Scheda TETRA
Haimo Autissiodorensis monachus m. 865/866
Homiliarium
(Tractatus super Evangelia) Titoli di parti dell'opera
Homilia 64
In illo tempore dixit Iesus discipulis suis: Scitis quia post biduum ( ); (text.): Legimus Dominum ante sex dies Pasce venisse Hyerosolimam
Verona, Biblioteca Capitolare, XLVIII (46) , ff. 223r-238v
textus mutilus
Homilia 90
inc. Sed quia dies litaniarum, id est supplicationum, annua revolutione recolimus, libet propter simpliciores, unde exordium sumpserunt, breviter commemorare expl. qui omnes homines vult salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire
Riferimenti PL vol. CXVIII coll. 527-8; Barré Les homéliaires (1962) pp. 153, 202, nn. 13, Liverani 42
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Plut. 17.37 I, f. 28r-v
Homilia 92
In illo tempore, dixit Iesus discipulis suis: Quis vestrum habebit amicum, et tibi ad illum media nocte? (Lc 11, 5-13); (homilia): Sciens dominus Iesus Christus post amissionem liberi arbitrii, nullum bonum a nobismetipsis nos habere posse, non solum ad orandum devotissimos, sed etiam instantissimos hortatur et admonet expl. Haec autem omnia operatur unus atque idem Spiritus, dividens singulis prout vult
Riferimenti PL vol. CXVIII coll. 530-4; Barré Les homéliaires (1962) pp. 153, 202, nn. 13, Liverani 42
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Plut. 17.37 I, ff. 27r-28r
Homilia 122
Verona, Biblioteca Capitolare, LXXXI2 13
Homilia 123
In illo tempore dixit Iesus ad quosdam, qui in se confidebant tamquam iusti, et aspernabantur caeteros, parabolam hanc: Duo homines ascenderunt in templum (Lc 18, 9-14); (homilia): In multis locis sacra Scriptura, quantum virtus humilitatis hominibus prosit, quantumve morbus superbiae noceat, ostendit expl. Ad quorum nos consortium perducere dignetur ille, qui vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen
Riferimenti PL vol. CXVIII coll. 661-4; Barré Les homéliaires (1962) p. 156, n. 30
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Plut. 17.37 I, ff. 76v-78r
Verona, Biblioteca Capitolare, LXXXI2 11
Homilia 124
In illo tempore: Exiens Iesus de finibus Tyri, venit per Sidonem ad mare Galilaeae (Mc 7, 31-37); (homilia): Supra retulit evangelica lectio, qualiter Dominus fines Tyri et Sidonis appropinquans, filiam mulieris Chananitidis a daemonio liberavit expl. et eo amplius admirabantur dicentes: Bene omnia fecit, et surdos fecit audire, et mutos loqui
Riferimenti PL vol. CXVIII coll. 664-9; Barré Les homéliaires (1962) p. 156, n. 31
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Plut. 17.37 I, ff. 78r-79v
Homilia 125
In illo tempore dixit Iesus discipulis suis: Beati oculi qui vident quae vos videtis (Lc 10, 23-37); (homilia): In exordio huius lectionis quaeritur, quare Dominus oculos se videntium beatificet. Nunquid omnes oculi beati fuerunt, qui eum corporaliter videre potuerunt? expl. omnia bona opera quae potes, quibuscunque vales impende, et implesti utique charitatem, quae ad vitam ducit aeternam
Riferimenti PL vol. CXVIII coll. 669-75; Barré Les homéliaires (1962) p. 156, n. 32
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Plut. 17.37 I, ff. 79v-81r
Homilia 126
In illo tempore: Dum iret Iesus in Ierusalem, transibat per mediam Samariam et Galilaeam (Lc 17, 11-19); (homilia): Qui Iudeae terrae confinia novit, facile intelligit, quod pergens Dominus Ierusalem ex his locis, in quibus eum supra evangelista docuisse commemoravit expl. teste apostolo, qui ait in epistola ad Hebraeos: Est fides sperandarum rerum substantia, argumentum non apparentium
Riferimenti PL vol. CXVIII coll. 675-80; Barré Les homéliaires (1962) p. 156, n. 33
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Plut. 17.37 I, ff. 82r-83v
Homilia 127
In illo tempore dixit Iesus discipulis suis: Nemo potest duobus dominis servire (Mt 6, 24-33); (homilia): Cum ad unius Dei culturam dominus Iesus Christus mentes hominum provocaret, sciens humanam naturam Deo simul et diabolo subditam esse non posse expl. tantum in praesenti vita esse necessaria, id est victum et vestitum
Riferimenti PL vol. CXVIII coll. 680-4; Barré Les homéliaires (1962) p. 157, n. 36
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Plut. 17.37 I, ff. 83v-85r
Homilia 128
In illo tempore, ibat Iesus in civitatem, quae vocatur Naim. Cum autem appropinquaret portae civitatis, ecce defunctus efferebatur, filius unicus matris suae (Lc 7, 11-16); (homilia): Mediator Dei et hominum Iesus Christus, homo pro nobis factus, ita in homine, quem ex nobis assumpsit, sua opera temperavit expl. ut per obsessum hominem dicerent: Quid nobis et tibi, fili Dei? Venisti ante tempus torquere nos
Riferimenti PL vol. CXVIII coll. 684-8; Barré Les homéliaires (1962) p. 157, n. 37
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Plut. 17.37 I, ff. 85r-86v
Homilia 129
In illo tempore, cum intraret Iesus in domum cuiusdam principis pharisaeorum sabbato manducare panem (Lc 14, 1-11); (homilia): Quoties legimus Dominum ad nuptias vel ad convivium venisse, non gulae illecebris deputare debemus, sicut scribae et pharisaei faciebant, dicentes eum vini potatorem esse expl. Petro apostolo teste qui ait: Humiliamini sub potenti manu Dei, ut vos exaltet in tempore visitationis
Riferimenti PL vol. CXVIII coll. 688-93; Barré Les homéliaires (1962) p. 157, n. 38
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Plut. 17.37 I, ff. 86v-88r
Homilia 133
In illo tempore: Accesserunt ad Iesum Sadducaei, qui dicunt non esse resurrectionem (Mt 22, 23-23, 12); (homilia): Praedicante Domino nostro Iesu Christo, duae praecipuae haereses erant inter Iudaeos, una Sadducaeorum, et altera pharisaeorum. Sadducaei autem dicuntur, qui Sadducum quemdam magistrum legis sequentes expl. Euge, serve bone et fidelis, quia super pauca fuisti fidelis, super multa te constituam, intra in gaudium Domini tui
Riferimenti PL vol. CXVIII coll. 701-11; Barré Les homéliaires (1962) p. 157, n. 39
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Plut. 17.37 I, ff. 89r-92r
inc. In illo tempore cum appropinquasset Ihesus (Matth. 21,1-9). Non solum opera et virtutes quas Dominus fecit plena sunt mysteriis
Riferimenti
DSp
vol. VII 1 col. 94; HLF2 vol. V pp. 117-20; PL vol. CXVI coll. 189-90; PL vol. CXVIII coll. 11-746, 747-804, 803-16 (homm . 141, 13, 5); Barré Les homéliaires (1962) pp. 146-60; Te.Tra. (2008) vol. III pp. 221-6; CSLMA (2010) vol. III pp. 350-5, n. HAIMO 26; CALMA (2016) vol. V 3 p. 266
Angers, Médiathèque Toussaint (olim Bibliothèque Municipale), 252 (243) , ff. 1r-152rAnsbach, Staatliche Bibliothek (Schlossbibliothek), lat. 89 , ff. 95v-104rAugsburg, Universitätsbibliothek, I.2.4° 26 Augsburg, Universitätsbibliothek, II.1.2° 9 , ff. 1*r-165rAvranches, Bibliothèque Municipale «Edouard Le Héricher», 131 Bamberg, Staatsbibliothek, Hist. 162 (E.III.5) IIBar-le-Duc, Archives Départementales de la Meuse, 4 H 138 n. 10 fragm. (hom II 3 in feria III in Pasca; hom. II 8 in oct. Pascae)Bar-le-Duc, Archives Départementales de la Meuse, 4 H 138 n. 11 fragm. (hom. II 1 in die Pascae; hom. II 8 in oct. Pascae)Bar-le-Duc, Archives Départementales de la Meuse, 4 H 143 n. 5 fragm. (hom. I 6 in natale sancti Stephani; hom. I 7 in natale sancti Iohannis)Bonn, Universitäts- und Landesbibliothek, S 290 , ff. 4r-11v, 27r-177rsuper Evangelia (pars aestivalis )Cambrai, Le Labo - Cambrai (olim Bibliothèque Municipale), 307 (289) , ff. 1r-160vpars aestivalis Cambridge, Trinity College, Ms. B.5.13 (159) Cambridge, Trinity College, Ms. B.5.14 (160) Cambridge, Trinity College, Ms. B.5.15 (161) Canterbury, Cathedral Archives, PRC CCA-DCb-PRC/49/2 omelie 89 (parte), 90 e 91 (inizio)Chicago, IL, The Newberry Library, Case MS 1 (54-1783; f1) Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 615 Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 1269 Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 8568 , ff. 2r-225vpars aestivalis Durham, Dean and Chapter Library (Cathedral Library), B.II.11 Eton, Eton College Library, 41 (Bk.4.5) Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ed. 136 Göttingen, Niedersächsische Staats- und Universitätsbibliothek, Theol. 152 , ff. 13r-82rpars hiemalis Graz, Universitätsbibliothek, 291 (39/22 Folio) pars hiemalis Leipzig, Universitätsbibliothek, 324 Leipzig, Universitätsbibliothek, 353 Leipzig, Universitätsbibliothek, 680 Leipzig, Universitätsbibliothek, 681 Liège, Bibliothèque de l'Université, 327 Los Angeles, CA, University of California, Charles E. Young Research Library, R.H. and M.A. Rouse Collection 151 , ff. 1ra-4v hom. 78, 79 e 83 (PL CXVIII)Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 87 V, f. 85v excerptum (I 11)Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 264 Mantova, Biblioteca Teresiana (Biblioteca Comunale), 472 (D.V.9) , ff. 1ra-255vapars aestivalis Milano, Biblioteca Ambrosiana, E 20 inf. Milano, Biblioteca Ambrosiana, E 21 inf. Montserrat, Arxiu i Biblioteca del Monestir, 1347 homilia in Marcum 16:1-7 (Barré p. 200 n. 30)München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 3823 , ff. 5ra-157ra, 158ra-295ra ff. 5ra-157ra: pars aestivalis ; ff. 158ra-295ra: pars hiemalis München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 6217 II, ff. 25v-27v, 78v-84vhomiliae tres München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 13583 München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14030 , ff. 14r-155rpars aestivalis , pars hiemalis nn. 1-3München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14188 , ff. 382v-445vMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 15549 pars aestivalis München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 17087 , ff. 1r-221vMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 18227 , ff. 2r-247rpars hiemalis München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 21536 München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 21537 München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 22213 München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 28189 , ff. 1r-243rNapoli, Biblioteca Nazionale «Vittorio Emanuele III», I.H.10 1 homilia in Matthaeum 5:20-24 (= Barré p. 204 n. 54)Nîmes, Bibliothèque Carré d'Art (olim Bibliothèque Municipale), 15 (13711) Orléans, Médiathèque (olim Bibliothèque Municipale), 176 (153) , pp. 1-8Oxford, Balliol College, 184 , ff. 2r-138vpars hiemalis Oxford, Bodleian Library, Bodl. 384 (S.C. 2209) Paris, Bibliothèque Mazarine, 398 Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 619 , ff. 1r-252rParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 3828 , ff. 1r-229vParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 8919 , ff. 1r-228rpars hiemalis Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 11704 Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 12305 , ff. 1r-247vParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 12306 Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 17302 , ff. 9r-127rpars hiemalis Paris, Bibliothèque Nationale de France, n.a. lat. 2639 IIIed. Liverani 33 (ex .)-34 (in .)Roma, Biblioteca Vallicelliana, B. 9 fragm.Rouen, Bibliothèque Jacques Villon (olim Bibliothèque Municipale), A. 95 (262) , ff. 2r-215v, 221r-244r ff. 2r-215v: temporale; ff. 221r-244r: santoraleRouen, Bibliothèque Jacques Villon (olim Bibliothèque Municipale), A. 365 (635) , ff. 1r-371vSankt Gallen, Stiftsbibliothek, 333 Todi (Perugia), Biblioteca Comunale «Lorenzo Leonii», 146 (cat. 2008: 28) , ff. 121r-134v, 145r-171v, 177r-185r, 191r-208r, 212v-274vTorino, Biblioteca Nazionale Universitaria, F.I.8 pars aestivalis Torino, Biblioteca Nazionale Universitaria, F.II.16 Toulouse, Médiathèque José Cabanis (olim Bibliothèque Municipale), 323 (III, 169) temporaleTrier, Bibliothek des Priesterseminars, 87 (R.V.5) , ff. 1r-31vTrier, Stadtbibliothek, Hs. 262/1144 4° Vendôme, Bibliothèque du Parc Ronsard (olim Bibliothèque Municipale), 42 Vercelli, Biblioteca Capitolare Eusebiana, LIV (177) pars hiemalis Vercelli, Biblioteca Capitolare Eusebiana, LV (117) pars aestivalis Verona, Biblioteca Capitolare, LXXXI2 5fragmentum Vorau, Stiftsbibliothek, 345 (XCVII) I, ff. 1r-81vpars hiemalis Wien, Österreichische Nationalbibliothek, 919 Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Weiss. 1 (4085) pars hiemalis Worcester, Cathedral and Chapter Library, F. 71 V, ff. 157r-170vZwettl, Bibliothek des Zisterzienserstifts, 21 , ff. 2r-158vTradizione del testo: Il genere dell'omiliario si presta alla ricomposizione continua e alla confusione delle attribuzioni; un censimento della tradizione è difficilissimo e frequentemente le omelie hanno una circolazione separata, inserite in raccolte di altri autori. L'edizione di P. Quentell stampava 83 omelie; 138 ne ha quella di G. Hittorp (per lo più differenti da quelle di Quentell), che diede alle stampe una riedizione con l'aggiunta di 16 omelie. L'edizione di Hittorp fu ripubblicata nuovamente da J. Praël (Colonia 1536) con altre cinque omelie; il testo di Praël è riprodotto nella PL. Un'altra forma dell'omiliario (interpolata anche nel testo, non solo nel numero dei testi) è stata identificata da F. Liverani. Riggenbach ritiene autentico, salvo alcune interpolazioni, il corpus Hittorp-Praël-PL. H. Barré ricostruisce la forma originaria dell'omiliario in 82 omelie, e classifica un alto numero di testimoni, individuando quelli che sono fedeli alla forma ricostruita e quali portano rimaneggiamenti; restano comunque poche le identità genealogiche che è stato possibile ricostruire. (da Te.Tra III, scheda a cura di Rossana E. Guglielmetti)Bibliografia filologica: - Haymon d'Auxerre di H. Barré nel Dictionnaire de Spiritualité , VII, Paris 1969, coll. 91-8 - H. Barré, Les homéliaires carolingiens de l'école d'Auxerre , Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana 1962 - E. Riggenbach, Historische Studien zum Hebräerbrief , 1: Die ältesten lateinischen Kommentare zum Hebräerbrief , Leipzig 1907 (Forschungen zur Geschichte des Neutestamentlichen Kanons und der Altkirchlichen Literatur 8,1) - F. Liverani, Spicilegium Liberianum , Firenze 1867Homeliae divi Haymonis episcopi Halberstattensis in Evangelia dominicalia per totius anni circulum et de sanctis quibusdam praecipuis etc. , ed. P. Quentell, Colonia, 1530
Altri progetti collegati:
CALMA MEL ROME Permalink: http://www.mirabileweb.it/title/homiliarium-haimo-autissiodorensis-monachus-m-865--title/17351