A Companion to the Doctrine of the Hert. The Middle English Translation and Its Latin and European Contexts cur. Denis Renevey - Christiania Whitehead , Exeter, University of Exeter Press 2010 pp. X-294 (Exeter Medieval Texts and Studies)
Abstract
Il vol. raccoglie una serie di studi consacrati all'analisi
... Leggi tutto Il vol. raccoglie una serie di studi consacrati all'analisi del testo originale latino e della traduzione in medio inglese, soffermandosi sul contesto sociale e religioso. Sono considerate inoltre le altre versioni europee dell'opera. Si segnalano a parte i saggi di N.F. Palmer, C. Whitehead, A.E. Mouron (2), A. Sutherland, V. Gillespie, C. Innes-Parker, M. Cré, K.-H. Steinmetz e A.J. Lappin
Riduci
Recensioni e segnalazioni
Argomenti e indici Scheda N: 37 - 12167
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/a-companion-to-the-doctrine-of-the-hert-the-middle/687469
Alexandra Barratt (ed.) A Medieval Latin Manuscript in the Alexander Turnbull Library, New Zealand Manuscripta 30
(1986)
199-204
Abstract
Fra varie opere tramandate dal cod. Wellington (New Zealand), Alexander Turnbull Library, 3 (sec. XIII) compare un testo poetico,
Amor sponte cor afficit (Walther 931), di cui viene fornita la trascrizione e le varianti rispetto all'edizione di G.M. Dreves negli
Analecta Hymnica (15, 1893 pp. 253-57). Il ms. Wellington, Alexander Turnbull Library, 3, proveniente dall'abbazia di Saint-Martin a Tournai, contiene anche opere di Ambrogio Autperto e Gerardo di Liegi(
De doctrina cordis ). Una descrizione più dettagliata del ms. sarà pubblicata in M.M. Manion - V.F. Vines - C. de Hamel
Medieval and Renaissance Manuscripts in New Zealand Collections Melbourne-London-New York, Thames and Hudson 1989 pp. 125-6 (cfr. MEL XV 7497)
Riduci
Recensioni e segnalazioni
Argomenti e indici Manoscritti
Scheda N: 12 - 191; 9 - 166
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/a-medieval-latin-manuscript-in-the-alexander-turnb/257441
*
Louise M. Bishop Reginald Pecock's Reading Heart and the Health of Body and Soul Medicine, Religion and Gender in Medieval Culture cur. Naoë Kukita Yoshikawa , posf. Denis Renevey , Cambridge, D.S. Brewer 2015 (Gender in the Middle Ages 11) pp. XV-293, 139-58
Abstract
Viene qui analizzato il tema del cuore in senso sia letterario sia metaforico. Nel corso del medioevo il cuore viene considerato sede della comprensione, ma pure organo centrale per la salute del corpo. Vengono perciò messi a confronto due gruppi di testi in medio inglese che esemplificano tali concetti: le opere del vescovo inglese Reginald Pecock (1395 ca.-1461), uno degli scrittori volgari tardo medievali più noti, e la cosiddetta
Doctrine of the Hert , una traduzione in medio inglese del XV secolo del duecentesco testo devozionale
De doctrina cordis , testo latino molto diffuso, scritto per un pubblico sia religioso sia laico. Confrontando queste opere l'A. esplora le concezioni del cuore sia come fonte del benessere fisiaco sia come centro della vita intellettuale e spirituale, tracciando un'analogia tra le sue funzioni fisiche e spirituali. Inoltre nota come Pecock abbia concepito il cuore sano come un ricettacolo terapeutico per il corpo e l'anima. (Iris Zoratto)
Riduci
Argomenti e indici Scheda N: 38 - 1197
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/-reginald-pecock-s-reading-heart-and-the-health-of/703135
Marleen Cré A Middle Dutch Translation of «De doctrina cordis »: «De bouc van der leeringhe van der herten» in Vienna, Österreichischen Nationalbibliothek, MS 15231 A Companion to the Doctrine of the Hert. The Middle English Translation and Its Latin and European Contexts cur. Denis Renevey - Christiania Whitehead , Exeter, University of Exeter Press 2010 (Exeter Medieval Texts and Studies) pp. X-294, 208-22.Argomenti e indici Manoscritti
Scheda N: 37 - 1007
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/-a-middle-dutch-translation-of-de-doctrina-cordis-/687685
*
Jennifer Kolpacoff Deane Pious Domesticities The Oxford Handbook of Women and Gender in Medieval Europe cur. Judith M. Bennett - Ruth Mazo Karras , Oxford, Oxford University Press 2013 pp. XIV-626, 262-78 tavv. 3
Abstract
Il saggio verte sulle pratiche religiose domestiche diffuse nel medioevo, in particolare sul loro rapporto con il genere. Le tipologie di atti religiosi svolti nelle dimore private erano la preghiera, l'amministrazione dei sacramenti in casi speciali, la venerazione di reliquie, i digiuni e altre prescrizioni alimentari, come testimoniano, tra gli altri, il
De doctrina cordis di Ugo di St.-Cher e la
Vita di Caterina da Siena di Raimondo da Capua. La parte centrale del saggio riguarda alcuni fenomeni particolari di devozione privata che hanno avuto capillare diffusione in momenti storici e luoghi particolari: il fenomeno del beghinaggio e altri esempi di vita laica in comune, la costruzione di celle o stanze a ridosso delle chiese in cui singoli individui svolgevano vita ascetica e ritirata, la costruzione di ricche cappelle all'interno delle dimore nobiliari. L'ultima parte riguarda la pratica devozionale della lettura domestica, che venne favorita negli ultimi secoli del medioevo dalla vasta diffusione di opere come la
Legenda aurea di Iacopo da Varazze, l'
Imitatio Christi di Tommaso da Kempis e dei libri d'ore riccamente decorati. (Marina Giani)
Riduci
Argomenti e indici Storia della spiritualità Beghine, Begardi Catharina Senensis OP n. 25-3-1347, m. 29-4-1380 De doctrina cordis (Praeparate corda vestra Domino. Verba sunt Samuelis libro Regum II... Praeparate... Nota quod septem instructiones fiunt in sacra Scriptura...... )De imitatione Christi (Qui sequitur me... Haec sunt verba Christi) Libri d'ore Gerhardus Leodiensis monachus OCist saec. XIII ,
De doctrina cordis (?)Hugo de Sancto Caro n. 1190 ca., m. 19-3-1263 ,
De doctrina cordis (?)Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 ,
Legenda aurea Raymundus Capuanus n. 1330 ca., m. 1399 ,
Legenda sanctae Catharinae Senensis (Vox spiritualis est aquile usque ad celi supremi fastigium evolantis... Fuit vir unus in civitate Senensis regionis Tuscie nomine Iacobus... ) Thomas a Kempis n. 1379/1380, m. 25-7-1471 ,
De imitatione Christi (?) Thomas Cisterciensis monachus saec. XII ex./XIII in. ,
De doctrina cordis (?)Scheda N: 37 - 11076
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/-pious-domesticities/677772
*
Augustin Devaux Catalogue des manuscrits des dépôts publics français concernant l'ordre des chartreux I Abbeville-Lyon II Marseille-Vienne Salzburg, Universität Salzburg, Institut für Anglistik und Amerikanistik 2007 voll. 2 pp. II-438 (Analecta Cartusiana 217)
Abstract
I voll. riproducono, ad opera di P.-A. Henel, il catalogo dattiloscritto portato a termine nel 1964 da Dom A. Devaux. L'A. ha spogliato i circa 150 volumi del
Catalogue général des manuscrits des Bibliothèques publiques françaises e alcuni cataloghi manoscritti della Bibliothèque Nationale de France, copiando circa 2000 descrizioni di codici che avessero relazione con l'ordine dei Certosini. Per ogni sede di conservazione si indica il volume da cui sono tratte le notizie; si distinguono poi i manoscritti sicuramente di origine certosina da quelli di origine non certosina o incerta, ma contenenti opere di autori certosini o documenti relativi a tale ordine. In appendice si aggiungono alcune descrizioni sommarie di manoscritti certosini ricavate da edizioni di testi. Indice analitico al termine del secondo volume. I mss. certosini di epoca medievale e in latino sono particolarmente numerosi a Grenoble, dove si rileva la presenza di molti codici liturgici e devozionali, nonché raccolte di testi patristici, canonistici e di sermoni; l'A. fornisce inoltre, per questa sede di conservazione, una tavola di concordanza fra numeri di catalogo e segnature. Per quanto riguarda la Bibliothèque Nationale di Parigi, l'A. rinuncia a distinguere fra mss. certosini e non, e fornisce una tavola riassuntiva del materiale esaminato, che in buona parte è di natura documentaria e legislativa e/o in volgare. Fra le opere maggiormente ricorrenti nelle varie biblioteche elencate si distingue soprattutto la
Vita Christi di Ludolfo di Sassonia, sia trasmessa per intero sia in parte. Si ricordano inoltre, fra gli altri: Alençon, BM, 129, XIII sec. (Giovanni Beleth
Summa de divinis officiis ); 144, XV sec. (Enrico di Assia
Quaestiones super Sententias ); Arras, BM, Advielle 27, a. 1472 (Dionigi il Certosino
Tractatus de matrimonio ); Avignon, BM, 76, XIII sec. in. (Pietro Lombardo
Postillae super Epistolas Pauli ); 1348 (226), XIV sec. (Paolo Diacono
Historia Langobardorum ; Vittore di Vita
Historia persecutionis Africanae provinciae ; Cassiodoro
Historia tripartita ); 1379, XII sec. prima metà (cronaca di Turpino); Cambrai, BM, 270 (260), XV sec. (Dionigi il Certosino
De quattuor novissimis ); 531 (490), XV sec. (opere di Pietro d'Ailly); 599 (557), XV sec. (Giovanni Rode
Epistolae ); Charleville, BM, 44, XIV sec. (opere storiografiche fra cui Enrico di Kalkar
De origine, progressibus et conversatione Cartusiensium ); 56, XIV e XV sec. (fra l'altro, Guigues du Pont
De contemplatione ; anche in Paris, BNF, lat. 14978, XV sec.); 62, XIV e XV sec. (Jean de Mandeville
Itinerarium , Giovanni di Sacrobosco
De sphaera mundi ); 85 b, XV sec. (Matilde di Hackeborn
Liber specialis gratiae ); 104, sec. XIII; 119, sec. XIV (Raimondo di Peñafort
Summa de casibus ); 130, XV sec. (
Stella clericorum ); 177, XIV sec. (Iacopo da Varagine
Legenda aurea ); 181, XIV sec. (fra l'altro Tommaso di Cantimpré
Bonum universale de apibus ; Giacomo di Vitry
Vita Mariae Oigniacensis , Adam Scoto (?)
De quadripartito exercitio cellae ); 217, XII sec. (Beda
Expositio in Marci evangelium ); 225, XIII sec. (Pietro Cantore
Summa Abel ); 233, XIV sec. (Cesario di Heisterbach
Dialogus miraculorum ); 237, XIV sec. (Pietro Riga
Aurora ); Douai, BM, 840, XII sec., e 853, XI sec. (
Vitae et passiones sanctorum , fra cui la
Vita sancti Hugonis di Guigo il Certosino); Laon, BM, 1 e 2, XIV sec. (Guglielmo il Bretone
Expositiones vocabulorum Bibliae ); Le Mans, BM, 114, a. 1574 (Guglielmo Bibaucio
Sermones capitulares ); Loches, BM, 23, XIII sec. (Nicola di Biard
Dictionarium pauperum ); 25, XIII sec. (Smaragdo
Expositio in Regulam sancti Benedicti ); 27, XIV sec. (Giovanni di Blanosco
Liber de titulo Institutionum de actionibus ); 28, XIII sec. in. (Garnerio di Langres (?)
Allegoriae in universam Sacram Scripturam ); Louviers, BM, 5, XV sec. (Tommaso d'Aquino
Lectura super Matthaeum ); Lyon, BM, 709 (617) e 710 (618), XV sec. (Guido di Mont Rocher
Manipulus curatorum , anche in Marseille, BM, 377 [Eb. 52], XV sec., Paris, BU, 789, 1229, 1230, tutti e tre del sec. XV in Archives Départ. du Nord, 185, XV sec.); Marseille, BM, 78 (Eb. 94) e 79 (Eb. 387), XV sec. (Ubertino da Casale
Arbor vitae IV e V); 231 (Ea. 197bis), XII sec. ex. (
Summa sententiarum ); 240 (Ab. 53), XIII sec. ex. (Guglielmo Peraldo
De eruditione religiosorum ); 331 (Eb. 278), XIV sec. (Tommaso Ibernico
Manipulus florum ); 372 (BB. 48), XIV sec. (Guglielmo Peraldo
Summa de vitiis , anche in Saint-Omer, BM, 133, XV sec.); 390 (Eb. 185), XIV sec. (Arnoldo di Liegi
Alphabetum narrationum ); 448 (Ea. 7), a. 1457 (Caterina da Siena
Revelationes ); 449 (Eb. 102), a. 1410 (Raimondo Giordano
Opera ); 728 (Ba. 20), XV sec. (Bartolomeo Anglico
De proprietatibus rerum ); 729 (Bb. 84), a. 1498 (Walter Hilton
De nobilitate animae , trad. Thomas Fishlake); 731 (Ba. 21), a. 1474 (Filippo da Bergamo
Speculum regiminis ); 735 (Da. 40), a. 1448 (Egidio Romano
De regimine principum ); 1157 (Aa. 35), XIV sec. (Bernardo Gui
Catalogus pontificum Romanorum ); Metz, BM, 247, XIII sec. ex. (Jean Halgrin d'Abbeville
Sermones ); 289, XV sec. (Bartolomeo Pisano
Summa casuum ); 357, XV sec. (Enrico di Coesfeld
Tractatus de venerabili sacramento altaris ); 374, a. 1470 (Enrico di Coesfeld
Sermones hyemales ); 360, XV sec. (
De doctrina cordis , anche a Verdun, BM, 78, XIV sec.); Paris, Mazarine, 222 (1107), XIV sec. (Ludolfo di Sassonia
Expositio Psalterii , anche in Reims, BM, 169 [B. 72], XV sec.); 956 (1211), a. 1454 (Tommaso da Kempis
De disciplina claustralium ); 957 (1099), XVI sec. in. (Enrico Herp
Opera ); 1337 (1009), a. 1447 (Gilles Carlier
Sportula fragmentorum ); Poitiers, BM, 242, XV sec. (Werner Rolevinck
Fasciculus temporum ); Saint-Amand (Nord), BM, 1, XV sec. (Giovanni Balbi
Catholicon ); Saint-Omer, BM, 474, XV sec. (Henri Bohic
Super Decretalibus ); Troyes, BM, 417, XII sec. (Bruno magister
Expositio in Psalmos ) [il manoscritto indica erroneamente Bruno quale autore; in realtà l'
Expositio è di Odo monaco di Asti]. (Federica Landi)
Riduci
Recensioni e segnalazioni
Argomenti e indici Francia, Cataloghi di manoscritti Agiografia Certosini De doctrina cordis (Praeparate corda vestra Domino. Verba sunt Samuelis libro Regum II... Praeparate... Nota quod septem instructiones fiunt in sacra Scriptura...... )De quadripartito exercitio cellae (Reverendissimo domino et patri in Christi visceribus dilectissimo B. priori... De adventu venerabilium patrum nostrorum ordinis Cartusiensis priorum ad annuum capitulum... ) Henricus de Erp n. 1410 ca., m. 13-7-1477 Hugo Gratianopolitanus episcopus m. 1137 Iesus Christus Ius canonicum Karolus Magnus rex Liturgia Maria Oigniacensis n. ca. 1177, m. 1213 Orazioni e libri di preghiera Patres, Fortleben Petrus de Alliaco n. 1350 ca., m. 9-8-1420 Predicazione Stella clericorum (Quasi stella matutina in medio nebule id est peccatoris... Proprietates huius stelle possunt referri ad quemlibet doctorem fidei... ) Summa Sententiarum Adam Scotus m. 1212 ,
De quadripartito exercitio cellae (?) (Reverendissimo domino et patri in Christi visceribus dilectissimo B. priori... De adventu venerabilium patrum nostrorum ordinis Cartusiensis priorum ad annuum capitulum... ) Aegidius Carlerius n. 1390 ca., m. 23-11-1472 ,
Sportula fragmentorum Aegidius Romanus n. 1243/1247, m. 22-12-1316 ,
Tractatus de regimine principum Albertus Diessensis canonicus fl. 1365-1376, m. 1400 ca. ,
Stella clericorum (?) (Quasi stella matutina in medio nebule id est peccatoris... Proprietates huius stelle possunt referri ad quemlibet doctorem fidei... ) Arnoldus Leodiensis fl. 1265-1307 ,
Alphabetum narrationum [Parisiis?, a. 1297-1308] Bartholomaeus Anglicus v. 1225, m. 1250 ca. ,
De proprietatibus rerum Bartholomaeus de Sancto Concordio n. 1260/1262, m. 12-7-1347 ,
Summa de casibus conscientiae [a. 1338] (Abbas in suo monastero conferre potest suis subditis primam tonsuram... Quoniam ut ait Gregorius super Ezechelem nullum omnipotenti deo sacrificium... ) Beda Venerabilis n. 672/673 ca., m. 26-5-735 ,
In Marci evangelium expositio Bernardus Guidonis n. 1261/1262, m. 31-12-1331 ,
Flores chronicorum [10 recensiones; a. 1311-1331] (Romanorum pontificum nomina et tempora quibus Christi ecclesie prefuerunt... In fine vero prioris operis tam propter meipsum quam propter eos quorum animus prolixitatem refugit... Iesus Christus, filius Dei, primus et summus pontifex assistens christianorum, tres hierarchias angelorum habet... ) Caesarius Heisterbacensis prior n. 1180 ca., m. post 1240 ,
Dialogus miraculorum [a. 1219-1223] Cassiodorus Senator n. 485 ca., m. 580/585 ca. ,
Historia ecclesiastica tripartita [opus Socratis, Sozomeni et Theodoreti; translatio ex graeco] Catharina Senensis (versiones latinae) n. 25-3-1347, m. 29-4-1380 ,
Dialogus [translatio Stephani Conradi de Maconibus] Dionysius Cartusianus n. 1402/1403, m. 12-3-1471 ,
De laudabili vita coniugatorum Dionysius Cartusianus n. 1402/1403, m. 12-3-1471 ,
De quattuor hominis novissimis Galterius Hilton m. 24-3-1395/1396 ,
Scala perfectionis [translatio latina Thomae Fishlake] Garnerius de Rupeforti n. 1140 ca., m. 1225 ca. ,
Allegoriae in universam Sacram Scripturam (?) (Quisquis ad Sacrae Scripturae notitiam desiderat pervenire... Angelus est Christus vel Spiritus Sanctus... ) Gerhardus Leodiensis monachus OCist saec. XIII ,
De doctrina cordis (?)Guido de Monte Rocherii fl. 1333 ca. ,
Manipulus curatorum Guigo de Ponte m. 1297 ,
De contemplatione Guigo I Carthusiensis prior n. 1083 ca., m. 27-7-1137 ,
Vita sancti Hugonis [a. 1132-1135] Guillelmus Bibaucius n. 1484 ca., m. 24-7-1535 ,
Sermones capitulares Guillelmus Brito OFM v. 1249 ,
Expositio vocabulorum Bibliae (Difficiles studeo partes, quas biblia gesta... A littera, sicut dicit Ysidorus in primo libro Ethimologiarum... Hic ego doctorum compegi scripta sacrorum... ) Guillelmus Peraldus n. 1200 ca., m. 28-2-1271 ,
De eruditione religiosorum libri VI [a. 1260-1265] (Erudire Ierusalem ne forte recedat anima mea a te... ) Guillelmus Peraldus n. 1200 ca., m. 28-2-1271 ,
Summa de vitiis [ca. 1230] (Dicturi de singulis vitiis, cum opportunitas se offert, incipiemus a vitio gule, quia locus se offert... Tractatus iste continet novem partes... ) Henricus Bohic n. 1310, m. 1350 ca. ,
Distinctiones super V libros Decretalium [ll. 2, a. 1349] Henricus de Coesveldia n. 1340 ca., m. 9/10-7-1410 ,
Sermones estivales et hiemales Henricus de Coesveldia n. 1340 ca., m. 9/10-7-1410 ,
Tractatus de venerabili sacramento altaris (Panem celi dedit eis. Panem angelorum... Verba hec, prout ibidem ex aliis sibi annexis... ) Henricus de Hassia senior n. 1325, m. 11-2-1397 ,
Quaestiones super quattuor libros Sententiarum (Utrum veritates scientiae humanae repugnant conclusionibus christianae theologiae... Utrum peripatetici senserunt omnia alia entia a primo esse facta... Utrum sit de ratione causae creatae necessario in productione principium materiale praesupponere... Utrum sicut fiebat specialis unio humanitatis ad Verbum, ita mentis rationalis ad Spiritum sanctum... ) Henricus Egher Calcariensis n. 1328, m. 20-12-1408 ,
Ortus et decursus ordinis Cartusiensis [a. 1398] Hubertinus de Casali n. 1259, m. 1330 ca. ,
Arbor vitae crucifixae Iesu Hugo de Sancto Caro n. 1190 ca., m. 19-3-1263 ,
De doctrina cordis (?)Hugo de Sancto Victore pseudo ,
Summa Sententiarum Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 ,
Legenda aurea Iacobus de Vitriaco n. 1160/1170, m. 1-5-1240 ,
Vita beatae Mariae Oigniacensis (Precepit Dominus discipulis suis ut colligerent fragmenta ne perirent. Quid est fragmenta post cenam colligere... Fuit in episcopatu Leodii in villa que dicitur Nivella iuvencula quedam, vita et nomine gratiosa, Maria... ) Iohannes Beleth fl. 1135-1165 ,
Rationale divinorum officiorum Iohannes de Blanosco n. ante 1230, m. 1281 ,
Libellus de actionibus Iohannes de Mandeville fl. 1322-1356 ,
Itinerarius a terra Anglie in partes Iherosolomitanas et in ulteriores marinas [editus in lingua gallicana et post translatus in formam latinam] (Cum terra Iherosolimitana terra repromissionis filiorum dei dignior cunctis mundi terris... ) Iohannes de Sacro Bosco n. 1200 ca., m. 1256 ,
De sphaera mundi Iohannes Halgrinus de Abbatisvilla n. 1180 ca., m. 23-9-1237 ,
Sermones de tempore Iohannes Ianuensis de Balbis v. 1272, m. 1298/1299 ,
Catholicon Iohannes Rode OCart n. 1373 ca., m. 1438/1439 ,
Epistolae Ludolphus Saxo n. 1300 ca., m. 10-4-1378 ,
Enarratio in Psalmos Ludolphus Saxo n. 1300 ca., m. 10-4-1378 ,
Vita Iesu Christi Mathildis de Hackeborn n. 1241 ca., m. 19-11-1299 ,
Liber specialis gratiae Nicolaus de Byardo fl. saec. XIII post med. ,
Dictionarius pauperum (Abstinentia est duplex... ) Odo Astensis monachus OSB fl. 1107-1111 ,
Expositio in Psalmos Otto Lucensis episcopus sedit 1138-1146 ,
Summa Sententiarum (?) Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca. ,
Historia Langobardorum Petrus Cantor n. 1130 ca., m. 22-9-1197 ,
Summa Abel Petrus Lombardus n. 1095/1100, m. 1160 ,
Glossa in Epistolas beati Pauli Petrus Riga m. 1209 ,
Aurora Philippus de Pergamo fl. 1380 ,
Speculum regiminis Raymundus de Pennaforti n. 1175/1185, m. 6-1-1275 ,
Summa casuum [l. I-III] (Quoniam ut ait Hieronymus secunda post naufragium tabula est culpam simpliciter Quoniam inter crimina ecclesiastica simoniaca heresis obtinet) Raymundus Iordanus v. 1360, m. 1389/1390 ,
Contemplationes et laudes Mariales Smaragdus Sancti Michaelis Virdunensis abbas fl. 819-830 ca. ,
Expositio in Regulam sancti Benedicti Stephanus Conradi de Maconibus n. 1347/1350, m. 7-8-1424 ,
Dialogus [opus Catharinae Senensis; translatio ex italico] Thomas a Kempis n. 1379/1380, m. 25-7-1471 ,
Libellus de disciplina claustralium Thomas de Aquino n. 1224/1225, m. 7-3-1274 ,
Lectura super Matthaeum [reportationes duae] Thomas de Cantimprato n. 1201, m. 1270 ca. ,
Bonum universale de apibus (Rogatus intantissime a quibusdam familiaribus meis librum de prelatis et subditis multa sollicitudine et labore conscripsi... Reverendo in Christo patri fratri Humberto, magistro ordinis predicatorum, frater humilis cuius nomen Thomas Fishlake fl. saec. XIV ex. ,
Scala perfectionis [opus Galterii Hilton; translatio ex anglico] Thomas Hibernicus n. 1265/1275, m. post 1316 ,
Manipulus florum (Abiit in agrum et collegit spicas post terga metentium (Ruth 2,3). Ruth paupercula non habens messem propriam ad colligendum... Abstinentia. Bonum est in cibo cum gratiarum actione percipere quidquid Deus edendum precepit... ) Turpinus fl. 1140 ca. ,
Historia Karoli Magni et Rotholandi (Quoniam nuper mandastis mihi apud Viennam cicatricibus vulnerum aliquantulum aegrotanti ut vobis scriberem qualiter imperator noster famosissimus Karolus magnus... Gloriosissimus namque Christi apostolus Iacobus, aliis apostolis et dominicis discipulis diversa cosmi clymata adeuntibus, ut fertur, primus Galeciam praedicavit... ) Victor Vitensis episcopus fl. 480-489 ,
Historia persecutionis Africanae provinciae Wernerus Rolevinck n. 1425, m. 26-8-1502 ,
Fasciculus temporum omnes antiquorum chronicas complectens
Manoscritti
Alençon, Médiathèque de la Communauté Urbaine (olim Bibliothèque Municipale), 129 Alençon, Médiathèque de la Communauté Urbaine (olim Bibliothèque Municipale), 144 Arras, Médiathèque de l'Abbaye Saint-Vaast (olim Bibliothèque Municipale), Advielle 27 (1150) Avignon, Bibliothèque Municipale Ceccano (olim Musée Calvet), 76 Avignon, Bibliothèque Municipale Ceccano (olim Musée Calvet), 1348 (226) Avignon, Bibliothèque Municipale Ceccano (olim Musée Calvet), 1379 Cambrai, Le Labo - Cambrai (olim Bibliothèque Municipale), 270 (260) Cambrai, Le Labo - Cambrai (olim Bibliothèque Municipale), 599 (557) Cambrai, Le Labo - Cambrai (olim Bibliothèque Municipale), 531 (490) Charleville-Mézières, Médiathèque Voyelles (olim Bibliothèque Municipale), 181 Charleville-Mézières, Médiathèque Voyelles (olim Bibliothèque Municipale), 44 Charleville-Mézières, Médiathèque Voyelles (olim Bibliothèque Municipale), 56 Charleville-Mézières, Médiathèque Voyelles (olim Bibliothèque Municipale), 62 Charleville-Mézières, Médiathèque Voyelles (olim Bibliothèque Municipale), 85 b Charleville-Mézières, Médiathèque Voyelles (olim Bibliothèque Municipale), 104 Charleville-Mézières, Médiathèque Voyelles (olim Bibliothèque Municipale), 119 Charleville-Mézières, Médiathèque Voyelles (olim Bibliothèque Municipale), 130 Charleville-Mézières, Médiathèque Voyelles (olim Bibliothèque Municipale), 177 Charleville-Mézières, Médiathèque Voyelles (olim Bibliothèque Municipale), 217 Charleville-Mézières, Médiathèque Voyelles (olim Bibliothèque Municipale), 225 Charleville-Mézières, Médiathèque Voyelles (olim Bibliothèque Municipale), 233 Charleville-Mézières, Médiathèque Voyelles (olim Bibliothèque Municipale), 237 Douai, Bibliothèque Marceline Desbordes-Valmore (olim Bibliothèque Municipale), 853 Douai, Bibliothèque Marceline Desbordes-Valmore (olim Bibliothèque Municipale), 840 Laon, Bibliothèque Municipale «Suzanne Martinet», 1 Laon, Bibliothèque Municipale «Suzanne Martinet», 2 Le Mans, Médiathèque Louis Aragon (olim Bibliothèque Municipale), 114 Lille, Archives Départementales du Nord, ms. 185 Loches, Médiathèque Jacques Lanzmann, 23 Loches, Médiathèque Jacques Lanzmann, 27 Loches, Médiathèque Jacques Lanzmann, 28 Loches, Médiathèque Jacques Lanzmann, 25 Louviers, Médiathèque Boris Vian (olim Bibliothèque Municipale), 5 Lyon, Bibliothèque Municipale, 709 (617) Lyon, Bibliothèque Municipale, 710 (618) Marseille, Bibliothèque Municipale L'Alcazar, 377 (Eb. 52) Marseille, Bibliothèque Municipale L'Alcazar, 78 (Eb. 94) Marseille, Bibliothèque Municipale L'Alcazar, 79 (Eb. 387) Marseille, Bibliothèque Municipale L'Alcazar, 240 (Ab. 53) Marseille, Bibliothèque Municipale L'Alcazar, 372 (Bb. 48) Marseille, Bibliothèque Municipale L'Alcazar, 390 (Eb. 185) Marseille, Bibliothèque Municipale L'Alcazar, 448 (Ea. 7) Marseille, Bibliothèque Municipale L'Alcazar, 449 (Eb. 102) Marseille, Bibliothèque Municipale L'Alcazar, 728 (Ba. 20) Marseille, Bibliothèque Municipale L'Alcazar, 729 (Bb. 84) Marseille, Bibliothèque Municipale L'Alcazar, 731 (Ba. 21) Marseille, Bibliothèque Municipale L'Alcazar, 735 (Da.40) Marseille, Bibliothèque Municipale L'Alcazar, 1157 (Aa. 35) Marseille, Bibliothèque Municipale L'Alcazar, 231 (Ea. 197bis) Marseille, Bibliothèque Municipale L'Alcazar, 331 (Eb. 278) Metz, Médiathèque «Le Pontiffroy» (olim Bibliothèque Municipale), 247 (?) Metz, Médiathèque «Le Pontiffroy» (olim Bibliothèque Municipale), 289 Metz, Médiathèque «Le Pontiffroy» (olim Bibliothèque Municipale), 357 (?) Metz, Médiathèque «Le Pontiffroy» (olim Bibliothèque Municipale), 374 (?) Metz, Médiathèque «Le Pontiffroy» (olim Bibliothèque Municipale), 360 (?) Paris, Bibliothèque de l'Université de Paris, 789 Paris, Bibliothèque de l'Université de Paris, 1229 Paris, Bibliothèque de l'Université de Paris, 1230 Paris, Bibliothèque Mazarine, 222 (1107) Paris, Bibliothèque Mazarine, 957 (1099) Paris, Bibliothèque Mazarine, 956 (1211) Paris, Bibliothèque Mazarine, 1337 (1009) Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 14978 Poitiers, Médiathèque «François Mitterrand» (olim Bibliothèque Municipale), 242 (232 bis) Reims, Bibliothèque d'Etude et du Patrimoine (Bibliothèque Carnegie; olim Bibliothèque Municipale), 169 (B. 72) Saint-Amand-les-Eaux, Médiathèque Municipale, 1 Saint-Omer, Bibliothèque de l'Agglomération du Pays de Saint-Omer (olim Bibliothèque Municipale), 133 Saint-Omer, Bibliothèque de l'Agglomération du Pays de Saint-Omer (olim Bibliothèque Municipale), 474 Troyes, Médiathèque du Grand Troyes (olim Bibliothèque Municipale), Fonds ancien 417 Verdun, Bibliothèque Municipale, 78 (Bibles, Patr. 37) Scheda N: 29 - 12172; 30 - 12188; 32 - 11980
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/-catalogue-des-manuscrits-des-dépôts-publics-franç/527696
*
Thomas Falmagne , Luc Deitz (adiuv.) Die Echternacher Handschriften bis zum Jahr 1628 in den Beständen der Bibliothèque nationale de Luxembourg sowie der Archives diocésaines de Luxembourg, der Archives nationales, der Section historique de l'Institut grand-ducal und des Grand Séminaire de Luxembourg 1 Quellen- und Literaturverzeichnis, Einleitung, Abbildungen 2 Beschreibungen und Register Wiesbaden, Harrassowitz 2009 voll. 2 pp. 311, 794 tavv. 162 (Die Handschriften des Großherzogtums Luxemburg 1)
Abstract
Nach einer Übersicht der Signaturenabkürzungen und einem Verzeichnis der Quellen- und Literatur wird in einem ersten Schritt die Reihe «Die Handschriften des Großherzogtums Luxemburg» sowie deren Ziel, Aufbau und Inhalt - u.a. vor dem Hintergrund der verschiedenen Luxemburger Handschriftensammlungen - vorgestellt. Daran anschließend befasst sich der Bearb. mit der Säkularisierung der Bibliotheken Luxemburgs, wobei er im Besonderen auf die Geschichte bzw. die Bestände der Handschriftensammlungen der «Ecole centrale du département des Forêts», der «Bibliothèque de la Ville de Luxembourg», des «Nouvel Athénée de Luxembourg», sowie der «Section historique de l'Institut grand-ducal» und deren Kataloge der gedruckten Werke eingeht. In der Folge werden die mittelalterlichen Ursprünge und die neuzeitliche Entwicklung der Bibliothek des Klosters Echternach v. a. mit Blick auf die Handschriftensammlung und das Archiv nachgezeichnet. Hierbei erfährt u. a. auch ein Bibliothekskatalog von ca. 1756 eine ausführliche Behandlung. Mit einem Blick auf den Inhalt und die etwaigen Besonderheiten des Echternacher Handschriftenkatalogs sowie auf die Bedeutung der Luxemburger Kodizes innerhalb der gesamten Echternacher Buchproduktion endet die eigentliche Einleitung, die durch einige Anhänge noch abgerundet wird: die «Signierung der Handschriften der BnL im 19. Jahrhundert», die «Signaturenkonkordanzen der Handschriften des Section historique de l'Institut grand-ducal», die «Signaturenkonkordanz der Archivalien in den Archives nationales», die «Konkordanz der um 1506-1508 eingetragenen Signaturen und der Continet-Einträge - heutige Signaturen», die «Katalogisierung der Echternacher Handschriften vor 1800», die «Katalogisierung der gedruckten Werke kurz nach 1756». Ein Übersicht der im ersten Band genannten Kodizes, ein Abbildungsverzeichnis sowie 162 Abbildungen beschließen den ersten Teil. Der zweite Band beinhaltet die eigentlichen Handschriftenbeschreibungen, die den DFG-Richtlinien «Handschriftenkatalogisierung» folgen. An dieser Stelle seien folgende mittelalterliche Textzeugen besonders hervorgehoben: BNL, Ms. 2 (3. V. 13. Jh.):
Alphabetum morale ; 9 (11./12. Jh.):
Commentarium anonymi in Priscianum maiorem ,
Commentarium anonymi in Isagogen Porphyrii secundum versionem Boethii ,
Commentarium anonymi in Praedicamenta Aristotelis secundum editionem compositam ; 12 (vor 1389; 14. + 15. Jh.; 15. Jh.):
calendarium ,
breviarium ,
psalterium feriatum ,
hymnarium ,
horae BMV ; 15 (1. H. 11. Jh.):
Biblia sacra ex vulgata editione :
quattuor Evangelia ,
orationes Psalmorum ; 17 (3. V. 13. Jh.):
Summa de poenitentia sowie
Summa de matrimonio des Raimundus de Pennaforti,
Apparatus in Summam de casibus Raimundi de Pennaforti des Guillelmus Redonensis; 18-20 (1. Dr. 13. Jh.):
Florilegium Gallicum ; 21 (2. H. 11. Jh.):
De institutione musica des Boethius; 24 (vor 1476):
Diurnale ,
calendarium ,
hymnarium ,
horae BMV ,
psalterium feriatum ,
breviarium ; 34 (E. 13. Jh.) und 41 (13./14. Jh.):
Decretales des Gregorius IX. papa,
Novellae des Innocentius IV. papa; 36 (1. H. 14. Jh.):
Liber derivationum des Hugutio Pisanus; 37 (1. H. 14. Jh.):
Alphabetum narrationum des Arnoldus Leodiensis; 38 (3. Dr. 13. Jh.):
De doctrina cordis des Gerardus Leodiensis (?) (=
De doctrina cordis des Hugo de S. Caro?),
Proslogion des Anselmus Cantuariensis (=
De quaerendo Deo des Ps.-Augustinus); 39 (2. V. 15. Jh.): Theol. Sammelhs.; 40 (a. 1443; 1445):
Lumen animae ,
Historia trium regum des Iohannes Hildesheimensis; 43 (1. Dr. 13. Jh.; 14./15. Jh.) und 104 (9./10. Jh.):
epistolarium ; 44 (1. Dr. 9. Jh.):
Dialogi des Gregorius I. papa; 47 (A. 13. Jh.):
Evangelium secundum Iohannem cum Glossa ordinaria ; 48 (A. 13. Jh.):
Evangelium secundum Marcum cum Glossa ordinaria ; 53 (a. 1467 + 1468; 1468): Philosoph. Sammelhs.; 54 (13./14. Jh.):
Casus longi super V libros Decretalium des Bernardus Bottonius; 55 (a. 1456):
Soliloquium de quattuor mentalibus exercitiis des Bonaventura,
De imitatione Christi et contemptu omnium vanitatum mundi des Thomas a Kempis,
Epistolae des Petrus Damiani,
Cordiale sive Tractatus de quattuor novissimis des Gerardus de Vliederhoven,
Speculum peccatoris des Ps.-Augustinus,
Speculum peccatorum des Petrus Damiani (?); 71 (a. 1456 ?):
Summa de vitiis des Guilelmus Peraldus; 76 (14./15. Jh.) und 112 (1. H. 15. Jh.):
missale Romanum ; 78 (4. V. 12. Jh.):
Speculum ecclesiae des Honorius Augustodunensis und
Homilia de assumptione Mariae des Radulfus Cantuariensis,
De ecclesiasticis officiis des Iohannes Beleth,
Legendae sanctorum abbreviatae ; 92 (3. Dr. 13. Jh.):
Summa super titulis Decretalium des Godefridus de Trano; 97 (2. V. 9. Jh.):
legendarium-homiliarium ; 98 (M. 15. Jh.):
Biblia sacra ex vulgata editione :
Vetus testamentum ; 99 (3. V. 14. Jh.):
Summa de casibus conscientiae des Bartholomaeus Pisanus; 108 (2. Dr. 13. Jh.):
homiliarium ; 113 (1. H. 13. Jh.):
Moralia in Iob des Gregorius I. papa; 123 (M. 15. Jh.):
sermones ,
Sermones des Greculus,
Sermones de tempore des Iacobus de Voragine,
Sermones de tempore des Antonius de Parma; 124 (a. 1451; M. 15. Jh.):
Casus Decretorum des Bartholomaeus Brixiensis,
De audientia confessionum des Richardus Armachanus,
De ecclesiastico interdicto des Iohannes Calderinus; 132 (2. V. 15. Jh.; 1. V. 15. Jh.): Theol.-kanonist. Sammelhs.; 133 (M. 15. Jh.):
Decretum abbreviatum sive Breviarium Decreti des Iohannes de Deo,
Summa super casibus Decretalium ; 137 (1. H. 12. Jh.; 2. H. 12. Jh.; 14./15. Jh.):
evangelistarium ,
collectarium ; 139 (4. V. 12. Jh.):
Decretum Gratiani ; 140 (2. H. 13. Jh.):
Decretales cum apparatu Bernardi Bottonii des Gregorius IX. papa,
Novellae, Collectio III (auch
cum apparatu Bernardi Compostellani iunioris ) des Innocentius IV. papa,
Constitutiones des Gregorius X. papa sowie des Urbanus IV. papa und des Clemens IV. papa; 141 (a. 1455-1463):
Summa confessorum und
Statuta Summae confessorum des Iohannes de Friburgo; 146 (2. H. 14. Jh.):
Catholicon des Iohannes Ianuensis; 264 (a. 1051-1081):
Biblia Latina utriusque testamenti ex vulgata editione («Riesenbibel»),
Lectionarium officii (mit einer tabellarisch-beschriebenden Übersicht der Zierinitialen); 770 (19./11. Jh.; 1. H. 11. Jh.):
Abacus ,
Mensura monochordi ,
Partitiones dialecticae ; Inc M 90 (15./16. Jh.):
Elogium Boethii des Silvester II. papa; Archives Nationales, A-XXIX-1217 (A-XXIX-24b) (M. 15. Jh.):
Epistula de cura rei familiaris des Ps.-Bernardus Claraevallensis,
Practica sive usus dictaminis edita ad usum rudium des Laurentius de Aquilegia,
Epistolae tres des Felix V. antipapa,
De modo se habendi tempore schismatis des Iohannes Gerson,
Tractatus universitatis Cracoviensis de auctoritate ecclesiae pro concilio Basiliensi des Thomas de Strzempino,
Processus iudiciarius des Iohannes de Auerbach,
Speculum theologiae mit
Explanatio Turris sapientiae des Iohannes Metensis (?),
De moribus hominum super ludo scaccorum des Iacobus de Cessolis,
Secretum secretorum des Ps.-Aristoteles (Übersetzung: Philippus Tripolitanus),
Palladius abbreviatus sive de plantationibus arborum et de vini cultura des Godefridus de Franconia,
Summa de casibus conscientiae des Astesanus de Ast. In einem eigenen Abschnitt werden die Fragmente beschrieben, die inhaltlich im Wesentlichen zu liturgischen und biblischen Texten bzw. Büchern gehören. Ebenfalls ist ein Abschnitt den Fragmenten gewidmet, die aus Echternacher Trägerbänden stammen, aber ohne Echternacher Schrift- und Einbandprovenienz. Ein Register der Personen, Orte, Sachen und Initien sowie Verzeichnisse der Hymnen nach Chevalier bzw. der Verse nach Walther (Initia carminum und Proverbia) erschließen den zweiten Band. (Michael Bachmann)
Riduci
Argomenti e indici Luxembourg/Luxemburg, Cataloghi di manoscritti Abacus Agiografia Alphabetum morale (Ambitio. Per pecuniam adquiritur indebitus ordo et Deum perdit... ) Biblia sacra, FORTLEBEN Breviaria, Libri liturgici Collectaria, Libri liturgici De doctrina cordis (Praeparate corda vestra Domino. Verba sunt Samuelis libro Regum II... Praeparate... Nota quod septem instructiones fiunt in sacra Scriptura...... )De imitatione Christi (Qui sequitur me... Haec sunt verba Christi) De mensura monochordi Echternach, Biblioteche Epistola de cura rei familiaris ad Raymundum dominum Castri Ambruosii (Doceri petisti a nobis de cura et modo... ) Epistolaria, Comes, Libri liturgici Evangelia, Biblia sacra, FORTLEBEN Evangelistaria, Capitularia Evangeliorum, Libri liturgici Felix V antipapa n. 4-9-1383, m. 7-1-1451 Filosofia e teologia Florilegium Gallicum Glossa ordinaria Homiliaria liturgica, Libri liturgici Hymni, Forme liturgiche Iohannes de Meth v. 1273 Iohannes, Biblia sacra, FORTLEBEN Ius canonicum Kalendaria, Libri liturgici Lectionaria, Libri liturgici Lumen animae [versio C] Magi (Tres) Marcus, Biblia sacra, FORTLEBEN Missale Romanum Orazioni e libri di preghiera Partitiones dialecticae Petrus Damiani n. 1007, m. 22/23-2-1072 Predicazione Psalmi, Biblia sacra, FORTLEBEN Secretum secretorum Speculum peccatoris (Quoniam [fratres] charissimi, in via huius saeculi fugientis... ) Speculum peccatorum (Fratres mei carissimi, anima de corpore exibit sed non sponte... ) Summa super casibus brevibus Decretalium Iohannis Andreae (Firmiter. Pater et filius et spiritus sanctus... Item ista predicta magis possunt intelligi casus capituli «Dampnamus»... ) Turris sapientiae (Tria sunt genera fidelium in ecclesia militante ... ) Vetus Testamentum, Biblia sacra, FORTLEBEN Anselmus Cantuariensis archiepiscopus n. 1033/1034, m. 21-4-1109 ,
Proslogion Antonius de Azaro Parmensis v. 1259-1260, m. post 1314 ,
Sermones de tempore et quadragesima Aristoteles pseudo, Fortleben ,
Secretum secretorum Aristoteles, Fortleben ,
Categoriae Arnoldus Leodiensis fl. 1265-1307 ,
Alphabetum narrationum [Parisiis?, a. 1297-1308] Astesanus ab Asta v. 1317, m. 1330 ca. ,
Summa de casibus conscientiae Augustinus Aurelius pseudo, Fortleben ,
Speculum peccatoris (Quoniam [fratres] charissimi, in via huius saeculi fugientis... ) Bartholomaeus Brixiensis m. 1258 ca. ,
Casus Decretorum [opus Benincasae Aretini; retractatio] Bernardus Claraevallensis abbas pseudo ,
Epistola de cura rei familiaris ad Raymundum dominum Castri Ambruosii Bernardus Claraevallensis abbas pseudo ,
Speculum peccatoris (Quoniam [fratres] charissimi, in via huius saeculi fugientis... ) Bernardus Compostellanus iunior v. 1245, m. 1267 ,
Apparatus in novellas Constitutiones Innocentii IV [2 recensiones, ca. 1246-1253 et post 1253] («Nota quod infinitas in multis iuris articulis reprobatur, cum obscuritatem et confusionem frequenter inducat»... ) Bernardus Parmensis n. saec. XIII in., m. 24-3-1266 ,
Apparatus ad Decretales Gregorii IX Bernardus Parmensis n. saec. XIII in., m. 24-3-1266 ,
Casus longi super V libros Decretalium («Rex pacificus. Premissa salutatione sic pone casum»... ) Boethius n. 480 ca., m. 524 ,
Institutio musica Boethius n. 480 ca., m. 524 ,
Isagoge [opus Porphyrii; translatio ex graeco] Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274 ,
Soliloquium (Flecto genua mea ad Patrem Domini nostri Iesu Christi Interrogatio animae. Dic, quaeso, o homo) Clemens IV papa v. 1234, m. 29-11-1268 ,
Constitutiones Gaufridus de Franconia saec. XIV ante med. ,
Palladius abbreviatus (Palladi librum breviatum per Godefridum. Accipe curta volens rustica rura colens (metrice conscriptum)... Modus insertionis arborum multiplex est... ) Gaufridus de Trano v. 1227, m. 3/11-4-1245 ,
Summa super titulis Decretalium [a . 1241-1243] (Glosarum diversitas intelligentiam textus nonnunquam obtenebrat et dum per eas infra et supra discurritur studentis... ) Gerbertus Aureliacensis scholasticus n. 940/945, m. 12-5-1003 ,
Carmina [6] Gerhardus de Vliederhoven v. 1360-1402 ,
Cordiale (Memorare novissima tua et in aeternum non peccabis... ) Gerhardus Leodiensis monachus OCist saec. XIII ,
De doctrina cordis (?)Gerhardus Magnus pseudo ,
Speculum peccatoris (Quoniam [fratres] charissimi, in via huius saeculi fugientis... ) Graeculus fl. 1300 ca. ,
Sermones de tempore per circulum anni Gratianus n. saec. XI ex., m. ante 1159 ,
Decretum Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 ,
Dialogorum libri IV Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 ,
Moralia in Iob Gregorius IX papa n. 1170 ca., m. 22-8-1241 ,
Decretales (Gregorius episcopus - Rex pacificus pia miseratione disposuit... Firmiter credimus et simpliciter confitemus... ) Gregorius X papa sedit 1271, m. 10-1-1276 ,
Collectio constitutionum Guillelmus Peraldus n. 1200 ca., m. 28-2-1271 ,
Summa de vitiis [ca. 1230] (Dicturi de singulis vitiis, cum opportunitas se offert, incipiemus a vitio gule, quia locus se offert... Tractatus iste continet novem partes... ) Guillelmus Redonensis saec. XIII ,
Apparatus in Summam sancti Raymundi de poenitentia et matrimonio (Ait Hieronymus de penit., d. I, c. 2, secunda tabula. Tabula hic dicitur baptismus vel penitentia, quia sicut nauta nave fracta adherendo alicui tabule... Quoniam inter crimina ecclesiastica. W. crimina ecclesiastica sunt quorum cognitio pertinet ad ecclesiasticum iudicem, secularia vero que pertinent ad iudicem secularem... ) Hieronymus Stridonius pseudo, Fortleben ,
Speculum peccatoris (Quoniam [fratres] charissimi, in via huius saeculi fugientis... ) Honorius Augustodunensis presbyter et scholasticus n. 1080 ca., m. post 1153 ,
Speculum ecclesiae [ca. 1107-1111] (In primis inveniuntur nomen operis et nomen auctoris. Petitio quoque ad Honorium et instructio loquendi... Cum proxime in nostro conventu resideres... Peritissimi pictores Ambrosius et Augustinus... Cum igitur vis alloqui populum, in primis ori et pectori tuo... Laetantur caeli et exsultet terra... Merito iubentur hodie caeli laetari, quia hodie nova luce... ) Hugo de Sancto Caro n. 1190 ca., m. 19-3-1263 ,
De doctrina cordis (?)Hugutio Pisanus fl. saec. XII ex./ XIII in. ,
Derivationes (Cum nostri protoplasti suggestiva prevaricatione humanum genus a sue dignitatis culmine quam longe deciderit ac triplicis incommodi... A. Augeo -ges auxi auctum, amplificate, augmentum dare... ) Iacobus de Cessolis v. 1288-1322 ,
De moribus hominum et de officiis nobilium super ludo scaccorum Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 ,
Sermones de tempore per annum Innocentius IV papa n. ante 1190, m. 7-12-1254 ,
Collectio Novellarum III (Innocentius episcopus servus servorum Dei dilectis filiis universitati magistrorum et scolarium Bononiensium&- Cum in multis iuris articulis infinitas reprobetur, proinde diximus) Iohannes Beleth fl. 1135-1165 ,
Rationale divinorum officiorum Iohannes Calderinus v. 1326, m. 1365 ,
De ecclesiastico interdicto Iohannes de Deo n. 1190 ca., m. 15-3-1267 ,
Breviarium Decretorum [a. 1234-1238] (Ad honorem summe trinitatis et individue unitatis... Humanum genus... Magister Gratianus, volens providere statui universalis ecclesie, compilavit hoc opus de quodam magno corpore Decretorum... ) Iohannes de Friburgo lector OP n. 1250 ca., m. 10-3-1314 ,
Statuta Summae confessorum ex sexto libro Decretalium addita Iohannes de Friburgo lector OP n. 1250 ca., m. 10-3-1314 ,
Summa confessorum Iohannes Gerson n. 14-12-1363, m. 12-7-1429 ,
De modo se habendi tempore schismatis Iohannes Hildesheimensis n. 1310/1320 ca., m. 5-5-1375 ,
Historia trium regum (Reverendissimo ... domino Florentio de Wevelkoven... Cum venerandissimorum trium magorum, immo verius trium regum... Materia vero istorum trium regum bb. ex prophetia Balaam... ) Iohannes Ianuensis de Balbis v. 1272, m. 1298/1299 ,
Catholicon Iohannes Urbach v. 1408-1422 ,
Processus iudicii Laurentius de Aquileia n. saec. XIII ante med., m. 13-3-1320 ,
Practica sive usus dictaminis Petrus Damiani n. 1007, m. 22/23-2-1072 ,
Epistolae Philippus Tripolitanus clericus fl. saec. XIII ante med. ,
Secretum secretorum [translatio ex arabico] Porphyrius neoplatonicus, Fortleben ,
Isagoge Priscianus Caesariensis fl. saec. V ex./VI in. ,
Institutiones Radulphus Cantuariensis archiepiscopus v. 1079, m. 20-10-1122 ,
Homilia de assumptione Mariae (Intravit Iesus in quoddam castellum... In scriptura sacra res una) Raymundus de Pennaforti n. 1175/1185, m. 6-1-1275 ,
Collectio Decretalium Gregorii IX Raymundus de Pennaforti n. 1175/1185, m. 6-1-1275 ,
Summa casuum [l. I-III] (Quoniam ut ait Hieronymus secunda post naufragium tabula est culpam simpliciter Quoniam inter crimina ecclesiastica simoniaca heresis obtinet) Raymundus de Pennaforti n. 1175/1185, m. 6-1-1275 ,
Summa de matrimonio (Quoniam frequenter in foro penitentiali dubitationes... ) Richardus filius Radulphi n. 1295 ca., m. 16-12-1360 ,
De audientia confessionum Thomas a Kempis n. 1379/1380, m. 25-7-1471 ,
De imitatione Christi (?) Thomas de Strampino n. 1398, m. 1460 ,
Tractatus universitatis Cracoviensis de auctoritate ecclesiae pro concilio Basiliensi Urbanus IV papa n. 1185 ca., m. 2-10-1264 ,
Constitutiones
Manoscritti
Luxembourg, Archives de l'Etat, A-XXIX-1217 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 264 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 9 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 97 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 113 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 78 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 108 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 44 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 770 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 139 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 2 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 12 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 15 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 17 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 18-20 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 21 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 24 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 34 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 41 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 36 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 37 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 38 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 39 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 40 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 43 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 104 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 47 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 48 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 53 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 54 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 55 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 71 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 76 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 112 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 92 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 98 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 99 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 123 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 124 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 132 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 133 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 137 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 140 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 141 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 146 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, Inc. M 90 Scheda N: 31 - 12391
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/-die-echternacher-handschriften-bis-zum-jahr-1628-/573123
*
Thomas Falmagne , Luc Deitz (adiuv.) Die Orvaler Handschriften bis zum Jahr 1628 in den Beständen der Bibliothèque Nationale de Luxembourg und des Grand Séminaire de Luxembourg I Quellen- und Literaturverzeichnis, Einleitung, Abbildungen II Beschreibungen und Register Wiesbaden, Harrassowitz 2017 voll. 2 pp. 348, 472 tavv. 102 (Die Handschriften des Großherzogtums Luxemburg 2)
Abstract
Im Anschluss an die
Echternacher Handschriften bis zum Jahre 1628 (Wiesbaden 2009; cfr. hierzu MEL XXXV 11994) widmet sich der vorliegende, zweite Reihenband («Die Handschriften des Großherzogtums Luxemburg») den Orvaler Textzeugen. Neben einer Bibliographie der Quellen und Literatur und Verzeichnissen der in Teil 1 erwähnten Textzeugen sowie der Abbildungen besteht der erste Teilband aus der Einleitung und vier Anhängen. Hierin werden die Anfänge und die Geschichte des Klosters Orval sowie dessen Skriptorium und Bibliothek in den verschiedenen Jahrhunderten bis zur Säkularisierung detailliert nachgezeichnet. Die Entwicklung des manchmal wechselvollen Bibliotheks- und Archivsbestandes wird ebenso beleuchtet wie die Bedeutung der Kantoren bzw. Bibliothekaren und Gelehrten. Nicht außer Acht werden hierbei auch die Bibliotheksbeschreibungen und -kataloge wie Orval A (Paris, BNF, lat. 14615; Bibl. Arsenal, 4630), B (Luxembourg, Archives nationales, B-70-775; Institut grand-ducal, Section historique, Abt. 15 Ms 567) und C (Luxembourg, Institut grand-ducal, Section historique, Abt. 15 Ms 213) gelassen. Danach befasst sich der Bearb. mit inhaltlichen Besonderheiten der Orvaler Handschriften. In vier Anhängen wird die Einleitung mit einer Signaturen- und Nummernkonkordanz, einer Liste der unauffindbaren Textzeugen aus Orval, einer Übersicht der nach 1628 entstandenen Handschriften sowie einem Verzeichnis der Drucke ergänzt. Auf folgende mittelalterliche bzw. frühneuzeitlichen Kodizes ist hier besonders hinzuweisen: BNL, Ms 13 (2. H. 13. Jh.):
Ordo iudiciorum «Scientiam omnes» des Gualterus,
Summa aurea des Guilelmus de Drogeda; 14 (Paris [?]; 4. V. 13. Jh.):
Sermones de sanctis des Guibertus Tornacensis; 22 (Champagne-Reichenau-Mittelrhein, Orval; 1. Dr. 12. Jh., 1. H. 12. Jh., 2. H. 12. Jh., 3. Dr. 12. Jh., 4. V. 12. Jh., M. 13. Jh.): 7-teilige Sammelhs. insb. mit Schriften des Bernardus Claraevallensis (
De gradibus humilitatis et superbiae, Liber de gratia et libero arbitrio ), sowie komputistischen Texten und der
Historia apostolica des Arator Diaconus; 23 (1. V. 14. Jh.):
Summa de casibus des Monaldus de Iustinopoli; 25 (2. V. 13. Jh., 1. H. 13. Jh.):
Sermones des Stephanus Tornacensis,
Materiae praedicabiles ; 26 (12./13. Jh.):
Flores rhetorici (überwiegend mit Briefen des Ivo Carnotensis); 27 (Champagne, Champagne-Lotharingien; 1. H. 12. Jh., 12./13. Jh.):
Epistolae et rhythmi des Guido de Bazochiis,
Allegoriae biblicae de horto deliciarium, de arbore et de avibus ad hanc arborem pertinentibus (ep. 37) des Guido de Bazochiis (?); 29 (2. H. 11. Jh.):
Capitula Angilramni des Ps.-Hadrianus II. papa,
Collectio 50 canonum ,
De synodalibus causis et disciplinis ecclesiasticis des Regino Prumensis; 30 (Champagne; M. 12. Jh., 12./13. Jh., 1. H. 13. Jh.):
Institutiones grammaticae des Priscianus Caesariensis,
Glossae super Genesim ,
Decretales [
Collectio Aureaevallensis ],
Speculum medicinae Asclepii ; 31 (12./13. Jh.):
Distinctiones «Angelus» des Ps.-Hrabanus Maurus (= Garnerius de Rupeforti ?); 32 (2. H. 12. Jh.):
Sententiae ,
Parabolae und
Sermones des Bernardus Claraevallensis; 33 (13./14. Jh.):
Legenda aurea des Iacobus de Voragine; 35 (Orval; 1. Dr. 13. Jh.):
Liber Quare ; 42 (2. H. 12. Jh., 12./13. Jh.):
Historia Hierosolymitana des Robertus Remensis; 46 (2. Dr. 12. Jh.):
Diadema monachorum des Smaragdus Sancti Michaelis,
Collectio sermonum des Caesarius Arelatensis; 49 (Orval; 3. V. 12. Jh., 1. Dr. 13. Jh., 2. V. 13. Jh.):
Sermones des Galfridus de Sancto Theoderico,
Sermones per annum des Bernardus Claraevallensis,
Sermones des Petrus Pictaviensis,
Panormia des Ivo Carnotensis,
Abbreviatio anonymi Policratici Iohannis Saresberiensis ,
Constitutiones concilii quarti Lateranensis ; 50 (Reims; 4. V. 12. Jh.):
Epistolae des Ivo Carnotensis; 56 (Champagne; 12./13. Jh.):
Expositiones in Pentateuchum ,
Apologia und
Chronosgraphia des Guido de Bazochiis; 58 (1. V. 14. Jh.):
Sermones fratrum Minorum ; 59 (Orval; 2. Dr. 13. Jh.):
Sermones de epistolis dominicarum des Guilelmus Peraldus,
Sermones 32 de tempore des Iohannes de Castellione (?); 60 (Orval; 1. Dr. 13. Jh.):
Libellus de arte lectoria (inc.
Omnis pars monosillaba ), Schriften des Guilelmus de Altaripa (wie
Regulae mathematicae ,
De sacramentis numerorum a ternario usque ad duodenarium ,
Epistola ad Stephanum monachum de sacramento quadragenarii ) oder des Gaufridus Altissiodorensis (wie
De sacramentis numerorum a tredenario usque ad vicenarium ,
De perfectis numeris ),
De quattuor modis quibus significationes numerorum aperiuntur des Theobaldus Lingonensis,
Abbreviatio anonymi Policratici Iohannis Saresberiensis ; 61 (2. H. 12. Jh., 12./13. Jh.):
In Proverbia Salomonis libri 3 des Beda Venerabilis,
Sermones des Galfredus Babio; 63 (Paris [?]; 13./14. Jh.):
Sermones ad status des Guibertus Tornacensis; 64 (2. H. 12. Jh.):
Homiliae II in Canticum canticorum des Gregorius I. papa,
Commentarius in Canticum canticorum des Haimo Altissiodorensis; 65 (12./13. Jh.):
Abbreviatio anonymi Sententiarum Petri Lombardi ; 66 (2. H. 12. Jh.):
Collationes des Iohannes Cassianus,
Formula vitae honestae des Martinus Bracarensis; 69 (Orval; 2. V. 13. Jh., 2. Dr. 13. Jh., M. 13. Jh., 2. H. 13. Jh.):
Legenda sancti Dominici des Petrus Ferrandi,
Alphabetum in artem sermocinandi des Petrus de Capua; 70 (nach 1222, 16./17. Jh.):
Ecclesiastica officia Cisterciensis ordinis ; 72 (Orval; E. 12. Jh.):
Liber testimoniorium Veteris Testamenti ex opusculis sancti Gregorii des Paterius,
Liber testimoniorum Novi Testamenti ex opusculis sancti Gregorii des Anonymus Montis Sancti Michaelis (= Ps.-Paterius A); 73 (2. V. 13. Jh.):
Libri Iob, Tobiae, Hester, Iudith, Ruth, cum Glossa ordinaria ; 74 (3. Dr. 13. Jh.):
Summa super titulis Decretalium des Godefridus de Trano; 77 (1. H. 13. Jh.):
Actus apostolorum cum Glossa ordinaria ; 80 (Frankreich; 1. V. 14. Jh.):
Doctrinale cum glossa Iovis Suessionensis [= Iohannis de Claciaco ?] des Alexander de Villa Dei; 84 (Orval; 1. Dr. 13. Jh.), 86 (Orval; 1. Dr. 13. Jh.), 93 (Orval; 1. Dr. 13. Jh.):
Commentarii in Cantica canticorum des Thomas Cisterciensis; 85 (4. V. 13. Jh.):
Decretales des Gregorius IX. papa,
Novellae des Innocentius IV. papa; 87 (Champagne; 12./13. Jh., 1. H. 13. Jh., 13./14. Jh.):
Institutiones grammaticae des Priscianus Caesariensis,
Glossae super librum Numerorum ex dictis Patrum ,
Expositio in librum Numerorum des Hrabanus Maurus,
Breviarium - Missale ; 90 (E. 12. Jh.):
Missale ; 91 (Orval; 1. Dr. 13. Jh.):
Tractatus de purgatorio sancti Patricii des Henricus Salteriensis,
Sententiae des Isidorus Hispalensis,
De tropis loquendi des Petrus Cantor,
Summa de arte praedicatoria des Alanus ab Insulis,
Summa de diversis des Stephanus Langton; 96 (1. Dr. 13. Jh., M. 13. Jh., 13./14. Jh.):
Aurora des Petrus Riga; 100 (Orval [?]; 2. H. 12. Jh., 1. Dr. 13. Jh., M. 13. Jh.):
Vita sancti Lamberti Leodiensis des Nicolaus sancti Lamberti Leodiensis,
Dialogus miraculorum des Caesarius Heisterbacensis,
Mysticorum expositiones sacramentorum seu Quaestiones in Vetus Testamentum des Isidorus Hispalensis; 103 (1. Dr. 13. Jh., 3. Dr. 13. Jh.):
Sententiae des Petrus Lombardus,
Lombardus metricus des Helwicus Magdeburgensis (?); 107 (4. V. 12. Jh.):
Moralia in Iob des Gregorius I. papa; 110 (Orval [?], St.-Vaast [?], Orval, Maas-Chiersgebiet [?], Nordfrankreich; 2. V. 9. Jh., 2. V. 13. Jh., 2. Dr. 13. Jh., M. 13. Jh., 2. H. 13. Jh.):
Chronica [pars I] des Freculphus Lexoviensis,
Dolopathos des Iohannes de Alta Silva,
Historia Mongalorum des Iohannes de Plano Carpini; 114 (Paris; 13./14. Jh.):
In tertium librum Sententiarum des Richardus de Mediavilla; 116 (4. V. 13. Jh.):
Apparatus in Decretum Gratiani und
Quaestiones disputatae dominicales et veneriales des Bartholomaeus Brixiensis; 117 (E. 12. Jh.):
Homiliae in Hiezechihelem des Gregorius I. papa; 122 (Orval; 1. Dr. 13. Jh.):
Analytica numerorum et rerum in theographiam des Odo Morimundensis; 125 (Orval; 1. Dr. 13. Jh., 1. H. 13. Jh.):
Biblia Latina ex vulgata editione ,
Distinctiones sive Summa quae dicitur «Abel» des Petrus Cantor; 126 (Orval; 2. V. 13. Jh.):
Sermones 48 in Cantica Canticorum des Gilbertus de Hoilandia; 127 (Hildesheim, Rhein-Weser-Raum; 1. H. 15. Jh., 3. V. 15. Jh., a. 1456 [?], a. 1463):
Sermones de tempore des Peregrinus de Oppeln,
Summa poenitentiae «Poeniteas cito» glosata des Iohannes de Garlandia (?),
Praeceptorium abbreviatum des Henricus de Frimaria; 128 (E. 13. Jh.):
Summa distinctionum super auctoritatibus Sacrae Scripturae des Mauritius Hibernicus; 129 (Orval; 1. Dr. 13. Jh.):
Panormia sive Liber derivationum des Osbernus Glocestriensis; 130 (3. V. 15. Jh., a. 1467, 3. Dr. 16. Jh.):
Promptuarium de festis sanctorum intimandis diebus dominicis und
Postilla Discipuli super epistolas dominicales et de sanctis secundum sensum litteralem des Iohannes Herolt; 131 (13./14. Jh.):
De proprietatibus rerum des Bartholomaeus Anglicus,
De doctrina cordis des Gerardus Leodiensis (?)/Hugo de Sancto Caro (?); 134 (4. V. 15. Jh.):
Expositio regulae s. Benedicti des Iohannes de Turrecremata; 135 (Nordostfrankreich [?]; 2. Dr. 9. Jh., 1. H. 13. Jh.):
Expositio Libri comitis [pars I] des Smaragdus Sancti Michaelis,
Summa Duacensis «Induent sancti» in Decretum Gratiani ; 142 (Orval; 1. Dr. 13. Jh.): Kommentare des Petrus Cantor (
In Leviticum ,
In librum Numerorum ,
In Deuteronomium ); 143 (Orval; 1. Dr. 13. Jh.): Schriften des Hugo de Sancto Victore (wie
Didascalicon de studio legendi ,
De archa Noe ,
De tribus diebus ,
De sapientia animae Christi ,
De vanitate rerum mundanarum ,
De beatae Mariae virginitate ,
De sacramentis legis naturalis et scriptae dialogus ,
In Salomonis ecclesiasten homiliae 19 ); 144 (Oberitalien; 2. Dr. 13. Jh.):
Summa decretorum des Hugutio Pisanus,
Summa «Omnis qui iuste iudicat» sive Lipsiensis in Decretum Gratiani des Rodoicus Modicipassus (?); 145 (Orval; 1. Dr. 13. Jh.):
Collectanea in epistolas Pauli des Petrus Lombardus; Grand Séminaire, TRE 6 (Orval, Huy; M. 13. Jh.):
Gesta episcoporum Leodiensium ; 7 (Orval; 2. Dr. 13. Jh.):
Biblia Latina utriusque Testamenti ex vulgata editione . Register der Verfasser, Namen, Orte und Sachen sowie der Initien, Hymnen und Verse erschließen den Handschriftenkatalog. Rez. in «Analecta Bollandiana» 136 (2018) 144-6 von François Dolbeau (Handschriften: 22, 33, 69, 91, 100, 110, 127, 130, 135 e Grand Séminaire, TRE 6). (Michael Bachmann)
Riduci
Argomenti e indici Luxembourg/Luxemburg, Cataloghi di manoscritti Actus apostolorum, Biblia sacra, FORTLEBEN Ars lectoria (Omnis pars monosillaba, hoc est unius sillabe in lectione tenetur... ) Biblia sacra, FORTLEBEN Breviaria, Libri liturgici Capitula Angilramni Cisterciensi Collectio Aureavallensis Computo e calendari De doctrina cordis (Praeparate corda vestra Domino. Verba sunt Samuelis libro Regum II... Praeparate... Nota quod septem instructiones fiunt in sacra Scriptura...... )Decretales pseudo Isidorianae Dominicus fundator OP n. 1170, m. 6-8-1221 Glossa ordinaria Hadrianus II papa n. 792, m. 872 Hester, Biblia sacra, FORTLEBEN Iob, Biblia sacra, FORTLEBEN Iosue, Iudices, Ruth, Biblia sacra, FORTLEBEN Iudith, Biblia sacra, FORTLEBEN Lambertus Traiectensis episcopus Liber Quare (Quare septuagesima celebratur? Ideo ut quemadmodum populus Dei... ) Libri officii capituli, Libri liturgici Minori Missalia, Libri liturgici Ordo iudiciorum «Scientiam» (Scientiam omnes naturaliter appetunt et eius fructus consistere in adquisitione rerum temporalium multi arbitrantur... ) Orval, Benedettini Orval, Biblioteche Orval, Canonici regolari Orval, Cisterciensi Patricius episcopus, Hibernorum apostolus Pentateuchus, Biblia sacra, FORTLEBEN Poenitentiarius (Peniteas cito peccator cum sit miserator iudex. Et sunt haec quinque tenenda tibi... ) Predicazione Roma. Lateranense IV (1215), Concili e sinodi Summa «Induent sancti» Summa «Omnis qui iuste iudicat» (Omnis qui iuste iudicat, stateram in manu gestat... ) Tobias, Biblia sacra, FORTLEBEN Adam Scotus m. 1212 ,
Allegoriae in universam Sacram Scripturam [prologus] (?) (Quisquis ad Sacrae Scripturae notitiam desiderat pervenire... ) Aegidius Aureaevallensis monachus m. 1251 ca. ,
Gesta episcoporum Leodiensium Alanus ab Insulis n. 1125 ca., m. 1203 ca. ,
Ars praedicandi Alexander de Villa Dei n. 1160/1170 ca., m. 1240 ca. ,
Doctrinale Arator n. 480 ca., m. 550 ca. ,
Historia apostolica Bartholomaeus Anglicus v. 1225, m. 1250 ca. ,
De proprietatibus rerum Bartholomaeus Brixiensis m. 1258 ca. ,
Apparatus et glossae in Decretum Gratiani (Humanum genus - Tractaturus Gratianus de iure canonico... Quoniam novis supervenientibus causis novis est remediis... ) Bartholomaeus Brixiensis m. 1258 ca. ,
Quaestiones Dominicales et Veneriales Beda Venerabilis n. 672/673 ca., m. 26-5-735 ,
Commentarius in Parabolas Salomonis Bernardus Claraevallensis abbas n. 1090 ca., m. 20-8-1153 ,
Liber de gradibus humilitatis et superbiae Bernardus Claraevallensis abbas n. 1090 ca., m. 20-8-1153 ,
Liber de gratia et libero arbitrio Bernardus Claraevallensis abbas n. 1090 ca., m. 20-8-1153 ,
Parabolae [8] Bernardus Claraevallensis abbas n. 1090 ca., m. 20-8-1153 ,
Sententiae [tres series] Bernardus Claraevallensis abbas n. 1090 ca., m. 20-8-1153 ,
Sermones per annum [128] Caesarius Arelatensis episcopus n. 470 ca., m. 27-8-542 ,
Sermones [238] Caesarius Arelatensis episcopus pseudo ,
Sermones Caesarius Heisterbacensis prior n. 1180 ca., m. post 1240 ,
Dialogus miraculorum [a. 1219-1223] Cassianus Iohannes, Fortleben ,
Conlationes (Cum ergo universitatis Deum ac Dominum Patrem nostrum esse voce propria confiteamur, profecto de conditione servili... ) Freculphus Lexoviensis episcopus v. 825 ca., m. 852/853 ,
Historiarum libri XII Galterius Cornutus n. ante 1180, m. 1241 ,
Ordo «Scientiam» (?) (Scientiam omnes naturaliter appetunt et eius fructum consistere in adquisitione rerum temporalium multi arbitrantur) Garnerius de Rupeforti n. 1140 ca., m. 1225 ca. ,
Allegoriae in universam Sacram Scripturam (?) (Quisquis ad Sacrae Scripturae notitiam desiderat pervenire... Angelus est Christus vel Spiritus Sanctus... ) Garnerius de Sancto Victore m. 1170 ,
Allegoriae in universam Sacram Scripturam (?) (Quisquis ad Sacrae Scripturae notitiam desiderat pervenire... Angelus est Christus vel Spiritus Sanctus... ) Gaufridus Autissiodorensis n. 1114/1120, m. post 1200 ,
De creatione perfectorum et sacramento Gaufridus Autissiodorensis n. 1114/1120, m. post 1200 ,
De sacramentis numerorum a tredenario usque ad vicenarium Gaufridus Babio v. 1103, m. 18-7-1158 ,
Sermones Gaufridus Catalaunensis episcopus v. 1112, m. 21-6-1143 ,
Sermones Gaufridus de Trano v. 1227, m. 3/11-4-1245 ,
Summa super titulis Decretalium [a . 1241-1243] (Glosarum diversitas intelligentiam textus nonnunquam obtenebrat et dum per eas infra et supra discurritur studentis... ) Gerhardus Leodiensis monachus OCist saec. XIII ,
De doctrina cordis (?)Gilbertus Hoilandiensis m. 1172 ,
Sermones in Cantica canticorum Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 ,
Expositio in Canticum Canticorum Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 ,
Homiliae in Hiezechihelem Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 ,
Moralia in Iob Gregorius IX papa n. 1170 ca., m. 22-8-1241 ,
Decretales (Gregorius episcopus - Rex pacificus pia miseratione disposuit... Firmiter credimus et simpliciter confitemus... ) Guibertus Tornacensis n. 1200 ca., m. 7-10-1284 ,
Sermones ad varios status (Quoniam de dominicalibus et sanctorum festivitatibus ad piae memoriae... ) Guibertus Tornacensis n. 1200 ca., m. 7-10-1284 ,
Sermones dominicales et de sanctis (Rogatus pluries ut sermones quosdam quos ad clerum Parisiensem... ) Guido de Basochis n. ante 1146, m. 1203 ,
Apologia contra maledicos Guido de Basochis n. ante 1146, m. 1203 ,
Chronosgraphia Guido de Basochis n. ante 1146, m. 1203 ,
Liber epistolarum Guillelmus de Alba Ripa abbas sedit 1165-1180 ,
De sacramentis numerorum Guillelmus de Alba Ripa abbas sedit 1165-1180 ,
Epistolae [ad Stephanum; ad Natalem; ad Henricum Albanensem; ad A. de Bisuntio ] Guillelmus de Alba Ripa abbas sedit 1165-1180 ,
Regulae mathematicae (Plato in Tymeo eiusdem nature et alterius nominat, quicquid in hoc mundo est... ) Guillelmus de Drokeda n. 1200 ca., m. 1245 ,
Summa aurea [ca. 1239] Guillelmus de Montibus n. 1140 ca., m. 1213 ,
Peniteas cito [opus tributum etiam Iohanni de Garlandia, Petro Blesensi, Magistro Thomae ] (?) (Peniteas cito peccator cum sit miserator iudex. Et sunt haec quinque tenenda tibi... ) Guillelmus Peraldus n. 1200 ca., m. 28-2-1271 ,
Sermones de dominicis et festis (Hora est iam ... Hoc tempus dicitur tempus adventus, quia cantus ecclesie... Hora est ... Secundum quod exponitur de sompno culpe, circa hoc verbum tria sunt attendenda... Dicite filie Sion: Ecce rex tuus venit ... In verbis istis habent predicatores mandatum a Spiritu sancto ut loquantur, cui loquantur et quid loquantur... Dicite filie Sion ... Hec verba Spiritus sanctus per Zachariam prophetam dixit et per Mattheum ad memoriam reduci voluit... ) Haimo Autissiodorensis monachus m. 865/866 ,
Enarratio in Cantica canticorum (Salomon, inspiratus divino Spiritu, composuit hunc libellum de nuptiis Christi Osculetur me osculo oris sui (Cant. 1, 1). Desiderantis vox est synagogae adventum Christi) Helvicus Magdeburgensis m. 28-9-1252 ,
Lombardus metricus (A res et signa sunt doctrinae duo membra. Rem voco nihil signans, signum quod significat rem... Istud nec legere quisquam nec scribere curet... Res et signa duo doctrine membra probantur... Res et signa sunt doctrinae duo membra. Rem voco nil signans, signum rem signantem... ) Henricus de Frimaria senior n. 1245 ca., m. 18-10-1340 ,
De decem praeceptis (Audi Israel praecepta Domini et ea in corde tuo ... In verbis propositis Spiritus sanctus circa praecepta tria tangit... ) Henricus Salteriensis monachus fl. 1190/1215 ,
Tractatus de purgatorio sancti Patricii [a. 1184-1190] (Forte et hoc anno instanti affatus sum... Ego autem postquam haec omnia audieram... Patri suo in Christo praeoptato Henrico abbati de Sartis, frater Henricus Salteriensis... Haec pater Hrabanus Maurus n. 780 ca., m. 4-2-856 ,
Commentarium in Numeros [una cum epistola praefatoria ad Frechulfum ] (Numerorum librum multiplicibus mysteriorum obscuritatibus involutum sanctorum patrum sententiae produnt... Locutusque est Dominus - Iuxta finem Exodi, ubi de erectione tabernaculi narratur, ita scriptum est (Exod 40, 15): Igitur mense primo anni secundi... ) Hrabanus Maurus pseudo ,
Allegoriae in universam Sacram Scripturam (Quisquis ad Sacrae Scripturae notitiam desiderat pervenire... Angelus est Christus vel Spiritus Sanctus... ) Hrabanus Maurus pseudo ,
Commentarius in Parabolas Salomonis Hugo de Sancto Caro n. 1190 ca., m. 19-3-1263 ,
De doctrina cordis (?)Hugo de Sancto Victore n. 1096 ca., m. 11-2-1141 ,
De archa Noe (Cum sederem aliquando in conventu fratrum illis interrogantibus meque respondente... Inter amorem huius mundi et amorem dei hec est differentia... ) Hugo de Sancto Victore n. 1096 ca., m. 11-2-1141 ,
De beatae Mariae virginitate (De incorrupta virginitate... Sancto pontifici G. Hugo beatitudinis... ) Hugo de Sancto Victore n. 1096 ca., m. 11-2-1141 ,
De sapientia animae Christi [an aequalis cum divina fuerit ] (Prudenti ac religioso verbi divini... Quaeris de anima Christi... ) Hugo de Sancto Victore n. 1096 ca., m. 11-2-1141 ,
De tribus diebus Hugo de Sancto Victore n. 1096 ca., m. 11-2-1141 ,
De vanitate mundi et rerum transeuntium usu (O munde immunde, quare dileximus te? Hic est ergo fructus tuus? Haec promissio tua? Haec spes nostra?... ) Hugo de Sancto Victore n. 1096 ca., m. 11-2-1141 ,
Dialogus de creatione mundi (Discipulus: Quid fuit priusquam mundus fieret? Magister: Solus Deus... ) Hugo de Sancto Victore n. 1096 ca., m. 11-2-1141 ,
Didascalicon de studio legendi (Duae praecipuae res sunt quibus ad scientiam instruitur... Omnium expetendorum prima est sapientia in qua perfecti... ) Hugo de Sancto Victore n. 1096 ca., m. 11-2-1141 ,
Super Ecclesiasten (Quae de libro Salomonis, qui Ecclesiastes dicitur, nuper vobis coram disserui... Verba Ecclesiastae filii David, regis Hierusalem. Titulus libri iste... ) Hugutio Ferrariensis episcopus sedit 1190-1210, m. 29/30-4-1210 ,
Summa Decretorum [ca. 1188-1190] Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 ,
Legenda aurea Innocentius IV papa n. ante 1190, m. 7-12-1254 ,
Collectio Novellarum III (Innocentius episcopus servus servorum Dei dilectis filiis universitati magistrorum et scolarium Bononiensium&- Cum in multis iuris articulis infinitas reprobetur, proinde diximus) Iohannes de Alta Silva monachus fl. 1184 ,
Dolopathos Iohannes de Castello fl. 1272-1273 ,
Sermones de tempore Iohannes de Garlandia n. 1195 ca., m. post 1272 ,
Poenitentiarius (?) (Peniteas cito peccator cum sit miserator iudex. Et sunt haec quinque tenenda tibi... ) Iohannes de Plano Carpini n. 1190 ca., m. 1250 ca. ,
Historia Mongalorum Iohannes de Turrecremata n. 1388, m. 26-9-1468 ,
Expositio regulae sancti Benedicti [Florentiae a. 1442] Iohannes Herolt v. 1416, m. 1468 ,
Postilla Discipuli super epistolas dominicales et de sanctis secundum sensum litteralem [a. 1439] Iohannes Herolt v. 1416, m. 1468 ,
Promptuarium Discipuli de festis sanctorum intimandis diebus dominicis Iohannes Platearius iunior fl. 1120/1150, m. 1161 ca. ,
Practica (Amicum induit qui iustis amicorum precibus condescendit... Effimera est febris illa que fit ex principali distemperancia spirituum... ) Iohannes Sarisberiensis n. 1110/1120, m. 1182 ca. ,
Policraticus Isidorus Hispalensis episcopus n. 560 ca., m. 4-4-636 ,
Quaestiones in Vetus Testamentum Isidorus Hispalensis episcopus n. 560 ca., m. 4-4-636 ,
Sententiarum libri III Iupiter v. 1284, m. 1308 ,
Glossae ad Alexandri de Villa Dei Doctrinale Ivo Carnotensis episcopus v. 1091, m. 1116 ,
Epistolae Ivo Carnotensis episcopus v. 1091, m. 1116 ,
Panormia Martinus Bracarensis episcopus n. 510/520, m. 20-3-580 ,
Formula vitae honestae (Gloriosissimo ac tranquillissimo, et insigni catholicae fidei praedito pietate, Mironi regi. Non ignoro, clementissime rex Quattuor virtutum species multorum sapientum sententiis definitae sunt) Mauritius Hibernicus fl. 1248 ca. ,
Summa distinctionum super auctoritatibus Sacrae Scripturae Monaldus Iustinopolitanus n. 1210 ca., m. 1280/1284 ,
Summa de iure canonico Nicolaus Leodiensis canonicus fl. 1118-1145 ca. ,
Vita sancti Lamberti (Dilecto in Christo et vere diligendo domino suo Wederico Letiensis ecclesie venerabili abbati, Nicholaus... Sicut nichil est, quod amicis et fratribus honesta petentibus negare debeamus... Gloriosus vir Lambertus et eterno regi sacerdos et martyr electus insigni ex prosapia in Traiecto... ) Odo Morimundensis abbas n. 1116, m. 2-5-1161 ,
Analytica numerorum et rerum in theographiam Osbernus Glocestriensis monachus fl. 1101-1154 ,
Derivationes Paterius A pseudo saec. XII ,
Liber testimoniorum, partes II-III/Gregorialis, versio abbreviata Paterius fl. 590-604 ,
Liber testimoniorum Peregrinus Oppoliensis Polonus fl. 1303-1333 ,
Sermones de tempore et de sanctis Petrus Blesensis n. 1135 ca., m. post 1212 ,
Paeniteas cito (?) (Peniteas cito peccator cum sit miserator iudex. Et sunt haec quinque tenenda tibi... ) Petrus Cantor n. 1130 ca., m. 22-9-1197 ,
De tropis loquendi Petrus Cantor n. 1130 ca., m. 22-9-1197 ,
Glossa in totum Vetus ac Novum Testamentum Petrus Cantor n. 1130 ca., m. 22-9-1197 ,
Summa Abel Petrus Capuanus m. 30-8-1214 ,
Alphabetum in artem sermocinandi Petrus Ferrandi fl. 1235-1239 ,
Legenda sancti Dominici (Multifarie multisque modis olim deus electos ad eternum invitans convivium, novissime diebus istis, id est hora undecima... ) Petrus Lombardus n. 1095/1100, m. 1160 ,
Glossa in Epistolas beati Pauli Petrus Lombardus n. 1095/1100, m. 1160 ,
Sententiae Petrus Pictaviensis, Parisiensis cancellarius n. 1125/1135 ca., m. 3-9-1205 ,
Sermones Petrus Riga m. 1209 ,
Aurora Priscianus Caesariensis fl. saec. V ex./VI in. ,
Institutiones Regino Prumiensis abbas n. 840 ca., m. 915 ,
De synodalibus causis et disciplinis ecclesiasticis Richardus de Mediavilla n. 1249 ca., m. 1308 ,
Commentarium in quattuor libros Sententiarum (Abscondita produxit in lucem - Haec verba scripta sunt Job 28 - Ad litteram de Deo... Quia hic liber spectat ad theologiam... Omnia per ipsum facta sunt - Haec verba scripta Joh. I sic possit exponi... Creationem- in primo libro determinavit magister de Deo quantum ad rationem suam... Vestitus erat veste aspersa - Haec verba scripta sunt Apoc. 19. In quibus tangitur... ) Robertus Monachus v. 1055-1122 ca. ,
Historia Hierosolymitana (Inter omnes ystoriographos veteris ac novi testamenti Moyses sanctus obtinet principatum... Universos qui hanc istoriam legerint... Anno Dominice Incarnationis MXCV magnum intra fines Gallie concilium celebratum est... ) Rodoicus Modicipassus v. 1180 ca., m. 1204 ca. ,
Summa «Omnis qui iuste iudicat» (?) (Omnis qui iuste iudicat, stateram in manu gestat... ) Smaragdus Sancti Michaelis Virdunensis abbas fl. 819-830 ca. ,
Collectiones epistolarum et evangeliorum de tempore et de sanctis (Quisquis amas typicos legis cognoscere sensus vitalesque cupis doctorum carpere fructus) Smaragdus Sancti Michaelis Virdunensis abbas fl. 819-830 ca. ,
Diadema monachorum Stephanus Langton n. 1150/1155, m. 6-7-1228 ,
Summa de vitiis et virtutibus (Adam, ubi es?... Pietas Christi querentis peccatorem... ) Stephanus Tornacensis episcopus n. 18-2-1128, m. 11-9-1203 ,
Sermones Theobaldus Lingonensis fl. saec. XII ex. ,
De quattuor modis quibus significationes numerorum aperiuntur Thomas Cisterciensis monachus saec. XII ex./XIII in. ,
Commentarium in Cantica canticorum Thomas Cisterciensis monachus saec. XII ex./XIII in. ,
De doctrina cordis (?)
Luoghi: Arras Champagne Francia Hildesheim Italia Lotaringia Mittelrhein Orval Paris Reichenau Reims Roma
Manoscritti
Luxembourg, Archives de l'Etat, B-70 Nr. 775 Luxembourg, Archives de l'Etat, Institut Grand-Ducal. Section historique. Abt. 15 Ms 213 Luxembourg, Archives de l'Etat, Institut Grand-Ducal. Section historique. Abt. 15 Ms 567 Luxembourg, Bibliothèque du Séminaire Episcopal, TRE 6 (264) Luxembourg, Bibliothèque du Séminaire Episcopal, TRE 7 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 13 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 22 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 23 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 31 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 32 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 33 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 35 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 46 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 49 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 50 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 56 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 58 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 59 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 61 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 65 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 66 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 69 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 70 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 73 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 74 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 77 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 85 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 87 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 90 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 96 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 100 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 103 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 114 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 126 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 127 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 128 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 130 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 131 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 134 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 135 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 145 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 122 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 110 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 60 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 129 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 42 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 27 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 64 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 72 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 107 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 117 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 84 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 93 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 86 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 143 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 25 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 142 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 30 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 29 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 125 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 80 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 14 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 91 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 26 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 116 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 63 Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 144 Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 14615 Paris, Bibliothèque Nationale de France. Bibliothèque de l'Arsenal, 4630 Scheda N: 40 - 10709
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/-die-orvaler-handschriften-bis-zum-jahr-1628-in-de/732986
Vincent Gillespie Meat, Metaphor and Mysticism: Cooking the Books in «The Doctrine of the Hert» A Companion to the Doctrine of the Hert. The Middle English Translation and Its Latin and European Contexts cur. Denis Renevey - Christiania Whitehead , Exeter, University of Exeter Press 2010 (Exeter Medieval Texts and Studies) pp. X-294, 131-58.Argomenti e indici Scheda N: 37 - 1008
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/-meat-metaphor-and-mysticism-cooking-the-books-in-/687682
Guido Hendrix A la recherche de «frater Thomas de ordine fratrum heremitarum sancti Augustini» RThAM 46
(1979)
214-5
Abstract
Tre mss.: Melk, Stiftsbibl., 893 (532), XV sec.; Admont, Bibl. des Benediktinerstifts, 209, XV sec.; Kremsmunster, Stiftsbibl., CC 37, XIV sec. attribuiscono il trattato
De doctrina cordis o
De praeparatione cordis ad un certo frater Thomas da identificare con Thomas Cistercensis o Thomas de Perseigne, l'autore del trattato scritto verso il 1200, conservato in un solo ms.: Le Mans, BM, 3
Riduci
Recensioni e segnalazioni
Argomenti e indici Manoscritti
Scheda N: 2 - 2109; 3 - 2732; 4 - 2650
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/-a-la-recherche-de-frater-thomas-de-ordine-fratrum/286723