatur Donatus etiam ex tribu sua Levi sumpsit cognomen - expl. et requiescit in montibus Parthorum XI kalendas octobris
Matthaeus apostolus: Passio
data liturgica 21 settembre (non indicata)
note È estratto il solo prologo della passio, suddiviso in tre lezioni; le altre sei del ciclo sono tratte rispettivamente dal commune evangelistarum e da un'omelia attribuita ad Ambrogio.


136. ff. 102v-103v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 settembre (Acaunensi) (= BHL 5748)
tit. In sanctorum martyrum Mauritii et sociorum eius
inc. In Galliis civitate Seduno loco Agauno natale sanctorum martyrum Thebeorum - expl. auctorem velis nolis tuum
Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres
data liturgica 22 settembre (non indicata)
note È riportata, in sei lectiones, la prima metà circa della voce del martirologio, fino a p. 323 l. 18 dell'edizione Dubois.


137. f. 103v - Liber pontificalis, cap. 2 (Lino)
tit. In sancti Lini pape et martyris
inc. Linus natione Ytalus de regione Tuscie patre Herculiano - expl. in Vaticano sub die nona kalendarum octobris
Linus papa mart.
data liturgica 23 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


138. ff. 103v-104v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 26 settembre (Cipriano e Giustina)
tit. In sanctorum martyrum Cypriani et Iustine
inc. Natale sanctorum martyrum Cypriani episcopi et Iustine virginis qui passi sunt sub Dioclitiano imperatore - expl. erupit ignis et consumpsit illum
Cyprianus, Iustina et Theoctistus prope Nicomediam martyres
data liturgica 26 settembre (non indicata)
note Il testo, che occupa sei lectiones, comprende la voce del martirologio fino a p. 329 l. 1 dell'edizione Dubois.


139. ff. 104v-105 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 27 settembre (Cosma e Damiano)
tit. In sanctorum martyrum Cosme et Damiani
inc. Apud Egeam civitatem natale sanctorum martyrum Cosme et Damiani qui passi sunt persecutionem Dioclitiani - expl. nomini eorum edificato solemniter agit
Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres
data liturgica 27 settembre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


140. ff. 105-106 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 settembre (Gerolamo)
tit. In sancti Ieronimi presbyteri et confessoris
inc. Apud Bethleem Iude depositio sancti Ieronimi presbyteri - expl. eamque penes omnia commentatus est
Hieronymus Stridonius
data liturgica 30 settembre (non indicata)
note La rubrica, prima della titolatura riportata, rimanda per la festa della dedicazione di Michele alle lectiones precedenti (cfr. item 45). Il testo, che occupa le prime sei lectiones del giorno, comprende metà circa della voce del martirologio, sino a p. 338 l. 9 dell'edizione Dubois; ne seguono altre tre tratte da un'epistola a Eustochio di Gerolamo stesso.


141. f. 106 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 1 ottobre (Remigio)
tit. In sancti Remigii episcopi et confessoris
inc. Remis sancti Remigii episcopi et confessoris viri preclarissimi virtutis et sanctitatis - expl. puellam a morte corporis suscitavit
Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532
data liturgica 1 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio, dalla voce del martirologio nella recensio I.


142. ff. 106-108 - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274, Legenda sancti Francisci minor (= BHL 3110)
tit. In sancti Francisci confessoris
inc. Apparuit gratia Dei salvatoris nostri diebus istis novissimis in servo suo Francisco - expl. in tribus ab eo institutis ordinibus cernimus esse completum
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Vita
data liturgica 4 ottobre (non indicata)
note Estratto che si spinge fino al termine del cap. I (p. 972 dell'edizione nei Fontes Franciscani).


143. f. 108r-v - Liber pontificalis, cap. 35 (Marco)
tit. In commemoratione sancti Marci pape et confessoris
inc. Marcus natione Romanus ex patre Prisco - expl. patenam argenteam pensatem libras XXX
Marcus papa
data liturgica 7 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio, che trascrive il capitolo fino a p. 202 l. 9 dell'edizione Duchesne.


144. ff. 108v-109v - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7184)
tit. In sancte Reparate virginis et martyris
inc. Sub Decio preside qui fuit persecutor Christianorum quedam virgo erat nomine Reparata - expl. et conditum aromatibus sepelierunt. Requievit in Domino VIII idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Reparata mart.: Passio
data liturgica 8 ottobre (non indicata)


145. f. 109v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 ottobre (Dionigi, Rustico ed Eleuterio)
epilogo
tit. In sanctorum martyrum Dionisii, Rustici et Eleuterii
inc. Apud Parisius natale sanctorum martyrum Dionisii episcopi et Eleuterii presbyteri et Rustici diaconi - expl. gladio animadversi martyrium compleverunt
Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III
data liturgica 9 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio.


146. f. 109v - Liber pontificalis, cap. 17 (Callisto)
tit. In sancti Calixti pape et martyris
inc. Calistus natione Romanus ex patre Demetrio - expl. per diversa loca XIX
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222
data liturgica 14 ottobre (non indicata)
note Il testo segue il Liber pontificalis solo per il primo tratto della prima lectio, fino a p. 141 l. 5 dell'edizione Duchesne, per poi proseguire fino a tre lezioni con la voce che segue.


147. ff. 109v-110 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 ottobre (Callisto)
inc. Qui sub persecutione Alexandri imperatoris martyrii gloriam adeptus est - expl. ad puteum demergi et eum per rudera cumulari
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222
data liturgica 14 ottobre (non indicata)
note La voce è copiata quasi interamente, con esclusione dell'ultima frase.


148. f. 110r-v - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 7 (Luca) (= BHL 4971)
tit. In sancti Luce evangeliste
inc. Lucas medicus Antiocensis ut eius scripta indicant Greci sermonis non ignarus - expl. ossa eius cum reliquiis Andree apostoli translata sunt
Lucas evangelista
data liturgica 18 ottobre (non indicata)
note Le prime quattro lectiones delle sei riservate a Luca coincidono con il capitolo di Gerolamo; altre due sono invece tratte dal testo che segue.


149. f. 110v - Laudatio Lucae [interdum in mss. Bedae adscripta] (= BHL S 4973 b)
inc. Lucas hebraice latine ipse consurgens sive elevans - expl. cuius natalitium celebratur XV° kalendas novembris
Lucas evangelista: Laudatio
data liturgica 18 ottobre (non indicata)


150. ff. 110v-112 - Passio sanctarum Ursulae et sociarum Coloniae v. mart. (= BHL 8428)
tit. In sanctarum XI milia virginum
inc. Regnante Domino nostro Iesu Christo cum post passionem suam ac resurrectionem - expl. perdoceri meruit quod postea rerum exitus docuit
Ursula et soc. virgines et mart. Coloniae cultae: Passio
data liturgica 21 ottobre (non indicata)
note Estratto comprendente il cap. I parr. 1-5, fino a p. 158A nell'edizione degli AASS Oct. XI.


151. ff. 112-113 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 21 ottobre (Ilarione)
tit. In sancti Hylarionis abbatis et confessoris
inc. Hylarion ortus vico Tabatha qui circiter V milia a Gaza urbe Palestine - expl. ut delibutum unguento putaretur
Hilarion in Palaestina abb.: Vita
data liturgica 21 ottobre (non indicata)


152. ff. 113-114v - Passio sancti Miniatis Florentiae mart. (= BHL S 5965 b)
tit. In sancti Miniatis martyris
inc. In illo tempore imperante impiissimo Decio imperatore qui imperavit Romane reipublice anno uno - expl. quis potest enarrare innumerabilia beneficia eius
Minias Florentiae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre (non indicata)
note Estratto che si spinge fino quasi al termine del par. 3 (= p. 429E dell'edizione negli AASS Oct. XI).


153. ff. 114v-115v - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
tit. In sanctorum martyrum Grisanti et Darie
inc. Polemius inlustrissimus vir Alexandrie urbis honoratus - expl. poterit eum ad tuum arbitrium et ad suos libitus inclinare
Chrysanthus et Daria Romae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre (non indicata)
note L'estratto si interrompe in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 273 l. 25.


154. f. 115v - Liber pontificalis, cap. 6 (Evaristo)
tit. In sancti Evaristi pape et martyris
inc. Evaristus natione Grecus ex patre Iudeo nomine Iuda - expl. et cessavit episcopatus dies XIX
Evaristus papa
data liturgica 25 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio.


155. ff. 115v-116v - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL S 7752 b)
tit. In sanctorum apostolorum Symonis et Iude
inc. Simon Chananeus ad distinctionem sancti Petri dicitur - expl. in Erito Armenie urbe cuius festivitas celebratur V° kalendas novembris
Simon et Iudas (Thaddaeus) ap.: Passio
data liturgica 28 ottobre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


156. ff. 116v-118v
tit. Nove lectiones per Ognissanti (dal sermone Legimus e da un'omelia attribuita ad Agostino)


157. ff. 118v-119v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8692)
tit. In sanctorum martyrum Vitalis et Agricole
inc. Ambrosius servus Christi Iesu vocatus episcopus - expl. passi sunt autem sancti martyres in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vitalis et Agricola Bononiae mart.: Passio
data liturgica 4 novembre (non indicata)


158. ff. 119v-120v - Passio sanctorum quattuor coronatorum (cfr. BHL 1837)
tit. In sanctorum martyrum quattuor coronatorum
inc. Cum perrexisset Dioclitianus augustus Pannoniam ad metalla diversa sua - expl. expiravit sedens in tribunali suo
Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart.: Passio
data liturgica 8 novembre (non indicata)
note Il testo, in sei lectiones, appare una versione abbreviata della passione indicata.


159. ff. 120v-121 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 novembre (Teodoro)
tit. In sancti Theodori martyris
inc. Natale sancti Theodori martyris temporibus Maximiani et Maximi imperatorum - expl. in loco qui appellatur Euchaita
Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart.
data liturgica 9 novembre (non indicata)
note La rubrica ha inizio con un rimando al commune per la ricorrenza della dedicazione della Basilica del Salvatore. Il testo occupa tre lectiones.


160. f. 121r-v - Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
tit. In sancti Martini episcopi et confessoris
inc. Igitur Martinus Sabarie Pannoniarum oppido oriundus fuit - expl. retractari militiam
Martinus Turonensis episcopus: Vita
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo, che costituisce le prime sette lectiones del ciclo, si arresta con il cap. 4 par. 4 (p. 260 nell'edizione Fontaine, p. 16 l. 13 nell'edizione Smit).


161. f. 121v - Sulpicius Severus, Epistola III ad Bassulam, adbreviatio (= BHL S 5616 e)
tit. De transitu eiusdem
inc. Beatus igitur Martinus obitum suum longe ante prescivit - expl. invadent enim gregem tuum lupi rapaces
Martinus Turonensis episcopus: Epistola
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo, che occupa l'ottava lectio, si conclude in corrispondenza del decimo paragrafo nell'edizione di Fontaine, p. 338 (cfr. anche PL 20,182B).


162. f. 122 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 novembre (Menna)
tit. Pro sancto Menna martyre
inc. In Scithia metropoli Frigie salutarie passio sancti Menne martyris - expl. iussit eum suis aspectibus presentari
Mennas Aegyptius in Phrygia martyr
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo, che costituisce la nona lectio, riproduce la voce del martirologio relativa al santo per la prima parte, fino a p. 380 l. 10 dell'edizione Dubois.


163. ff. 122-123 - Liber pontificalis, cap. 76 (Martino) (= BHL 5595)
tit. In sancti Martini pape et martyris
inc. Martinus de civitate Tudertia provincia Tuscie - expl. adeo conservante urbe peragere
Martinus I papa m. 655
data liturgica 12 novembre (non indicata)
note Il capitolo, che occupa sei lectiones, è riportato fino a p. 357 l. 9 dell'edizione Duchesne.


164. ff. 123-124 - Vita sanctae Elisabeth Thuringiae landgraviae (cfr. BHL S 2510 a)
tit. In sancte Helysabeth
inc. Beata Helisabeth filia regis Hungarorum in palatio et in purpura nobiliter educata - expl. Dei magnalia collaudaverunt qui per beatam Helisabeth dignatus est tantum coram eis miraculum operari
Elisabeth Thuringiae landgravia m. 1231: Vita
data liturgica 19 novembre (non indicata)
note La rubrica rimanda prima al commune per la ricorrenza della dedicazione della Basilica dei SS. Pietro e Paolo. Versione della leggenda usata anche nei lezionari Aed. 147 e Mugellano 15.


165. f. 124 - Liber pontificalis, cap. 19 (Ponziano)
tit. In sancti Pontiani pape et martyris
inc. Pontianus natione Romanus ex patre Calphurnio - expl. cessavit episcopatus dies XI
Pontianus papa mart.
data liturgica 19 novembre (non indicata)
note Una singola lectio.


166. ff. 124-125v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (cfr. BHL 1496)
tit. In sancte Cecilie virginis et martyris
inc. Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore suo - expl. ut quarum volueris petitionem insinues
Caecilia Romae virgo martyr: Passio
data liturgica 22 novembre (non indicata)
note Versione non del tutto coincidente con quella edita.


167. f. 125v - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 5 (Clemente)
tit. In sancti Clementis pape et martyris lectiones leguntur de Ieronimo in libro illustrium virorum
inc. Clemens de quo apostolus Paulus ad Phylippenses scribens - expl. extructa ecclesia custodit
Clemens I papa saec. I
data liturgica 23 novembre (non indicata)
note Il capitolo di Gerolamo, riportato integralmente, costituisce la prima delle tre lectiones riservate al santo; le due restanti sono tratte dal Liber pontificalis (vd. item seguente).


168. ff. 125v-126 - Liber pontificalis, cap. 4 (Clemente)
inc. Clemens natione Romanus de regione Celio monte - expl. cessavit episcopatus dies XXXIII
Clemens I papa saec. I
data liturgica 23 novembre (non indicata)


169. ff. 126-127v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 24 novembre (Crisogono)
tit. In sancti Grisogoni martyris
inc. Rome natalis sancti Grisogoni martyris qui per biennium - expl. aquas gradatas et ibidem decollari
Chrysogonus Aquileiae mart.
data liturgica 24 novembre (non indicata)
note La voce del martirologio è riportata quasi interamente, fino a p. 393 l. 21 dell'edizione Dubois.


170. ff. 127v-129 - Passio sanctae Catharinae Alexandriae v. mart. (= BHL S 1661 b)
tit. In sancte Caterine virginis et martyris
inc. Anno XXXV° regnante impio et iniquo Maxentio imperatore - expl. deorum famine esse depromptam set potius Dei veri iuvamine
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 25 novembre (non indicata)


171. ff. 129v-147v
tit. Commune sanctorum


172. ff. 147v-148
tit. Sei lectiones per l'offertorio della Vergine


173. ff. 148-149v
tit. Nove lectiones per l'offertorio dei defunti


174. ff. 149v-160
tit. Lectiones domenicali


175. ff. 160-161v
tit. Nove lectiones per la Concezione di Maria (da un sermone attribuito ad Anselmo di Canterbury)


176. ff. 161v-162v - Translatio sancti Augustini Hipponensis ep.
tit. In translatione beati Augustini episcopi
inc. Pridie kalendas martii translatio corporis beati Augustini episcopi de Sardinia ad urbem Tycinensium. Beatissimus igitur Augustinus - expl. tota terra sanguine videretur aspersa
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Translatio
note Testo non identificato.

II. ff. 163-183
Segmento di lezionario
suddivisione lectiones I testi sono divisi dall'origine in cicli di nove lectiones, di estensione superiore rispetto al lezionario precedente.


1. ff. 163-165 - Inventio et translatio sanctae Crucis (cfr. BHL S 4169 n)
tit. In festo invenctionis sancte Crucis
inc. Anno CCXXXVI° a destructione templi et eversione Hierusalem - expl. visitata est Helena ut imperator redimeretur
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
data liturgica 3 maggio (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones, seguite da altre tre tratte da un'omelia attribuita ad Agostino.


2. ff. 165v-167v - Liber de ortu beatae Mariae et infantia Salvatoris (= BHL 5335)
tit. In sancte Anne matris beate Marie
inc. In diebus illis erat vir in Israel nomine Ioachim ex tribu Iuda - expl. Deus Ysaach dedit semen
Anna mater B.V. Mariae
Maria virgo et mater Iesu (ortus et vita)
data liturgica 26 luglio (non indicata)
note Il testo, unitamente a un estratto evangelico, occupa sei lectiones; si rimanda al commune de viduis per le altre.


3. ff. 167v-168v
tit. Nove lectiones per la Trasfigurazione (da due omelie attribuite ad Origene e a Giovanni Crisostomo)


4. 168v-171 - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL S 4178 b)
tit. In exaltatione sanctissime Crucis
inc. Cum venerabile lignum sancte Crucis ab Helena Constantini matre - expl. miraculorum eius plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo, un estratto del quale si trovava anche nel lezionario precedente, occupa le prime sei lectiones, cui ne seguono altre tre tratte da un'omelia attribuita ad Agostino.


5. ff. 171-172v
tit. Nove lectiones infra octavam omnium sanctorum (da un sermone anepigrafo e un'omelia attribuita ad Agostino)


6. ff. 172v-174v
tit. Nove lectiones per la Presentazione delle Vergine (da un sermone anepigrafo e un'omelia di Gregorio Magno)


7. ff. 174v-176v
tit. Nove lectiones per la festa di S. Giuseppe (da un sermone attribuito ad Agostino, uno a Bernardo e un'omelia attribuita a Origene)


8. ff. 176v-178 - Translatio sancti Hieronymi Stridonii Romam (= BHL 3878)
prol.
tit. In translatione sancti Hieronymi presbyteri atque doctoris eximii
prol. inc. Inter laudabiles prerogativas quas reverende et alme urbi - expl. cum delectatione legentibus referamus
inc. Igitur postquam civitas illa sancta Hierusalem - expl. vitam eternam possidebunt
Hieronymus Stridonius: Translatio
data liturgica 30 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei lectiones, cui ne seguono tre ricavate da un'omelia attribuita allo stesso Gerolamo.


9. ff. 178-179v - Coniunctio corporum sanctorum Stephani et Laurentii mart.
tit. De translatione vel coniunctione sanctorum Stephani et Laurentii
inc. Coniunctio corporum sanctorum martyrum Stephani et Laurentii facta est Rome sub Theodosio iuniore. Nam cum Cirdoxia filia - expl. hec autem commemoratio facta est nonis maii
Laurentius diaconus, Romae martyr
Stephanus diac. protomart.: Translatio
data liturgica 7 maggio (non indicata)
note Testo non identificato, anche se simile alle narrazioni di Jacopo da Varazze e Bartolomeo da Trento. Occupa le prime tre lectiones del ciclo, mentre altre sei sono tratte da un sermone attribuito ad Ambrogio.


10. ff. 179v-182 - Passio sancti Crescii in Tuscia mart. (= BHL 1987)
tit. In sancti Crisci martyris
inc. Temporibus Decii imperatoris cum sevissima persecutio contra Christi famulos - expl. passus est autem beatus Cerbonius cum sociis suis in loco qui dicitur Colle VIIII° kal. novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo pro cuius amore terrena despicientes celestia suscipere meruerunt
Crescius (al. Criscus) et soc. in Tuscia martyres fl. saec. III: Passio
data liturgica 24 ottobre (non indicata)


11. ff. 182-183 - Vita sancti Marci papae
inc. Marcus natione Romanus patre Prisco magni Constantini temporibus floruit - expl. in honorem sanctorum martyrum Vitalis et Agricole in ligucoserimolo composuit
Marcus papa
data liturgica 7 ottobre (non indicata)
note Un diverso scriba sfrutta la fine del fascicolo rimasta libera per aggiungere quest'ultimo gruppo di sei lectiones (resta bianco il f. 183v); sono lasciati gli spazi per il titolo e la numerazione delle lezioni, ma tali rubriche non vennero realizzate. Si può osservare, a possibile spiegazione di questa iniziativa, che papa Marco era particolarmente venerato in S. Lorenzo, dove si conservavano le sue reliquie. Il testo non pare identificabile con quelli repertoriati.

U.C. III, ff. 184-197; sec. XIV ex.
III. ff. 184-197v
Segmento di lezionario
suddivisione lectiones Di nuovo, si tratta di testi già predisposti come lectiones.


1. ff. 184-185v
tit. Nove lectiones infra octavam omnium sanctorum (da un testo anepigrafo e un'omelia attribuita ad Agostino)


2. ff. 185v-197
tit. Cicli di nove lectiones per i giorni dal terzo all'ottavo
note Ogni giorno è composto da otto lezioni tratte da un sermone e una omiletica, ad eccezione dell'ultimo che si arresta con l'ottava.


3. f. 197v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 119 (Bartolomeo)
tit. In translatione sancti Bartholomei apostoli
inc. Anno autem Domini 331° Saraceni Siciliam invadentes - expl. Beneventum que est metropolis Apulie ea transtulit
Bartholomaeus apostolus
note Il testo (tratto dai periodi 89-98 del capitolo: cfr. edizione Maggioni, p. 835) non presenta la consueta suddivisione, ma si apre con la rubrica lectio I e reca al suo interno due segni di paragrafo (C) che indicano probabilmente altre due lectiones.

bibliografia San Lorenzo: i documenti e i tesori nascosti, 27; Bandini, Catalogus, I, 615



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 25 sin. 4

Liber dictaminis, glosse bibliche e relativi strumenti lessicografici e leggendario abbreviato di autore francescano
prov. Firenze, S. Croce, convento OFM; Illuminato di Caponsacci OFM
Codice composto da più sezioni, simili tra loro per rigatura, stile decorativo delle iniziali, segnalazione dei paragrafi con simboli in rosso e blu alternati (questo a partire dalla seconda): è possibile che tutte o buona parte siano originarie dello stesso scrittorio, ma è difficile dire se siano state concepite dall'inizio in un progetto complessivo. La tabula sul verso del foglio di guardia membranaceo registra solo il Liber dictaminis e le glosse. Al f. 283v si legge: Iste liber spectat ad conventum Fratrum Minorum Flor. deputatus ad usum fratri Illuminato de Caponsaccis eiusdem ordinis. Si seguirà qui la foliazione più recente, che conta anche la guardia.

U.C. I, ff. 1-33; sec. XIII ex.
I. ff. 1-33v
Liber dictaminis anonimo

U.C. II, ff. 34-101v; sec. XIII ex.
II. ff. 34-43
Lessico di vocaboli biblici
note La sezione aveva una precedente foliazione da 1, dunque è certo che in origine costituisse un codice a sé stante rispetto alla precedente. Il f. 43v resta vuoto; è possibile che il nuovo fascicolo costituisca a sua volta una diversa unità codicologica.

III. ff. 44-101v
Iohannes Aegidii Zamorensis, Tractatus de accentu sive prosodia

U.C. III, ff. 102-109; sec. XIII ex.
IV. ff. 102-109
Glosse sull'Antico Testamento
note Quaderno isolato, con l'ultima pagina vuota.

U.C. IV, ff. 110-181; sec. XIII ex.
V. ff. 110-178v
Glosse sull'Antico Testamento

U.C. IV, ff. 110-181; sec. XIII ex.
VI. ff. 178v-180v
Trattatello sui titoli dei libri biblici
note Rimane vuoto il f. 181r-v.

U.C. V, ff. 182-263; sec. XIII ex.
VII. ff. 182-187v
Trattatello sulle lettere e i vocaboli ebraici e greci

VIII. ff. 188-213v
Glosse bibliche

IX. ff. 214-262v
Glosse bibliche
note Rimane vuoto il f. 263r-v.

U.C. VI, ff. 264-283; sec. XIII ex.
X. ff. 264-283
Leggendario abbreviato di autore francescano
ordinamento Per circulum anni . Il leggendario segue il normale ordine liturgico dal 30 novembre al 25 novembre. Si aggiungono però papa Milziade, venerato il 10 dicembre, e S. Matteo, celebrato il 21 settembre.
segni d'uso Un'ulteriore mano appone alla tabula i numeri di pagina e d'ordine delle vite e aggiunge rimandi interni tra i testi e rinvii alla bibliografia relativa ad ogni leggenda (sermoni, libelli o altre fonti che l'autore stesso cita). Questo glossatore corregge inoltre errori e lacune del copista, che non coincide dunque verosimilmente con l'autore del leggendario.
prol., epilogo , tabula
prol. inc. Utilitatem comparis praedilecti confratris B. mihi caritatis vinculo spiritualiter copulati - expl. rubricae legendarum hic positarum inferius subscribuntur
epil. inc. Quia vere sanctos nostros frequenter legimus a penis operantibus per martirium intactos - expl. prima tamen ratio videtur melior
struttura Una tabula su due colonne dopo il prologo elenca i santi trattati. Come promesso nel prologo stesso, ogni testo è corredato da una titolatura originale (cui nella copia si aggiunge un titolo marginale di altra mano), formulata In festo o In legenda più il nome del santo e in genere seguita da dicitur per introdurre la narrazione.
note Nel prologo programmatico l'autore spiega di aver composto l'opuscolo ad uso del confratello B. e si affida a Maria, a S. Francesco e a S. Cecilia; così descrive e definisce il suo progetto: Quod quia legendas sanctorum nostri ordinis difficiles elucidat et luculentius clarificat volo censeri lucidarium legendarum, anche se di fatto il riferimento al suo ordine, da intendersi come quello Francescano, non trova rispondenza nella scelta dei contenuti. I testi, piuttosto brevi, raccolgono i principali dati biografici di ogni santo, con spiegazioni di usi e terminologia, osservazioni dottrinali, rimandi al materiale agiografico e liturgico relativo. L'ultimo capo della raccolta costituisce una sorta di epilogo, una riflessione conclusiva sulle varie forme di invulnerabilità concesse ai martiri da Dio. Non si riferiscono qui gli estremi delle singole leggende abbreviate, ma solo le titolature (quando assenti, si indicherà comunque il santo protagonista).


1. f. 264r-v
tit. Andrea ap. [senza titolo]
Andreas apostolus
data liturgica 30 novembre


2. ff. 264v-265
tit. In legenda sancti Nicholai
Nicolaus Myrensis episcopus
data liturgica 6 dicembre (non indicata)


3. f. 265
tit. In legenda beati Ambrosii
Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397
data liturgica 7 dicembre (non indicata)


4. f. 265
tit. In legenda sancte Lucie
Lucia virgo Syracusis mart.
data liturgica 13 dicembre (non indicata)


5. f. 265r-v
tit. In legenda sancti Thome
Thomas apostolus
data liturgica 21 dicembre (non indicata)


6. ff. 265v-266
tit. In festo beati Stephani
Stephanus diac. protomart.
data liturgica 26 dicembre (non indicata)


7. f. 266
tit. In legenda beati Iohannis evangeliste
Iohannes apostolus sec. I
data liturgica 27 dicembre (non indicata)


8. f. 266
tit. In omelia Innocentium
Innocentes martyres
data liturgica 28 dicembre (non indicata)


9. f. 266r-v
tit. In festo sancti Thome martyris
Thomas Becket, Cantuariensis archiepiscopus
data liturgica 29 dicembre (non indicata)


10. f. 266v
tit. In legenda sancti Silvestri
Silvester I papa
data liturgica 31 dicembre (non indicata)


11. f. 266v
tit. In legenda sancti Felicis in Pincis
Felix Romanus presbyter saec. III
data liturgica 14 gennaio (non indicata)


12. ff. 266v-267
tit. In legenda beati Marcelli pape et martiris
Marcellus papa et soc. mart.
data liturgica 16 gennaio (non indicata)


13. f. 267r-v
tit. In legenda sancte Agnetis
Agnes Romae virgo martyr saec. III
data liturgica 21 gennaio (non indicata)


14. ff. 267v-268v
tit. In legenda sanctorum martirum Vincentii et Anastasii
Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres
Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr
data liturgica 22 gennaio (non indicata)


15. f. 268v
tit. In legenda sancte Emerentiane
Emerentiana Romae virgo mart. saec. III
data liturgica 23 gennaio (non indicata)


16. ff. 268v-269
tit. In legenda sancte Agathe
Agatha Catanae virgo mart.
data liturgica 5 febbraio (non indicata)


17. f. 269
tit. In legenda sanctorum XL martirum
Sebasteni martyres XL
data liturgica 10 marzo (non indicata)


18. f. 269
tit. In legenda sancti Aniceti
Anicetus papa
data liturgica 17 aprile (non indicata)


19. f. 269
tit. In legenda sanctorum Sotheri et Gaie
Soter papa
data liturgica 22 aprile (non indicata)


20. f. 269r-v
tit. In legenda sanctorum apostolorum Philippi et Iacobi
Iacobus Minor apostolus
Philippus apostolus
data liturgica 1 maggio (non indicata)


21. f. 269v
tit. In legenda inventionis sancte Crucis
Iesus Christus (ss. crucis)
data liturgica 3 maggio (non indicata)


22. f. 269v
tit. In festo sancti Iohannis ante Portam Latinam
Iohannes apostolus sec. I
data liturgica 6 maggio (non indicata)


23. ff. 269v-270
tit. In legenda sancti Bonifatii martiris
Bonifatius Tarsi martyr saec. III/IV
data liturgica 14 maggio (non indicata)


24. f. 270
tit. In legenda sancti Iohannis Tusci pape et martiris
Iohannes I papa
data liturgica 27 maggio (non indicata)


25. f. 270
tit. In legenda sancte Petronille
Petronilla Romana virgo
data liturgica 30 maggio (non indicata)


26. f. 270
tit. In legenda sanctorum martirum Viti et Modesti atque Crescentie
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.
data liturgica 15 giugno (non indicata)


27. f. 270r-v
tit. In legenda beati Silverii pape et martiris
Silverius papa
data liturgica 20 giugno (non indicata)


28. f. 270v
tit. In legenda sanctorum martirum Gervasii et Prothasii
Gervasius et Protasius Mediolani mart.
data liturgica 19 giugno (non indicata)


29. ff. 270v-271
tit. In legenda sancti Leonis pape
Leo II papa
data liturgica 28 giugno (non indicata)


30. f. 271
tit. In legenda sanctorum martirum Processi et Marciani
Processus et Martinianus Romae mart.
data liturgica 2 luglio (non indicata)


31. f. 271
tit. In legenda sancti Alexii
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V
data liturgica 17 luglio (non indicata)


32. f. 271
tit. In legenda sanctorum martirum Sinforose cum VII filiis suis
Symphorosa et septem filii Tibure mart.
data liturgica 18 luglio (non indicata)


33. f. 271r-v
tit. In legenda sanctorum martirum Nazarii et Celsi, Victoris et Innocentii
Nazarius et Celsus Mediolani mart.
Victor et soc. Emeritenses martyres
data liturgica 28 luglio (non indicata)


34. f. 271v
tit. In legenda sanctorum martirum Felicis, Simplicii, Faustini et Beatricis
Felix II papa m. 22-11-365
Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart.
data liturgica 29 luglio (non indicata)


35. f. 271v
tit. In legenda sanctorum martirum Abdon et Senen
Abdon et Sennen Romae mart.
data liturgica 30 luglio (non indicata)


36. f. 271v
tit. In legenda sancti Petri ad vincula
Petrus apostolus
data liturgica 1 agosto (non indicata)


37. ff. 271v-272
tit. In legenda sanctorum martirum Cyriaci, Largi et Smaragdi
Cyriacus, Largus et Smaragdus Romae martyres
data liturgica 8 agosto (non indicata)


38. f. 272
tit. In legenda sanctorum martirum Tyburtii et Susanne
Susanna v. Romae mart.
Tiburtius, Chromatius et soc. Romae mart.
data liturgica 11 agosto (non indicata)


39. f. 272
tit. In legenda sanctorum martirum Ypoliti et sociorum eius
Hippolytus Romanus presb.
data liturgica 13 agosto (non indicata)


40. f. 272
tit. In legenda exaltationis sancte Crucis
Iesus Christus (ss. crucis)
data liturgica 14 settembre (non indicata)


41. f. 272r-v
tit. In legenda sanctorum martirum Cornelii et Cypriani
Cornelius papa mart.
Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Unico fra i testi della raccolta, non è registrato nella tabula iniziale.


42. f. 272v
tit. In legenda sanctorum martirum Mauricii et sociorum eius
Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres
data liturgica 22 settembre (non indicata)


43. f. 272v
tit. In dedicatione sancti Michaelis in monte Gargano
Michael archangelus
data liturgica 29 settembre (non indicata)


44. ff. 272v-273v
tit. In legenda sancti Ieronimi
Hieronymus Stridonius
data liturgica 30 settembre (non indicata)


45. f. 273v
tit. In legenda sancti Remigii
Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532
data liturgica 1 ottobre (non indicata)


46. ff. 273v-274
tit. In legenda sancti Marchi pape et martiris
Marcus papa
data liturgica 7 ottobre (non indicata)


47. f. 274
tit. In legenda sancti Calixti
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222
data liturgica 14 ottobre (non indicata)


48. f. 274r-v
tit. Luca ev. [senza titolo]
Lucas evangelista
data liturgica 18 ottobre
note Privo di titolatura.


49. f. 274v
tit. Pretestato [senza titolo]


50. ff. 274v-275
tit. In festo sancti Ylarionis
Hilarion in Palaestina abb.
data liturgica 21 ottobre (non indicata)


51. ff. 275-277
tit. In legenda sanctorum martirum Crisanti et Darie
Chrysanthus et Daria Romae mart.
data liturgica 25 ottobre (non indicata)


52. f. 277
tit. In legenda sanctorum apostolorum Symonis et Iude
Simon et Iudas (Thaddaeus) ap.
data liturgica 28 ottobre (non indicata)


53. f. 277v
tit. In legenda sanctorum martirum Vitalis et Agricole
Vitalis et Agricola Bononiae mart.
data liturgica 4 novembre (non indicata)


54. f. 277v
tit. In legenda sanctorum IIIIor coronatorum
Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart.
data liturgica 8 novembre (non indicata)


55. ff. 277v-279
tit. In legenda sancti Martini
Martinus Turonensis episcopus
data liturgica 11 novembre (non indicata)


56. f. 279r-v
tit. Menna [senza titolo]
Mennas Aegyptius in Phrygia martyr
data liturgica 11 novembre (non indicata)


57. ff. 279v-280
tit. In legenda sancti Martini pape et martiris
Martinus I papa m. 655
data liturgica 12 novembre (non indicata)


58. f. 280
tit. Cecilia [senza titolo]
Caecilia Romae virgo martyr
data liturgica 22 novembre (non indicata)


59. ff. 280-281v
tit. In legenda sancte Katerine
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III
data liturgica 25 novembre (non indicata)


60. ff. 281v-282
tit. In legenda sancti Melchiadis pape et martiris
Miltiades papa
data liturgica 10 dicembre (non indicata)


61. ff. 282-283
tit. Matteo ap. [senza titolo]
Matthaeus apostolus
data liturgica 21 settembre (non indicata)

bibliografia Bandini, Catalogus, IV, 181-4; Pfändtner, Die Psalterillustration, 1

Trovati 6 records. Pagina 1 di 11

MIRABILE



Impostazioni Privacy



Questo sito Web utilizza i cookie per consentirci di offrire la migliore esperienza utente possibile. Le informazioni sui cookie sono memorizzate nel tuo browser ed eseguono funzioni di riconoscimento quando ritorni sul nostro sito web e aiuta il nostro team a capire quali sezioni del sito web trovi più interessanti e utili. E' possibile regolare tutte le impostazioni dei cookie navigando le schede sul lato sinistro. Per maggiori informazioni consulta la nostra Pagina Privacy visualizzare i nuovi termini.

Cookie strettamente necessari



I Cookie strettamente necessari devono essere abilitati in ogni momento in modo che possiamo salvare le tue preferenze per le impostazioni dei cookie.

Disabilitato

I cookie tecnici devono essere sempre abilitati per poter usufruire dei servizi di base sel sito web.

Cookie policy



Maggiori informazioni sulla nostra Cookie Policy