Scheda TETRA
Gildas Sapiens n. ante 504, m. 570
De excidio et conquestu Britanniae
Riferimenti
BCLL
p. 27; CPL n. 1319; MGH Auct. antiq. vol. XIII pp. 25-85 (Theodor Mommsen); Te.Tra. (2008) vol. III pp. 175-85; CALMA (2013) vol. IV 3 p. 363; CHAP (2020) pp. 187-8, n. 184
Avranches, Bibliothèque Municipale «Edouard Le Héricher», 162 , ff. 48r-63v incompletoCambridge, University Library, Dd.1.17 , ff. 83r-93v incompletoCambridge, University Library, Ff.1.27 , pp. 1-14 incompletoCambridge, University Library, Mm.5.29 Lincoln, Cathedral Library, 98 (A.4.6) London, British Library, Cotton Vitellius A. VI , 1r-37v incompletoParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 6235 , ff. 7r-14vexcerpta dai capitoli 3-12Reims, Bibliothèque d'Etude et du Patrimoine (Bibliothèque Carnegie; olim Bibliothèque Municipale), 414 (E. 294) II, ff. 78r-79vexcerpta dalla seconda parteTradizione del testo: Poco copiata per lo stile piuttosto basso, l'opera di Gildas è trasmessa in sei testimoni: London, British Library, Cotton Vitellius A.VI (C ), Cambridge, University Library, Dd.I.17 (D ), Paris, Bibliothèque nationale, lat. 6235 (E ), Avranches, Bibliothèque Municipale, 162 (A ), Cambridge, University Library, Ff.I.27 (X ), Reims, Bibliothèque Municipale, 414 (S ). Testimonianze indirette sono: la Bibbia, probabilmente in un testo molto vicino al greco dei Settanta (cfr. H. Williams, F.C. Burkitt), il Glossario del ms. Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, Voss. lat. Q. 69 e il Corpus Glossary (cfr. P. Grosjean), Beda (Chronica Maiora e Historia ecclesiastica ), l'anonima Historia Brittonum e l'Historia regum Britanniae di Goffredo di Monmouth. Le edizioni cinquecentesche di V. Polydor e di J. Joscelyn conservano il testo di C , gravemente danneggiato; l'unica moderna è di Th. Mommsen, che però contiene alcuni errori di metodo (giudizio di L. Larpi, che da essa ricostruisce lo stemma): Mommsen non conosceva il testimone S e diede spazio a contaminazioni con Beda che non dimostrate.
(da Te.Tra III, scheda a cura di Luca Larpi)Bibliografia filologica: - M. Winterbottom, Gildas. The Ruin of Britain, and other Documents , London and Chichester 1978;
- D. Dumville, Sub-Roman Britain: history and legend , «History» n.s. 62 (1977);
- P. Grosjean, Notes d'Hagiographie celtique 35, «Analecta Bollandiana» 75 (1957), pp. 185-222;
- P. Grosjean, Remarques sur le De Excidio attribué à Gildas , «Bulletin Du Cange. Archivum Latinitatis Medii Aevi» 25 (1955), pp. 155-87;
- F. C. Burkitt, The Bible of Gildas , «Revue Bénédictine» 46 (1934), pp. 206-15;
- F. Lot, Gildae vita et translatio , «Annales de Bretagne» 25 (1910), pp. 348-65 and pp. 493-516. See BHL n. 3541;
- F. Lot, Mélanges d'histoire bretonne (VIe -XIe siècle) , Paris 1907, pp. 433-73;
- H. Williams, Gildas. De excidio Britanniae, London 1899;
- T. Mommsen, Gildae Sapientis de excidio et conquestu Britanniae ac flebili castigatione in reges principes et sacerdotes , Berlin 1898 (MGH AA XI [Chr. Min. III]);
- J.A. Giles, Vita quorundum Anglo-Saxonum , London 1854, pp. 315-48;
- J. A. Giles, History of the ancient Britons Vol. II, London 1847, pp. 427-55;
- L. D'Achery - J. Mabillon, Acta sanctorum Ordinis Sancti Benedicti , Saeculum I , Paris 1668, pp. 139-52;
- Joannes à Bosco, Floriacensis vetus bibliotheca , Lyon 1605, pp. 429-63Risorse esterne collegate Clavis Historicorum Antiquitatis Posterioris (CHAP) TETRA_174_Gildas, De excidio et conquestu Britanniae - Stemma e sigle Mommsen
Altri progetti collegati:
CALMA MEL Permalink: http://www.mirabileweb.it/title/de-excidio-et-conquestu-britanniae-gildas-sapiens--title/5126