Silvia Arrigoni Poésie, bible et théologie de l'Antiquité tardive au Moyen Age (IVe-XVe s.) . Colloque international, Strasbourg 25-27 janvier 2018 BSL 48
(2018)
619-24
Abstract
Cronaca del convegno organizzato dalla Faculté de théologie catholique e dal Laboratoire de théologie catholique et sciences religieuses dell'Università di Strasburgo. Inerenti all'ambito mediolatino sono i seguenti interventi: N. Hecquet-Noti (
L'auteur et ses public: les différentes lectures de l'épopée biblique selon Avit de Vienne ) sottolinea come Avito risponda alle attese del proprio pubblico conformandosi all'estetica della poesia tardoantica; S. Labarre (
La réécriture des récits bibliques de guérison chez les poètes latins, IV-VI s. ) analizza la versificazione dei miracoli di guarigione in diversi generi letterari; L. Furbetta (
Avit de Vienne et Dracontius en rapport: «chanter» et «expliquer» la Bible entre formation scolaire et création poétique ) studia il rapporto tra il
De spiritalis historiae gestis di Avito e il
De laudibus Dei di Draconzio; B. Bureau (
L'autorité apostolique à travers les discours de l'«Historia Apostolica» d'Arator ) esamina i discorsi di Pietro e Paolo presenti nell'opera di Aratore; F.E. Consolino (
L'évangile selon Sévère (de Malaga?): la construction du récit ) analizza la tecnica narrativa impiegata da Severo negli
In evangelia libri XII ; D. De Gianni (
Four Variations on the Theme. «The Withered Fig Tree» (Marc. 11,12-14. 20-25; Matth. 21, 18-22) in Juvencus, Sedulius, Avitus of Vienne and Severus of Malaga [?] ) confronta le riscritture in versi della maledizione del fico; P. de Navascués (
Traditions théologiques dans la poésie de Prudence ) rintraccia il motivo della croce e dell'aratro nei
Tractatus di Gregorio d'Elvira; V. Zarini (
La réception en Afrique, au VIe siècle, du motif apocalyptique de la fin du monde à travers le poème de Verecundus de Junca et l'anonyme «à Flavius Felix» ) analizza in parallelo il
Carmen de paenitentia di Verecondo di Iunca e l'anonimo
Ad Flavium Felicem de resurrectione mortuorum et de iudicio Domini ; C. Urlacher-Becht (
Les réécritures de la Bible dans les hymnes de l'ancienne liturgie hispanique ) indaga la produzione innodica in Spagna nel VII sec. nel suo rapporto con Ilario di Poitiers e Ambrogio; P. Bourgain (
La dramatisation de l'histoire biblique dans la poésie carolingienne ) analizza l'utilizzo della Bibbia, da parte di autori carolingi: si citano come esempi le riscritture dell'episodio della strage degli Innocenti in Paolino d'Aquileia, Rabano Mauro, Micone di Saint-Riquier e Notkero Balbulo; F. Ploton-Nicollet (
Entre satire et parodie: l'Apocalypse de Golias ) indaga il rapporto tra l'
Apocalypsis Goliae e l'Apocalissi di Giovanni; F. Stella (
Théologie de la poésie entre Scolastique et Humanisme ) presenta i diversi atteggiamenti che gli intellettuali hanno avuto tra i secoli XIII e XV nei confronti della poesia; D. Nodes (
Traitement des Paraboles évangéliques et traditions théologiques dans la poésie latine medievale du XIIe au XVe s. ) si concentra sulla ripresa in versi della parabola del ricco e di Lazzaro e, in particolare, su quanto si legge in Pietro Riga ed Egidio di Parigi; K. Smolak (
The Biblical Poetry of Petrus Riga: Reflecting Its Poetology and Stile ) propone alcuni rilievi sulla tecnica parafrastica e versificatoria impiegata da Pietro Riga nell'
Aurora ; G. Dinkova-Bruun (
Apocalyptic Verses: Versifications of the Book of Revelation in the Late Middle Ages, saec. XIV-XV ) analizza tre poemi volti alla memorizzazione del testo biblico: la
Margarita di Guido Vicentino e gli anonimi
Capitula Novi Testamenti versifice scripta e
Summarium Biblicum ; I. Fabre (
Jean Gerson et le Cantique des Cantiques: une matrice théologico-poétique? ) esamina il commento
Super Cantica canticorum di Jean Gerson, in cui i capitoli sono accompagnati da riassunti in distici elegiaci; infine I. Iribarren (
Bible, poésie et doctrine dans la «Josephina» de Jean Gerson ) indaga il rapporto tra Bibbia poesia e sviluppo dottrinale nel poema di Gerson.
Riduci
Argomenti e indici Strasbourg, Congressi Biblia sacra, FORTLEBEN Filosofia e teologia Poesia
Studiosi: Bourgain, Pascale Bureau, Bruno Consolino, Franca Ela De Gianni, Donato Dinkova-Bruun, Greti Fabre, Isabelle Furbetta, Luciana Hecquet-Noti, Nicole Iribarren, Isabel Labarre, Sylvie Navascués, Patricio de Nodes, Daniel J. Ploton-Nicollet, François Smolak, Kurt Stella, Francesco Urlacher-Becht, Céline Zarini, Vincent
Scheda N: 41 - 11017
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/-poésie-bible-et-théologie-de-l-antiquité-tardive-/745227
Thomas Gärtner Untersuchungen zum Text und zu den literarischen Vorbildern der Dichtungen des Alcimus Avitus JBAC 44
(2001)
75-109
Abstract
Der A. verweist zunächst auf die kritische Auswertung der in zwei Zweige aufgeteilten Avitus-Überlieferung in einer früheren Arbeit (
Zur Bibeldichtung «De spiritalis historiae gestis» des Alcimus Avitus in «Jahrbuch für Antike und Christentum» 43, 2000, S. 126-86; cfr. MEL XXIII 462) und in einer Rezension zu Nicole Hecquet-Noti
Avit de Vienne. Histoire spirituelle I
(chants I-III). Introduction, texte critique, tradition et notes Paris 1999 in «Jahrbuch für Antike und Christentum» 44 (2001) 222-7. In seinem Aufsatz macht er sich nun zum Ziel, anhand einer großen Zahl aufgeführter Einzelstellen zu einem plausiblen Ergebnis in der Abwägung zwischen alfa und beta zu gelangen. Damit soll dazu beigetragen werden, das in den früheren Avitus-Ausgaben vorhandene Vorurteil zugunsten der alfa-Überlieferung zu überwinden, welches nach Ansicht des A. der sprachlichen Qualität der gedruckten Avitus-Texte an vielen Stellen geschadet hat.
Riduci
Argomenti e indici Scheda N: 24 - 493
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/-untersuchungen-zum-text-und-zu-den-literarischen-/430336
*
Nicole Hecquet-Noti (ed. trad. comm.) Avit de Vienne Eloge consolatoire de la chasteté (Sur la virginité) Paris, Ed. du Cerf 2011 pp. 245 (Sources chrétiennes 546)
Abstract
Per introdurre il testo di Avito, affiancato dalla traduzione in francese, l'A. compie un affondo sul genere all'interno della letteratura ascetica, sia greca sia latina. L'opera di Avito è dedicata alla sorella Fuscinula, di nobile famiglia gallo-romana, alla quale lo scrittore presenta i modelli virtuosi di Maria, Debora, Eugenia, Susanna e gli esempi maschili di Giuseppe e Davide. Nell'introduzione, inoltre, si mostra la struttura e la natura del poema oltre a informare brevemente sulla sua tradizione manoscritta. Per una trattazione completa si rimanda all'edizione curata dalla stessa A. dei
Carmina de spiritalis historiae gestis (Paris 1999 e 2005 [SC 444 e 492]; cfr. MEL XXX 533 e XXXII 507) e si menzionano i codici Leiden, Bibl. der Rijksuniversiteit, Voss. lat. Q. 86 [L]; Paris, BNF, lat. 11328 [P], Vat. Reg. lat. 2078 [R]; Firenze, Laurenziana, Pl. 33.20 [F]; Sankt Gallen, Stiftsbibl., 197 [G] e 198 [g]; München, BSB, clm 330 [M] e 19450 [T]; Charleville, BM, 97 [Ch]; Grenoble, BM, 264 [K] e 859 [k]; mss. utilizzati per l'edizione: L, R, G [+ g per i vv. 96-401], K e Ch. Tra le fonti e i modelli dell'opera si ricordano in particolare Virgilio, Ovidio, Lucano, Giovenale, Claudiano, Sidonio Apollinare, Prudenzio, Paolino di Périgueux; per la sua fortuna si menzionano Venanzio Fortunato, l'
opus geminatum sulla verginità di Aldelmo, il carme indirizzato a Carlo Magno pubblicato in MGH, PLME I pp. 95-97, Paolo Alvaro. In calce al testo (pp. 215-25) vengono pubblicati con traduzione francese a fronte il prologo dei
Carmina de spiritalis historiae gestis e la
Vita sanctae Fuscinulae (BHL 3230) tratta dal codice Paris, BNF, lat. 12601, ff.101r-102r; precede l'edizione una breve introduzione sul codice, sul contenuto e sul valore storico della
vita . Recensione di Pierre-Maurice Bogaert in «Revue bénédictine» 122 (2012) 190. Outre les mss.
Gallicani , déjà utilisés par Peiper (1883), l'A. retient la famille des mss.
Germani (Ester Pevere)
Riduci
Recensioni e segnalazioni
Argomenti e indici Avitus Viennensis episcopus n. 460 ca., m. 518 ,
Carmina de consolatoria castitatis laude (Domino ... Apollinari episcopo Alcimus Avitus frater in Christo. Post consummationem libellorum quos non, sicut uoluerat, edidit dispositio mea... Suscipe complectens, Christo dignissima uirgo... ) Fuscina seu Fuscinula, sancti Aviti episcopi Viennensis soror Martinus Turonensis episcopus Aldhelmus Scireburnensis episcopus n. 640 ca., m. 25-5-709 ,
Carmen de virginitate (et De octo principalibus vitiis) Aldhelmus Scireburnensis episcopus n. 640 ca., m. 25-5-709 ,
De virginitate [prosa] Claudianus Claudius, Fortleben ,
Carmina minora Claudianus Claudius, Fortleben ,
De bello Pollentino sive Gothico Claudianus Claudius, Fortleben ,
De consulatu Stilichonis Claudianus Claudius, Fortleben ,
Invectiva in Rufinum Claudianus Claudius, Fortleben ,
Panegyricus de sexto consolatu Honorii Augusti Claudianus Claudius, Fortleben ,
Panegyricus de tertio consolatu Honorii Augusti Iuvenalis, Fortleben ,
Saturae Lucanus, Fortleben ,
Bellum civile Ovidius, Fortleben ,
Amores Ovidius, Fortleben ,
Ex Ponto Ovidius, Fortleben ,
Fasti Ovidius, Fortleben ,
Metamorphoses Paulinus Petricordiensis, Fortleben ,
De vita sancti Martini (Domino sancto... Perpetuo episcopus Paulinus. Studio caritatis et dilectionis affectu... Sparserat in toto lumen venerabile mundo... ) Paulus Albarus Cordubensis n. 800 ca., m. 861 ,
Carmina Prudentius, Fortleben ,
Contra Symmachum Prudentius, Fortleben ,
Hamartigenia Prudentius, Fortleben ,
Liber apotheosis Prudentius, Fortleben ,
Peristephanon Prudentius, Fortleben ,
Psychomachia Sidonius Apollinaris, Fortleben ,
Carmina Sidonius Apollinaris, Fortleben ,
Epistolae Venantius Fortunatus n. 530, m. 601 ,
Carmina Venantius Fortunatus n. 530, m. 601 ,
Vita sancti Martini (Domino sancto ... Gregorio... Apud pietatis animum... Nauta rudis tumido... Altithronus postquam repedavit ad aethera Christus... ) Vergilius poeta, Fortleben ,
Aeneis Vergilius poeta, Fortleben ,
Bucolica Vergilius poeta, Fortleben ,
Georgica Wigbodus fl. 780/799 ca. ,
Versus ad Carolum Magnum
Manoscritti
Charleville-Mézières, Médiathèque Voyelles (olim Bibliothèque Municipale), 97 Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. lat. 2078 Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Plut. 33.20 Grenoble, Bibliothèque Municipale, 219 Rés. (CGM 264) Grenoble, Bibliothèque Municipale, 195 Rés. (CGM 859) Leiden, Bibliotheek der Universiteit, Voss. lat. 4° 86 München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 330 München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 19450 Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 12601 Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 11328 Sankt Gallen, Stiftsbibliothek, 198 Sankt Gallen, Stiftsbibliothek, 197 Risorse esterne collegate Mediaeval Sophia 2012
Scheda N: 34 - 517; 36 - 511; 37 - 456; 38 - 577
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/eloge-consolatoire-de-la-chasteté-(sur-la-virginit/623954
*
Nicole Hecquet-Noti (ed. trad. comm.) Avit de Vienne Eloge consolatoire de la chasteté (Sur la virginité) Paris, Ed. du Cerf 2011 pp. 245 (Sources chrétiennes 546)Recensioni e segnalazioni
Argomenti e indici Scheda N: 39 - 525
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/eloge-consolatoire-de-la-chasteté-(sur-la-virginit/713159
*
Nicole Hecquet-Noti (ed. trad. comm.) Avit de Vienne Histoire spirituelle I Chants I-III Paris, Ed. du Cerf 1999 pp. 334 (Sources chrétiennes 444)
Abstract
Ed. dei primi tre canti dell'
Historia di Avito sulla base dei quattro mss. più antichi: Laon, BM, 279 (IX sec. in.), Leiden, Bibl. der Rijksuniversiteit, Voss. lat. Q 86 (IX sec.), Vat. Reg. lat. 2078 (IX sec.) e Sankt Gallen, Stiftsbibl., 197 (IX sec.). Il testo è introdotto da una presentazione dell'autore e da uno studio sull'opera. Seguono l'analisi della tradizione manoscritta e la costituzione dello stemma sulla base di due famiglie di codici, i
Gallicani e i
Germanici . Il vol. è corredato da bibliografia e indici (scritturistico e autori antichi). (Francesca Sara D'Imperio)
Riduci
Recensioni e segnalazioni
Argomenti e indici Manoscritti
Scheda N: 22 - 594; 23 - 459; 24 - 490; 25 - 513; 26 - 550; 30 - 533
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/histoire-spirituelle-i-chants-i-iii/402123