Scheda TETRA
Beda Venerabilis n. 672/673 ca., m. 26-5-735
De temporum ratione
Riferimenti
CPL
n. 2320; CCSL vol. CXXIII C p. 239-544; CALMA vol. II 2 p. 177; Te.Tra. vol. III p. 65-8; CHAP (2020) pp. 72-3, n. 69
Admont, Bibliothek des Benediktinerstifts, 111 , ff. 9v-93vAlbi, Médiathèque Pierre Amalric (olim Bibliothèque Municipale), 38 bis (61) I, ff. 58r-65rexcerpta Amiens, Bibliothèque Centrale Louis Aragon (olim Bibliothèque Municipale), 222 , ff. 1r-17vAngers, Médiathèque Toussaint (olim Bibliothèque Municipale), 477 (461) II, ff. 45r-86vAnsbach, Staatliche Bibliothek (Schlossbibliothek), lat. 15 , ff. 292rb-292vbAvranches, Bibliothèque Municipale «Edouard Le Héricher», 236 Bamberg, Staatsbibliothek, Lit. 131 (A.II.53) , ff. 166r-176r 68-71Barcelona, Arxiu de la Corona d'Aragó, Diversos i Col.leccions, Ripoll 59 , ff. 305v-306r XIX, XXIII; add.Barcelona, Arxiu de la Corona d'Aragó, Diversos i Col.leccions, Ripoll 225 , ff. 39v-64v capitoli 25-28 e 30-35Berlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, lat. 2° 307 (Rose 956) , f. 8r excerpta (capp. 16-22)Berlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, Phillipps 1830 (Rose 129, Meerm. 716) , f. 2v cap. 63Berlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, Phillipps 1831 (Rose 128) , ff. 16r-89vBerlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, Phillipps 1832 (Rose 130, Meerm. 718) , ff. 16v-54v f. 16v capitula; f. 17r incipitBerlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, Phillipps 1869 (Rose 131, Meerm. 768) , ff. 15r-139rBerlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, theol. lat. 2° 119 (Rose 294) , ff. 240r-242rBern, Burgerbibliothek, 207 , f. Ar-v c. 1 (De computo vel loquela digitorum )Bologna, Biblioteca Comunale dell'Archiginnasio, Serie A 144 , ff. 33v-50rBückeburg, Niedersächsisches Staatsarchiv, Depot 3/1 Cambridge, Corpus Christi College, Ms. 291 (A. 10) Cambridge, Saint John's College, Ms. A. 22 (22) , ff. 1-87Cambridge, Saint John's College, Ms. I. 15 (221) Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Barb. lat. 92 , ff. 1v-2v c. 19Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Ottob. lat. 67 Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 243 III, ff. 52r-61rDe temporum ratione libri ex capitulo LXVI «De sex huius saeculi aetatibus» excerptum (ff. 52r-55r) una cum Chronico Laurissensi brevi et Serie regum Francorum (ff. 55r-61r)Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 1449 , ff. 27v/28r-104r, 118v I-LXVCittà del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. lat. 123 Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 643 , ff. 15v-70rCittà del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 4162 III, f. 61vexcerptum (add. saec. XII ex.)Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 13014 , ff. 141r-167vDarmstadt, Universitäts- und Landesbibliothek (olim Hessische Landes- und Hochschulbibliothek), 4262 , f. 1r-v capitoli 26 (fine)-28 (ed. Jones 1963 pp. 229-31Dijon, Bibliothèque Municipale, 448 (269) , ff. 108r-172v, 196r-200v (108r-176v, 196r-200v)Evreux, Médiathèque Centrale (olim Bibliothèque Municipale), 60 , ff. 45-136Evreux, Médiathèque Centrale (olim Bibliothèque Municipale), 67 Genève, Bibliothèque de Genève (olim Bibliothèque Publique et Universitaire), lat. 50 , ff.41-42v, 45r-120rGirona, Biblioteca Diocesana del Seminari, 2 , ff. 82v-99v cap. LXVIGlasgow, University Library, Hunterian MS 85 (T.4.29) , ff. 35r-93vGöttweig, Bibliothek des Benediktinerstifts, 110 (54) I, ff. 43v-57rGraz, Universitätsbibliothek, 297 (39/9 Folio) , ff. 9v-111vIvrea (Torino), Biblioteca Capitolare, XXXII (3) Karlsruhe, Badische Landesbibliothek, Aug. Perg. CLXVII Karlsruhe, Badische Landesbibliothek, Aug. Perg. CCXXIX , ff. 24r-30vexcerpta Kassel, Universitätsbibliothek Kassel - Landesbibliothek und Murhardsche Bibliothek der Stadt Kassel, Astron. 2º 2 , ff. 10r-83vKöln, Erzbischöfliche Diözesan- und Dombibliothek, 83 II (Darmst. 2084) , ff. 86r-125vKöln, Erzbischöfliche Diözesan- und Dombibliothek, 103 (Darmst. 2103) London, British Library, Add. 19723 , ff. 54v-55v excerptaLondon, British Library, Cotton Julius A. II I, ff. 2-9London, British Library, Cotton Tiberius E. IV , ff. 46r-London, British Library, Cotton Titus D. XXVI «Ælfwine's Prayerbook» London, British Library, Cotton Titus D. XXVII «Ælfwine's Prayerbook» London, British Library, Cotton Vespasian B. VI I, ff. 1r-102rLondon, British Library, Egerton 3088 London, British Library, Harley 3017 London, British Library, Harley 3091 , ff 41r-128vLondon, British Library, Royal 12.D.IV , ff. 36r-127vLondon, British Library, Royal 13.A.XI , ff. 30v-103vLondon, British Library, Royal 15.B.XIX II, ff. 37r-78vLondon, Kew, The National Archives. Public Record Office, SP 46/125 Madrid, Biblioteca Nacional de España, Ms. 3307 Melk, Stiftsbibliothek, 412 (370; G. 32) , pp. 59-191Milano, Biblioteca Ambrosiana, D 30 inf. Milano, Biblioteca Ambrosiana, D 48 inf. , ff. 3r-56vMilano, Biblioteca Ambrosiana, M 12 sup. Montecassino (Frosinone), Archivio dell'Abbazia (Biblioteca Statale del Monumento Nazionale), 189 , pp. 150-154 c. IMontecassino (Frosinone), Archivio dell'Abbazia (Biblioteca Statale del Monumento Nazionale), 297 , pp. 138-203Montpellier, Bibliothèque Interuniversitaire, Section de Médecine, H 306 , ff. 7r-8rexcerptum München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 6404 , f. 50rexcerptum (capitolo 7)München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14311 , f. 226r-v l. XIII (De Kalendis, Nonis et Idi bus)München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14725 , ff. 25v-166vMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 18158 , ff. 1v-62v con commento e glosseMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 21557 III, ff. 26v-83vMünster, Nordrhein-Westfälisches Staatsarchiv, Msc I, Nr. 243 Nürnberg, Germanisches Nationalmuseum, Kupferstich-Kabinett Kapsel 536/SD 285 c. 6.7.9Orléans, Médiathèque (olim Bibliothèque Municipale), 31 (28) , pp. 237-282Oxford, Bodleian Library, Auct. F.3.14 (S.C. 2372) IIOxford, Bodleian Library, Bodl. 309 (S.C. 8837) , ff. 3v-61vOxford, Bodleian Library, Canon. pat. lat. 96 (S.C. 19082) Oxford, St. John's College, 17 , ff. 65v-123rPadova, Biblioteca Antoniana, Manoscritti 27 , ff. 90v-91r excerptaParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 579 , f. 21 fragm. (PL XC 335-338)Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 5018 II, ff. 78r-93vParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 5239 , ff. 40r-95vParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 7296 I incompletoParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 7297 Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 7530 , ff. 280v-281r capitoli IParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 10403 f. 78 64 (fine)-65Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 12279 , ff. 124r-127r 66-71Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 13403 IParis, Bibliothèque Nationale de France, n.a. lat. 586 , f. 131rexcerptum (De ratione unciarum )Paris, Bibliothèque Nationale de France, n.a. lat. 1615 Paris, Bibliothèque Nationale de France, n.a. lat. 1632 Princeton, NJ, Princeton University Library, Robert Garrett Collection 71 I, f. 70v capitolo I (De computo vel loquela digitorum )Roma, Biblioteca Vallicelliana, E. 26 , ff. 1v-2r, 91r-136v 19, 23; 66-71Rouen, Bibliothèque Jacques Villon (olim Bibliothèque Municipale), I. 49 (524) , ff. 97-197Rouen, Bibliothèque Jacques Villon (olim Bibliothèque Municipale), Leber 1157 (3055) , f. 3v fragm.Salisbury, Cathedral Library, 158 , ff. 20r- sec. XSalzburg, Salzburg Museum (olim Museum Carolino-Augusteum), 2163 I, ff. 10v-11rexcerpta Salzburg, Salzburg Museum (olim Museum Carolino-Augusteum), 2163 III, ff. 19r-20r cap XXSankt Gallen, Stiftsbibliothek, 248 , pp. 99-212Sankt Gallen, Stiftsbibliothek, 251 , pp. 45-181Sankt Gallen, Stiftsbibliothek, 397 , pp. 35-36Sankt Gallen, Stiftsbibliothek, 450 , pp. 2-3, 5 estrattiSankt Gallen, Stiftsbibliothek, 459 , pp. 143-346Sankt Gallen, Stiftsbibliothek, 459 , pp. 57-58Schaffhausen, Stadtbibliothek, Min. 61 , ff. 27r-104rTrier, Stadtbibliothek, Hs. 2500 (olim Malibu [ora Los Angeles], The J. Paul Getty Museum, Ludwig XII 3) Warszawa, Biblioteka Narodowa, 8100 III (Akc. 12400) , ff. II-III, VII-IX fragmentaWien, Österreichische Nationalbibliothek, 15298 fragmentaWürzburg, Universitätsbibliothek, M.p.th.f. 46 , ff. 23r-144vWürzburg, Universitätsbibliothek, M.p.th.f. 183 , f. 1r-vTradizione del testo: Il De temporum ratione fu scritto nel 725 ed è l''opera di Beda con la più ampia circolazione manoscritta: l''editore C.W. Jones ha censito 133 mss. per la sua prima edizione del 1943; li porta a 245 (tra completi e frammentari) per la sua seconda edizione del 1977 per il CCSL. Jones ha esaminato 104 mss. e ne ha collazionati 10 integralmente (B - Berlin, Staatsbibliothek, Phillipps 1831; C - Köln, Dombibliothek, 103; F - Kassel, Gesamthochschulbibliothek, Fol. Astron. 2; K - Karlsruhe, Badische Landesbibliothek, Aug. perg. 167; L - London, British Library, Cotton Vespasian B. vi; M - Melk, Stiftsbibliothek, 412; Mu - München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14725; P - Paris, Bibliothèque nationale de France, lat. 7296; R - London, British Library, Royal 15. B. XIX; S - St Gallen, Stiftsbibliothek, 251) e 5 parzialmente (A - Paris, Bibliothèque nationale de France, n. a. lat. 1632; E - Genève, Bibliothèque publique et universitaire, lat. 50; H - Paris, Bibliothèque nationale de France, lat. 13403 (Corbie, s. ix1 ); N - Milano, Biblioteca Ambrosiana, D. 30 inf.; T - Berlin, Staatsbibliothek - Preussischer Kulturbesitz, Phillipps 1869). Ritenendo impossibile classificare i mss. sulla base di errori comuni, Jones li divide in base alla provenienza geografica in due gruppi (ciascuno suddiviso in due sottogruppi), che avrebbero originato rispettivamente la tradizione dell''area compresa tra Germania meridionale, Svizzera e Nord Italia e quella francese. Tuttavia non spiega come questo dia vita a diversi tipi testuali, e non sfrutta le suddivisioni per la costruzione del testo critico. M. Lapidge propone un criterio per analizzare la tradizione: collazionare gli 82 mss. (lista in W.M. Stevens) anteriori al 900, a partire dai frammenti dei mss. Darmstadt, Hessische Landes- und Hochschulbibliothek, 4262 (contemporaneo a Beda e proveniente dal suo monastero di Monkwearmouth-Jarrow, cfr. K.H. Staub) e Münster, Staatsarchiv Msc. I. 243, + Bückeburg, Niedersächsisches Staatsarchiv, Depot 3, + Braunschweig, Stadtbibliothek, Fragm. 70 (frammenti di origine continentale, ma anch''essi dell''VIII sec.; cfr. J. Petersohn). Questi frammenti danno indicazioni preziose perchè testimoniano una forma testuale estremamente vicina all''autore. (da Te.Tra III, scheda a cura di M. Lapidge)Bibliografia filologica: - W.M. Stevens, Bede''s Scientific Achievement (Jarrow Lecture 1985) = Bede and his World , praef. M. Lapidge, 2 vols., Aldershot 1994, II, pp. 645-88; - K.H. Staub, Ein Beda-Fragment des 8. Jahrhunderts , «Bibliothek und Wissenschaft» 17 (1983), pp. 1-7; - J. Petersohn, Neue Bedafragmente in northumbrischer Unziale saec. viii , «Scriptorium» 20 (1966), pp. 215-47; - J. Petersohn, Die Bückeburger Fragmente von Beda «De temporum ratione», «Deutsches Archiv für Erforschung des Mittelalters» 22 (1966), pp. 587-98; - Bedae Opera de Temporibus , ed. C.W. Jones, Cambridge, MA 1943, pp. 173-291 = CCSL 123B, Turnhout 1977, pp. 263-544; - C.W. Jones, Bedae Pseudepigrapha: Scientific Writings Falsely Attributed to Bede , Ithaca 1939, pp. 5-19Traduzioni, commenti, etc. Annales Elmarenses Argumentum de cursu solis et lunae De septuaginta hebdomadibus Danielis (variae disputationes) De temporibus interrogatio et responsio
Risorse esterne collegate Clavis Historicorum Antiquitatis Posterioris (CHAP) Read full text at Corpus Corporum
Spoglio inventariale Firenze - S. Croce, convento OFM 246- Beda De temporibus. Compotus lune. Isidorus De natura rerum. Alanus de complanctu nature. Cronica Bede. Isidorus De viris illustribus.
Altri progetti collegati:
CALMA MEL RICABIM Permalink: http://www.mirabileweb.it/title/de-temporum-ratione-beda-venerabilis-n-672-673-ca--title/2315