Nach einem kurzen Einblick in die Forschungslage zur Erschließung des Melker Buchbestands aus germanistischer Sicht befasst sich die Bearb. mit einigen Aspekten der Handschriften- und Textüberlieferung der Melker Bibliothek. Besonderes Augenmerk legt sie hierbei auf die Bedeutung deutscher Bücher und Texte für die Laienbrüder des Klosters. Nach einigen Ausführungen zur Gesamtzahl der hier beschriebenen, rein deutschsprachigen (79) bzw. lateinisch-deutschen (86) Kodizes werden noch eine inhaltlich-funktionale Einordnung der Textzeugen vorgenommen sowie die deutschen und lateinischen Neufunde kurz hervorgehoben. Die Einleitung wird mit Bemerkungen zur Struktur und Anlage der Katalogisierung, mit einer Übersicht aller beschriebenen Handschriften sowie Verzeichnissen der Abkürzungen, Siglen und abgekürzt zitierten Literatur abgerundet. Zu den lat./dt. Mischhandschriften zählen insb.: Cod. 46 (959; H 17) (Melk; a. 1417, E. 15. Jh.): Sammelhs. u.a. mit den
Flores temporum (
«Martinus Minorita
»), der
Historia orientalis seu Hierosolymitana des Iacobus de Vitriaco, der
Descriptio Terrae Sanctae des Burchardus de Monte Sion, der
Descriptio Terrae Sanctae des Philippus Brusserius Savonensis, dem
Itinerarium de mirabilibus orientalium Tartarorum des Odoricus de Pordenone; 48 (212; E 2) (Wien oder Niederösterreich [?]; 8. Jz. 15. Jh.): Sammelhs. insb. mit dem
Pronuntiamentum de sanctis (=
Legendarium Autriacum minus; mit dt. Interpretamenten), den
Sermones de sanctis und
Sermones de dedicatione ecclesiae des Thomas Ebendorfer, der
Tabula de considerandis a missa celebraturis des Ps.-Bonaventura, dem
Tractatus de praeparatione ad missam des Bonaventura, einem
Tractatus de vitiis et virtutibus (inc.
Misit rex Saul), dem Traktat
Paeniteas cito des Iohannes de Garlandia und einem
Tractatus de septem sacramentis pro instructione clericorum ordinandorum (inc.
Pro informatione iuvenum); 62 (172; D 8) (Österreich [?]; 3. Jz. 15. Jh.):
Vocabularius «Ex quo»; 125 (24; A 27) (Wien [?]; 3. Jz. 15. Jh.):
Conclusiones in IV libros Sententiarum des Iohannes de Fonte,
Quaestio de impedimento matrimonii ex cognatione carnali et spirituali,
Vocabularius dictus «Lucianus»,
Vocabularius «Ex quo»; 131 (585; L 4) (Wien [?]; 2. V. 15. Jh.):
Sermones de eucharistia des Nicolaus de Dinkelsbühl,
Margarita Decreti des Martinus Oppaviensis,
Confessionale des Iohannes de Friburgo,
De paenitentia [red. secunda] des Robertus de Sorbona,
De honestate clericorum,
Sermo de scandalo des Iohannes Geuss de Teiningen,
Tabula super quattuor libros Sententiarum [red. prima] des Michael Aiguani de Bononia; 152 (1065; Q 57) (Wien oder Melk [?]; a. 1422):
Tabula picturae mortis [lat./dt. «Memento mori»-Textkompilation] des Stephanus Lang; 177 (1819; 1681; L 34) (Melk; a. 1479 und 1493): Sammelhs. u.a. mit der
Margarita poetica des Albertus de Eyb; 181 (252; E 43) (Melk; 3. V. 15. Jh.): Theol. Sammelhs. insb. mit dem
Cordiale sive de quattuor novissimis des Gerardus de Vliederhoven, einem
Speculum artis bene moriendi (inc.
Cum de praesentis exiliis), dem
Paradisus animae des Ps.-Albertus Magnus, dem
Opusculum tripartitum des Iohannes Gerson, den
Meditationes sowie
De interiori domo des Ps.-Bernardus Claraevallensis, dem
Soliloquium des Ecbertus Schonaugiensis,
De perfectione vitae ad sorores des Bonaventura, dem
Proslogion sowie den
Meditationes seu orationes des Anselmus Cantuariensis; 185 (609; L 33) (Österreich [?]; 2. H. 15. Jh.):
Liber precum; 230 (25; A 28) (Niederösterreich oder Wien [?]; 2. V. 15. Jh.):
Vocabularius «Ex quo»,
Vocabularius herbarum [lat./dt. Heilpflanzenglossar],
Vocabularius rerum [lat./dt.]; 278 (934; - ) (Melk; 2. und 3. V. 15. Jh.): Sammelhs. u.a. mit dem
Kalendarium [a. 1425-1443] des Iohannes de Gmunden, der
Sibylla Tiburtina (
Prophetia Sibyllae), der
Historia fundationis monasterii Mellicensis, dem
Officium rhythmicum de s. Colomanno, dem Traktat
De parvulis ad Christum trahendis des Iohannes Gerson, dem Traktat
De oratione Dominica des Nicolaus de Dinkelsbühl; 364 (849; P 39) (Wien, Nördlingen [?], Straubing [?]; A., M. 15. Jh.):
Commentarius in Doctrinale Alexandri de Villa Dei,
Ars minor des Aelius Donatus mit Interlinear- und Randglossen sowie Quästionen des Iohannes Siber,
Tractatus de regiminibus casuum Magistri Iacobi,
Viaticus dictandi des Nicolaus Dybinus,
De disciplina scholarium des Ps.-Boethius; 406 (503; I 19) (Österreich oder Bayern [?]; M./3. V. 15. Jh.):
Compendium Lecturae Mellicensis Nicolai de Dinkelsbühl des Iohannes Schlitpacher de Weilheim,
Tractatus de decem praeceptis des Thomas Ebendorfer,
Cordiale sive de quattuor novissimis des Gerardus de Vliederhoven,
Concordantia caritatis des Udalricus Campililiensis; 445 (975; -) (Böhmen oder Österreich [?]; E. 14. Jh., 1. H. 15. Jh.):
Collectio Feliciana des Petrus Chrysologus,
Summa theologiae secunda secundae des Thomas de Aquino,
Summa super quinque Decretalium libris des Henricus Merseburgensis; 563 (390; G 56) (Österreich; a. 1411-1412):
Regula pastoralis und
Dialogorum libri IV des Gregorius I. Magnus,
Expositiones rarorum vocabulorum [lat./dt.]; 641 (837; P 27) (Österreich [?]; um 1460): Sammelhs. zur Klerikerunterweisung u.a. mit
De missa des Henricus de Hassia, dem
Speculum manuale sacerdotum des Hermannus de Schildesche, dem Traktat
Paeniteas cito des Iohannes de Garlandia, dem Traktat
De septem donis Spiritus Sancti des Nicolaus de Dinkelsbühl und dem
Compendium theologicae veritatis des Hugo Ripelin de Argentina; 654 (164; C 42) (Melk [?]; 3. V. 15. Jh.): Sammelhs. für den Schul- und Universitätsgebrauch insb. mit der
Ars minor des Aelius Donatus, dem
Doctrinale des Alexander de Villa Dei, dem
Distigium des Iohannes de Garlandia [mit Glosse, Kommentar und Bearbeitung der dt. Übersetzung des Wolfgang von Steyr (?)], den
Regulae grammaticales breviores des Leonardus Huntpichler de Valle Brixinensi und den
Composita verborum des Iohannes de Garlandia; 669 (901; Q 38) (Melk; 2. V. 15. Jh.):
Homiliae IX ad monachos des Caesarius Arelatensis,
De conflictu vitiorum et virtutum des Ambrosius Autpertus,
Liber de vitae ordine et morum institutione des Iohannes Homo Dei,
Opuscula Latina des Ephraem Syrus,
De consolatione theologiae libri XV [= Exzerptfassung Typ I] des Iohannes de Tambaco,
Speculum artis bene moriendi; 685 (788; O 24) (Nördl. Niederösterreich/Waldviertel [?], 2. H. 15. Jh.):
Sermones-Sammelhs.; 686 (770; O 5) (Wien oder Niederösterreich [?]; 2. H. 15. Jh.):
De modo devolvendi et trahendi causas ad Romanam curiam des Iohannes de Bononia,
Practica medica des Sigismundus Albicus de Moravia; 751/1 (729; -) (Melk; 15. Jh.): Theol.-hist. Sammelhs. insb. mit dem
Canticum pauperis pro dilecto des Iohannes Peckham, den
Disticha Catonis cum commento Roberti de Euremodio, dem Traktat
De cognitione verae vitae des Honorius Augustodunensis, der
Philosophia spiritualis super necessaria ac salutari sui ipsius cognitione des Iohannes de Castello, dem
Tractatus de sacro Basiliensi concilio des Iohannes Keck; 751/2 (730; -) (Melk oder Wien [?]; 15. Jh.): Sammelhs. v.a. mit dem Traktat
Ortus et decursus ordinis Cartusiensis des Henricus Egher de Calcar, dem Traktat
De non esu carnium des Iohannes Gerson, den Exzerpten aus
De rhetorica divina des Guilelmus Alvernus, der
Descriptio obsidionis Rhodiae urbis des Guilelmus Caorsinus, der
Epistola super expugnatione insulae Negropontis des Rodericus Sancius de Arevalo, dem
Iudicium de cometa anni 1472 sowie dem
Iudicium de cometa anni 1468 des Martinus Bylica de Olkusz, der
Collatio in adventu et praesentatione ad concilium Basiliense des Thomas Ebendorfer, dem
Itinerarium des Franciscus Petrarcha; 776 (349; G 9) (Melk; 1. H. 15. Jh.):
Super Antidotarium Nicolai Salernitani des Iohannes de Sancto Amando,
Introductio ad artem parvam Galeni des Iohannitius,
Collectorium totius fere medicinae des Nicolaus Bertrucius,
Practica sive Summa conservationis sanitatis des Guilelmus de Saliceto,
Expositio des
Canon des Avicenna (transl.: Gerardus Cremonensis),
Summa et doctrina de urina et egestione,
Regulae sanitatis pro Sigismundo rege des Sigismundus Albicus de Moravia,
Tractatus de praeservatione a pestilentia des Cardo de Spango; 777 (166; D 2) (Niederösterreich [Wilhelmsburg ?]; 7. Jz. 15. Jh.): Schriften des Iohannes de Garlandia (wie
Composita verborum,
Verba deponentialia,
Distigium [mit dt. Übers. und Kommentar]); 780/1 (343a; G 3) und 780/2 (343b; G 3) (Diözese Würzburg; 7. Jz. 15. Jh.): Lat./dt. Formularbuch; 781 (181; D 18) (Österreich [Wien ?]; 5. Jz./M. 15. Jh.):
Elementa [versio II] des Euclides (transl.: Adelardus de Bath),
Vocabularius «Ex quo», Werke des Leonardus Huntpichler de Valle Brixinensi (wie die
Declarationes diversarum propositionum grammaticalium, logicalium et metaphysicalium: De adiectivo et substantivo,
Declarationes aliae grammaticalium ac logicalium,
Tractatus de proprietatibus logicae ad nobilem monachum Mellicensem Wolfgangum de Neuburg),
Tractatus de aequivocis des Iohannes de Garlandia,
De modis significandi cum commentario «Scio neminem» des Martinus de Dacia; 782 (184; D 21) (Wien [?]; 1. H. 15. Jh.):
Doctrinale des Alexander de Villa Dei,
Modus Latinitatis des Udalricus de Eberhardi,
Repertorium auctoritatum Aristotelis et aliorum philosophorum ordine alphabetico,
Flores parvi philosophiae des Iohannes de Fonte; 787 (757; K 24,1 [zu Cod. 1916 gehörig]) (Melk; 1467): Lat./dt. Sammelhs. des Schreibers Wolfgangus de Stira; 799 (811; O 49) (Melk [?]; a. 1449): Schriften des Iohannes Gerson (wie u.a.
De consolatione theologiae,
De theologia mystica lectiones sex,
De mystica theologia practica,
De cognitione castitatis et pollutionibus diurnis),
Tractatus de sacramento eucharistiae des Iohannes de Turrecremata,
De missarum mysteriis des Innocentius III. papa,
Confessionale des Iohannes Marchesinus, Schriften des Thomas de Aquino (wie
De duobus praeceptis caritatis ,
In orationem Dominicam,
In symbolum apostolorum,
De rationibus fidei,
De articulis fidei et ecclesiae sacramentis ad archiepiscopum Panormitanum),
De exterioris et interioris hominis compositione des David de August,
Contra validos mendicantes des Felix Hemmerli; 800 (863; P 57) (Melk; 2. V. bis E. 15. Jh.): Theol.-hist. Sammelhs. u.a. mit
De correctione calendarii des Hermannus de Soest,
Dialogus inter persecutorem et zelatorem religiosorum et vocatur Flaccus poeta,
Trialogus ad dominum Maximilianum, adolescentem filium illustrissimi domini Friderici Romanorum imperatoris et ducis Austriae ac Styriae,
De adoratione imaginum des Nicolaus de Dinkelsbühl,
De arte praedicandi des Iacobus de Fusignano,
Tractatus de vitiis et virtutibus (inc.
Misit rex Saul),
De duobus sociis mirabiliter in vita mirabilius in morte sociatis (inc.
Sicut semper vinum bibere); 803/1 (806; O 44/1) (Diözese Würzburg; 7. Jh. 15. Jh.): Formularbuch des Conradus de Herbipoli u.a. mit der
Summa de artis notariae des Rolandinus Passagerii und dem Traktat
De successionibus ab intestato des Cinus de Pistorio (?); 803/2 (807; O 44/2): Lat./dt. Formularbuch des Conradus de Herbipoli u.a. mit der
Informatio seu consilium in materia dispensationis pro concilio Basiliensi des Narcissus Herz de Berching,
De modo devolvendi et trahendi causas ad Romanam curiam (=
Practica fori iudicialis des Iohannes de Bononia), der
Practica iudicialis des Iohannes Petrus de Ferrariis, dem
Liber de miseria humanae conditionis des Innocentius III. papa; 846 (801; O 39) (Österreich; 3. Jz. 15. Jh.):
Vocabularius «Ex quo»,
Tractatus grammaticus metricus in Prisciani volumen maius des Ps.-Petrus Helias [mit Interlinearglossen und Kommentar]; 847 (800; O 38) (E. 14. Jh., 1. Dr. 15. Jh.):
Philosophiae consolatio des Boethius,
De disciplina scholarium des Ps.-Boethius [mit teilweiser interlinearer Übers. und anschließendem Kommentar],
Dittochaeon des Prudentius; 869 (716, -) (Melk, Wien; M./2. H. 15. Jh., E. 15. Jh.): Sammelhs. mit Varia u.a. für den Universitätsgebrauch; 871 (712, N 3/1) (Melk; a. 1444):
Kalendarium des Iohannes de Gmunden,
De computo ecclesiastico des Iohannes de Sacrobosco,
Computus cirometralis minor und
Computus cirometralis maior des Iohannes de Erfordia,
Computus Norimbergensis; 886 (726; N 4/4) (Melk [?]; M. 15. Jh.): Lat. Evangelien-Lektionar mit Interlinear- und Marginalglossen und deutscher Übers.; 887 (727; Q 45) (Melk; a. 1459):
Sermones varii de tempore et de sanctis; 896 (363; G 23/1) (Melk; a. 1455-1456):
De caelesti hierarchia des Ps.-Areopagita (transl.: Iohannes Scotus Eriugena),
De divinis nominibus des Ps.-Areopagita (transl.: Iohannes Sarracenus),
De mystica theologia des Ps.-Areopgaita (transl.: Iohannes Sarracenus),
Commentum de mystica theologia ps. Dionysii Areopagitae des Robertus Grosseteste,
Extractiones ex libris ps. Dionysii Areopagitae des Thomas Vercellensis,
Secretum des Franciscus Petrarcha,
Elucidatorium mysticae theologiae des Marquardus Sprenger; 915 (821; P 7) (Österreich; M. 15. Jh.):
Vocabularius «Ex quo»,
Vocabularius biblicus «Anima» [A-M],
Vocabularius breve Latino-Germanicus «Aquilo»; 929 (908; Q 47) (Prag, Wien; 1. V. 15. Jh.): Universitätshs. u.a. mit dem
Viaticus dictandi des Nicolaus Dybinus, der
Rhetorica antiqua des Boncompagnus, dem
Regimen sanitatis des Nicolaus Bertrucius, der
Ars minor des Donatus, dem
Vocabularius «Abyssus», der
Ars dictandi des Nicolaus de Schweidnitz; 948 (263; E 54) (Lasberg, a. 1452-1453):
Sermones de sanctis des Thomas Ebendorfer; 949 (717) (Österreich oder Bayern [?]; 2. H. 15. Jh.):
Tractatus de arte musicae,
Carmina differentialia des Guarinus Veronensis,
Verba deponentialia des Iohannes de Garlandia; 950 (710; N 3/2) (Melk, a. 1462):
Prologus in tonarium des Berno Augiensis,
Tonarium Subiaco-Mellicense; 959 (3; A 4) (Melk; a. 1455/1456):
Expositio regulae s. Benedicti des Iohannes de Turrecremata,
Expositio super regulam s. Benedicti des Iohannes Keck; 967 (550; K 22) (Österreich [Wien?], Böhmen [Prag?]; M. 15. Jh., A. 15. Jh.): Universitätshs. insb. mit einem
Commentarius in Donatum minorem, einem
Commentarius in Doctrinale Alexandri de Villa Dei, den
Quaestiones grammaticales in secundam partem Doctrinalis des Iohannes Müntzinger, dem
Doctrinale [pars III] des Alexander de Villa Dei, den
Verba deponentialia des Iohannes de Garlandia; 975 (845; P. 35) (Wien [?]; a. 1425):
Vocabularius «Ex quo»; 979 (784; O 20) (Melk [?]; 1. V. 15. Jh.): Aszet. Sammelhs. v.a. mit einem
Tractatus de confessione (inc.
Confessor circa confitentem), dem
Confessionale des Nicolaus de Dinkelsbühl, dem
Speculum monachorum des Bernardus Ayglerius, dem
Libellus epistolaris quaestionum regularium de vita sanctimonialium virginum ad magistrum Nicolaum Prowin des Franciscus Castellensis, der
Tabula picturae mortis des Stephanus Lang (= lat./dt.
Memento mori-Textkompilation), dem
Stimulus amoris maior des Ps.-Bonaventura, dem
Tractatus de cottidiano holocausto spiritualis exercitii des Henricus Egher de Calcar (?), der
Informatio meditationis de passione Domini des Henricus Egher de Calcar, einigen Schriften des Iohannes Gerson (so z.B. mit dem
Opusculum tripartitum,
De pollutione nocturna et praeparatione ad missam), der
Regula novitiorum des Bonaventura,
De spiritualibus ascensionibus des Gerardus Zerbolt de Zutphania; 985 (829; P 15) (Österreich [?]; M. und 2. H. 15. Jh.): Schulhs. insb. mit dem
Doctrinale des Alexander de Villa Dei, der
Ars minor cum commentario des Donatus, einem
Tractatus de arte musicae, dem
Commentarius in Doctrinale Alexandri de Villa Dei des Nicolaus Dybinus, den
Flores grammaticae des Ludolphus de Luco de Hildesheim, dem
Graecismus des Eberhardus Bethuniensis; 988 (848; P 38) (Südwestdeutschland/Diözese Konstanz [?], Wien [?]; um 1400):
Diaeta salutis des Guilelmus de Lancea,
Compendium moralitatum des Iacobus de Lausanna,
Summa confessorum des Ps.-Conradus de Huxaria,
Flores parvi philosophiae des Iohannes de Fonte; 1020 (179; D 16) (Zittau; a. 1426):
Vocabularius «Ex quo»; 1058 (183; D 20) (Südwestdeutschland [?]; M. 15. Jh.):
Vocabularius «Ex quo»; 1075 (421; H 38) (Melk; a. 1494-1499):
Catalogus librorum Mellicensium de anno 1483, Schriften des Iohannes Bondi de Aquilegia (wie
Theorica dictaminis [?],
Practica dictaminis,
Tractatus exordiendi [?],
De usurpantibus alienum officium, de prudente et de stulto [?],
Libellus de epithetis ad utilitatem rudium compilatus,
Flores super arte et usu dictaminis,
Exordia super diversis materiis applicanda [?],
Lucerna dictaminis,
De coloribus rhetoricis [?]), Werke des Iohannes Schlitpacher de Weilheim (wie die
Collatio in die corporis Christi a. 1471, die
Collatio in festo purificationis BMV a. 1474, die
Collatio in cena Domini a. 1473, die
Collatio de conceptione BMV a. 1475, den
Sermo in vigilia nativitatis Domini a. 1466, die
Collatio in festo Pentecosten a. 1470, die
Collatio pronuntiata die 11 Decembris 1468 in Gottwico, das
Manuale viaticum regulae s. Benedicti),
Chiromantia spiritualis (inc.
Haec est chiromantia spiritualis),
Ephemerides des Iohannes Regiomontanus,
Liber astronomicus des Guido Bonatus,
Speculum monachorum des Bernardus Ayglerius,
Hortus sanitatis (inc.
Omnipotentis aeternique Dei),
Expositio regulae s. Benedicti und
Quaestiones evangeliorum una cum opere «Flos theologiae» des Iohannes de Turrecremata,
Commentarius in librum Iob des Iohannes de Hesdinio,
Epitoma in utramque Ciceronis rhetoricam cum arte memorativa nova et modo epistolandi utilissimo des Conradus Celtis; 1086 (931; -) (Melk; 15. Jh.): Sammelhs. u.a. mit den Schriften des Iohannes Schlitpacher de Weilheim (wie insb. das
Memoriale metricum quattuor librorum Sententiarum oder die
Expositio metrica super oratione Dominica), den
Fabulae des Odo de Ciringtonia, der
Visio Isidori (inc.
Fuit quidam frater eductus = Ep. 10 des Bonifatius), der
Confessio fidei des Ps.-Alcuinus, dem
Tractatus de mundi duratione usque ad Christi domini nativitatem des Iohannes de Werdea; 1087 (932; -) (Melk, Mondsee; 15. Jh., 4. V. 15. Jh., a. 1481): Sammelhs. u.a. mit einer
Vita s. Benedicti picta metrice (inc.
Hic ablactatus puer est), den
Versus de forma vivendi monachorum (inc.
Christus nobis tradidit normam), der
Litania omnium sanctorum des Ps.-Franciscus Petrarcha, dem
Consolatorium timoratae conscientiae des Iohannes Nider, einem
Commentarius in Doctrinale Alexandri de Villa Dei, der
Candela seu lucerna dictaminis (inc.
Rhetorica valet alma suae artis magistra), der
Regula des Benedictus de Nursia, dem
Sanitatis conservator des Conradus Eichstetensis, dem Traktat
De horis canonicis des Henricus de Bitterfeld, der
Visio Philiberti, der
Informatio meditationis de passione Domini des Henricus Egher de Calcar; 1088 (604; L 25) (Melk; 2. V. 15. Jh.): Sammelhs. u.a. mit
De exterioris et interioris hominis compositione des David de Augusta, dem
Dialogus miraculorum des Caesarius Heisterbacensis,
De spiritualibus ascensionibus des Gerardus Zerbolt de Zutphania, dem
Liber de vinis des Arnaldus de Villanova, dem
Tractatulus de quantitatibus syllabarum excerptus ex Doctrinali Alexandri de Villa Dei und der
Glossula in Tractatulum de quantitatibus syllabarum des Iohannes Schlitpacher de Weilheim,
De quadrante des Iohannes de Gmunden, dem Liber
De excommunicatione et interdicto des Berengarius Fredoli; 1094 (424; H 42) (Melk; 2. Dr. 15. Jh.): Werke des Iohannes Schlitpacher de Weilheim (wie der
Tractatulus de quantitatibus syllabarum et figuris grammaticalibus excerptus ex Doctrinali Alexandri de Villa Dei, die
Glossula in Tractatulum de quantitatibus syllabarum et figuris grammaticalibus, die
Avisamenta pro reformatione monasterii in Ettal 1442),
Catholicon des Iohannes de Balbis Ianuensis,
De exterioris et interioris hominis compositione des David de Augusta,
Excerpta ex historia Marci Pauli de Veneciis de regionibus orientalibus,
Epistola ad Manuelem I. Komnenos des Ps.-Iohannes Presbyter,
Manuale confessorum des Iohannes Nider; 1153 (906; Q 45) (Wien, Melk; 5. Jz., 2. H. 15. Jh.): Sammelhs. u.a. mit
Iesuida des Hieronymus de Vallibus,
Vetula des Ps.-Ovidius,
Elegia des Henricus Septimellensis; 1218 (1782, 1771; -) (Melk; M. 15. Jh.):
Libellus precum; 1381 (280; E 71) (Melk; 2. V. 15. Jh.): Theol. Sammelhs. insb. mit dem
Claviger Psalterii des Iohannes Schlitpacher de Weilheim, Schriften des Honorius Augustodunensis, dem Traktat
De tribus partibus paenitentiae des Nicolaus de Dinkelsbühl, der
Vita Iesu Christi des Michael de Massa (?),
De proprietate des Henricus de Hassia,
De tribus essentialibus omnium religiosorum des Nicolaus Kempf de Argentina,
De spiritualibus ascensionibus des Gerardus Zerbolt de Zutphania; 1396 (1844, 1679; H 30) (Göttweig; a. 1468-1469): Werke des Iohannes Schlitpacher der Weilheim (wie u.a. das
Summarium de continentia Bibliae, die
Extractiones aliquarum Bibliae dictionum, die
Summula de continentia regulari); 1560 (61; B 26) (Melk; 3. V. 15. Jh.): Theol.-hist. Sammelhs. u.a. mit
De mystica theologia des Ps.-Areopagita (transl.: Iohannes Sarracenus; cum glossa Thomae Vercellensis et Roberti Grosseteste intermixta), dem
Compendium tractatus «De Emmanuele» Richardi de Sancto Victore des Iohannes Schlitpacher de Weilheim, dem Traktat
De ortu, progressu et fine regnorum et praecipue regni seu imperii Romani des Engelbertus Admontensis, dem
Scriptum ad Iohannem Schlitpacher de duratione mundi des Iohannes de Werdea, der gekürzten Fassung des
Ordo iudiciarius «Antequam»; 1567 (463; H 84) (Nordbayern [?]; 15. Jh.): Aszet.-medizin. Sammelhs. u.a. mit
De horis canonicis des Paulus Cholner; 1577 (77; B 44/1) (Melk; M. 15. Jh.): Aszet.-liturg. Sammelhs.; 1582 (285; E 76) (Melk; M. 15. Jh.): lat./dt.
Regula s. Benedicti; 1604 (1826, 1705; -) (Melk; M. 15. Jh.):
Psalterium Mellicense,
Officium de passione Domini des Bonaventura,
Opusculum tripartitum des Iohannes Gerson; 1646 (657; L 87) (Melk; a. 1447): Aszet. Sammelhs. u.a. mit dem
Memoriale Regulae sancti Benedicti des Petrus de Rosenheim, dem
Tractatus de imitatione Christi des Thomas a Kempis (?), dem
Liber de praecepto et dispensatione des Bernardus Claraevallensis; 1665 (925; R 8) (Melk [?]; A. 15. Jh.):
Soliloquium animae ad Deum des Ps.-Augustinus,
Proslogion und
Meditationes seu orationes des Anselmus Cantuariensis; 1721 (937; -) (Nordbayern [?]; A. 15. Jh.):
Rituale für Dominikanerinnen; 1738 (1827, 1708; -) (Melk; a. 1457):
Processionale,
Rituale; 1743 (472; H 94) (Melk; 3. V. 15. Jh.): Lat./dt. Sammelhs. u.a. mit
De septem donis Spiritus Sancti des Nicolaus de Dinkelsbühl,
De exterioris et interioris hominis compositione des David de Augusta, dem
Parabolarium des Galandus Regniacensis, dem
Soliloquium seu Meditationes des Ecbertus Schonaugiensis, der
Epistola de tribus votis substantialibus religiosorum des Humbertus de Romanis, dem
Tractatus de officio missae des Henricus de Hassia; 1761 (415; H 31) (Wien oder Melk [?]; a. 1483-1485): Sammelhs. mit humanistischen Texten aus dem universitären Bereich; 1763 (60; B 25) (Melk; a. 1465/1466):
Summarium de continentia Bibliae des Iohannes Schlitpacher de Weilheim; 1767 (426; H 45/1) (Melk; M. 15. Jh.): Sammelhs. v.a. mit der Briefkorrespondenz sowie den Schriften des Iohannes Schlitpacher de Weilheim (wie der
Responsio ad apologiam Iohannis Keck pro tractatu «Ecclesiasticus unitor», dem
Compendium Summae de vitiis et virtutibus Guilelmi Alverni, dem
Compendium operis «De universo» Guilelmi Alverni, dem
Compendium tractatus «De fide et legibus» Guilelmi Alverni, dem
Compendium operis «De sacramentis» Guilelmi Alverni, dem
Compendium operis «De rhetorica divina» Guilelmi Alverni), den
Avizamenta utilia tempore schismatis pro timoratis conscientiis sowie dem
Tractatus epistolaris de donis Spiritus Sancti ad Iohannem Schlitpacher de Weilheim des Marquardus Sprenger; 1771 (616; L 41) (Melk; a. 1496-1497): Gramm.-, rhetor.-, philos.-, theol. Sammelhs. u.a. mit dem
Tractatus de arte praedicandi des Iohannes Rudolfus de Haymis Misnensis, den
Summulae logicales des Petrus Hispanus, dem
Commentum in Donatum metricum des Dietmarus magister rector scholarium Wiennae ad Scotos, einer Kurzversion von
De artificioso modo praedicandi des Alexander Essebiensis, dem
Experimentarius des Bernardus Silvestris; 1793 (581; K 56) (Melk [?]; 2. und 3. V. 15. Jh.): Pastoraltheol. Sammelhs. insb. mit dem
Tractatus epistolaris de gymnasio et studio generali in Germanicis ordinis Benedictini monasteriis erigendo des Henricus Lur, einem
Lectionarium Epistolarium per circulum anni [mit lat./dt. Interlinearglossen], einem
Lectionarium Evangelia per circulum anni [mit lat./dt. Interlinearglossen], Glossen des Conradus de Geisenfeld (
In Epistolam ad Galatas,
In Epistolam ad Titum,
In Epistolam Iacobi,
In Epistolas I-II Petri), dem
Summarium biblicum des Alexander de Villa Dei; 1795 (173; D 9) (Wien [?]; M./2. H. 15. Jh.): Wiener Universitätshs. insb. mit dem kommentierten
Doctrinale des Alexander de Villa Dei, den
Quaestiones circa regulas grammaticales des Iohannes de Werdea, dem
Commentarius in Doctrinale Alexandri de Villa Dei des Nicolaus Dybinus; 1835 (416; H 32) (Melk; 3. V. 15. Jh.): Theol. Sammelhs. v.a. mit Schriften des Iohannes Schlitpacher de Weilheim (wie der
Summula de continentia regulari, dem
Tractatulus de quantitatibus syllabarum excerptus ex Doctrinale Alexandri de Villa Dei, den
Extractiones aliquarum Bibliae dictionum, dem
Compendium tractatus «De trinitate» Richardi de Sancto Victore, dem
Compendium tractatus «De divinis praedicationibus» Hugonis de Sancto Victore, dem
Rememorativum breve sex generum contemplationis ex tractatu «De contemplatione sive Beniamin maior» Richardi de Sancto Victore,
De mundi duratione usque ad nativitatem Christi, dem
Memoriale Bibliae metricum, dem
Memoriale metricum quattuor librorum Sententiarum, der
Summa materialis Psalmorum, dem Traktat
De felicitate beatorum), und auch
De consolatione theologiae [Exzerptfassung Typ I
«Accingi»] des Iohannes de Tambaco,
De arte audiendi confessiones des Iohannes Gerson, mit dem
Tractatus de arte praedicandi des Iohannes Rudolfus de Haymis Misnensis; 1916 (552; K 24 [2]) (Melk; 3. V. 15. Jh.): Lat./dt. Sammelhs. u.a. mit
De correctione calendarii des Hermannus de Soest, den
Addditiones 1-1100 ad Postillam Nicolai de Lyra des Paulus Burgos, einer glossierten Kurzfassung der
Musica speculativa des Iohannes de Muris, dem
Laborinthus des Eberhardus Alemannus, den
Epitome virorum illustrium Francisci Petrarcae des Lombardus de Serico, dem häufig dem Gualterius Burlaeus zugeschriebenen Traktat
De vita et moribus philosophorum, einem lat./dt.
Vocabularius «Esse-essentia», der
Summa de casibus [lib. VIII., tit. 41:
«De significatione verborum] des Asteanus de Asti; 1941 (180; D 17) (Nördlingen; a. 1441, 2. V. 15. Jh.):
Tractatus de improbatione modorum significandi sive Destructiones modorum significandi des Thomas Maulefelth (?),
Doctrinale des Alexander de Villa Dei, Werke des Iohannes de Garlandia (wie die
Verba deponentialia, der
Liber de compositionibus,
Paeniteas cito,
Distigium); 1961 (891; Q 28/1) (Melk; a. 1499):
Biblia aurea des Antonius Rampegolus,
Summa confessorum des Thomas de Chobham. Konkordanzen und Übersichten der Signaturen aus den verschiedenen Jahrhunderten beschließen den ersten Teilband. Der Registerband dient mit seinem Incipit-Register und seinen Indizes der Personen, Orte, Titel und Sachen der Erschließung des Handschriftenkatalogs. Das Buch ist von Pierre-Maurice Bogaert in «Revue Bénédictine» 128 (2018) 215-6 rezensiert worden. (Michael Bachmann)
Riduci